Η Μάχη στον Άγιο Βασίλειο ήταν μια μάχη του Ελληνικού Εμφυλίου η οποία κατέληξε στην εμφατική νίκη του Ελληνικού Στρατού απέναντι στις δυνάμεις του ΔΣΕ Πελοποννήσου. Η μάχη ήταν κομβικής σημασίας, καθώς οδήγησε στην διάλυση του ΔΣΠ
Στη Πελοποννήσο, οι δυνάμεις του Εθνικού Στρατού είχαν ξεκινήσει εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στις οποίες συμμετείχαν περίπου 25000 στρατιώτες, ενώ ο ΔΣΠ έφθασε στη μεγαλύτερή του ακμή τους 3000 μαχητές τελείως ξεκομμένος από τις δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) της κεντρικής Ελλάδας[1]. Μετά από την σχετική αποτυχία μιας επιχείρησης του ΔΣΕ στην περιοχή του Λεωνιδίου οι δυνάμεις του κατέφυγαν για ξεκούραση στον Άγιο Βασίλειο χωριό με σημαντική αριστερή συμμετοχή[2].
Ενώ υπήρξε προειδοποιητικό μήνυμα από τη διοίκηση της 55ής ταξιαρχίας του ΔΣΕ ότι περίπου 1200 στρατιώτες αναχώρησαν από το χωριό Βαμβακού προς άγνωστη κατεύθυνση τα μέλη των ΛΟΚ κατάφεραν οχυρωθούν στην ίδια περιοχή περιμένοντας το πρωί ώστε να εκδηλώσουν την αιφνιδιαστική επίθεση τους[3]. Η επικράτηση τους έναντι στο 1ο τάγμα της 55ης ταξιαρχίας ήταν πλήρης, ενώ οι απώλειες του Δημοκρατικού στρατού σε στελέχη και μαχητές ήταν πολύ μεγάλες.
Μετά την μάχη ο διοικητής του 1ου τάγματος του ΔΣΠ Αλέκος Τσουκόπουλος πέρασε από στρατοδικείο και εκτελέστηκε ως υπεύθυνος για βαριά αμέλεια ενώ ο Πάνος Κοντογιάννης πολιτικός επίτροπος του ίδιου τάγματος καταδικάστηκε σε θάνατο με αναστολή[4]. Μετά την συγκεκριμένη μάχη, το ηθικό των μαχητών του ΔΣΠ έπεσε κατακόρυφα, και δεν ξαναυπήρξε άλλη μεγάλης έκτασης μάχη μέχρι την ολοκληρωτική διάλυση του ΔΣΠ[5].
