Μάγκνους Δ΄ της Σουηδίας

Μάγκνους Δ'
Βασιλιάς της Σουηδίας
Περίοδος	8 Ιουλίου 1319 - Φεβρουάριος 1364
Στέψη	21 Ιουλίου 1336 Στοκχόλμη, Σουηδία
Προκάτοχος	Μπίργιερ, βασιλιάς της Σουηδίας
Διάδοχος	Αλβέρτος, βασιλιάς της Σουηδίας
Βασιλιάς της Νορβηγίας
Περίοδος	Μάιος 1319 - 1355
Προκάτοχος	Χάακον Ε΄ της Νορβηγίας
Διάδοχος	Χάακον ΣΤ΄ της Νορβηγίας
Βασιλιάς της Σκανίας
Περίοδος	19 Ιουνίου 1332 - Αύγουστος 1360
Προκάτοχος	Ιωάννης Γ' του Χόλσταϊν
Διάδοχος	Βάλντεμαρ Δ΄ της Δανίας
Γέννηση	Απρίλιος ή Μάιος 1316 Νορβηγία
Θάνατος	1 Δεκεμβρίου 1374 (58 ετών) Νορβηγία (σε ναυάγιο)
Τόπος ταφής	Σουηδία
Σύζυγος	Λευκή του Ναμύρ
Επίγονοι	Έρικ ΙΒ΄ της Σουηδίας Χάακον ΣΤ΄ της Νορβηγίας
Οίκος	Οίκος του Μπγιέλμπο
Πατέρας	Ερρίκος του Σέντερμανλαντ
Μητέρα	Ίνγκεμποργκ της Νορβηγίας
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

H βασιλική σφραγίδα του Μάγκνους Δ΄ της Σουηδίας. Επιγρ.: SIGILLUM MAGNI DEI GRACIA SWEORUM, GOTORUM ET NORVEGIE REGIS.

Ο Μάγκνους Δ΄ (σουηδ.: Magnus Eriksson, Απρίλιος ή Μάιος 1316 - 1 Δεκεμβρίου 1374) ήταν βασιλιάς της Σουηδίας από το 1319 έως το 1364, βασιλιάς της Νορβηγίας ως Μάγκνους Ζ' (συμπεριλαμβανομένης της Ισλανδίας και της Γροιλανδίας) από το 1319 έως το 1355 και κυβερνήτης της Σκάνια από το 1332 έως το 1360. Οι αντίπαλοί του τον αποκαλούσαν Magnus Smek (ελληνικά: Μάγκνους ο Θωπευτής).

Ήταν γιος του Έρικ, δούκα του Σάντερμανλαντ και της Ίνγκεμποργκ των Σβέρρε, κόρης του Χάακον Ε΄ της Νορβηγίας. Ο Μάγκνους εξελέγη βασιλιάς της Σουηδίας στις 8 Ιουλίου 1319 μετά την ανατροπή του θείου του βασιλιά Μπρίργκερ και στη συνέχεια κληρονομικός βασιλιάς της Νορβηγίας τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, υπό την αντιβασιλεία της γιαγιάς του Έντγουικ του Χόλσταϊν και της μητέρας της Ίντζεμπεργκ της Νορβηγίας, οι χώρες κυβερνήθηκαν από τον Κνουτ Τζόνσον και τον Έρλινγκ Βίντκουνσον. Η αναφορά του Μάγκνους Δ΄ της Σουηδίας ως Μάγκνους Β΄ της Σουηδίας είναι εσφαλμένη αφού προηγήθηκαν πρώτα τρεις βασιλείς της Σουηδίας με το όνομα Μάγκνους πριν από αυτόν.

Βασιλιάς της Σουηδίας

Ο Μάγκνους ανακηρύχθηκε βασιλιάς σε ηλικία 15 ετών (1331), αυτό προκάλεσε αντίδραση στη Νορβηγία από ένα καταστατικό που έλεγε οτι δεν μπορούσε να ορκιστεί κανένας βασιλιάς αν δεν φτάσει σε ηλικία 20 ετών προκαλώντας την άνοδο του Έρλιγκ Βίντκουσον αλλά τελικά οι επαναστάτες υποτάχτηκαν στον βασιλιά Μάγκνους (1333). Ο Χριστόφορος Β΄ της Δανίας πέθανε σαν «βασιλιάς χωρίς χώρα» (1332) αφού είχε αφήσει ολόκληρη τη Δανία υποθηκευμένη, ο Μάγκνους εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση για να αγοράσει το ανατολικό τμήμα της Δανίας με ένα μεγάλο ποσό από ασήμι με αυτόν τον τρόπο έγινε την ίδια χρονιά κυβερνήτης της Σκανίας. Στις 21 Ιουλίου 1336 ακολούθησε η στέψη του Μάγκνους σαν βασιλιάς της Σουηδίας και της Νορβηγίας στη Στοκχόλμη, αυτό προκάλεσε νέες αντιδράσεις στη Νορβηγία όπου οι ευγενείς απαιτούσαν ξεχωριστή στέψη.

Γάμος με τη Λευκή του Ναμύρ

Παντρεύτηκε (1335) τη Λευκή του Ναμύρ, κόρη του Ιωάννη Α΄, μαρκήσιου του Ναμύρ και της Μαρίας του Αρτουά εγγονής του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου Η΄, η γαμήλια τελετή έγινε μεταξύ του Οκτωβρίου και του Νοεμβρίου 1335 στο κάστρο του Μπόχους, η Λευκή δέχτηκε την επαρχία του Τένσμπεργκ στη Νορβηγία και του Λοντόζ στη Νορβηγία, απέκτησαν δυο γιους τον Έρικ ΙΒ' της Σουηδίας και τον Χάακον ΣΤ' της Νορβηγίας και 3 κόρες που πέθαναν σε βρεφική ηλικία και τάφηκαν στο αβαείο του Άς. Η αντίθεση στη βασιλεία του Μάγκνους με τους ευγενείς οδήγησε σε συνθήκη σύμφωνα με την οποία ο μικρότερος γιος του Μάγκνους Χάακον ορίστηκε βασιλιάς της Νορβηγίας με τον ίδιο τον Μάγκνους αντιβασιλιά την περίοδο που ήταν ανήλικος, ο μεγαλύτερος γιος του Μάγκνους Έρικ θα γινόταν διάδοχος του θρόνου της Σουηδίας μετά τον θάνατο του πατέρα του με αυτό τον τρόπο η ενότητα του βασιλείου κινδύνευε να διασπαστεί με την ενηλικίωση του Χάακον (1355). Λόγω της υψηλής φορολογίας που επέβαλε για την αγορά της Σκανίας μια ομάδα ευγενών της Σουηδίας με τη βοήθεια της εκκλησίας επιχείρησαν να ανατρέψουν τον Μάγκνους τοποθετώντας βασιλιά της Σουηδίας τον μεγαλύτερο γιο του Έρικ Μάγκνουσον ως Έρικ ΙΒ΄ της Σουηδίας, ωστόσο ο Έρικ πέθανε από τη Μαύρη πανώλη (1359) τόσο ο ίδιος όσο η σύζυγος του Βεατρίκη της Βαυαρίας και οι δυο γιοί τους.

Πόλεμοι με το Νόβγκοροντ

Στις 12 Αυγούστου 1323 ο Μάγκνους έκλεισε την πρώτη συνθήκη ανάμεσα στη Σουηδία και τη Ρωσική πόλη Νόβγκοροντ στο Σλισελμπούργκ παρουσία του μεγάλου πρίγκηπα Γιούρι της Μόσχας σύμφωνα με την οποία η λίμνη Λάντογκα θα άδειαζε στον ποταμό Νέβα, η συνθήκη καθόριζε σφαίρες επιρροής στη Βαλτική ανάμεσα στους Φινλανδούς και τους Καρελιάνους και μπορεί να θεωρηθεί μια μορφή ειρήνης ωστόσο οι σχέσεις του Μάγκνους με τη Ρωσία δεν ήταν πάντοτε τόσο φιλικές. Θρησκευτικές διαμάχες οι οποίες ξέσπασαν ανάμεσα στους Ορθόδοξους Καρελιάνους και στους Σουηδούς οδήγησαν τον Σουηδικό στρατό να επιτεθεί στις πόλεις της Καρελίας και του Βίμποργκ στην οποία οι έμποροι από το Νόβγκοροντ και τη Λάντογκα σφαγιάστηκαν, ένας Σουηδός στρατηγός ο Στέν κυρίευσε το κάστρο του Όρεκχοβ. Νέες διαπραγματεύσεις πραγματοποιήθηκαν με τον δήμαρχο του Νόβγκοροντ Φέντορ και οι Σουηδοί επιτέθηκαν στους Καρελιάνους γύρω από τις λίμνες της Λάντογκα και της Ονέγκα πριν τη σύναψη νέας ειρήνης (1339) σύμφωνα με τους όρους της ειρήνης του 1323, σε αυτή την ειρήνη ο Στεν και οι υπόλοιποι Σουηδοί συμφώνησαν να μπορούν να δρουν χωρίς τη συγκατάθεση του βασιλιά.

To 1335 o Μάγκνους διέκοψε τη σκλαβιά για δούλους που είχαν γεννηθεί από χριστιανούς γονείς στο Βάστεργκοτλαντ και στο Βάρεντ τις δυο τελευταίες Σουηδικές πόλεις που είχαν απομείνει στις οποίες η δουλεία ήταν ακόμα νόμιμη, με αυτό τον τρόπο διέκοψε τη σκλαβιά αλλά μόνο μέσα στα σύνορα της Σουηδίας αφήνοντας ένα παράθυρο για το Σουηδικό λαθρεμπόριο του 17ου και του 18ου αιώνα. Οι σχέσεις των Σουηδών με το Νόβγκοροντ ήταν φιλικές μέχρι το 1348 οπότε ο Μάγκνους ξεκίνησε νέα Σταυροφορία κατά μήκος του Νέβα με σκοπό να προσηλυτίσει τις φυλές γύρω από τον ποταμό, κατέλαβε το κάστρο του Όρεκχον για δεύτερη φορά, οι κάτοικοι του Νόβγκοροντ το ανακατέλαβαν ύστερα από επτάμηνη πολιορκία (1349) και ο Μάγκνους αναγκάστηκε να κάνει πίσω λόγω των κυμάτων πανώλης που θέριζαν τον στρατό του στα δυτικά. Ο Μάγκνους ξόδεψε όλο τον χρόνο του μέχρι το 1351 σε Σταυροφορίες απέναντι στις Γερμανικές πόλεις γύρω από τη Βαλτική στη συνέχεια επέστρεψε στη Σουηδία χωρίς να ασχοληθεί ποτέ ξανά με το Νόβγκοροντ.

Απώλεια εδαφών από τον Βάλντεμαρ Δ΄ της Δανίας

Κεφαλή του βασιλιά Μάγκνους Δ΄ της Σουηδίας στο Τρόντχαϊμ

Το 1355 ο Μάγκνους έστειλε πλοίο στη Γροιλανδία προκειμένου να επιθεωρήσει τις Ανατολικές και τις Δυτικές Εγκαταστάσεις του νησιού, βρήκε πραγματικά πολλούς οικισμούς Βίκινγκς και χριστιανικούς, ο μεταφορές για τη Γροιλανδία πήγαινε τακτικά μέχρι το 1369 οπότε βυθίστηκε και δεν αντικαταστάθηκε. Ο Βάλντεμαρ Δ΄ της Δανίας κυρίευσε τη Σκανία (1360) και πήγε να κατακτήσει το νησί του Γκότλαντ, στις 27 Ιουλίου 1361 έξω από την πρωτεύουσα Βίσμπυ έγινε η τελική μάχη στην οποία ο Μάγκνους συνετρίβη αλλά έστειλε επιστολές στους κατοίκους του Βίσμπυ για να τους προειδοποιήσει και συγκέντρωσε στρατό για να ανακαταλάβει τη Σκανία, ο Βάλντεμαρ επέστρεψε στη Δανία με πολλά λάφυρα αλλά λίγο αργότερα (1362) οι κάτοικοι του Βίσμπυ εξεγέρθηκαν εναντίον των λίγων Δανών που άφησε πίσω του ο Βάλντεμαρ και τους σκότωσαν.

Ανατροπή του Μάγκνους

Το 1363 μια ομάδα εξόριστων Σουηδών ευγενών οι οποίοι είχαν εξοριστεί από τον Μάγκνους έφτασαν στην αυλή του δούκα Αλβέρτου του Μεκλεμβούργου με αίτημα να ανατρέψει τον Σουηδό βασιλιά και να τον αντικαταστήσει ο ίδιος, οι μεγάλοι Γερμανοί δούκες και οι μεγάλες πόλεις της Χανσεατικής Ένωσης όπως η Στοκχόλμη και το Καλμάρ υποστήριξαν το κίνημα του Αλβέρτου. Ο Αλβέρτος επιτέθηκε με στρατό στη Σουηδία ανέτρεψε τον Μάγκνους και στέφθηκε ο ίδιος βασιλιάς στις 18 Φεβρουαρίου 1364, ο Μάγκνους με τον μικρότερο γιο του Χάακον δραπέτευσε για τη Νορβηγία όπου αργότερα πνίγηκε σε ναυάγιο (1374), διατήρησε την Ισλανδία μέχρι τον θάνατο του. Σύμφωνα με ιστορικές κρίσεις η βασιλεία του ήταν περίοδος παρακμής για το Σουηδικό βασίλειο και για τον ίδιον, όλες οι πολεμικές του επιχειρήσεις τόσο εναντίον του Νόβγκοροντ όσο εναντίον των Δανών και του Μεκλεμβούργου ήταν αποτυχημένες με αποτέλεσμα την εύκολη ανατροπή του. Ο Μάγκνους διόρισε τον αγαπημένο του αυλικό Μπένγκτ Άλγκοτσον δούκα της Φινλανδίας και του Άλλαντ και αντιβασιλιά της Σκανίας, πολλοί κατηγόρησαν τον Μάγκνους για κρυφές ομοφυλοφιλικές σχέσεις μαζί του δίνοντας του το προσωνύμιο Μάγκνους ο Χαιδεμένος αλλά οι πληροφορίες αυτές δεν έχουν ιστορικές βάσεις. Οι Ρώσοι στο Νόβγκοροντ συνέγραψαν αργότερα τη Διαθήκη του Μάγκνους ένα μυστικό αποκρυφιστικό κείμενο στο οποίο αναφέρουν ότι ο Μάγκνους δεν πνίγηκε στο ναυάγιο αλλά κατάλαβε το λάθος του που ήταν επιθετικός απέναντι στην Ορθοδοξία, βαπτίστηκε Ορθόδοξος και πέθανε σαν μοναχός σε μοναστήρι της Καρελίας.

Οικογένεια

Νυμφεύτηκε το 1335 τη Λευκή των Νταμπιέρ, κόρη του Ιωάννη Α΄ μαρκήσιου του Ναμύρ και είχε τέκνα:

• Έρικ ΙΒ΄ 1339-1359, βασιλιάς της Σουηδίας.
• Χάακον ΣΤ΄ 1340-1380, βασιλιάς της Νορβηγίας.
• τρεις κόρες τουλάχιστον, μερικές από τις οποίες τάφηκαν στο αβαείο του Ος.

Πηγές

• Bernd-Ulrich Hergemöller, Magnus versus Birgitta : der Kampf der heiligen Birgitta von Schweden gegen König Magnus Eriksson, Hamburg 2003 (German)
• Libellus de Magno Erici Rege,in: Scriptores Rerum Svecicarum III
• Michael C. Paul, "Archbishop Vasilii Kalika, the Fortress of Orekhov, and the Defense of Orthodoxy," in Alan V. Murray, Clash of Cultures on the Medieval Baltic Frontier (Farnham, UK: Ashgate, 2009)
• Mikael Nordberg, I kung Magnus tid (In the Times of King Magnus) ISBN 91-1-952122-7
• Sofiiskaia Pervaia Letopis' in Polnoe Sobranie Russkikh Letopisei, vol. 5

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Μάγκνους Έρικσον
• Μάγκνους