Καλκούτα

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 22°34′22″N 88°21′50″E / 22.57278°N 88.36389°E / 22.57278; 88.36389

Καλκούτα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Καλκούτα
22°34′22″N 88°21′50″E
ΧώραΙνδία[1]
Διοικητική υπαγωγήδιαμέρισμα της Καλκούτας
Διοίκηση
 • ΔήμαρχοςFirhad Hakim (από 2018)
Έκταση206,08 km²
Υψόμετρο9 μέτρα
Πληθυσμός4.496.694 (2011)[2]
Ταχ. κωδ.700001
Τηλ. κωδ.33
Ζώνη ώραςUTC+05:30
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Καλκούτα (χίντι: कोलकता, βεγγαλικά: কলকাতা, αγγλικά: Kolkata) είναι πόλη στο δέλτα του ποταμού Γάγγη, πρωτεύουσα της πολιτείας της Δυτικής Βεγγάλης. Έως το 2001 το όνομα της πόλης αποδιδόταν στα αγγλικά ως Calcutta, το οποίο μεταφέρθηκε στα ελληνικά ως Καλκούτα (η προφορά του ονόματος τόσο στα αγγλικά όσο και στην τοπική γλώσσα ήταν πάντα η ίδια με τη σημερινή, δηλ. Κολκάτα). Κατά την αποικιακή περίοδο, η Καλκούτα ήταν το κέντρο της βρετανικής διοίκησης στην Ινδία ως το 1911 που η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε στο Νέο Δελχί.

Στην πόλη κατοικούν 4,6 εκατομμύρια κατοίκων και έχει έκταση 185 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η μητροπολιτική περιοχή της Καλκούτας έχει 14,6 εκατομμύρια κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011 και είναι η τρίτη μεγαλύτερη μετά από αυτή του Δελχί και του Μουμπάι (Βομβάη). Το μεγαλύτερο μέρος της πόλης βρίσκεται στην αριστερή όχθη του ποταμού Χούγκλι. Το 17ο αιώνα στην περιοχή της πόλης υπήρχαν τρία χωριά με την ονομασία Καλικάτα, Γκομπινταπούρ και Σουτανούτι. Το 1712 η Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών τα συνένωσε και έχτισε ένα οχυρό, το Φορτ Γουίλιαμ, που αποτέλεσε τον πυρήνα της σημερινής πόλης.

Από τα μέσα του 18ου αιώνα είχε εγκατασταθεί μικρή κοινότητα Ελλήνων στην πόλη. Ο ιερέας Κωνσταντίνος Παρθένιος που διορίστηκε από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στην Καλκούτα, έφτασε εκεί το 1775 από την Κέρκυρα. Με ενέργειες και χρήματα των ομογενών αλλά και Βρετανών, και με τη βοήθεια του διοικητή Χέιστινγκς, χτίστηκε η πρώτη ελληνική εκκλησία το 1780 και εγκαινιάστηκε στις 6 Αυγούστου 1781, πιθανώς από τον Παρθένιο.[3] Επίσημη γλώσσα είναι η βεγγαλική[4].

Στα τέλη του 17ου αιώνα, τα τρία χωριά που προηγήθηκαν της Καλκούτας κυβερνούνταν από τους Ναουάμπ της Βεγγάλης υπό την επικυριαρχία των Ναουάμπ. Αφού οι Ναουάμπ χορήγησε στην Βρετανική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών άδεια εμπορίας το 1690,[5] η περιοχή αναπτύχθηκε από την Εταιρεία σε μια ολοένα και ενισχυμένη εμπορική θέση. Ο Ναουάμπ Σιράτζ ουντ-Νταουλάχ κατέκτησε την Καλκούτα το 1756 και η Βρετανική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών την ανέκτησε το επόμενο έτος. Το 1793 η Βρετανική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών ήταν αρκετά ισχυρή ώστε να καταργήσει το Νιζαμάτ (τοπική κυριαρχία) και ανέλαβε την πλήρη κυριαρχία της περιοχής. Σύμφωνα με τη κυβέρνηση της εταιρείας και αργότερα κάτω από της Βρετανικής Ινδίας η Καλκούτα χρησίμευσε ως πρωτεύουσα των βρετανικών εδαφών στην Ινδία μέχρι το 1911, όταν τα γεωγραφικά μειονεκτήματά της, σε συνδυασμό με τον αυξανόμενο εθνικισμό στη Βεγγάλη, οδήγησαν σε μετατόπιση της πρωτεύουσας στο Νέο Δελχί. Η Καλκούτα ήταν το κέντρο του ινδικού κινήματος ανεξαρτησίας. Σήμερα παραμένει μια εστία σύγχρονης κρατικής πολιτικής. Μετά την ανεξαρτησία της Ινδίας το 1947, η Καλκούτα, που κάποτε ήταν κέντρο της σύγχρονης ινδικής εκπαίδευσης, επιστήμης, πολιτισμού και πολιτικής, υπέστη πολλές δεκαετίες οικονομικής στασιμότητας.

Ως πυρήνας της Βεγγαλικής Αναγέννησης του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα και θρησκευτικά και εθνολογικά διαφορετικό πολιτιστικό κέντρο στη Βεγγάλη και την Ινδία, η Καλκούτα έχει τοπικές παραδόσεις στο δράμα, την τέχνη, τον κινηματογράφο, το θέατρο και τη λογοτεχνία. Πολλοί άνθρωποι από την Καλκούτα - μεταξύ των οποίων αρκετοί βραβευθέντες με Νόμπελ - συνέβαλαν στις τέχνες, στις επιστήμες και σε άλλους τομείς. Ο πολιτισμός της Καλκούτας χαρακτηρίζει ιδιαιτερότητες που περιλαμβάνουν χαρακτηριστικές γειτονιές (πάρα) και ελεύθερες πνευματικές ανταλλαγές (άντα). Το μερίδιο της Δυτικής Βεγγάλης στην κινηματογραφική βιομηχανία της Βεγγαλικής γλώσσας βασίζεται στην πόλη, η οποία φιλοξενεί επίσης σεβαστά πολιτιστικά ιδρύματα εθνικής σημασίας, όπως η Ακαδημία Καλών Τεχνών, το Μνημείο Βικτώριας, η Ασιατική Εταιρεία, το Ινδικό Μουσείο και η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ινδίας. Μεταξύ των επαγγελματικών επιστημονικών ιδρυμάτων, η Καλκούτα φιλοξενεί την Αγροκηπευτική Εταιρεία της Ινδίας, τη Γεωλογική Έρευνα της Ινδίας, τη Βοτανική Έρευνα της Ινδίας, την Μαθηματική Εταιρεία της Καλκούτας, το Σύνδεσμο Ινδικού Επιστημονικού Κογκρέσου, τη Ζωολογική Έρευνα της Ινδίας, το Ινστιτούτο Μηχανικών, την Ανθρωπολογική Έρευνα της Ινδίας και της Ινδικής Ένωσης Δημόσιας Υγείας. Παρόλο που φιλοξενεί μεγάλους χώρους κρίκετ, η Καλκούτα διαφέρει από τις άλλες ινδικές πόλεις δίνοντας σημασία στο ποδόσφαιρο και σε άλλα αθλήματα.

Ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το όνομα Κολκάτα προέρχεται από τον βεγγαλικό όρο Kôlikata (βεγγαλικά: কলিকাতা‎‎, ˈkɔlikat̪a), το όνομα ενός από τα τρία χωριά που προηγήθηκαν της άφιξης των Βρετανών, στην περιοχή όπου τελικά θα εγκατασταθεί η πόλη. Τα άλλα δύο χωριά ήταν το Σουτανούτι και το Γκοβινταπούρ.[6]

Υπάρχουν αρκετές εξηγήσεις για την ετυμολογία αυτού του ονόματος:

  • Ο όρος Κολικάτα πιστεύεται ότι είναι παραλλαγή του Kalikkhetrô [ˈkalikʰːet̪rɔ] (βεγγαλικά: কালীক্ষেত্র‎‎), που σημαίνει "Χωράφι της [θεάς] Κάλι". Παρομοίως, μπορεί να είναι παραλλαγή του 'Καλικσέτρα' (Σανσκριτικά: कालीक्षेत्र, κυριολεκτικά: "περιοχή της Θεάς Κάλι").
  • Μια άλλη θεωρία είναι ότι το όνομα προέρχεται από το Καλιγκάτ.[7]
  • Εναλλακτικά, το όνομα μπορεί να προέρχεται από τον βεγγαλικό όρο κιλκίλα (βεγγαλικά: কিলকিলা‎‎), ή "επίπεδη περιοχή".[8]
  • Το όνομα μπορεί να έχει την προέλευση του στο όνομα χαλ [ˈkʰal] (βεγγαλικά: খাল‎‎) που σημαίνει "κανάλι", ακολουθούμενο από το κάτα [ˈkata] (βεγγαλικά: কাটা‎‎), που μπορεί να σημαίνει "σκάψιμο".[9]
  • Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, η περιοχή εξειδικευόταν στην παραγωγή ασβεστίου ή κόλι τσουν [ˈkɔlitɕun] (βεγγαλικά: কলি চুন‎‎) και κοκοφοίνικα ή κάτα [ˈkat̪a] (βεγγαλικά: কাতা‎‎), και επομένως, ονομαζόταν Κολικάτα [ˈkɔlikat̪a] (βεγγαλικά: কলিকাতা‎‎).[8]

Αν και το όνομα της πόλης προφερόταν πάντα ως Κολκάτα [ˈkolkat̪a] (βεγγαλικά: কলকাতা‎‎) ή Κολικάτα [ˈkɔlikat̪a] (βεγγαλικά: কলিকাতা‎‎) στα βεγγαλικά, ο αγγλοποιημένος όρος Καλκούτα ήταν το επίσημο όνομα μέχρι το 2001, όταν άλλαξε σε Κολκάτα για να αντιστοιχιστεί με τη βεγγαλική προφορά.[10] (πρέπει να σημειωθεί ότι το "Καλκούττ" είναι ένα ετυμολογικά άσχετο τοπωνύμιο που βρίσκεται σε αρκετές τοποθεσίες στην Αγγλία.)

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Οχυρό Ουίλιαμ, έδρα της Βρετανικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών

Η ανακάλυψη και η αρχαιολογική μελέτη του Τσαντρακετουγκάρ, 35 χιλιόμετρα βόρεια της Καλκούτας, αποδεικνύει ότι η περιοχή στην οποία βρίσκεται η πόλη έχει κατοικηθεί για περισσότερο από δύο χιλιετίες.[11][12] Η καταγεγραμμένη ιστορία της Καλκούτας ξεκίνησε το 1690 με την άφιξη της Αγγλικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών, η οποία εδραίωσε τις εμπορικές της δραστηριότητες στη Βεγγάλη. Ο Τζομπ Τσάρνοκ, ένας διοικητής που εργάστηκε στην εταιρεία, είχε προηγουμένως πιστωθεί ως ιδρυτής της πόλης.[13] Ως απάντηση σε μια δημόσια υπογραφή,[14] το Ανώτατο Δικαστήριο της Καλκούτας αποφάνθηκε το 2003 ότι η πόλη δεν έχει ιδρυτή.[15] Η περιοχή που καταλάμβανε η σημερινή πόλη αποτελούταν από τρία χωριά, τα Καλικάτα, Γκομπινταπούρ και Σουτανούτι. Το Καλικάτα ήταν χωριό ψαράδων ενώ το Σουτανούτι ήταν ποτάμιο χωριό υφαντών. Αποτελούσαν μέρος ενός κτήματος που άνηκε στον αυτοκράτορα της Μογγολικής Αυτοκρατορίας της Ινδίας, τους τζαγκιρντάρι (μια επιχορήγηση γης που δόθηκε από έναν βασιλιά στους ευγενείς του), τα φορολογικά δικαιώματα στα χωριά κατοχυρώθηκαν από την οικογένεια γαιοκτημόνων Σαμπάρνα Ρόι Τσουντχουρί, ή ζαμιντάρ. Αυτά τα δικαιώματα μεταφέρθηκαν στην Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών το 1698.[16]:1

Η λεωφόρος Τσοουρινγκχί και το τζαμί Τίπου Σουλτάν στην κεντρική Καλκούτα, το 1945

Το 1712, οι Βρετανοί ολοκλήρωσαν την κατασκευή του Οχυρού Ουίλιαμ, που βρίσκεται στην ανατολική όχθη του ποταμού Χούγκλι για να προστατεύσει το εργοστάσιο συναλλαγών τους.[17] Αντιμέτωποι με συχνές αψιμαχίες με τις γαλλικές δυνάμεις, οι Βρετανοί άρχισαν να αναβαθμίζουν τις οχυρώσεις τους το 1756. Ο Ναουάμπ της Βεγγάλης, Σιράτζ ουντ-Νταουλάχ, καταδίκασε τη στρατιωτικοποίηση και τη φοροδιαφυγή από την εταιρεία. Η προειδοποίησή του παρέμεινε αδρανή και ο Ναουάμπ επιτέθηκε. κατέλαβε το Οχυρό Γουίλιαμ που οδήγησε στη δολοφονία αρκετών αξιωματούχων της εταιρείας στην Ανατολική Ινδία στην Μαύρη τρύπα της Καλκούτας.[18] Μια δύναμη στρατιωτών της εταιρείας (σεπόι) και βρετανικά στρατεύματα ηγούμενα από τον Ρόμπερτ Κλάιβ επανακατέλαβαν την πόλη το επόμενο έτος.[18] Σύμφωνα με τη συνθήκη του Αλαχαμπάντ το 1765 μετά τη μάχη του Μπουξάρ, η εταιρεία της Ανατολικής Ινδίας διορίστηκε αυτοκρατορικός φοροσυλλέκτης του αυτοκράτορα της Μογγολικής αυτοκρατορίας της Ινδίας στην επαρχία της Βεγγάλης, του Μπιχάρ και την Ορίσσα, ενώ οι διορισμένοι από τους Μουγκάλ Ναουάμπ συνέχισαν να κυβερνούν την επαρχία.[19] Ανακηρυγμένη ως μια πόλη προεδρίας, η Καλκούτα έγινε το αρχηγείο της Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών το 1773.[20] Το 1793 καταργήθηκε η κυρίαρχη δύναμη των Ναουάμπ και η εταιρεία των Ανατολικών Ινδιών ανέλαβε τον πλήρη έλεγχο της πόλης και της επαρχίας. Στις αρχές του 19ου αιώνα, τα έλη που περιβάλλουν την πόλη αποστραγγίστηκαν. Η περιοχή της κυβέρνησης εκτεινόταν κατά μήκος των όχθων του ποταμού Χούγκλι. Ο Ρίτσαρντ Γουελλέσλεϊ, Γενικός Κυβερνήτης της Προεδρίας του Οχυρού Γουίλλιαμ στις 1797-1805, ήταν υπεύθυνος για την ανάπτυξη της πόλης και της δημόσιας αρχιτεκτονικής της.[21] Στα τέλη του 18ου και 19ου αιώνα, η πόλη αποτελούσε κέντρο εμπορίου οπίου της Ανατολικής Ινδίας.[22]

Μέχρι τη δεκαετία του 1850, η Καλκούτα είχε δύο περιοχές: τη Λευκή Πόλη, η οποία ήταν κατά κύριο λόγο βρετανική και επικεντρώθηκε στο Τσοουρινγκχί και την πλατεία Νταλχάουζι, και η Μαύρη πόλη, κυρίως Ινδική και επικεντρωμένη στη Βόρεια Καλκούτα.[23] Η πόλη υπέστη ταχεία βιομηχανική ανάπτυξη από τις αρχές της δεκαετίας του 1850, ιδιαίτερα στις βιομηχανίες κλωστοϋφαντουργίας και γιούτας. Αυτό ενθάρρυνε τις βρετανικές εταιρείες να επενδύσουν μαζικά σε έργα υποδομής, τα οποία περιελάμβαναν τηλεγραφικές συνδέσεις και τον σιδηροδρομικό σταθμό Χάουραχ. Η συνύπαρξη του βρετανικού και του ινδικού πολιτισμού είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση μιας νέας τάξης μπάμπου αστικών Ινδών, των οποίων τα μέλη ήταν συχνά γραφειοκράτες, επαγγελματίες, αναγνώστες εφημερίδων και αγγλόφιλοι. Συνήθως ανήκαν σε κοινότητες ινδουιστών ανώτερης κάστας.[24] Τον 19ο αιώνα, η Βεγγαλική Αναγέννηση προκάλεσε μια αυξημένη κοινωνικοπολιτισμική πολυπλοκότητα ανάμεσα στους κατοίκους των πόλεων. Το 1883, η Καλκούτα φιλοξένησε το πρώτο εθνικό συνέδριο της Ινδικής Εθνικής Ένωσης, της πρώτης αναγνωρισμένης εθνικιστικής οργάνωσης στην Ινδία.[25]

Βεγγαλικές διαφημιστικές αφίσες στην οδό Χάρρισον. Η Καλκούτα ήταν το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο στην Βρετανική Ινδία.
Χάρτης της Καλκούτας γύρω στο 1914

Η διαίρεση της Βεγγάλης το 1905 με θρησκευτικές γραμμές οδήγησε σε μαζικές διαμαρτυρίες, καθιστώντας την Καλκούτα λιγότερο φιλόξενη για τους Βρετανούς.[26][27] Η πρωτεύουσα μετακινήθηκε στο Νέο Δελχί το 1911.[28] Η Καλκούτα συνέχισε να αποτελεί κέντρο επαναστατικών οργανώσεων που συνδέονται με το ινδικό κίνημα ανεξαρτησίας. Η πόλη και το λιμάνι βομβαρδίστηκαν αρκετές φορές από τους Ιάπωνες μεταξύ 1942 και 1944, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.[29][30] Συνεχίζοντας τον πόλεμο, εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από το θάνατο κατά τη διάρκεια του λιμού της Βεγγάλης το 1943 λόγω ενός συνδυασμού στρατιωτικών, διοικητικών και φυσικών παραγόντων.[31] Οι απαιτήσεις για τη δημιουργία ενός μουσουλμανικού κράτους οδήγησαν το 1946 σε ένα επεισόδιο κοινής βίας που σκότωσε πάνω από 4.000 άτομα.[32][33][34] Η διαίρεση της Ινδίας οδήγησε σε περαιτέρω συγκρούσεις και σε μια δημογραφική αλλαγή - πολλοί μουσουλμάνοι έφυγαν για το ανατολικό Πακιστάν (σημερινό Μπαγκλαντές), ενώ εκατοντάδες χιλιάδες Ινδουιστές μετακινήθηκαν στην πόλη.[35]

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 και της δεκαετίας του 1970, οι σοβαρές ελλείψεις στην εξουσία, οι απεργίες και το βίαιο μαρξιστικό-μαοϊκό κίνημα από ομάδες γνωστές ως Ναξαλίτες προκάλεσαν ζημιές σε μεγάλο μέρος της υποδομής της πόλης, με αποτέλεσμα την οικονομική στασιμότητα.[36] Ο Απελευθερωτικός Πόλεμος του Μπαγκλαντές το 1971 οδήγησε σε μια μαζική εισροή χιλιάδων προσφύγων, πολλοί από τους οποίους ήταν απένταροι, που υπερέντειναν την υποδομή του Καλκούτα.[37] Κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1980, η Βομβάη (στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Μουμπάι) προσπέρασε την Καλκούτα ως την πιο πολυπληθέστερη πόλη της Ινδίας. Το 1985, ο πρωθυπουργός Ρατζίβ Γκάντι χαρακτήρισε την Καλκούτα ως "πόλη που πεθαίνει" υπό το πρίσμα των κοινωνικοπολιτικών προβλημάτων της.[38] Την περίοδο 1977-2011, η Δυτική Βεγγάλη κυβερνήθηκε από την Κολκάτα από το Αριστερό Μέτωπο, στο οποίο κυριαρχούσε το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ινδίας. Ήταν η μακροβιότερη δημοκρατικά εκλεγμένη κομμουνιστική κυβέρνηση στον κόσμο, κατά τη διάρκεια της οποίας η Καλκούτα ήταν βασική βάση για τον Ινδικό κομμουνισμό.[39][40][41] Στις εκλογές της νομοθετικής συνέλευσης της Δυτικής Βεγγάλης, το 2011, το αριστερό μέτωπο νικήθηκε από το συνέδριο Τριναμούλ. Η οικονομική ανάκαμψη της πόλης συγκέντρωσε δυναμική μετά τη δεκαετία του 1990, όταν η Ινδία άρχισε να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις υπέρ της αγοράς. Από το 2000, ο τομέας των υπηρεσιών πληροφορικής έχει αναζωογονήσει τη στάσιμη οικονομία της Καλκούτα. Η πόλη σημειώνει επίσης έντονη ανάπτυξη στην παραγωγική της βάση.[42]

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Άποψη της Καλκούτα από το Χάουρα
Εναέρια άποψη της γέφυρας Χούγκλι

Εκτεινόμενη κατά προσέγγιση βορρά-νότου κατά μήκος της ανατολικής όχθης του ποταμού Χούγκλι, η Καλκούτα βρίσκεται στο χαμηλότερο Δέλτα του Γάγγη της ανατολικής Ινδίας σε απόσταση περίπου 75 χλμ. δυτικά του συνόρου με το Μπαγκλαντές. Το ύψος της πόλης κυμαίνεται από 9 μέχρι 15 μέτρα.[43] Μεγάλο μέρος της πόλης ήταν αρχικά ένας υγροβιότοπος που ανακτήθηκε με το πέρασμα των δεκαετιών για να φιλοξενήσει έναν αυξανόμενο πληθυσμό.[44] Οι υπόλοιπες μη ανεπτυγμένες περιοχές, γνωστές ως υγρότοποι της Ανατολικής Καλκούτας, χαρακτηρίστηκαν ως "υγρότοπος διεθνούς σημασίας" από τη Σύμβαση Ραμσάρ (1975).[45] Όπως συμβαίνει με το μεγαλύτερο μέρος της ινδο-γαγγητικής πεδιάδας, το έδαφος και το νερό είναι κατά κύριο λόγο προσχωσιγενείς. Η Καλκούτα βρίσκεται πάνω από τη λεκάνη της Βεγγάλης, μια περικρατονική τριτοβάθμια λεκάνη.[46] Η λεκάνη της Βεγγάλης περιλαμβάνει τρεις δομικές μονάδες: υφαλοκρηπίδα ή πλατφόρμα στα δυτικά, μεντεσέ ή διάσπαση υφαλοκρηπίδας/πλαγιάς, και βαθύ λεκανικό τμήμα στα ανατολικά και νοτιοανατολικά. Η Καλκούτα βρίσκεται στην κορυφή της ζώνης μεντεσέδων που έχει πλάτος περίπου 25 χιλιομέτρων σε βάθος περίπου 45.000 μέτρων κάτω από την επιφάνεια.[46] Οι ζώνες υφαλοκρηπίδας και μεντεσέδων έχουν πολλά ρήγματα, μεταξύ των οποίων μερικά είναι ενεργά. Το συνολικό πάχος του ιζήματος κάτω από τα Καλκούτα είναι περίπου 7.500 μέτρα πάνω από το κρυσταλλικό υπόγειο. από αυτά τα πάνω 350-450 μέτρα είναι τεταρτοταγή, ακολουθούμενη από 4.500-5.500 μέτρα τριτογενών ιζημάτων, 500-700 κρητιδικής παγίδας και 600-800 μέτρα Περμιο-Ανθρακοφόρων πετρωμάτων Γκοντβάνα.[46] Τα τεταρτοταγή ιζήματα αποτελούνται από πηλό, λάσπη και διάφορες ποιότητες άμμου και χαλικιού. Αυτά τα ιζήματα κόβονται ανάμεσα σε δύο πήλινες κοίτες: η χαμηλότερη έχει βάθος 250 με 650 μέτρα ενώ η ανώτερη έχει πάχος 10 με 40 μέτρα.[47] Σύμφωνα με το Γραφείο Ινδικών Προτύπων, σε μια κλίμακα που κυμαίνεται από Ι έως V, με την σειρά της αυξανόμενης ευαισθησίας σε σεισμούς, η πόλη βρίσκεται εντός της σεισμικής ζώνης III.[48]

Αστική δομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Γέφυρα Χάουρα από την δυτική όχθη του Γάγγη.

Η μητροπολιτική περιοχή της Καλκούτας καταλαμβάνει έκταση 1886,87 τ.χλμ..[49]:7 και περιλαμβάνει 3 δημοτικές επιχειρήσεις (συμπεριλαμβανομένης της Δημοτικής Επιχείρησης της Καλκούτας), 39 δήμοι τοπικής αυτοδιοίκησης και 24 παντσαγιάτ σαμίτι έως το 2011.[49]:7 Το πολεοδομικό συγκρότημα περιλάμβανε 72 πόλεις και 527 κωμοπόλεις και χωριά έως το 2006.[50] Οι προαστιακές περιοχές της μητροπολιτικής περιοχής της Καλκούτα περιλαμβάνουν τμήματα των ακόλουθων περιοχών: Βόρειο 24 Παργκάνας, Νότιο 24 Παργκάνας, Χάουρα, Χούγκλι και Νάντια.[51]:15 Η Καλκούτα, η οποία υπάγεται στη δικαιοδοσία της Δημοτικής Επιχείρησης της Καλκούτας, έχει έκταση 185 τ.χλμ.[50] Η ανατολικοδυτική διάσταση της πόλης είναι συγκριτικά στενή, εκτεινόμενη από τον ποταμό Χούγκλι στα δυτικά μέχρι την Ανατολική Μητροπολιτική Παράκαμψη στα ανατολικά - μια έκταση 9 με 10 χιλιόμετρα.[52] Η απόσταση βορρά-νότου είναι μεγαλύτερη και ο άξονάς της χρησιμοποιείται για να χωρίσει την πόλη σε Βόρεια, Κεντρική και Νότια Καλκούτα. Η Ανατολική Καλκούτα είναι επίσης τμήμα.

Άποψη της Καλκούτας από το Τσοουρινγκχί

Βόρεια Καλκούτα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Άποψη της Καλκούτας τη νύχτα
Το Βιντγιασαγκάρ Σέτου πάνω από τον ποταμό Χούγκλι στη δύση του ηλίου

Η Βόρεια Καλκούτα είναι το παλαιότερο τμήμα της πόλης. Χαρακτηρίζεται από αρχιτεκτονική του 19ου αιώνα, ερειπωμένα κτίσματα, πυκνοκατοικημένες παραγκουπόλεις, γεμάτα παζάρια και στενά σοκάκια. Περιλαμβάνει περιοχές όπως τις Σιαμπαζάρ, Χατιμπαγκάν, Μανικτάλα, Κανκουργκάτσι, Ρατζαμπαζάρ, Σομπαμπαζάρ, Σιαμπουκούρ, Σοναγκάτσι, Κουμορτόλι, Μπαγκμπαζάρ, Τζορασάνκο, Τσιτπούρ, Παθουριαγκάτα, Κοσιπόρ, Σίνθι, Μπελγκάτσια, Τζοραμπαγκάν και Ντουμ Ντουμ.[53]:65–66 Οι βόρειες προαστιακές περιοχές όπως οι Μπαραναγκάρ, Νοαπάρα, Ντάνλοπ, Ντακσινεσβάρ, Ναγκερμπαζάρ, Μπελγκόρια, Σοντεπούρ, Μαντιαμγκράμ, Κεστοπούρ, Μπιράτι, Χαρντά και φτάνει μέχρι το Μπαρακπούρ που επίσης βρίσκονται επίσης στην πόλη της Καλκούτα (ως μητροπολιτική δομή).

Κεντρική Καλκούτα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κεντρική Καλκούτα φιλοξενεί την κεντρική επιχειρηματική περιοχή. Περιέχει το Μπ. Μπ. Ντ. Μπαγκ, παλαιότερα γνωστή ως πλατεία Νταλχάουζι, και το Εσπλανέιντ στα ανατολικά του. Η οδός Στραντ βρίσκεται στα δυτικά του.[54] Η Γραμματεία της Δυτικής Βεγγάλης, το Γενικό Ταχυδρομείο, η Αποθεματική Τράπεζα της Ινδίας, το Ανώτατο Δικαστήριο, το Αρχηγείο της Αστυνομίας του Λαλμπαζάρ και πολλά άλλα κυβερνητικά και ιδιωτικά γραφεία βρίσκονται εκεί. Ένας άλλος επιχειρηματικός κόμβος είναι η περιοχή νότια της οδού Παρκ, η οποία περιλαμβάνει οδούς όπως οι Τσοουρινγκχί, Κάμακ, Γουντ, Λάουντον, Σαίξπηρ Σαράνι Α. Τζ. Σ. Μπόζ Ρόουντ.[55] Το Μαϊντάν είναι ένα μεγάλο ανοιχτό πεδίο στην καρδιά της πόλης που έχει ονομαστεί "πνεύμονες της Καλκούτα"[56] και στεγάζει αθλητικά γεγονότα και δημόσιες συναντήσεις.[57] Το μνημείο της Βικτώριας και η Πίστα Αγώνων στη Καλκούτα βρίσκονται στο νότιο άκρο του Μαϊντάν. Άλλες σημαντικές περιοχές της Κεντρικής Καλκούτα είναι οι Μπουρραμπαζάρ, Οδός Κόλετζ, Σεαλντάχ, Ταλτάλα, Τζανμπαζάρ, Μποουμπαζάρ, Εντάλλι, Τσάντνι Τσόουκ, Λαλμπαζάρ, Τσοουρινγκχί, Νταρματάλα, Τιρέττα Μπαζάρ, Μπαράκς, Μούλλικ Μπαζάρ, Παρκ Σίρκους, Μπαμπουγκάτ κλπ. Μεταξύ των άλλων πάρκων είναι το Κεντρικό Πάρκο στο Μπινταναγκάρ και το Πάρκο Χιλιετίας στην οδό Στραντ, κατά μήκος του ποταμού Χούγκλι.

Ανατολική Καλκούτα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ανατολική Καλκούτα αποτελείται κατά κύριο λόγο από πρόσφατα ανεπτυγμένες περιοχές και γειτονιές, τις Σάλτλεϊκ, Ρατζαρχάτ, Τάνγκρα, Μπελιαγκάτα, Ουλταντάνγκα, Φουλμπαγκάν κλπ. Δύο προγραμματισμένοι δήμοι στην ευρύτερη περιοχή Καλκούτα είναι ο Μπινταναγκάρ, επίσης γνωστός ως Σαλτ Λέικ Σίτι και βρίσκεται στα βορειοανατολικά της πόλης, και ο Ρατζαρχάτ, που ονομάζεται επίσης Νέα Πόλη και βρίσκεται ανατολικά του Μπινταναγκάρ.[58][59] Κατά τη δεκαετία του 2000, ο τομέας 4 στο Μπινταναγκάρ εξελίχθηκε σε επιχειρηματικό κόμβο για εταιρείες τεχνολογίας της πληροφορίας και τηλεπικοινωνιών.[60][61] Το Μπινταναγκάρ και η Νέα Πόλη βρίσκονται εκτός των ορίων της Δημοτικής Επιχείρισης της Καλκούτας, στους δικούς τους δήμους.[59]

Νότια Καλκούτα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Νότια Καλκούτα αναπτύχθηκε μετά την ανεξαρτησία της Ινδίας το 1947. Περιλαμβάνει πολυτελείς συνοικίες όπως τις Μπαλιγκούντζ, Αλιπόρ, Νέο Αλιπόρ, Λανσντάουν, Μποουανιπόρ, Καλιγκάτ, Ντακούρια, Γκαριαχάτ, Τολιγκούντζ, Νακατάλα, Πάρκο Τζοντπούρ, Λέικ Γκάρντενς, Γκριν Γκολ, Τζανταβπούρ, Χάλτου, Νάντι Μπαγκάν και Κάσμπα.[58] Οι απομακρυσμένες περιοχές της Νότιας Καλκούτα περιλαμβάνουν τις Γκάρντεν Ριτς, Χιντιρπούρ, Μετιαμπρούζ, Ταρατάλα, Μαχεστάλα, Μπουντζ Μπουντζ, Μπεχάλα, Σαρσούνα, Μπαρίσα, Παρνασρί Πάλλι, Θακουρπουκούρ, Κουντγκάτ, Ρανικούθι, Μπανσντρόνι, Μπαγκατζατίν, Τιλτζάλα και Γκάρια. Οι νότιες προαστιακές περιοχές όπως οι Ναρεντραπούρ, Σοναρπούρ και Μπαρουιπούρ βρίσκονται επίσης στην πόλη της Καλκούτα (ως μητροπολιτική δομή). Το Οχυρό Γουίλλιαμ, στο δυτικό τμήμα της πόλης, στεγάζει την έδρα της Ανατολικής Διοίκησης του Ινδικού Στρατού.[62] Τα κτίριά του είναι υπό την δικαιοδοσία του στρατού.

Κλίμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Καλκούτα υπόκειται σε τροπικό υγρό και ξηρό κλίμα, το οποίο χαρακτηρίζεται με τον υποτύπο Aw σύμφωνα με την κλιματική ταξινόμηση Κέππεν. Σύμφωνα με έκθεση του Αναπτυξιακού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών, η ζώνη ανέμων και κυκλώνων της πόλης είναι σε "πολύ υψηλός κίνδυνος βλάβης".[48]

Θερμοκρασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ετήσια μέση θερμοκρασία είναι 26.8 °C. Οι μηνιαίες μέσες θερμοκρασίες ποικίλουν από 19 έως 30 °C. Τα καλοκαίρια (Μάρτιος-Ιούνιος) είναι ζεστά και υγρά, με θερμοκρασίες στα χαμηλά στους 30 °C. Κατά τη διάρκεια ξηρών περιόδων, οι μέγιστες θερμοκρασίες συχνά υπερβαίνουν τους 40 °C τον Μάιο και τον Ιούνιο.[63] Ο χειμώνας διαρκεί περίπου δυόμισι μήνες και οι εποχιακές χαμηλές θερμοκρασίες πέφτουν στους 9–11 °C (Δεκέμβριος και Ιανουάριος). Ο Μάιος είναι ο πιο καυτός μήνας, με ημερήσιες θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 27 έως 37 °C. Ο Ιανουάριος, ο πιο κρύος μήνας, έχει θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 12 έως 23 °C. Η υψηλότερη καταγραφείσα θερμοκρασία είναι 43.9 ° C και η χαμηλότερη είναι 5 °C.[63] Ο χειμώνας είναι ήπιος, ξηρός και πολύ άνετος καθ 'όλη τη διάρκεια αυτής της εποχής. Συχνά, τον Απρίλιο-Ιούνιο, η πόλη επηρεάζεται από έντονες βροχοπτώσεις ή σκονοθύελλες που ακολουθούνται από καταιγίδες ή χαλαζοθύελλες, φέρνοντας ανακούφιση από την υγρασία που επικρατεί. Αυτές οι καταιγίδες είναι μεταφερόμενες από τη φύση τους και είναι τοπικά γνωστές ως kal bôishakhi (কালবৈশাখী) ή "Βορειοδυτικοί" στα ελληνικά.[64]

Βροχόπτωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι βροχές που φέρνουν οι νοτιοδυτικοί μουσώνες του Κόλπου της Βεγγάλης[65] χτυπούν την Καλκούτα από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο, παρέχοντας το μεγαλύτερο μέρος των ετήσιων βροχοπτώσεων, περίπου 1.850 χιλιοστά. Η μέγιστη μηνιαία βροχόπτωση λαμβάνεται τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Σε αυτούς τους μήνες, η αδιάκοπη βροχή για μέρες σταματούν πολλές δραστηριότητες των κατοίκων της πόλης. Η πόλη δέχεται 2.528 ώρες ηλιοφάνειας ετησίως, με μέγιστη έκθεση στον ήλιο τον Μάρτιο.[66] Η Καλκούτα έχει πληγεί από πολλούς κυκλώνες. Αυτοί περιλαμβάνουν τα συστήματα που εμφανίστηκαν το 1737 και το 1864 που σκότωσαν χιλιάδες ανθρώπους.[67][68]

Κλιματικά δεδομένα Καλκούτα (Αλιπόρ) 1971–1990
Μήνας Ιαν Φεβ Μάρ Απρ Μάι Ιούν Ιούλ Αύγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F) 32.8 38.4 41.1 43.3 43.7 43.9 39.9 38.4 38.9 39.0 34.9 32.5 43,9
Μέση Μέγιστη °C (°F) 26.4 29.1 33.5 35.3 35.4 34.0 32.3 32.1 32.4 32.3 30.3 27.0 31,7
Μέση Μηνιαία °C (°F) 20.1 23.0 27.6 30.2 30.7 30.3 29.2 29.1 29.1 28.2 24.9 20.8 26,9
Μέση Ελάχιστη °C (°F) 13.8 16.9 21.7 25.1 26.0 26.5 26.1 26.1 25.8 23.9 19.6 14.5 22,2
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F) 6.7 7.2 10.0 16.1 17.9 20.4 20.6 22.6 20.6 17.2 10.6 7.2 6,7
Βροχόπτωση mm (ίντσες) 11 30 35 60 142 288 411 349 288 143 26 17 1,800
% υγρασίας 66 58 58 66 70 77 83 83 81 73 67 68 71
Μέσες ημέρες βροχόπτωσης (≥ 1.0 mm) 1.2 2.2 3.0 4.8 8.7 14.7 20.5 20.2 15.7 8.1 1.5 0.9 101,5
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας 203.9 201.2 225.8 235.4 227.1 123.1 93.1 104.9 116.2 182.6 190.8 203.4 2.107,5
Πηγή #1: NOAA[69]
Πηγή #2: Ινδικό Μετεωρολογικό Διαμέρισμα (μέγιστα υψηλά και χαμηλά έως το 2010)[70]

Περιβαλλοντικές ανησυχίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ρύπανση αποτελεί βασική ανησυχία στην Καλκούτα. Το ετήσιο όριο συγκέντρωσης διοξειδίου του θείου και διοξειδίου του αζώτου το 2008 ήταν εντός των εθνικών προτύπων ποιότητας ατμοσφαιρικής ατμόσφαιρας της Ινδίας, αλλά τα αναπνεύσιμα αιωρούμενα σωματιδιακά επίπεδα ήταν υψηλά και σε μια αυξανόμενη τάση για πέντε συναπτά έτη προκαλώντας νέφη και ομίχλη.[71][72] Η σοβαρή ατμοσφαιρική ρύπανση στην πόλη έχει προκαλέσει αύξηση των αναπνευστικών παθήσεων που σχετίζονται με τη ρύπανση, όπως ο καρκίνος του πνεύμονα.[73]

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Two mid-height glass-clad buildings with trees in front
Ο Τομέας 4, που βρίσκεται στην περιοχή Σαλτ Λέικ, είναι κόμβος για εταιρείες πληροφορικής
Το South City Mall, ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα στην Ανατολική Ινδία

Η Καλκούτα είναι ο κύριος εμπορικός και οικονομικός κόμβος της Ανατολικής και Βορειοανατολικής Ινδίας[74] και έδρα του Χρηματιστηρίου της Καλκούτας.[75][76] Είναι μεγάλο εμπορικό και στρατιωτικό λιμάνι και η μόνη πόλη στην ανατολική Ινδία, εκτός από το Μπουμπάνεσβαρ, που διαθέτει διεθνές αεροδρόμιο. Παλαιότερα ήταν η ηγετική πόλη της Ινδίας, ωστόσο η Καλκούτα είχε μια σταθερή οικονομική κάθοδο στις δεκαετίες που ακολούθησαν την ανεξαρτησία της Ινδίας, λόγω των μεγάλων πληθυσμιακών αυξήσεων και μια αύξηση στο στρατιωτικό συνδικαλισμό, που συμπεριλάμβανε συχνές απεργίες που υποστηρίζονταν από αριστερά κόμματα.[77] Από την δεκαετία του 1960 έως τα τέλη της δεκαετίας του 1990, πολλά εργοστάσια έκλεισαν και επιχειρήσεις μεταφέρθηκαν.[77] Η έλλειψη κεφαλαίων και πόρων επίσης προστέθηκε στην κατάσταση ύφεσης της πόλης και δημιουργήθηκε ένα αφιλόξενο παρατσούκλι: η "πόλη που πεθαίνει".[78] Οι τύχες της πόλης βελτιώθηκαν μετά την φιλελευθεροποίηση της Ινδικής οικονομίας την δεκαετία του 1990 και με τις αλλαγές στην οικονομική πολιτική από την κυβέρνηση της πολιτείας της Δυτικής Βεγγάλης.[77]

Η ευέλικτη παραγωγή είναι σημαντική για τη Καλκούτα, που έχει ένα ανεπίσημο τομέα που απασχολεί πάνω από το 40% του εργατικού δυναμικού.[79] Μία ανοργάνωτη ομάδα, οι πλανόδιοι πωλητές, δημιούργησαν επιχειρηματική αξία 8.772 κρορ ρουπιών (2 δισεκατομμύρια δολάρια) το 2005.[80] Το 2001, περίπου το 0.81% του εργατικού δυναμικού της πόλης απασχολούταν στον πρωτογενή τομέα (γεωργία, δασοκομία, ορυχεία κλπ.), το 15.49% εργαζόταν στον δευτερογενή τομέα (βιομηχανία και μεταποίηση), και το 83.69% εργαζόταν στον τριτογενή τομέα (κλάδος υπηρεσιών).[74]:19 Το 2003, η πλειοψηφία των νοικοκυριών στις παραγκουπόλεις ασχολούνταν με επαγγέλματα που άνηκαν στον άτυπο τομέα. Το 36.5% αφορούσε την εξυπηρέτηση της αστικής μεσαίας τάξης (ως υπηρέτες, οδηγούς κλπ.) και το 22,2% ήταν απλοί εργάτες.[81]:11 Γύρω στο 34% του διαθέσιμου εργατικού δυναμικού στις παραγκουπόλεις της Καλκούτας ήταν άνεργο.[81]:11 Σύμφωνα με μια εκτίμηση, σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού ζει με λιγότερες από 27 ρουπίες (ισοδύναμο με 45 σεντ του αμερικανικού δολαρίου) την ημέρα.[82] Όπως και σε πολλές άλλες ινδικές πόλεις, ο κλάδος της πληροφορικής έγινε τομέας υψηλής ανάπτυξης στην Καλκούτα που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Ο τομέας της πληροφορικής της πόλης αυξανόταν κατά 70% ετησίως - ποσοστό που ήταν διπλάσιο του εθνικού μέσου όρου.[77] Η δεκαετία του 2000 έφερε μια σειρά από επενδύσεις στα ακίνητα, τις υποδομές, το εμπόριο, τους τομείς φιλοξενίας, και έχουν δημιουργηθεί αρκετά μεγάλα εμπορικά κέντρα και ξενοδοχεία.[83][84][85][86][87] Το 2010, η Καλκούτα, με ένα εκτιμώμενο ΑΕΠ ανά μονάδες αγοραστικής δύναμης 150 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ήταν τρίτη ανάμεσα στις Νοτιοασιατικές πόλεις, μετά από τη Βομβάη και το Δελχί.[88] Το ΑΕΠ της Καλκούτας το 2014 ήταν 1.84 τρισεκατομμύρια ινδικές ρουπίες, σύμφωνα με μια συλλογική αξιολόγηση από πολλά πανεπιστήμια και κλιματικές υπηρεσίες.[89]

Η Καλκούτα φιλοξενεί πολλές βιομηχανικές μονάδες που λειτουργούν από μεγάλες επιχειρήσεις του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Εταιρείες όπως η ITC Limited, η Coal India Limited, η Εθνική Ασφαλιστική Εταιρεία, η Exide Industries και η Britannia Industries εδρεύουν στην πόλη. Το Διοικητικό Συμβούλιο Τσαγιού της Ινδίας και το Διοικητικό Συμβούλιο Εργοστασίων του ινδικού Υπουργείου Άμυνας επίσης εδρεύουν στην πόλη. Η Καλκούτα φιλοξενεί τα κεντρικά γραφεία τριών μεγάλων δημόσιων τραπεζών: Allahabad Bank, UCO Bank, και τη United Bank of India. Η υιοθέτηση της πολιτικής "Κοίτα Ανατολικά" από την ινδική κυβέρνηση. το άνοιγμα του ορειβατικού περάσματος Νάθου Λα στο Σίκκιμ, το οποίο βρίσκεται στα σύνορα μεταξύ Ινδίας και Κίνας, στο δικατευθυνσιακό διεθνές εμπόριο και το ενδιαφέρον που δείχνουν οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας να επεκταθούν στις ινδικές αγορές είναι παράγοντες που θα μπορούσαν να ωφελήσουν την Καλκούτα.[90][91]

Πανοραμική άποψη του Τομέα 4 στο κέντρο της πόλης, ένας από τους κύριους κόμβους πληροφορικής της πόλης όπως φαίνεται από μια λίμνη που περιβάλλει το Μπιντχαναγκάρ. Μεγάλα κτίρια όπως τα Technopolis, Godrej Waterside, TCS Lords, Eden and Wanderers Park, Gobsyn Crystal, South City Pinnacle, RDB Boulevard, και το Μπαβάν της Εταιρείας Ανάπτυξης Βιομηχανίας Ηλεκτρονικής της Δυτικής Βεγγάλης (WEBEL) είναι ορατά.

Δημογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

A temple with nine spires and few small temples surrounding it, with a waterbody in the foreground
Ο Ναός Ντακσινεσβάρ Κάλι, Ινδουιστικός ναός
A skyline consisting of several high-rise buildings
Υψηλές πολυώροφες κατοικίες στην Νότια Πόλη

Το δημωνύμιο για τους κατοίκους είναι Καλκουτανός και Κολκατανός.[92][93] Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της εθνικής απογραφής του 2011, η επαρχία Καλκούτας, που καταλαμβάνει έκταση 185 τ.χλμ., είχε πληθυσμό 4.486.679 κατοίκων,[94] και η πληθυσμιακή πυκνότητά της ήταν 24.252 κάτοικοι ανά τ.χλμ.[94] Αυτό εκπροσωπεί μια μείωση 1.88% κατά την δεκαετία 2001–11. Η αναλογία φύλου είναι 899 γυναίκες ανά 1000 άνδρες—κάτω από τον εθνικό μέσο όρο.[95] Η αναλογία μειώνεται από την εισροή εργαζόμενων ανδρών από τις γύρω αγροτικές περιοχές, από την υπόλοιπη Δυτική Βεγγάλη, και συνήθως αφήνουν τις οικογένειές τους πίσω.[96] Ο δείκτης αλφαβητισμού της Καλκούτας, 87.14%[95] ξεπερνά τον Ινδικό μέσο όρο του 74%.[97] Τα τελικά αποτελέσματα της απογραφής του 2011 ανέφεραν ότι η πόλη είχε πληθυσμό 4.496.694 κατοίκων.[98] Η αστική συνάθροιση είχε πληθυσμό 14.112.536 κατοίκων το 2011.[99]

Οι Ινδουιστές Μπενγκάλι σχηματίζουν την πλειοψηφία του πληθυσμού της Καλκούτας, ενώ οι Μαρβάρι, οι Μπιχάρι και οι Μουσουλμάνοι συνθέτουν μεγάλες μειονότητες.[100] Οι μικρότερες κοινότητες της Καλκούτας είναι οι Κινέζοι, οι Ταμίλ, οι Νεπάλι, οι Όντια, οι Τελούγκου, οι Ασσαμέζοι, οι Γκουτζαράτι, οι Αγγλοϊνδοί, οι Αρμένιοι, οι Έλληνες, οι Θιβετιανοί, οι Μαχαράστριοι, οι Κονκάνι, οι Μαλαγιάλι, οι Παντζάμπι και οι Πάρσι.[101]:3 Ο αριθμός των Αρμενίων, Ελλήνων, Εβραίων και άλλων ξένων ομάδων μειώθηκε κατά τον 20ό αιώνα.[102] Ο εβραϊκός πληθυσμός της Καλκούτας ήταν 5.000 κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά μειώθηκε μετά την ινδική ανεξαρτησία και την ίδρυση του Ισραήλ,[103] και το 2013, υπήρχαν 25 Εβραίοι στην πόλη.[104] Η μόνη γειτονιά Κινέζων στην Ινδία βρίσκεται στην ανατολική Καλκούτα[102] και παλαιότερα αποτελούσε οι κατοικία για 20.000 εθνοτικούς Κινέζους, πέφτοντας στα γύρω στα 2.000 άτομα το 2009[102] ως αποτέλεσμα πολλαπλών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένου του επαναπατρισμού και της άρνησης της ινδικής υπηκοότητας μετά τον σινοϊνδικό πόλεμο του 1962, και της μετανάστευσης σε ξένες χώρες για καλύτερες οικονομικές ευκαιρίες.[105] Η κινεζική κοινότητα εργάστηκε παραδοσιακά στην τοπική βιομηχανία βυρσοδεψίας και λειτουργεί κινέζικα εστιατόρια.[102][106]

Πληθυσμιακή αύξηση της αστικής συνάθροισης της Καλκούτας
Απογραφή Συνολικά %±
1981 9.194.000  —
1991 11.021.900 19.9%
2001 13.114.700 19.0%
2011 14.112.536 7.6%
Πηγή: Ινδικές απογραφές[99]
Οι άλλες θρησκείες περιλαμβάνουν τον Σιχισμό, τον Βουδισμό και άλλες θρησκείες (0.03%)
Θρησκεία στη Καλκούτα[107]
Θρησκεία Ποσοστό
Ινδουισμός
  
 76.51%
Ισλάμ
  
 20.60%
Χριστιανισμός
  
 0.88%
Τζαϊνισμός
  
 0.47%
Άλλοι
  
 1.54%

Τα βεγγαλικά, η επίσημη γλώσσα της πολιτείας, είναι η κυρίαρχη γλώσσα στη Καλκούτα.[108] Τα αγγλικά χρησιμοποιούνται επίσης, ιδίως από το εργατικό δυναμικό. Τα Χίντι και η Ούρντου ομιλούνται από μια σημαντική μειονότητα.[109][110] Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, το 76,51% του πληθυσμού είναι Ινδουιστές, το 20.60% Μουσουλμάνοι, το 0.88% Χριστιανοί και το 0.47% Τζαϊνιστές.[111] Ο υπόλοιπος πληθυσμός περιλαμβάνει τους Σιχιστές, τους Βουδιστές και άλλες θρησκείες που αντιπροσωπεύουν το 0.45% του πληθυσμού. Το 1.09% δεν δήλωσε κάποια θρησκεία στην απογραφή.[111] Η Καλκούτα ανέφερε το 67,6% των εγκλημάτων των Ειδικών και Τοπικών Δικαιωμάτων που καταγράφηκαν σε 35 μεγάλες πόλεις της Ινδίας το 2004.[112] Η αστυνομική περιφέρεια της Καλκούτα κατέγραψε 15.510 υποθέσεις Ινδικού Ποινικού Κώδικα το 2010, το 8ο υψηλότερο σύνολο στη χώρα.[113] Το 2010, το ποσοστό εγκληματικότητας ήταν 117.3 ανά 100.000 άτομα, κάτω από το εθνικό ποσοστό των 187.6 ατόμων ανά 100.000. Ήταν το χαμηλότερο ποσοστό μεταξύ των μεγαλύτερων πόλεων της Ινδίας.[114]

Το 2003, περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού, ή 1.5 εκατομμύριο άτομα, ζούσαν σε 3.500 μη καταγεγραμμένους κατειλημμένες από καταπατητές και 2.011 καταγεγραμμένες παραγκουπόλεις.[115]:4[116]:92 Οι εγκεκριμένες φτωχογειτονιές (με πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες όπως η υδροδότηση, η αποκομιδή απορριμμάτων από την Δημοτική Επιχείρηση της Καλκούτας και άλλα) μπορούν να χωριστούν σε δύο ομάδες - τα μπάστι, στις οποίες οι κάτοικοι τους έχουν μακροχρόνια συμφωνία μίσθωσης με τους ιδιοκτήτες γης, και τις αποικίες ουντμπάστου, οικισμοί που είχαν εκμισθωθεί σε πρόσφυγες από το σημερινό Μπανγκλαντές από την κυβέρνηση.[116][115]:5 Οι μη εξουσιοδοτημένες παραγκουπόλεις (χωρίς βασικές υπηρεσίες που παρέχει ο δήμος) καταλαμβάνουν καταπατητές που άρχισαν να ζουν σε καταπατημένες περιοχές - κυρίως κατά μήκος καναλιών, σιδηροδρομικών γραμμών και οδών.[116]:92[115]:5 Σύμφωνα με την Εθνική Έρευνα για την Οικογενειακή Υγεία του 2005, περίπου το 14% των νοικοκυριών στην Καλκούτα ήταν φτωχά, ενώ το 33% ζούσε στις παραγκουπόλεις, γεγονός που υποδεικνύει ότι ένα σημαντικό ποσοστό νοικοκυριών σε υποβαθμισμένες περιοχές ήταν καλύτερα οικονομικά από το κάτω τέταρτο των αστικών νοικοκυριών στη κατάσταση πλούτου.[117]:23 Η Μητέρα Τερέζα έλαβε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για την ίδρυση και συνεργασία με τους Ιεραποστόλους Φιλανθρωπίας στην Καλκούτα - μια οργάνωση "της οποίας πρωταρχικός στόχος ήταν να αγαπά και να φροντίζει εκείνους τους ανθρώπους που κανείς δεν ήταν έτοιμος να φροντίσει".[118]

Κυβέρνηση και δημόσιες υπηρεσίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολιτική διοίκηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

A red-and-yellow building with multiple arches and towers standing against a backdrop of blue sky and framed by trees
Ανώτατο Δικαστήριο της Καλκούτας

Η Καλκούτα διοικείται από διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες. Η Δημοτική Επιχείρηση της Καλκούτας, ή ΔΕΚ, επιβλέπει και διαχειρίζεται την αστική υποδομή των 15 συνοικιών της πόλης, οι οποίες μαζί περιλαμβάνουν 141 πτέρυγες.[119] Κάθε πτέρυγα εκλέγει έναν σύμβουλο στην ΔΕΚ. Κάθε δήμος έχει μια επιτροπή συμβούλων, εκ των οποίων κάθε ένας εκλέγεται για να εκπροσωπεί μια πτέρυγα. Μέσω των επιτροπών του δήμου, η εταιρία αναλαμβάνει την πολεοδομία και διατηρεί δρόμους, σχολεία που ενισχύονται από τη κυβέρνηση, νοσοκομεία και δημοτικές αγορές.[120] Ως κορυφαίο σώμα της Καλκούτα, η εταιρεία εκτελεί τις λειτουργίες της μέσω του δημάρχου στο συμβούλιο, ο οποίος αποτελείται από έναν δήμαρχο, έναν αντιδήμαρχο και δέκα άλλα εκλεγμένα μέλη της ΔΕΚ.[121] Οι λειτουργίες της ΔΕΚ περιλαμβάνουν την υδροδότηση, την αποχέτευση, τη διαχείριση στερεών αποβλήτων, τον οδικό φωτισμό και τη ρύθμιση κτιρίων.[120]

Η Δημοτική Επιχείρηση της Καλκούτας κατατάχθηκε στην 1η θέση από τις 21 Πόλεις για την καλύτερη διακυβέρνηση και διοικητικές πρακτικές στην Ινδία το 2014. Έχει βαθμολογηθεί με 4.0 στα 10 σε σύγκριση με τον εθνικό μέσο όρο του 3,3.[122]

Η Εταιρεία Λιμανιού της Καλκούτας, ένας οργανισμός της κεντρικής κυβέρνησης, διαχειρίζεται το ποτάμιο λιμάνι της πόλης. Το 2012, το Κογκρέσο Τριναμούλ της Ινδίας ήλεγχε την ΔΕΚ. Ο δήμαρχος είναι ο Σοβάν Τσατερτζί, ενώ ο αντιδήμαρχος είναι ο Φαρζάνα Αλάμ.[123] Η πόλη έχει μια απολιτική θέση, αυτή του Σερίφη της Καλκούτα, ο οποίος προεδρεύει για διάφορες λειτουργίες και συνέδρια που σχετίζονται με την πόλη.[124]

Οι διοικητικές υπηρεσίες της Καλκούτα έχουν αρμοδιότητες που δεν συμπίπτουν. Καταχωρίζονται κατά αύξουσα σειρά ανά περιοχή, είναι: η επαρχία Καλκούτα, η Αστυνομική περιοχή της Καλκούτας και της περιοχή της Δημοτικής Επιχείρισης της Καλκούτας, ή της πόλης "Καλκούτα",[125] και η μητροπολιτική περιοχή της Καλκούτας, η οποία είναι ο αστικός οικισμός της πόλης. Ο οργανισμός που επιβλέπει τον τελευταίο, η Μητροπολιτική Αναπτυξιακή Αρχή της Καλκούτας, είναι υπεύθυνος για τον νόμιμο σχεδιασμό και την ανάπτυξη της μείζων Καλκούτας.[126]

Ως έδρα της κυβέρνησης της Δυτικής Βεγγάλης, η Καλκούτα φιλοξενεί όχι μόνο τα γραφεία των τοπικών κυβερνητικών υπηρεσιών αλλά και τη νομοθετική συνέλευση της Δυτικής Βεγγάλης, τη πολιτειακή γραμματεία, που στεγάζεται στο Κτήριο των Συγγραφέων και το Ανώτατο Δικαστήριο της Καλκούτα. Τα περισσότερα κυβερνητικά ιδρύματα στεγάζονται στο κέντρο της πόλης στο Μ. Μ. Ν. Μπαγκ (πρώην πλατεία Νταλχάουζι). Το Ανώτατο Δικαστήριο της Καλκούτα είναι το παλαιότερο ανώτατο δικαστήριο της Ινδίας. Προηγείται από το Ανώτατο Δικαστήριο των Δικαστηρίων στο Φορτ Γουίλιαμ, το οποίο ιδρύθηκε το 1774. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Καλκούτα έχει δικαιοδοσία για τη πολιτεία της Δυτικής Βεγγάλης και την Ενωσιακή Επικράτεια των Νήσων Ανταμάν και Νικομπάρ. Η Καλκούτα διαθέτει χαμηλότερα δικαστήρια: το Δικαστήριο των Μικρών Υποθέσεων και το Αστικό Δικαστήριο της Πόλης εκδικάζουν αστικές υποθέσεις. Το Δικαστήριο των Συνόδων χειρίζεται ποινικές υποθέσεις.[127][128][129] Η αστυνομία της Καλκούτας, με επικεφαλής έναν αστυνομικό επίτροπο, εποπτεύεται από το Υπουργείο Εσωτερικών της Δυτικής Βεγγάλης.[130][131] Η επαρχία Καλκούτας εκλέγει δύο αντιπροσώπους στην κάτω βουλή της Ινδίας, τη Λοκ Σαμπχά, και 11 αντιπροσώπους στην κρατική νομοθετική συνέλευση.[132]

Υποδομές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πύργος τηλεπικοινωνιών που ανήκει στον πάροχο υπηρεσιών Tata Communications

Η Δημοτική Επιχείριση της Καλκούτας προμηθεύει την πόλη με πόσιμο νερό που προέρχεται από τον ποταμό Χούγκλι,[133] του οποίου το μεγαλύτερο μέρος του επεξεργάζεται και καθαρίζεται στο αντλιοστάσιο Πάλτα που βρίσκεται στη επαρχία Βόρειο 24 Παργκάνας.[134] Περίπου το 95% των 4.000 τόνων απορριμμάτων που παράγονται καθημερινά από την πόλη μεταφέρεται στους χώρους απόρριψης απορριμάτων στη Ντάπα, που βρίσκεται ανατολικά της πόλης.[135][136] Προκειμένου να προωθηθεί η ανακύκλωση των απορριμμάτων και των αποχετευτικών δικτύων, η γεωργία ενθαρρύνεται στους χώρους απόρριψης απορριμάτων.[137] Μερικά τμήματα της πόλης στερούνται κατάλληλου δικτύου αποχέτευσης, οδηγώντας σε μη υγιεινές μεθόδους απόρριψης απορριμμάτων.[138]

Η ηλεκτρική ενέργεια παρέχεται από την ιδιωτική επιχείρηση Εταιρεία Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας της Καλκούτας στην πόλη. Το Συμβούλιο Ηλεκτρισμού της Δυτικής Βεγγάλης το προμηθεύει στα προάστια.[139][140] Οι πυροσβεστικές υπηρεσίες παρέχονται από την Πυροσβεστική Υπηρεσία της Δυτικής Βεγγάλης, μια κρατική υπηρεσία.[141] Το 2012, η πόλη είχε 16 πυροσβεστικούς σταθμούς.[142]

Η κρατική Bharat Sanchar Nigam Limited, ή BSNL, καθώς και ιδιωτικές εταιρείες όπως οι Vodafone, Bharti Airtel, Reliance, Idea Cellular, Aircel, Tata DoCoMo, Tata Teleservices, Virgin Mobile και MTS India, είναι οι μεγαλύτεροι πάροχοι τηλεφωνίας και κινητής τηλεφωνίας στην πόλη[143]:25–26:179, με την Καλκούτα να είναι η πρώτη πόλη που έχει συνδεσιμότητα και κινητή τηλεφωνία 4G, ενώ η κινητή κάλυψη GSM και CDMA είναι εκτεταμένη.[144][145] Το 2010, η Καλκούτα είχε το 7% των συνολικών καταναλωτών ευρυζωνικής σύνδεσης στο διαδίκτυο στην Ινδία, με τους BSNL, VSNL, Tata Indicom, Sify, Airtel, και Reliance να είναι μεταξύ των κύριων παρόχων.[146][147]

Στρατιωτικές και διπλωματικές εγκαταστάσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Διοικητικό Συμβούλιο Εργοστασίων του Υπουργείου Άμυνας, οι Ναυπηγοί και οι Μηχανικοί του Γκάρντεν Ριτς και η Ανατολική Διοίκηση του Ινδικού Στρατού έχουν την έδρα τους στη πόλη. Το προξενείο των ΗΠΑ στην Καλκούτα είναι το δεύτερο παλαιότερο προξενείο του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ και λειτουργεί από τις 19 Νοεμβρίου 1792.[148] Το Γενικό Προξενείο εξυπηρετεί τις πολιτείες Μπιχάρ, Τζαρκάντ, Οντίσα, Δυτική Βεγγάλη, Σικκίμ, Ασσάμ, Μεγκαλάγια, Τρίπουρα, Μιζόραμ, Μανιπούρ, Ναγκαλάντ και Αρουνάτσαλ Πραντές. Η Αναπληρωματική Υψηλή Επιτροπή του Μπαγκλαντές βρίσκεται επίσης στην πόλη. Ένα ελληνικό προξενείο επίσης βρίσκεται στη πόλη.

Μεταφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σύστημα τραμ της Καλκούτα είναι το παλαιότερο λειτουργικό σύστημα ηλεκτρικού τραμ στην Ασία
Ένας δρόμος στη Καλκούτα που δείχνει λεωφορεία, ταξί, αυτο-ρίκσο, αυτοκίνητα και άλλες μορφές οδικής μεταφοράς
Ο τερματικός σταθμός του Διεθνούς Αεροδρομίου Νετάτζι Σουμπάς Τσάντρα Μπόσε
Το Μετρό της Καλκούτας είναι το παλαιότερο σύστημα μετρό της Ινδίας

Οι δημόσιες συγκοινωνίες παρέχονται από τον προαστιακό σιδηρόδρομο της Καλκούτας, το μετρό της Καλκούτας, τα τραμ, τα ρίκσο και τα λεωφορεία. Το προαστιακό σιδηροδρομικό δίκτυο φτάνει τα μακρινά προάστια της πόλης.

Σύμφωνα με μια έρευνα του 2013 που διεξήχθη από τη Διεθνή Ένωση Δημοσίων Μεταφορών, όσον αφορά ένα σύστημα δημόσιων συγκοινωνιών, η Καλκούτα κατατάσσεται μεταξύ των κορυφαίων των έξι ινδικών πόλεων που ερευνήθηκαν.[149][150] Το μετρό της Καλκούτας, το οποίο λειτουργεί από το 1984, είναι το παλαιότερο υπόγειο σιδηροδρομικό σύστημα μαζικής μεταφοράς στην Ινδία.[151] Εκτείνεται στη διαδρομή βορρά-νότου της πόλης και καλύπτει απόσταση 251 χιλιομέτρων.[152] Το 2009, πέντε σιδηροδρομικές γραμμές του μετρό ήταν υπό κατασκευή.[153] Η Καλκούτα διαθέτει τέσσερις σιδηροδρομικούς σταθμούς μεγάλων αποστάσεων, οι οποίοι βρίσκονται στη Χάουρα (το μεγαλύτερο συγκρότημα σιδηροδρόμων στην Ινδία), το Σέαλνταχ, το Τσιτπούρ και το Σαλιμάρ, οι οποίοι συνδέουν την Καλκούτα με τις σιδηροδρομικές γραμμές στις περισσότερες πόλεις της Δυτικής Βεγγάλης και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Ινδίας.[154] Η πόλη χρησιμεύει ως έδρα τριών σιδηροδρομικών ζωνών από τις δεκαεπτά των περιφερειακών διαμερισμάτων των ινδικών σιδηροδρόμων - των Σιδηροδρόμων Μετρό της Καλκούτας, του Ανατολικού Σιδηροδρόμου και του Νοτιοανατολικού Σιδηροδρόμου.[155] Η Καλκούτα έχει σιδηροδρομική και οδική σύνδεση με την Ντάκα, πρωτεύουσα του Μπανγκλαντές.[156][157][158]

Τα λεωφορεία, τα οποία αποτελούν τον πιο συνηθισμένο τρόπο μεταφοράς, διοικούνται από κυβερνητικούς οργανισμούς και ιδιωτικούς φορείς.[159] Το Καλκούτα είναι η μοναδική πόλη της Ινδίας με δίκτυο τραμ, το οποίο εκμεταλλεύεται η Εταιρεία Τραμ της Καλκούτας.[160] Οι αργοκινούμενες υπηρεσίες τραμ είναι περιορισμένες σε συγκεκριμένες περιοχές της πόλης. Η υψηλή συγκέντρωση υδάτων, που προκαλείται από τις έντονες βροχοπτώσεις στον καλοκαιρινό μουσώνα, μπορούν να διακόψουν τα δίκτυα μεταφοράς.[161][162] Τα μισθωμένα δημόσια οχήματα περιλαμβάνουν αυτο-ρίκσο, τα οποία συχνά περιλαμβάνουν συγκεκριμένες διαδρομές, και κίτρινα ταξί. Σχεδόν όλα τα ταξί της Καλκούτας είναι παλιοί Πρεσβευτές του Ινδουστάν από τη δημιουργία τους. Υπάρχουν και νεότερα κλιματιζόμενα ραδιοταξί τα οποία επίσης βρίσκονται σε υπηρεσία.[163][164] Σε μέρη της πόλης, τα κυκλικά ρίκσο και χειροκίνητα ρίκσο χρησιμοποιούνται από το κοινό για μικρά ταξίδια.[165]

Λόγω των ποικίλων και άφθονων δημόσιων συγκοινωνιών, τα ιδιωτικά οχήματα δεν είναι τόσο κοινά στην Καλκούτα σε σχέση με τις άλλες μεγάλες πόλεις της Ινδίας.[166] Η πόλη σημείωσε σταθερή αύξηση του αριθμού των εγγεγραμμένων οχημάτων. Τα στοιχεία για το 2002 παρουσίασαν αύξηση κατά 44% σε περίοδο επτά ετών.[167] Το 2004, μετά την προσαρμογή για πυκνότητα πληθυσμού, ο «χώρος δρόμων» της πόλης ήταν μόλις 6% σε σύγκριση με 23% στο Δελχί και 17% στο Μουμπάι.[168] Το μετρό της Καλκούτας έχει κάπως χαλαρώσει την κυκλοφοριακή συμφόρηση, όπως και η προσθήκη νέων δρόμων και αυτοκινητοδρόμων. Οι υπηρεσίες που εκτελούν δρομολόγια λεωφορείων σε μεγάλες αποστάσεις περιλαμβάνουν την Κρατική Μεταφορική Εταιρεία της Καλκούτας, την Κρατική Μεταφορική Εταιρεία της Νότιας Βεγγάλης, την Κρατική Μεταφορική Εταιρεία της Βόρειας Βεγγάλης και διάφορους ιδιωτικούς φορείς. Οι κύριοι τερματικοί σταθμοί λεωφορείων της πόλης βρίσκονται στο Εσπλανέιντ και στο Μπαμπουγκάτ.[169] Οι συνδέσεις Καλκούτα–Δελχί και Καλκούτα–Τσεννάι του Χρυσού Τετράπλευρου, και η Εθνική Οδός 34 ξεκινά από την πόλη.[170]

Το Διεθνές Αεροδρόμιο Νετάτζι Σούμπας Τσάντρα Μπόσε, που βρίσκεται στο Ντουμ Ντουμ περίπου 16 χλμ. βορειοανατολικά του κέντρου της πόλης, εξυπηρετεί εσωτερικές και διεθνείς πτήσεις. Το 2013, το αεροδρόμιο αναβαθμίστηκε για να χειριστεί την αυξημένη εναέρια κυκλοφορία.[171][172]

Το λιμάνι της Καλκούτας, που ιδρύθηκε το 1870, είναι το παλαιότερο και το μόνο σημαντικό ποτάμιο λιμάνι της Ινδίας.[173] Η Εταιρεία Λιμανιού της Καλκούτας διαχειρίζεται αποβάθρες σε Καλκούτα και τη Χάλντια.[174] Ο λιμένας φιλοξενεί τις υπηρεσίες επιβατών στο Πορτ Μπλαιρ, πρωτεύουσα των νήσων Ανταμάν και Νικομπάρ και υπάρχουν υπηρεσίες εμπορευματικών μεταφορών προς λιμάνια σε ολόκληρη την Ινδία και όλο τον κόσμο λειτουργούμενα από την Ναυτιλιακή Εταιρεία της Ινδίας.[173][175] Υπηρεσίες πορθμείων συνδέουν την Καλκούτα με την αδελφή πόλη της Χάουρα, ευρισκόμενη κατά μήκος του ποταμού Χούγκλι.[176][177]

Η διαδρομή από τη Βόρεια Βεγγάλη προς την Καλκούτα προβλέπεται να γίνει φθηνότερη και πιο αποδοτική για τους ανθρώπους που ταξιδεύουν με λεωφορείο. Μέχρι τον Απρίλιο του 2017 έως τον Μάρτιο του 2018, η Κρατική Εταιρεία Μεταφορών της Βόρειας Βεγγάλης θα εισάγει στόλο λεωφορείων πυραύλων εξοπλισμένων με βιο-τουαλέτες για τη διαδρομή του λεωφορείου.[178]

Υγεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

A big building in cream colour with many columns and a portico
Ιατρικό Κολέγιο της Καλκούτας, το δεύτερο ίδρυμα στην Ασία που δίδασκε σύγχρονη ιατρική, (μετά την 'Ecole de Médicine de Pondichéry', μετάφραση: Σχολή Ιατρικής του Ποντισέρι)
Το Νοσοκομείο IPGMER και SSKM στη Καλκούτα είναι το μεγαλύτερο νοσοκομείο στη Δυτική Βεγγάλη και ένα από τα παλαιότερα στην Καλκούτα.

Το 2011, το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης στη Καλκούτα αποτελείται από 48 κρατικά νοσοκομεία, κυρίως στο Υπουργείο Υγείας & Οικογενειακής Πρόνοιας της κυβέρνησης της Δυτικής Βεγγάλης και 366 ιδιωτικά ιατρικά ιδρύματα;[179] παρέχοντας 27.687 νοσοκομειακές κλίνες στη πόλη.[179] Για κάθε 10.000 άτομα στην πόλη, υπάρχουν 61.7 νοσοκομειακές κλίνες,[180] η οποία είναι υψηλότερη από τον εθνικό μέσο όρο 9 νοσοκομειακών κλινών ανά 10.000 άτομα.[181] Δέκα ιατρικά και οδοντιατρικά κολέγια βρίσκονται στη μητροπολιτική περιοχή του Καλκούτα που λειτουργούν ως τριτοβάθμια αναφορικά νοσοκομεία στη πολιτεία.[182][183] Το Ιατρικό Κολέγιο της Καλκούτας, που ιδρύθηκε το 1835, ήταν το πρώτο ίδρυμα στην Ασία που διδάσκει τη σύγχρονη ιατρική.[184] Ωστόσο, αυτές οι εγκαταστάσεις είναι ανεπαρκείς για να καλύψουν τις ανάγκες της υγειονομικής περίθαλψης της πόλης.[185][186][187] Περισσότερο από το 78% στο Καλκούτα προτιμά τον ιδιωτικό ιατρικό τομέα αντί για τον δημόσιο ιατρικό τομέα,[188]:109 λόγω της χαμηλής ποιότητας της φροντίδας, την έλλειψη κοντινής εγκατάστασης και τις υπερβολικές ώρες αναμονής στις κυβερνητικές εγκαταστάσεις.[188]:61

Σύμφωνα με την Ινδική Εθνική Έρευνα Οικογενειακής Υγείας 2005, μόνο ένα μικρό ποσοστό των νοικοκυριών της Καλκούτας καλύπτεται από οποιοδήποτε σύστημα υγείας ή ασφάλισης υγείας.[188]:41 Το συνολικό ποσοστό γονιμότητας στην Καλκούτα ήταν 1.4, το χαμηλότερο μεταξύ των οκτώ εξεταζόμενων πόλεων.[188]:45 Στην Καλκούτα, το 77% των παντρεμένων γυναικών χρησιμοποιούσαν αντισυλληπτικά, φτάνοντας το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των ερωτηθέντων πόλεων, αλλά η χρήση σύγχρονων αντισυλληπτικών μεθόδων ήταν η χαμηλότερη (46%).[188]:47 Το ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας στην Καλκούτα ήταν 41 ανά 1.000 γεννήσεις και το ποσοστό θνησιμότητας για παιδιά κάτω των πέντε ετών ήταν 49 ανά 1.000 γεννήσεις.[188]:48

Μεταξύ των ερωτηθέντων πόλεων, η Καλκούτα ήταν δεύτερη (5%) στο ποσοστό των παιδιών που δεν είχαν εμβολιαστεί στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Προγράμματος Ανοσοποίησης το 2005.[188]:48 Η Καλκούτα κατέλαβε την δεύτερη θέση με πρόσβαση σε κέντρο ανγκανουάντι στο πλαίσιο του προγράμματος Ενσωματωμένες Υπηρεσίες Παιδικής Ανάπτυξης για το 57% των παιδιών μεταξύ 0 και 71 μηνών.[188]:51 Η αναλογία υποσιτισμένων, αναιμικών και ελλιποβαρών παιδιών στην Καλκούτα ήταν μικρότερη σε σύγκριση με άλλες ερωτηθέντες πόλεις.[188]:54–55

Περίπου το 18% των ανδρών και το 30% των γυναικών στην Καλκούτα είναι παχύσαρκοι - οι περισσότεροι από αυτούς ανήκουν στα μη φτωχά στρώματα της κοινωνίας.[188]:105 Το 2005, η Καλκούτα είχε το υψηλότερο ποσοστό (55%) μεταξύ των ερωτηθέντων πόλεων των αναιμικών γυναικών, ενώ το 20% των ανδρών στην Καλκούτα είχαν αναιμία.[188]:56–57 Ασθένειες όπως ο διαβήτης, το άσθμα, η κνίδωση και άλλες διαταραχές του θυρεοειδούς βρίσκονται σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων.[188]:57–59 Τροπικές νόσοι όπως η ελονοσία, ο δάγκειος πυρετός και η τσικουνγκούνια είναι παρούσες στην Καλκούτα, αν και η επίπτωσή τους μειώνεται.[189][190] Η Καλκούτα είναι μια από τις Ινδικές επαρχίες με υψηλό αριθμό ατόμων με AIDS, και έχει οριστεί ως επαρχία επιρρεπής σε υψηλό κίνδυνο.[191][192]

Από το 2014, λόγω της υψηλότερης ατμοσφαιρικής ρύπανσης, το προσδόκιμο ζωής ενός ατόμου που γεννιέται στην πόλη είναι τέσσερα χρόνια λιγότερα απ'ότι στα προάστια.[193]

Μέσα ενημέρωσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

A five storied building in cream colour with multiple columns in front
Το Ακασβάνι Μπαουάν, το κύριο γραφείο του κρατικού Πανινδικού Ραδιοφώνου στη Καλκούτα

Η πρώτη εφημερίδα της Ινδίας, η Bengal Gazette ξεκίνησε να δημοσιεύεται από την πόλη το 1780.[194] Στις πιο κυκλοφορούμενες εφημερίδες της Καλκούτας στη βεγγαλική γλώσσα περιλαμβάνονται οι Anandabazar Patrika, Bartaman, Sangbad Pratidin, Aajkaal, Dainik Statesman and Ganashakti.[195] Οι The Statesman και οι The Telegraph είναι δύο κύριες Αγγλόφωνες εφημερίδες που παράγονται και δημοσιεύονται από τη Καλκούτα. Άλλες δημοφιλείς αγγλόφωνες εφημερίδες που δημοσιεύονται και πωλούνται στην Καλκούτα είναι οι The Times of India, Hindustan Times, The Hindu, The Indian Express και Asian Age.[195] Ως το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο στην Ανατολική Ινδία, η Καλκούτα έχει πολλές καθημερινές οικονομικές εφημερίδες με υψηλή κυκλοφορία, όπως τις The Economic Times, The Financial Express, Business Line και Business Standard.[195][196] Εφημερίδες όπως αυτές στα Χίντι, τα Ούρντου, τα Γκουτζαρατικά, τα Όντια, τα Παντζάμπι και Κινεζικές γλώσσες διαβάζονται από μειονότητες.[195][197] Τα κύρια περιοδικά με έδρα τη Καλκούτα περιλαμβάνουν τα Desh, Sananda, Saptahik Bartaman, Unish-Kuri, Anandalok και Anandamela.[195] Ιστορικά, η Καλκούτα έχει αποτελέσει η έδρα του Βεγγαλικού κινήματος μικρών περιοδικών.[198][199]

Το Πανινδικό Ραδιόφωνο (AIR), ο εθνικός κρατικός ραδιοφωνικός φορέας, μεταδίδει αρκετούς ραδιοφωνικούς σταθμούς AM στη πόλη.[200] Η Καλκούτα έχει 12 τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς που μεταδίδουν στα FM, συμπεριλαμβανομένων δύο από το Πανινδικό Ραδιόφωνο.[201] Ο Ινδικός κρατικός τηλεοπτικός φορέας, Doordarshan, παρέχει δύο ελεύθερα προς λήψη επίγεια κανάλια,[202] ενώ μια μείξη Βεγγαλικών, Χιντικών και Αγγλικών και άλλων τοπικών τηλεοπτικών σταθμών είναι διαθέσιμα μέσω καλωδιακής συνδρομής, δορυφορικές υπηρεσίες άμεσης μετάδοσης ή τηλεόραση βασισμένη στο διαδίκτυο.[203][204][205] Στα Βεγγαλικά 24ωρα ειδησεογραφικά τηλεοπτικά κανάλια περιλαμβάνονται τα ABP Ananda, Tara Newz, Kolkata TV, 24 Ghanta, News Time και Channel 10.[206]

Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το μνημείο της Βικτώριας είναι ένα από τα κυριότερα αξιοθέατα της Κολκάτας.

Αδελφοποιημένες πόλεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 8414. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
  2. ↑ www.kmcgov.in/KMCPortal/jsp/KolkataStatistics.jsp.
  3. ↑ Liz Chater, "Hastings Wouldn’t Have Done It Without Rev. Parthenio: The Greek Church Calcutta, A Small Anecdote". 28 November 2016
  4. ↑ «Report of the Commissioner for linguistic minorities: 47th report (July 2008 to June 2010)» (PDF). Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India. σελίδες 122–126. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2012. 
  5. ↑ Dutta, K.· Desai, A. (Απριλίου 2008). Calcutta: a cultural history. Northampton, Massachusetts, US: Interlink Books. σελίδες 9–10. ISBN 978-1-56656-721-3. 
  6. ↑ Chakravorty, Sanjoy (2000). «From colonial city to global city? The far-from-complete spatial transformation of Calcutta». Στο: Marcuse, Peter· Kempen, Ronald van. Globalizing cities: a new spatial order?. Oxford, UK: Blackwell Publishing. σελίδες 56–77. ISBN 0-631-21290-6. 
  7. ↑ «Kalighat Kali Temple». kalighattemple.com (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2017. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Chatterjee, S.N. (2008). Water resources, conservation and management. New Delhi: Atlantic Publishers and Distributors. σελ. 85. ISBN 978-81-269-0868-4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2012. 
  9. ↑ Nair, P. Thankappan (1986). Calcutta in the 17th century. Kolkata: Firma KLM. σελίδες 54–58. 
  10. ↑ Easwaran, Kenny. «The politics of name changes in India». Open Computing Facility, University of California at Berkeley. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2012. 
  11. ↑ Singh, Upinder (2008). A history of ancient and early medieval India: from the Stone Age to the 12th century. New Delhi: Pearson Education. σελ. 395. ISBN 978-81-317-1677-9. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2012. 
  12. ↑ Das, S. (15 January 2003). «Pre-Raj crown on Clive House: abode of historical riches to be museum». The Telegraph (Kolkata). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 September 2007. https://web.archive.org/web/20070930061030/http://www.telegraphindia.com/1030115/asp/frontpage/story_1575128.asp. Ανακτήθηκε στις 26 April 2006. 
  13. ↑ Nair, P. Thankappan (1977). Job Charnock: the founder of Calcutta : in facts and fiction : an anthology. Kolkata: Engineering Times Publications. σελ. 164. 
  14. ↑ «Court changes Calcutta's history». 16 May 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 March 2016. https://web.archive.org/web/20160306211159/http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/3034419.stm. Ανακτήθηκε στις 25 July 2016. 
  15. ↑ Gupta, Subhrangshu (18 May 2003). «Job Charnock not Kolkata founder: HC says city has no foundation day». The Tribune (Chandigarh, India). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 November 2006. https://web.archive.org/web/20061129050204/http://www.tribuneindia.com/2003/20030518/nation.htm#3. Ανακτήθηκε στις 7 December 2006. 
  16. ↑ Banerjee, Himadri· Gupta, Nilanjana· Mukherjee, Sipra, επιμ. (2009). Calcutta mosaic: essays and interviews on the minority communities of Calcutta. New Delhi: Anthem Press. ISBN 978-81-905835-5-8. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2012. 
  17. ↑ Mitter, Partha (June 1986). «The early British port cities of India: their planning and architecture circa 1640–1757». Journal of the Society of Architectural Historians 45 (2): 95–114. doi:10.2307/990090. 
  18. ↑ 18,0 18,1 Hunter, William Wilson (1886). The Indian Empire: its peoples, history, and products. London: Trübner & co. σελίδες 381–82. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2011. 
  19. ↑ Ahmed, Farooqui Salma· Farooqui, Salma Ahmed (2011). A Comprehensive History of Medieval India: From Twelfth to the Mid-Eighteenth Century. Pearson Education India. σελ. 369. ISBN 978-81-317-3202-1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2016. 
  20. ↑ Arnold-Baker, Charles (30 Ιουλίου 2015). The Companion to British History. Taylor & Francis. σελ. 504. ISBN 978-1-317-40039-4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2018. 
  21. ↑ Dutta, Krishna (2003). Calcutta: a cultural and literary history. Oxford, UK: Signal Books. σελ. 58. ISBN 978-1-902669-59-5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2007. 
  22. ↑ Pati, Biswamoy (2006). «Narcotics and empire». The Hindu; Frontline (Chennai) 23 (10). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 October 2006. https://web.archive.org/web/20061016231426/http://www.frontlineonnet.com/fl2310/stories/20060602000307600.htm. Ανακτήθηκε στις 3 March 2012. 
  23. ↑ Hardgrave, Robert L. Jr (1990). «A portrait of Black Town: Balthazard Solvyns in Calcutta, 1791–1804». Στο: Pal, Pratapaditya. Changing visions, lasting images: Calcutta through 300 years. Bombay: Marg Publications. σελίδες 31–46. ISBN 81-85026-11-4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιανουαρίου 2012. 
  24. ↑ Chaudhuri, NC (2001). The autobiography of an unknown IndianΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή (PDF). New York: New York Review of Books. σελίδες v–xi. ISBN 0-940322-82-X. 
  25. ↑ Stępień, Jakub· Tokarski, Stanisław· Latos, Tomasz· Jarecka-Stępień, Katarzyna (2011). «Indian way to independence. The Indian National Congress». Towards freedom. Ideas of "solidarity" in comparison with the thought of the Indian National Congress. Kraków, Poland: Wydawnictwo Stowarzyszenia "Projekt Orient". σελίδες 58–59. ISBN 978-83-933917-4-5. 
  26. ↑ Chatterji, Joya (2007). The Spoils of Partition: Bengal and India, 1947–1967 (στα Αγγλικά). Cambridge University Press. σελ. 9. ISBN 9781139468305. 
  27. ↑ Wright, Tom (11 November 2011). «Why Delhi? The Move From Calcutta». The Wall Street Journal. https://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/11/11/why-delhi-the-move-from-calcutta/. 
  28. ↑ Hall, Peter (2002). Cities of tomorrow. Oxford, UK: Blackwell Publishing. σελίδες 198–206. ISBN 0-631-23252-4. 
  29. ↑ Randhawa, K. (15 Σεπτεμβρίου 2005). «The bombing of Calcutta by the Japanese». BBC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2006. 
  30. ↑ «Pacific War timeline: New Zealanders in the Pacific War». New Zealand Ministry for Culture and Heritage. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2008. 
  31. ↑ Sen, A (1973). Poverty and famines. Oxford, UK: Oxford University Press, σελ. 52–85. ISBN 0-19-828463-2. 
  32. ↑ Burrows, Frederick (22 August 1946). A copy of a secret report written on 22 August 1946 to the Viceroy Lord Wavell, from Sir Frederick John Burrows, concerning the Calcutta riots (Report). The British Library. IOR: L/P&J/8/655 f.f. 95, 96–107. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 January 2012. http://www.bl.uk/reshelp/findhelpregion/asia/india/indianindependence/indiapakistan/partition4/index.html. Ανακτήθηκε στις 25 February 2012. 
  33. ↑ Das, Suranjan (2000). «The 1992 Calcutta Riot in Historical Continuum: A Relapse into 'Communal Fury'?». Modern Asian Studies (Cambridge University Press) 34 (2): 281–306. doi:10.1017/S0026749X0000336X. 
  34. ↑ Suhrawardy, H. S. (1987). «Direct action day». Στο: Talukdar, M. H. R. Memoirs of Huseyn Shaheed Suhrawardy. Dhaka, Bangladesh: The University Press. σελίδες 55–56. ISBN 984-05-1087-8. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2006. 
  35. ↑ Gandhi, R (1992). Patel: a life. Ahmedabad, India: Navajivan. σελ. 497. ASIN B0006EYQ0A. 
  36. ↑ Jack, Ian (4 February 2011). «India's riptide of modern aspiration has not reached Kolkata – but that can't last». The Guardian (London). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 November 2016. https://web.archive.org/web/20161107093315/https://www.theguardian.com/commentisfree/2011/feb/05/ian-jack-kolkata. Ανακτήθηκε στις 2016-11-06. 
  37. ↑ Bennett, A· Hindle, J (1996). London review of books: an anthology. London: Verso Books. σελίδες 63–70. ISBN 1-85984-121-X. 
  38. ↑ Follath, Erich (30 November 2005). «From poorhouse to powerhouse». Hamburg: Spiegel Online. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 July 2011. https://web.archive.org/web/20110707163423/http://www.spiegel.de/international/spiegel/0,1518,387701,00.html. Ανακτήθηκε στις 15 January 2011. 
  39. ↑ Biswas, S. (16 April 2006). «Calcutta's colorless campaign». BBC News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 February 2012. https://web.archive.org/web/20120214053922/http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/4909832.stm. Ανακτήθηκε στις 26 April 2006. 
  40. ↑ Dutta, Krishna (2003). Calcutta: a cultural and literary history. Oxford, UK: Signal Books. σελίδες 185–87. ISBN 978-1-902669-59-5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2012. 
  41. ↑ Singh, Chandrika (1987). Communist and socialist movement in India: a critical account. New Delhi: Mittal Publications. σελίδες 154–55. ISBN 978-81-7099-031-4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2012. 
  42. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα bbceco.
  43. ↑ «PIA01844: space radar image of Calcutta, West Bengal, India». NASA. 15 Απριλίου 1999. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2012. 
  44. ↑ Chatterjee, S. N. (2008). Water Resources, Conservation and Management. New Delhi: Atlantic Publishers and Distributors. σελ. 33. ISBN 81-269-0868-8. 
  45. ↑ Roy Chadhuri, S.; Thakur, A. R. (25 July 2006). «Microbial genetic resource mapping of East Calcutta wetlands». Current Science (Indian Academy of Sciences) 91 (2): 212–17. 
  46. ↑ 46,0 46,1 46,2 Das, Diptendra; Chattopadhyay, B. C. (17–19 December 2009). «Characterization of soil over Kolkata municipal area» (PDF). 1. Indian Geotechnical Conference. Guntur, India, pp. 11–12. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 November 2013. https://web.archive.org/web/20131106050646/http://gndec.ac.in/~igs/ldh/conf/2009/articles/T01_03.pdf. Ανακτήθηκε στις 19 November 2012. 
  47. ↑ Bunting, S. W.; Kundu, N.; Mukherjee, M. (PDF). Situation analysis. Production systems and natural resources use in PU Kolkata. Stirling, UK: Institute of Aquaculture, University of Stirling, σελ. 3. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 May 2006. https://web.archive.org/web/20060505141605/http://www.dfid.stir.ac.uk/dfid/nrsp/download/sitanal.pdf. Ανακτήθηκε στις 26 April 2006. 
  48. ↑ 48,0 48,1 «Hazard profiles of Indian districts» (PDF). National Capacity Building Project in Disaster Management. UNDP. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2006. 
  49. ↑ 49,0 49,1 «Introducing KMA» (PDF). Annual Report 2011. Kolkata Metropolitan Development Authority. 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 5 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2016. 
  50. ↑ 50,0 50,1 «007 Kolkata (India)» (PDF). World Association of the Major Metropolises. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2007. 
  51. ↑ Sahdev, Shashi· Verma, Nilima, επιμ. (2008). «Urban Land price Scenario- Kolkata − 2008». Kolkata—an outline. Industry and Economic Planning. Town and Country Planning Organisation, Ministry of Urban Development, Government of India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (DOC) στις 26 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2018. 
  52. ↑ Calcutta, West Bengal, India (Χάρτης). Mission to planet earth program. NASA. 20 Ιουνίου 1996. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2012. 
  53. ↑ Sahdev, Shashi· Verma, Nilima, επιμ. (2008). «Urban Land price Scenario- Kolkata − 2008». Trends in land prices in Kolkata. Industry and Economic Planning. Town and Country Planning Organisation, Ministry of Urban Development, Government of India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (DOC) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2018. 
  54. ↑ Kolkata heritage. Government of West Bengal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 January 2012. https://web.archive.org/web/20120114162511/http://www.westbengaltourism.gov.in/web/guest/dalhousie-square. Ανακτήθηκε στις 27 November 2011. 
  55. ↑ «BSNL may take two weeks to be back online». Times of India. Times News Network (TNN) (New Delhi). 9 July 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 July 2012. https://archive.today/20120701130856/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-07-09/kolkata/28184192_1_broadband-connections-calcutta-telephones-broadband-lines. Ανακτήθηκε στις 27 November 2011. «With the Camac Street-Park Street-Shakespeare Sarani commercial hub located smack in the middle of the affected zone ...» 
  56. ↑ Yardley, Jim (27 January 2011). «In city's teeming heart, a place to gaze and graze». The New York Times (New York). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 March 2014. https://web.archive.org/web/20140306012208/http://www.nytimes.com/2011/01/28/world/asia/28india.html?pagewanted=1&_r=1. Ανακτήθηκε στις 27 November 2011. «To Kolkata, it is the 'lungs of the city,' a recharge zone for the soul.» 
  57. ↑ Das, Soumitra (21 February 2010). «Maidan marauders». The Telegraph (Kolkata). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 January 2012. https://web.archive.org/web/20120118134300/http://www.telegraphindia.com/1100221/jsp/calcutta/story_12132260.jsp. Ανακτήθηκε στις 27 November 2011. 
  58. ↑ 58,0 58,1 Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα spatialchange2.
  59. ↑ 59,0 59,1 Chakraborti, Suman (2 November 2011). «Beautification project for Salt Lake, Sec V and New Town». Times of India (New Delhi). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 January 2013. https://archive.today/20130103100408/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-11-02/kolkata/30349773_1_traffic-islands-road-dividers-and-boulevards-bidhannagar-municipality. Ανακτήθηκε στις 6 December 2011. 
  60. ↑ «History of Sector V». Nabadiganta Industrial Township Authority. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2011. 
  61. ↑ «Kolkata! India's new IT hub». Rediff.com. 13 July 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 November 2011. https://web.archive.org/web/20111125060048/http://www.rediff.com/money/2005/jul/13spec2.htm. Ανακτήθηκε στις 6 December 2011. 
  62. ↑ «Eastern Command». Indian Army. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2012. 
  63. ↑ 63,0 63,1 «Weatherbase entry for Kolkata». Canty and Associates LLC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2006. 
  64. ↑ «kal Baisakhi». Glossary of Meteorology. American Meteorological Society. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2006. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2006. 
  65. ↑ Khichar, M. L.; Niwas, R. (14 July 2003). «Know your monsoon». The Tribune (Chandigarh, India). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 June 2007. https://web.archive.org/web/20070618121810/http://www.tribuneindia.com/2003/20030714/agro.htm#2. Ανακτήθηκε στις 9 June 2007. 
  66. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα ESS.
  67. ↑ Bilham, Roger (1994). «The 1737 Calcutta earthquake and cyclone evaluated» (PDF). Bulletin of the Seismological Society of America 84 (5): 1650–57. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 August 2011. https://web.archive.org/web/20110811224058/http://cires.colorado.edu/~bilham/gif_images/1737Calcutta.pdf. Ανακτήθηκε στις 20 July 2011. 
  68. ↑ Gastrell, James Eardley· Blanford, Henry Francis (1866). Report on the Calcutta cyclone of the 5th October 1864. Calcutta: O.T. Cutter, Military Orphan Press. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2011. 
  69. ↑ «Calcutta/Alipore Climate Normals 1971-1990». National Oceanic and Atmospheric Administration. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2012. 
  70. ↑ «Ever recorded Maximum and minimum temperatures upto 2010». India Meteorological Department. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 1 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2014. 
  71. ↑ Central Pollution Control Board. «Annual report 2008–2009» (PDF). Ministry of Environment and Forests, Government of India. σελ. 40. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2012. 
  72. ↑ «Smog city chokes & grounds: foul air, moist and smoky». The Telegraph (Kolkata). 30 October 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 June 2011. https://web.archive.org/web/20110604143452/http://www.telegraphindia.com/1081030/jsp/calcutta/story_10035984.jsp. Ανακτήθηκε στις 25 April 2011. 
  73. ↑ Bhaumik, Subir (17 May 2007). «Oxygen supplies for India police». BBC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 June 2007. https://web.archive.org/web/20070612072737/http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/6665803.stm. Ανακτήθηκε στις 23 June 2007. 
  74. ↑ 74,0 74,1 Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα urbanprice2.
  75. ↑ «Genesis and growth of the Calcutta Stock Exchange». Calcutta Stock Exchange Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Απριλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2006. 
  76. ↑ «Doing Business in India 2009». World Bank. 30 Ιουνίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Οκτωβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2012. 
  77. ↑ 77,0 77,1 77,2 77,3 Dutta, Tanya (22 March 2006). «Rising Kolkata's winners and losers». BBC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 February 2012. https://web.archive.org/web/20120204123645/http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/crossing_continents/4830762.stm. Ανακτήθηκε στις 11 December 2011. 
  78. ↑ Dutta, Sudipta (1 February 2009). «Calcutta chronicles». Financial Express (New Delhi). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 June 2013. https://web.archive.org/web/20130615141012/http://www.financialexpress.com/news/calcutta-chronicles/417579. Ανακτήθηκε στις 6 December 2011. 
  79. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα spatialchange3.
  80. ↑ Ganguly, Deepankar (30 November 2006). «Hawkers stay as Rs. 265 crore talks». The Telegraph (Kolkata). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 September 2007. https://web.archive.org/web/20070927200645/http://www.telegraphindia.com/1061130/asp/frontpage/story_7071031.asp. Ανακτήθηκε στις 16 February 2008. 
  81. ↑ 81,0 81,1 Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα kundu.
  82. ↑ «End is nigh for Gandhis after India's marathon poll». The Times. 12 January 2014. http://www.thetimes.co.uk/tto/news/world/asia/article4086790.ece. Ανακτήθηκε στις 12 May 2014. 
  83. ↑ M., Sonalee (16 March 2011). «Kolkata's retail story». The Daily Star (Dhaka, Bangladesh). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 January 2012. https://web.archive.org/web/20120111093014/http://www.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=177844. Ανακτήθηκε στις 11 December 2011. 
  84. ↑ George, Tunia Cherian (1 January 2006). «Hospitality sector gets a boost from buoyant economy». The Hindu Business Line (Chennai). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 October 2011. https://web.archive.org/web/20111024211336/http://www.thehindubusinessline.in/2006/01/01/stories/2006010102500200.htm. Ανακτήθηκε στις 11 December 2011. 
  85. ↑ Khanna, Rohit; Roy, Monalisa (12 January 2009). «Kolkata real estate players project 40% growth by April». Financial Express (New Delhi). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 June 2013. https://web.archive.org/web/20130615173428/http://www.financialexpress.com/news/Kolkata-real-estate-players-project-40-growth-by-April/409526. Ανακτήθηκε στις 11 December 2011. 
  86. ↑ Roy Chowdhury, Joy (October 2011). «Looking East». The Express Hospitality (New Delhi: The Indian Express). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 April 2012. https://web.archive.org/web/20120426020738/http://www.expresshospitality.com/20111031/management01.shtml. Ανακτήθηκε στις 11 December 2011. 
  87. ↑ «West Bengal industrial growth rate higher than national average». Economic Times (New Delhi). 1 December 2008. http://articles.economictimes.indiatimes.com/2008-12-01/news/28383530_1_food-processing-industrial-growth-rate-sectors. Ανακτήθηκε στις 11 December 2011. 
  88. ↑ «GDP: The top 10 cities in India». rediff.com. 23 Απριλίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2012. 
  89. ↑ «The Economics of Low Carbon Cities: Kolkata, India» (PDF). climatesmartcities.org. 2014. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2015. 
  90. ↑ Saha, Sambit (9 September 2003). «Nathula trade may spur business in NE». rediff.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 November 2007. https://web.archive.org/web/20071113154051/http://www.rediff.com/money/2003/sep/09trading.htm. Ανακτήθηκε στις 18 September 2007. 
  91. ↑ Raja Mohan, C. (16 July 2007). «A foreign policy for the East». The Hindu (Chennai). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 January 2012. https://web.archive.org/web/20120117111216/http://www.hindu.com/2004/07/16/stories/2004071601841000.htm. Ανακτήθηκε στις 18 September 2007. 
  92. ↑ «Calcuttan». dictionary.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2011. 
  93. ↑ Prithvijit (14 November 2011). «Kolkatans relish a journey down familiar terrain». Times of India (New Delhi). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 July 2012. https://archive.today/20120709202313/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-11-14/kolkata/30396787_1_first-film-strong-film-culture-satyajit-ray. Ανακτήθηκε στις 2 February 2012. 
  94. ↑ 94,0 94,1 «Area, population, decennial growth rate and density for 2001 and 2011 at a glance for West Bengal and the districts: provisional population totals paper 1 of 2011: West Bengal». Registrar General & Census Commissioner, India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2012. 
  95. ↑ 95,0 95,1 «Sex ratio, 0–6 age population, literates and literacy rate by sex for 2001 and 2011 at a glance for West Bengal and the districts: provisional population totals paper 1 of 2011: West Bengal». Registrar General & Census Commissioner, India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2012. 
  96. ↑ Dutta, Romita (5 April 2011). «Kolkata sees dip in population, suburbs register an increase». Mint (New Delhi). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 August 2011. https://web.archive.org/web/20110824001826/http://www.livemint.com/2011/04/05224458/Kolkata-sees-dip-in-population.html. Ανακτήθηκε στις 10 December 2011. 
  97. ↑ «Population census 2011». Census of India 2011, Government of India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2011. 
  98. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα KOL.
  99. ↑ 99,0 99,1 «Urban agglomerations/cities having population 1 million and above» (PDF). Provisional population totals, census of India 2011. Registrar General & Census Commissioner, India. 2011. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 15 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2012. 
  100. ↑ «Basic statistics of Kolkata». Kolkata Municipal Corporation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2008. 
  101. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα BanerjeePage1and32.
  102. ↑ 102,0 102,1 102,2 102,3 Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα BanerjeePage102.
  103. ↑ Basu, Moni (29 March 2010). «Twilight comes for India's fading Jewish community». CNN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 July 2012. https://web.archive.org/web/20120711133814/http://www.cnn.com/2010/WORLD/asiapcf/03/29/india.jews/index.html. Ανακτήθηκε στις 25 February 2012. 
  104. ↑ Zach Marks (24 October 2013). «The Last Jews of Kolkata». New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 April 2015. https://web.archive.org/web/20150404010630/http://india.blogs.nytimes.com/2013/10/24/the-last-jews-of-kolkata/?_r=1&. 
  105. ↑ Thampi, Madhavi, επιμ. (2005). India and China in the colonial world|. New Delhi: Social Science Press. σελίδες 60–64. ISBN 81-87358-20-3. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2012. 
  106. ↑ «Calcutta's Chinatown facing extinction over new rule». Taipei Times (Taipei, Taiwan). 18 April 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 May 2011. https://web.archive.org/web/20110513234646/http://www.taipeitimes.com/News/world/archives/2004/07/31/2003181147. Ανακτήθηκε στις 25 April 2011. 
  107. ↑ «Population by Religious Community». Census of India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2016. Click on arrow adjacent to state West Bengal so that a Microsoft excel document is downloaded with district wise population of different religious groups. Scroll down to Kolkata district in the document at row no. 1629.
  108. ↑ «Basic statistics of Kolkata». Kolkata Municipal Corporation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2012. 
  109. ↑ Roy, Anirban (27 May 2011). «West Bengal to have six more languages for official use». India Today (Noida, India). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 August 2011. https://web.archive.org/web/20110829190220/http://indiatoday.intoday.in/story/west-bengal-mamata-banerjee-recognizes-six-non-bengali-languages/1/139450.html. Ανακτήθηκε στις 26 January 2012. 
  110. ↑ «Bengal gives second language status to Urdu in 18 areas». Asian Age. Press Trust of India (New Delhi). 4 February 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 October 2016. https://web.archive.org/web/20161029045815/http://archive.asianage.com/india/bengal-gives-second-language-status-urdu-18-areas-955. Ανακτήθηκε στις 9 February 2012. 
  111. ↑ 111,0 111,1 «Kolkata City Census 2011». Census 2011 India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2016.  Scroll down to "Religion in Kolkata"
  112. ↑ National Crime Records Bureau (2004). «General crime statistics snapshots 2004» (PDF). Crime in India-2004 (PDF). Ministry of Home Affairs. σελ. 1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουλίου 2007. CS1 maint: BOT: original-url status unknown (link)
  113. ↑ National Crime Records Bureau (2010). «Compendium» (PDF). Crime in India 2010. Ministry of Home Affairs. σελ. 35. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 19 Αυγούστου 2017. 
  114. ↑ National Crime Records Bureau (2010). «Crimes in mega dities» (PDF). Crime in India-2010 (PDF). Ministry of Home Affairs. σελ. 44. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 2 Ιανουαρίου 2016. 
  115. ↑ 115,0 115,1 115,2 Kundu, N. «Understanding slums: case studies for the global report on human settlements 2003. The case of Kolkata, India» (PDF). Development Planning Unit. University College, London. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2006. 
  116. ↑ 116,0 116,1 116,2 Schenk, W. Collin (2010). «Slum diversity in Kolkata» (PDF). Columbia Undergraduate Journal of South Asian Studies 1 (2): 91–108 [92]. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 January 2012. https://web.archive.org/web/20120131170736/http://www.columbia.edu/cu/cujsas/Volume%20I/Issue%20II/W%20Collin%20Schenk%20-%20Slum%20Diversity.pdf. Ανακτήθηκε στις 2 February 2012. 
  117. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα healthsurvey.
  118. ↑ Frängsmyr, Tore· Abrams, Irwin, επιμ. (1997). Nobel Lectures, Peace 1971–1980. Singapore: World Scientific Publishing Co. σελ. 221. ISBN 978-981-02-1179-0. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2012. 
  119. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα kmcbasicstat2.
  120. ↑ 120,0 120,1 «KMC functions». Kolkata Municipal Corporation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2011. 
  121. ↑ «Legislative structure» (PDF). Kolkata Municipal Corporation. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 11 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2011. 
  122. ↑ Nair, Ajesh. «Annual Survey of India's City-Systems» (PDF). Janaagraha Centre for Citizenship and Democracy. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 19 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2015. 
  123. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα Mayor.
  124. ↑ «The city dairy: new sheriff». The Telegraph (Kolkata). 28 December 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 August 2007. https://web.archive.org/web/20070818104039/http://www.telegraphindia.com/1051228/asp/calcutta/story_5652677.asp. Ανακτήθηκε στις 1 September 2007. 
  125. ↑ «Change of guard brings welcome relief». Times of India (New Delhi). 2 September 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 July 2012. https://archive.today/20120707223852/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-09-02/kolkata/30105377_1_police-stations-cycle-rickshaws-kolkata-police. Ανακτήθηκε στις 10 December 2011. 
  126. ↑ «Role of KMDA» (PDF). Annual Report 2011. Kolkata Metropolitan Development Authority. 2011. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 5 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2012. 
  127. ↑ «City Sessions Court, Calcutta». Calcutta High Court. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2012. 
  128. ↑ «Civil Court, Kolkata». Calcutta High Court. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2012. 
  129. ↑ «Presidency Small Causes Court». Calcutta High Court. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2012. 
  130. ↑ «Home Department, Government of West Bengal». Government of West Bengal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2012. 
  131. ↑ «Setup of Kolkata Police». Kolkata Police. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2012. 
  132. ↑ Delimitation Commission (15 Φεβρουαρίου 2006). «Notification: order no. 18» (PDF). New Delhi: Election Commission of India. σελίδες 12–25. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2012. 
  133. ↑ «KMC functions». Kolkata Municipal Corporation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2011. 
  134. ↑ «Raj legacy mainstay of water supply». Times of India. TNN (New Delhi). 3 September 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 July 2012. https://archive.today/20120701162444/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-09-03/kolkata/27191946_1_water-supply-palta-sovan-chatterjee. Ανακτήθηκε στις 9 December 2011. 
  135. ↑ «Master plan on solid waste management» (PDF). Kolkata Environmental Improvement Project, Kolkata Municipal Corporation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2011. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2011. 
  136. ↑ Gon Chaudhuri, S. P. (28 December 2008). «KMC has no alternative to overburdened Dhapa». Times of India (New Delhi). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 July 2012. https://archive.today/20120708073541/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-12-28/kolkata/27894436_1_dhapa-tonnes-of-municipal-waste-garbage. Ανακτήθηκε στις 9 December 2011. 
  137. ↑ «Sound practices composting: sound technical options». International source book on environmentally sound technologies for municipal solid waste management. United Nations Environment Programme. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2006. 
  138. ↑ «Calcutta: not 'the city of joy'». Gaia: Environmental Information System. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Απριλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2006. 
  139. ↑ «Power cuts, soaring heat leave city boiling». Times of India. TNN (New Delhi). 2 August 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 July 2012. https://archive.today/20120701140339/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-08-02/kolkata/29842062_1_cesc-mw-unit-mw-southern-generating-station. Ανακτήθηκε στις 9 December 2011. 
  140. ↑ «Power crisis raises fear of dark Diwali in Bengal». Times of India. TNN (New Delhi). 18 October 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 July 2012. https://archive.today/20120720110728/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-10-18/kolkata/30296185_1_mw-power-coal-national-power-grid. Ανακτήθηκε στις 9 December 2011. 
  141. ↑ «Fire and emergency services». Government of West Bengal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Οκτωβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2011. 
  142. ↑ «CM in firefighting mode—six new fire stations, better coordination between agencies». The Telegraph (Kolkata). 3 January 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 May 2014. https://web.archive.org/web/20140502203410/http://www.telegraphindia.com/1120103/jsp/calcutta/story_14954836.jsp. Ανακτήθηκε στις 26 February 2012. 
  143. ↑ «Annual report 2010–11» (PDF). Telecom Regulatory Authority of India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2012. 
  144. ↑ «Kolkata connects India to 4G era». Times of India (New Delhi). 11 April 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 January 2013. https://archive.today/20130103073810/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-04-11/kolkata/31324556_1_4g-3g-telecom-equipment. Ανακτήθηκε στις 25 June 2012. 
  145. ↑ «City of the third revolution — First 4G service to be launched in Calcutta». The Telegraph (Kolkata). 4 April 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 May 2012. https://web.archive.org/web/20120507220230/http://www.telegraphindia.com/1120404/jsp/frontpage/story_15333017.jsp#.T-hXdbUe7HU. Ανακτήθηκε στις 25 June 2012. 
  146. ↑ «Recommendations on national broadband plan» (PDF). Telecom Regulatory Authority of India. 8 Δεκεμβρίου 2010. σελ. 22. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2012. 
  147. ↑ «The Indian telecom services performance indicators October — December 2011» (PDF). Telecom Regulatory Authority of India. 13 Απριλίου 2012. σελίδες 122–126. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2012. 
  148. ↑ «About the Consulate | Kolkata, India - Consulate General of the United States». kolkata.usconsulate.gov. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2015. 
  149. ↑ Hemalata, Karthikeyan (18 December 2013). «Kolkata tops Indian cities in public transport: Study». Times of India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 December 2013. https://archive.today/20131220084404/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-12-18/india/45336739_1_public-transport-urban-mobility-private-vehicles. Ανακτήθηκε στις 20 December 2013. 
  150. ↑ «The future of urban mobility 2.0» (PDF). International Association of Public Transport. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2013. 
  151. ↑ «About Kolkata Metro». Kolkata Metro. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2007. 
  152. ↑ «Kolkata metro reaches New Garia». Railway Gazette International. DVV Media UK. 19 Οκτωβρίου 2010. ISSN 0373-5346. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2011. 
  153. ↑ Mandal, Sanjay (29 July 2010). «Circle of Metro commute surveys propose changes to plan». The Telegraph (Kolkata). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 January 2012. https://web.archive.org/web/20120118104122/http://www.telegraphindia.com/1090729/jsp/calcutta/story_11295327.jsp. Ανακτήθηκε στις 3 December 2011. 
  154. ↑ «New station flag-off: amenities added». The Telegraph (Kolkata). 20 February 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 September 2007. https://web.archive.org/web/20070930033326/http://www.telegraphindia.com/1060220/asp/calcutta/story_5868502.asp. Ανακτήθηκε στις 2 September 2007. 
  155. ↑ «Indian Railway's zones and their divisions with headquarters» (PDF). Centre For Railway Information Systems, Indian Railways. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 17 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2012. 
  156. ↑ «Kolkata-Dhaka bus service resumes». Hindustan Times. IANS (New Delhi). 30 May 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 January 2012. https://web.archive.org/web/20120104212342/http://www.hindustantimes.com/India-news/Kolkata/Kolkata-Dhaka-bus-service-resumes/Article1-314159.aspx. Ανακτήθηκε στις 7 December 2011. 
  157. ↑ «International bus service». Bangladesh Road Transport Corporation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2011. 
  158. ↑ «Maitree Express» (PDF). High Commission of India, Dhaka. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2011. 
  159. ↑ Vaidya, Balkrishna (2003). Geography of transport development in India. New Delhi: Concept Publishing Company. σελίδες 142–55, 465. ISBN 978-81-7022-957-5. 
  160. ↑ «Reaching India». New Delhi: Times Internet Limited. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 October 2007. https://web.archive.org/web/20071016221039/http://timesfoundation.indiatimes.com/articleshow/657741.cms. Ανακτήθηκε στις 27 February 2012. 
  161. ↑ «Heavy rainfall throws city out of gear». Times of India. TNN (New Delhi). 7 August 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 July 2012. https://archive.today/20120708035054/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-08-07/kolkata/29861203_1_water-logging-drainage-heavy-rainfall. Ανακτήθηκε στις 26 February 2012. 
  162. ↑ «Heavy rains paralyse normal life in Kolkata». The Hindu. Press Trust of India (Chennai). 6 August 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 May 2014. https://web.archive.org/web/20140502233216/http://www.thehindu.com/news/national/other-states/heavy-rains-paralyse-normal-life-in-kolkata/article2330768.ece. Ανακτήθηκε στις 26 February 2012. 
  163. ↑ Chakraborty, Samhita L. (30 November 2008). «Cruise in a cool cab». The Telegraph (Kolkata). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 January 2012. https://web.archive.org/web/20120118182025/http://www.telegraphindia.com/1081130/jsp/calcutta/story_10111183.jsp. Ανακτήθηκε στις 7 December 2011. 
  164. ↑ «Getting around in Kolkata». Lonely Planet. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2011. 
  165. ↑ Trillin, Calvin. «India's rickshaws». National Geographic. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2012. 
  166. ↑ «Table E2 registered motor vehicles in million-plus cities, 1991 to 1996 (As on 31 March)». National Institute of Urban Affairs. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Φεβρουαρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2006. 
  167. ↑ «Traffic accident characteristics of Kolkata» (PDF). UNESCAP. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2006. 
  168. ↑ «Call to ensure traffic discipline in Kolkata». The Hindu Business Line (Chennai). 5 September 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 September 2007. https://web.archive.org/web/20070930222222/http://www.thehindubusinessline.com/2004/09/06/stories/2004090600791300.htm. Ανακτήθηκε στις 26 April 2006. 
  169. ↑ Bandyopadhyay, Krishnendu (22 September 2011). «Bus-stand shift still on paper». Times of India (New Delhi). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 July 2012. https://archive.today/20120708020802/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-10-22/kolkata/30310637_1_terminus-bus-stand-bus-termini. Ανακτήθηκε στις 7 December 2011. 
  170. ↑ «Physical infrastructure». West Bengal Industrial Development Corporation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2011. 
  171. ↑ «AAI to modernise Chennai, Kolkata airports by fiscal end». Economic Times. Press Trust of India (New Delhi). 26 August 2011. http://articles.economictimes.indiatimes.com/2011-08-26/news/29931676_1_kolkata-airports-aai-terminal-buildings. Ανακτήθηκε στις 7 December 2011. 
  172. ↑ Gupta, Jayanta (5 March 2013). «From March 15, all flights from new terminal in Kolkata». Times of India (New Delhi). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 April 2013. https://archive.today/20130411033600/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-03-05/kolkata/37469356_1_flights-city-airport-domestic-fliers. Ανακτήθηκε στις 11 March 2013. 
  173. ↑ 173,0 173,1 «Port facilities in India» (PDF). Indian Bureau of Mines, Government of India. σελίδες 6–4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2011. 
  174. ↑ «Salient physical features». Kolkata Port Trust. Kolkata Port Trust, India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2007. 
  175. ↑ «How to reach Andaman and Nicobar». Andaman and Nicobar Administration. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2011. 
  176. ↑ «Fogged out: flights, train services hit». Times of India. TNN (New Delhi). 15 January 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 July 2012. https://archive.today/20120707023108/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-01-15/kolkata/28372730_1_flight-operations-incoming-flights-visibility. Ανακτήθηκε στις 24 January 2012. «Ferry services between Howrah and Kolkata were also disrupted due to poor visibility.» 
  177. ↑ «No pollution scan on river ferries yet». Times of India. TNN (New Delhi). 2 August 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 July 2012. https://archive.today/20120707055616/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-08-02/kolkata/28200565_1_vessels-ferry-services-pollution-levels. Ανακτήθηκε στις 24 January 2012. 
  178. ↑ Tasmayee Laha Roy (22 Μαρτίου 2017). «Premium Rocket Buses to be introduced in Bengal». The Economic Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2017. 
  179. ↑ 179,0 179,1 «Medical institutions and sanctioned no. of beds in districts of West Bengal as on 30.11.2011» (PDF). Department of Health & Family Welfare, Government of West Bengal. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2012. 
  180. ↑ The population (4,486,679) and hospital beds (27,687) have been used to derive this rate.
  181. ↑ «Hospital beds». World Health Organistation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (XLS) στις 9 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2012. 
  182. ↑ Shah, Mansi (2007). «Waiting for health care: a survey of a public hospital in Kolkata» (PDF). Centre for Civil Society. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2012. 
  183. ↑ Husain, Zakir· Ghosh, Saswata· Roy, Bijoya (Ιουλίου 2008). «Socio economic profile of patients In Kolkata: a case study of RG Kar and AMRI» (PDF). Institute of Development Studies, Kolkata. σελίδες 19–20. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 28 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2012. 
  184. ↑ Mitra, Dola (20 April 2005). «Calcutta Medical College, Calcutta». The Telegraph (Kolkata). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 October 2007. https://web.archive.org/web/20071012014300/http://telegraphindia.com/1050420/asp/careergraph/story_4638691.asp. Ανακτήθηκε στις 20 October 2007. 
  185. ↑ Mitra, Prithvijit (9 April 2011). «On hospital floor for 12 days». Times of India (New Delhi). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 July 2012. https://archive.today/20120710232805/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-04-09/kolkata/29400041_1_bed-floor-bike. Ανακτήθηκε στις 31 January 2012. 
  186. ↑ «Mamata inducts two new ministers». Sify. 16 Ιανουαρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2012. 
  187. ↑ «Kolkata woman gives birth on road, dies after no admission by hospitals». Hindustan Times (New Delhi). 13 January 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 January 2012. https://web.archive.org/web/20120118125557/http://www.hindustantimes.com/India-news/Kolkata/Kolkata-woman-gives-birth-on-road-dies-after-no-admission-by-hospitals/Article1-796738.aspx. Ανακτήθηκε στις 31 January 2012. 
  188. ↑ 188,00 188,01 188,02 188,03 188,04 188,05 188,06 188,07 188,08 188,09 188,10 188,11 Gupta, Kamla· Arnold, Fred· Lhungdim, H. (2009). «Health and living conditions in eight Indian cities» (PDF). National Family Health Survey (NFHS-3), India, 2005–06. Mumbai: International Institute for Population Sciences; Calverton, Maryland, US. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2012. 
  189. ↑ «Malaria, dengue down in Kolkata». IBNLive.in. 13 Ιανουαρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2012. 
  190. ↑ «KMC wins battle against malaria, dengue». The Statesman (Kolkata). 7 October 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 May 2013. https://web.archive.org/web/20130510201217/http://www.thestatesman.net/index.php?option=com_content&view=article&show=archive&id=385831&catid=73&year=2011&month=10&day=8. Ανακτήθηκε στις 26 February 2012. 
  191. ↑ «Annual report 2009–10» (PDF). Department of AIDS Control, Ministry of Health & Family Welfare, Government of India. σελ. 106. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 20 Οκτωβρίου 2011. 
  192. ↑ «Annual Report 2009–10» (PDF). West Bengal State AIDS Prevention & Control Society. σελ. 10. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2012. 
  193. ↑ «Act today to curb pollution, say docs - The Times of India». indiatimes.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2016. 
  194. ↑ Eaman, Ross (12 Οκτωβρίου 2009). The A to Z of Journalism. Scarecrow Press. σελ. 86. ISBN 978-0-8108-7067-3. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2013. 
  195. ↑ 195,0 195,1 195,2 195,3 195,4 «Areawise analysis for the period July/December 2007 to January – June 2010» (XLS). Audit Bureau of Circulations. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2012. [νεκρός σύνδεσμος]
  196. ↑ «Business development mission to India 29 November – 5 December 2006» (PDF). International Trade Administration. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 25 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2007. 
  197. ↑ Banerjee, Himadri· Gupta, Nilanjana· Mukherjee, Sipra, επιμ. (2009). Calcutta mosaic: essays and interviews on the minority communities of Calcutta. New Delhi: Anthem Press. σελίδες 9–10. ISBN 978-81-905835-5-8. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2012. 
  198. ↑ «Little magazines of Bengal». Asiaweek (Hong Kong) 10 (27–39): 42. 1984. 
  199. ↑ Nag, Dulali (1997). «Little magazines in Calcutta and a postsociology of India». Contributions to Indian Sociology (Delhi: Institute of Economic Growth) 31 (1): 109–11. doi:10.1177/006996679703100106. 
  200. ↑ «Radio stations». All India Radio. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2011. 
  201. ↑ «Radio stations in West Bengal, India». Asiawaves. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2011. 
  202. ↑ «Doordarshan». Ministry of Broadcasting, Government of India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2012. 
  203. ↑ «CalTel launches IPTV in Kolkata, invests Rs 700 cr in 07-08». Outlook India. Press Trust of India (New Delhi). 1 February 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 May 2013. https://web.archive.org/web/20130502190254/http://news.outlookindia.com/items.aspx?artid=3663. Ανακτήθηκε στις 24 January 2012. 
  204. ↑ «CAS on brink of blackout». Times of India. TNN (New Delhi). 14 August 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 May 2013. https://web.archive.org/web/20130510191503/http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/CAS-on-brink-of-blackout/articleshow/9719460.cms. Ανακτήθηκε στις 24 January 2012. 
  205. ↑ «Direct-to-home comes home». Times of India. TNN (New Delhi). 9 October 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 July 2012. https://archive.today/20120701123319/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-10-09/kolkata/27198314_1_dish-tv-dth-subscribers-satellite-channels. Ανακτήθηκε στις 24 January 2012. 
  206. ↑ «Consolidated list of channels allowed to be carried by dable operators/ multi system operators/ DTH licensees in India» (PDF). Ministry of Information & Broadcasting, Government of India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2012. 
  207. ↑ 207,0 207,1 207,2 207,3 207,4 207,5 207,6 207,7 207,8 Mazumdar, Jaideep (17 November 2013). «A tale of two cities: Will Kolkata learn from her sister?». Times of India (New Delhi). http://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/A-tale-of-two-cities-Will-Kolkata-learn-from-her-sister/articleshow/25916888.cms. Ανακτήθηκε στις 17 November 2013. 
  208. ↑ «Sister Cities». Official site of Odessa. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2018. 
  209. ↑ «Agreement on the establishment of Sister City Relations between Kolkata, Republic of India and Kunming, People’s Republic of China». Oct 23, 2013. http://www.mea.gov.in/bilateral-documents.htm?dtl/22378/Agreement+on+the+establishment+of+Sister+City+Relations+between+Kolkata+Republic+of+India+and+Kunming+Peoples+Republic+of+China. Ανακτήθηκε στις Mar 17, 2018. 
  210. ↑ «The Twinning of Thessaloniki and Calcutta». 21 January 2005. http://elinepa.org/2005/page/3/?lang=en. Ανακτήθηκε στις 17 March 2018. 
  211. ↑ «Islamabad to get new sister city». Dawn. 5 January 2016. https://www.dawn.com/news/1230842. Ανακτήθηκε στις 17 March 2018. 
  212. ↑ «Incheon Metropolitan City - Incheon City - Sister Cities». Incheon Metropolitan City. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2017. 

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

π • σ • ε Γεωγραφική θέση Καλκούτας
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Καλκούτα&oldid=10481005"