Φρούριο του Πρόζορ
Συντεταγμένες: 43°54′49.5464″N 16°23′42.5461″E / 43.913762889°N 16.395151694°E
| Φρούριο του Πρόζορ | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | κάστρο |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 43°54′50″N 16°23′43″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Vrlika |
| Χώρα | Κροατία |
| Έναρξη κατασκευής | 1406 |
| Κατεδάφιση | 18ος αιώνας |
| Υλικά | πέτρα |
| Προστασία | Register of Cultural Goods of Croatia[1] |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Το Φρούριο του Πρόζορ (κροατικά: Tvrđava Prozor ή Gradina) είναι μεσαιωνικό φρούριο, που βρίσκεται στο ηπειρωτικό τμήμα της επαρχίας Σπλιτ-Δαλματίας, στην ενδοχώρα της Δαλματίας, ακριβώς πάνω από την πόλη Βρλίκα στην Κροατία. Αρχικά ήταν μικρό οχυρό, που χτίστηκε από την αρχαία ιλλυρική φυλή των Δαλματών, και εξελίχθηκε σε φρούριο τον 15ο αιώνα, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Βόσνιου φεουδάρχη Χρβόγιε Βούκτσιτς Χρβατίνιτς.
Τοποθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το φρούριο Πρόζορ βρίσκεται σε περίοπτη θέση πάνω από την πόλη Βρλίκα[2]. Ήταν ο κρίκος της αλυσίδας κοντά σε οχυρά όπως το οχυρό Γκλάβας- Ντίναριτς και το Πότραβνικ. Οι πιο κοντινές μεγάλες πόλεις είναι το Σίνι, το Κνιν και το Ντρνις. Το φρούριο Πρόζορ έχει επίσης θέα στη λίμνη Περούτσα (Perućko jezero) και στα βουνά Ντίναρα και Καμεσνίτσα στα ανατολικά και στο βουνό Σβιλάγια στα νοτιοδυτικά[2]. Το φρούριο Πρόζορ είναι φτιαγμένο από πέτρα όπως άλλα φρούρια στη Δαλματία. Είναι μερικώς ανακαινισμένο και η είσοδος είναι δωρεάν. Η διαδρομή μέχρι το φρούριο Πρόζορ ξεκινά από τη ρωμαιοκαθολική ενοριακή εκκλησία στη Βρλίκα. Απέχει 1,5 χιλιόμετρα από το μικρό χωριό Μαοβίτσε, και μετά πρέπει κανείς να ακολουθήσει μία διαδρομή 25 λεπτά με τα πόδια κατά μήκος ενός χωμάτινου μονοπατιού[2].
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πριν από την άφιξη των Νότιων Σλάβων, η φυλή των Δαλματών λέγεται ότι ζούσε στην περιοχή[3]. Η γνωστή ιστορία του φρουρίου Πρόζορ ξεκινά παράλληλα με την ιστορία της Βρλίκα τον 7ο αιώνα, όταν οι Κροάτες μετακόμισαν εκεί και σχημάτισαν ένα χωριό στην πηγή του ποταμού Τσέτινα, σε ένα χωράφι κάτω από το βουνό Ντίναρα[4]. Τον 9ο αιώνα πιθανότατα επί εποχής Δούκα Μπράνιμιρ του Παράκτιου Κροατικού Δουκάτου, ο παλιός Κροάτης Καθολικός Άγιος Σωτήρας (κροατικά: Crkva Sv. Spasa) χτίστηκε κοντά στη Βρλίκα, που τότε ονομαζόταν Vrh Rike.
Μετά τη στέψη του Λαδίσλαου ως Ούγγρου Βασιλιά στο Ζαντάρ το 1403, και σε πολιτικούς ελιγμούς ενάντια στον αρχαίο πολιτικό αντίπαλο και εχθρό του, τον βασιλιά Σιγισμούνδο, διόρισε τον Χρβατίνιτς ως αναπληρωτή του για την Κροατία και τη Δαλματία, όπως υποσχέθηκε νωρίτερα[5]. Το 1406, ο βασιλιάς Λαδίσλαος της Νάπολης χάρισε το Φρούριο Πρόζορ, την εποχή εκείνη Castrum Werhlychky, ως κέντρο της Vrlička župa στον Χρβόγιε Βούκτσιτς[6].
Ο Χρβόγιε Βούκτσιτς Χρβατίνιτς ήταν ο πιο ισχυρός Βόσνιος ευγενής και μεγιστάνας της εποχής του[7] και έφερε τον τίτλο του «Μεγάλου Δούκα της Βοσνίας, Κνιαζ του Ντόνι Κράγι και Δούκα του Σπλιτ » (αργότερα Χερζόγκ του Σπλιτ), και τώρα έγινε από τον Λαδίσλαο τον «αναπληρωτή του για αυτή τη Δαλματική επικράτεια, αποκαλώντας τον Γενικό Βικάριο του για τις περιοχές της Σλαβονίας (in partibus Sclavonie)».[7][8] Ήταν το πιο εξέχον μέλος του Οίκου των Χρβατίνιτς, μιας από τις σημαντικότερες από τις τρεις φεουδαρχικές οικογένειες στη μεσαιωνική Βοσνία εκείνη την εποχή, εκτός από τη βασιλική δυναστεία.
Στις αρχές του 15ου αιώνα, ο Χρβόγιε Βούκτσιτς Χρβατίνιτς οχύρωσε και ενίσχυσε το φρούριο Πρόζορ πάνω από την κοιλάδα Βρλίκα, για να υπερασπιστεί τους κατοίκους από την εισβολή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.[6] Μετά το 1416, και τον θάνατο του Χρβόγιε Βούκτσιτς Χρβατίνιτς, ο γιος του Μπάλσα Χερτσέγκοβιτς δεν μπόρεσε να κρατήσει το φρούριο Πρόζορ, το οποίο στη συνέχεια πέρασε στον Ιβάνις Νέλιπιτς και αργότερα στον Ιβάν Φρανκοπάν.[6]
Το 1421, ο βασιλιάς Σιγισμούνδος δώρισε τη Βρλίκα με το φρούριο Πρόζορ στον Μίχατσα Νίκολιν Βιτούρι, αλλά ο Ιβάνις Νέλιπιτς αρνήθηκε να παραδώσει το φρούριο. Όταν ο πλούσιος πρίγκιπας Ιβάνις Νέλιπιτς, το τελευταίο άρρεν μέλος της λαμπρής φυλής του Φρανκοπάν, πέθανε το 1434, το πρόβλημα της κληρονομιάς έγινε οξύ. Σύμφωνα με τη διαθήκη του, η μοναχοκόρη του, η πριγκίπισσα Αικατερίνη ή η Μαργαρίτα Νέλιπιτς, έπρεπε να κληρονομήσει όλα τα εκτεταμένα υπάρχοντά του από τις οροσειρές Βέλεμπιτ μέχρι τον ποταμό Τσέτινα. Η κληρονομιά της αμφισβητήθηκε και τελικά μοιράστηκε από τον Φρανκοπάν. Παρά τη νομιμότητα αυτού του κληροδοτήματος και τη συγκατάθεσή του στον γάμο μετά από αίτημα του αείμνηστου Ιβάνις Νέλιπιτς, ο βασιλιάς Σιγισμούνδος κατήγγειλε τη διαθήκη και απαίτησε από τον Φρανκοπάν να του παραδώσει την κληρονομιά της συζύγου του. Όταν ο Φρανκοπάν αρνήθηκε να υπακούσει, ο Σιγισμούνδος τον ανακήρυξε επαναστάτη και του στέρησε κάθε τιμή και περιουσία. Μετά από αυτό το φρούριο χάθηκε από τον Ενετό ευγενή Μίχατσα Νίκολιν Βιτούρι από το Τρόγκιρ, ο οποίος ήταν επίτροπος του βασιλιά Σιγισμούνδο.[6]
Οι Τούρκοι εισέβαλαν στο φρούριο το 1522 και το κράτησαν μέχρι το 1688. Μετά την κατάληψη του φρουρίου, οι Τούρκοι, αδιαφορώντας για τους όρους παράδοσής του, έσφαξαν όλους όσους ήταν μέσα σε αυτό.[9] Μετά τους Τούρκους, το φρούριο ανήκε στη Δημοκρατία της Βενετίας, στη συνέχεια στην Αυστριακή Αυτοκρατορία, όταν έχασε την κύρια στρατηγική του σημασία. Από το 1805 έως το 1813 βρισκόταν υπό γαλλική κυριαρχία και από το 1813 έως το 1918 ήταν και πάλι υπό αυστριακή κυριαρχία, όπως και όλη η Κροατία.
Αρχιτεκτονική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το φρούριο Πρόζορ χτίστηκε σε απομονωμένο βράχο, αποσπασμένο από τον απόκρημνο βράχο στην άκρη της οροσειράς των λόφων Σβιλάγια.[9] Τα ερείπια του φρουρίου Πρόζορ είναι τα ερείπια ενός ευρύχωρου κτηρίου κατοικιών, μια δεξαμενή νερού, πέτρινοι τοίχοι και ένα παρεκκλήσι.[10] Το φρούριο Πρόζορ εξαντλήθηκε ενώ ανήκε στον Χρβόγιε Βούκτσιτς Χρβατίνιτς στα τέλη του 14ου και στις αρχές του 15ου αιώνα από το μικρό οχυρό, που έχτισε η ιλλυρική φυλή των Δαλματών. Στα Τουρκικά χρόνια γύρω του αναπτύχθηκε ο μαχαλάς ή η οικιστική περιοχή του φρουρίου Βρλίκα. Το φρούριο Πρόζορ κυριαρχείται από το ψηλό φυλάκιο ή κεντρικό πύργο, γύρω από τον οποίο υπάρχει μια ανοιχτή αυλή με σπίτια και ένα παρεκκλήσι. Η αυλή προστατεύεται από τις κάτω επάλξεις και έναν στρογγυλό πύργο. Μια κινητή γέφυρα έδωσε κάποτε πρόσβαση στο φυλάκιο. Η σημερινή κατάσταση του φρουρίου Πρόζορ είναι κακή, καθώς το φρούριο είναι ερειπωμένο, αν και ελαφρώς ανακαινισμένο.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ registar
.kulturnadobra .hr # /details /Z-3921. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2022. - ↑ 2,0 2,1 2,2 «Castles of Split Dalmatia County». inyourpocket.com. In Your Pocket City Guides. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2010.
- ↑ «From the History of Omiš Krajina and Poljica». Slobodna Dalmacija (στα Κροατικά). 28 Ιουλίου 2003. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2010.
- ↑ «History of Vrlika» (στα Κροατικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2010.
- ↑ Fine 1994, σελ. 398.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Soldo (2001), σελ. 21.
- ↑ 7,0 7,1 Fine, John V. A. (Jr ) (2010). When Ethnicity Did Not Matter in the Balkans: A Study of Identity in Pre-Nationalist Croatia, Dalmatia, and Slavonia in the Medieval and Early-Modern Periods (στα Αγγλικά). University of Michigan Press. σελ. 127. ISBN 978-0-472-02560-2. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2020.
(...) from documents regarding Hrvoje Vukčić Hrvatinić. In the 1390s, after involving himself in a civil war over the Hungarian throne, this great Bosnian nobleman and lord of the Donji kraji took for himself a great chunk of Dalmatia stretching from Omiš and Split up to Zadar. His subjects were referred to by their individual city names and as “Dalmatians.” (...) Ladislav of Naples, who in the first years of the fifteenth century laid claim to the Hungarian throne, made Hrvoje his deputy for this Dalmatian territory, calling him his Vicar General for the regions of Sclavonia (in partibus Sclavonie).
- ↑ Fine, John V. A. (Jr ) (2010). When Ethnicity Did Not Matter in the Balkans: A Study of Identity in Pre-Nationalist Croatia, Dalmatia, and Slavonia in the Medieval and Early-Modern Periods (στα Αγγλικά). University of Michigan Press. σελ. 302. ISBN 978-0-472-02560-2. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2020.
In “Danica,” Palmotić refers to Hrvoje as Ban of the Croats (Od Hrvata ban Hrvoje) and to him ruling the Croatian lands; the real Hrvoje Vukčić was never Ban of Croatia.
- ↑ 9,0 9,1 Wilkinson (1848), σελ. 227.
- ↑ «Vrlika». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουνίου 2011.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Regional Surveys of the World (1996). Eastern Europe and the Commonwealth of Independent States, Fourth Edition. Λονδίνο: Europa Publications Limited. ISBN 1-85743-058-1.
- Fine, John Van Antwerp (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest (στα Αγγλικά). Ανν Άρμπορ, Μίσιγκαν: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4.
- Soldo, Josip Ante (2001). Vrlika - Monografija (στα Κροατικά). Šibenik: Viatoni. ISBN 953-98670-0-2.
- Wilkinson, Sir John Gardner (2005) [1848]. Dalmatia and Montenegro: with a journey to Mostar in Herzegovia...Vol I. Λονδίνο: John Murray – Harvard College Library. ISBN 1-4021-8253-8.