Φορτωτική

Η λεγόμενη φορτωτική, (bill of lading), είναι ένα αξιόγραφο που περιέχει προσδιορισμό δικαιώματος χαρακτηριζόμενο ως προς το είδος, την έκταση και την ιδιότητά του. Πρόκειται για πιστωτικό τίτλο.

Το διαλαμβανόμενο δικαίωμα στη φορτωτική αφορά τη κυριότητα αναφερομένων πραγμάτων (εμπορευμάτων και γενικά φορτίων), που έχουν φορτωθεί σε μέσον μεταφοράς (όχημα, τρένο, πλοίο, αεροπλάνο κ.λπ.) για τα οποία και εκδόθηκε αυτή. Η φορτωτική αποτελεί γενικά αποδεικτικό έγγραφο φόρτωσης εμπορευμάτων (φορτίων) προς μεταφορά καθώς και αποδεικτικό έγγραφο της σύμβασης ναύλωσης, ειδικά όταν δεν έχει συνταχθεί ναυλοσύμφωνο, όπως συμβαίνει σε μεταφορές μικρής σχετικά απόστασης (εσωτερικές μεταφορές, ή σε μικρή ακτοπλοΐα). Στην αεροπλοΐα φέρεται συνηθέστερα με το όνομα "δηλωτικό αεροπορικής μεταφοράς".

Στοιχεία φορτωτικής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ειδικότερα στοιχεία, πέραν από εκείνα του αξιόγραφου, που πρέπει να περιέχει η φορτωτική είναι τα ακόλουθα επτά:

Το ονοματεπώνυμο του εκναυλωτή, του ναυλωτή (φορτωτή), του παραλήπτη και τα διακριτικά του μέσου μεταφοράς (τύπος, αριθμός κυκλοφορίας οχήματος, αριθμός συρμού, όνομα πλοίου, λιμένας νηολογίου και σημαία πλοίου ή αριθμός πτήσης αντίστοιχα).
Το καθορισμό των τόπων φόρτωσης και προορισμού (σιδηροδρομικοί σταθμοί, λιμένες, αεροδρόμια κλπ.).
Τα διακριτικά σημεία των φορτωμένων πραγμάτων που θεωρητικά παραμένουν ευδιάκριτα μέχρι το πέρας της μεταφοράς τους.
Τις περί του ναύλου συμφωνίες, δηλαδή το ύψος του, τη διάρκεια αναμονής, (σταλίες), υπεραναμονής, τρόπο και χρόνο καταβολής κλπ.
Τον αριθμό των δεμάτων ή τεμαχίων ή την κατά βάρος ποσότητα των μεταφερομένων εμπορευμάτων, (χύμα φορτίου).
Τη γενική κατάσταση των φορτωμένων εμπορευμάτων και τέλος
Τη χρονολογία έκδοσης αυτής.

Τρόπος και χρόνος έκδοσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις θαλάσσιες μεταφορές, η φορτωτική, σύμφωνα με τον Κ.Ι.Ν.Δ., εκδίδεται από τον Πλοίαρχο του πλοίου αμέσως μετά το πέρας της φόρτωσης των αναφερομένων σ΄ αυτή φορτίων (εμπορευμάτων). Αυτό γίνεται χάριν προστασίας και ασφάλειας των διαφόρων συναλλαγών που σχετίζονται με τη φορτωτική, ακριβώς επειδή αποτελεί πιστωτικό τίτλο που μεταβιβάζεται με απλή οπισθογράφηση ή εκχώρηση, και προς αποφυγή αβεβαιότητας αν τελικά φορτώθηκαν τα αναφερόμενα εμπορεύματα. Συνεπώς η ημερομηνία έκδοσής της είναι και η ημερομηνία ολοκλήρωσης φόρτωσης.
Η φορτωτική εκδίδεται κατ΄ επιλογή του ναυλωτή - φορτωτή, είτε "ονομαστικά", δηλαδή σε όνομα ορισμένου προσώπου, (φυσικού ή νομικού), είτε "σε διαταγή".

Τρόπος μεταβίβασης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μεν "ονομαστική φορτωτική" μεταβιβάζεται δι΄ εκχώρησης σύμφωνα με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα, η δε "φορτωτική σε διαταγή" απλά με οπισθογράφηση.

Μετά το πέρας της φόρτωσης και την έκδοση της φορτωτικής, την παραλαβή των μεταφερομένων σ΄ αυτή πραγμάτων μπορεί να διενεργήσει, στη μεν "ονομαστική φορτωτική" μόνο το πρόσωπο του οποίου το όνομα αναφέρεται σ΄ αυτήν ή αυτός που απέκτησε αυτή, κατά τις διατάξεις του Α.Κ., με εκχώρηση, στη δε "φορτωτική σε διαταγή" τόσο το πρόσωπο που αναφέρεται σ΄ αυτή όσο και το πρόσωπο που με οπισθογράφηση υποδείχθηκε απ΄ αυτό.

Είδη φορτωτικών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συνηθέστερες μορφές φορτωτικών που απαντώνται στις διεθνείς μεταφορές είναι οι ακόλουθες:

Φορτωτική παραλαβής προς φόρτωση (received for shipment bill of lading): Ο τύπος αυτός δεν είναι αξιόγραφο, αλλά μια απλή απόδειξη του ναυτικού πράκτορα ότι παρέλαβε ορισμένο είδος και ποσότητα φορτίου προς φόρτωση.
Φορτωτική φόρτωσης (shipped bill of lading): Είναι η πραγματική φορτωτική που εκδίδεται μετά τη φόρτωση.
Καθαρά φορτωτική (clean bill of landing): Όταν δεν περιέχει καμία παρατήρηση του Πλοιάρχου σχετικά με ελάττωμα φορτίου.
Μη καθαρά φορτωτική (unclean bill of landing): Το αντίθετο της προηγουμένης.
Φορτωτική μεταβιβάσιμη (order bill of lading): Είναι αυτή που εκδίδεται στο όνομα του παραλήπτη ή σε διαταγή του.
Φορτωτική μη μεταβιβάσιμη (straight bill of lading): Όταν δεν είναι δυνατή η μεταβίβασή της.
Ονομαστική φορτωτική (nominative): Αυτή που μεταβιβάζεται με εκχώρηση.
Φορτωτική εις διαταγή (to order b.o.l., ή assigns b.o.l.): Αυτή που εκδίδεται "σε διαταγή" του παραλήπτη και μεταβιβάζεται με οπισθογράφηση.
Φορτωτική μετά ναυλοσυμφώνου, (congenbill): Όταν αποτελεί τμήμα ναυλοσυμφώνου ή συνυπάρχει ναυλοσύμφωνο και
Φορτωτική άνευ ναυλοσυμφώνου, (conbill): Όταν υφίσταται μόνο φορτωτική και δεν έχει υπογραφεί ναυλοσύμφωνο, όπως συμβαίνει σε μεταφορές με πλοία γραμμής (liners).

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανεξάρτητα του τύπου της φορτωτικής ο εκναυλωτής ή εκπρόσωπος αυτού, υποχρεούται να παραδώσει τελικά τα μεταφερόμενα πράγματα μόνο με την επιστροφή της φορτωτικής και με έγγραφη δήλωση του παραλήπτη περί της παραλαβής του φορτίου.
Άξιο προσοχής είναι ότι ο χαρακτήρας της φορτωτικής που μεταβιβάζεται σύμφωνα με τα παραπάνω, επεκτείνεται και στα μεταβιβαζόμενα με αυτή πράγματα. Δηλαδή όταν μεταβιβάζεται κατά "κυριότητα", μεταβιβάζεται και η κυριότητα των πραγμάτων, όταν μεταβιβάζεται ως "ενέχυρο" τότε και τα πράγματα θεωρούνται ομοίως ως ενεχυριασμένα.
Κατά του περιεχομένου μιας φορτωτικής επιτρέπεται ανταπόδειξη σύμφωνα με τους κοινούς περί απόδειξης κανόνες.
Ο σκοπός και η σημασία της φορτωτικής είναι οι αυτές των αξιογράφων.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κ.Ι.Ν.Δ. κεφ. Στ΄ άρθ. 168-178
"Εγχειρίδιο Ναυτικού Δικαίου" Αντ. Ματαράγκα Πειραιεύς 1960.
"Σύγχρονο ναυτιλιακό λεξικό", "Interbooks", Αθήναι 1977