Τζιχάντ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο διεθνής σήμερα όρος Τζιχάντ (αραβικά:جهاد, IPA: /ʤɪhæːd/) είναι αραβική λέξη που σημαίνει γενικά αγώνας, προσπάθεια[1], το να μοχθεί κανείς με όλες του τις δυνάμεις ή να αντιμάχεται οποιoδήποτε αντικείμενο αποδοκιμασίας, το κίνημα του αγώνα αυτού ονομάζεται Τζιχαντισμός. Όταν συνοδεύεται από τη φράση "φι σαμπίλ Αλλά[χ]", ( في سبيل الله), η οποία αποδίδεται "για τον δρόμο του Θεού", αποκτά ιδιαίτερο νόημα και σημαίνει τον αγώνα για τον Θεό[2]. Αποτελεί ένα από τα κεντρικά δόγματα του Ισλάμ και αναφέρεται ορισμένες φορές ως ο έκτος πυλώνας του, χωρίς όμως να κατέχει πραγματικά μία τέτοια θέση[3]. Ως θρησκευτικό καθήκον, η τζιχάντ θεωρείται πως ενισχύει την πίστη και αποτελεί ανάλογο της αφοσίωσης του μοναχού στην υπηρεσία του Θεού, όπως ισχύει στον χριστιανισμό. Σε ορισμένα χαντίθ αναφέρεται ως «μοναχισμός του Ισλάμ», «πράξη αγνής αφοσίωσης», καθώς και μία από τις «πύλες του παραδείσου»[4].

Στο Κοράνιο αναφέρονται τέσσερις βασικές κατηγορίες τζιχάντ με την έννοια του αγώνα, η "τζιχάντ αλ-ναφς" (του ίδιου του εαυτού, - επί της ηθικής ζωής), η "τζιχάντ αλ-λισάν" (της γλώσσας, - επί της θεολογίας), η "τζιχάντ αλ-γιαντ" (του χεριού, - επί των πράξεων) και η "τζιχάντ αλ-σάιφ" (του ξίφους - η δια του πολέμου επβολή)[5]. Σύμφωνα με ένα χαντίθ, ο Μωάμεθ επιστρέφοντας από μία μάχη είπε στους συντρόφους του πως "Επιστρέψαμε από μία μικρή τζιχάντ (του ξίφους) στη μεγάλη τζιχάντ (του εαυτού)"[6]. Παρομοίως, η παράδοση των Σούφι αναγνώρισε ως υπέρτατη μορφή τζιχάντ τον πνευματικό αγώνα για επιβολή στα κατώτερα ένστικτα της ανθρώπινης φύσης[7], αν και συγχρόνως, βιογραφίες ασκητών της κοινότητας των Σούφι μαρτυρούν πως συμμετείχαν επίσης σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, χωρίς να υποβαθμίζουν ή να αγνοούν τη μικρή τζιχάντ[8]. Άτομο που εμπλέκεται σε τζιχάντ καλείται μουτζαχίντ (αν και στην καθημερινή χρήση συνήθως παρατονίζεται ως "μουτζαχίντ"), με τον πληθυντικό να είναι μουτζαχεντίν[9].

Παλαιότερα στον όρο τζιχάντ αποδίδονταν ο πόλεμος προσηλυτισμού για την εξάπλωση του Ισλαμισμού αν και η πλειονότητα των ερμηνευτών του Κορανίου δεν ασπάζονται τη συναφή ερμηνεία ότι δηλαδή οι (ορθόδοξοι) μουσουλμάνοι θα πρέπει να διάγουν ολόκληρο τον βίο τους διεξάγοντας συνεχείς ιερούς πολέμους. Ο όρος τζιχάντ αποδίδεται συχνά ως "ιερός πόλεμος", ωστόσο υποστηρίζεται ότι η απόδοση αυτή είναι λανθασμένη[2][10]. Ο όρος ιερός πόλεμος δεν απαντάται στο Κοράνιο, ενώ κατά την ισλαμική θεώρηση, κανένας πόλεμος δεν είναι ιερός[11]. Η αναγκαιότητα ένοπλης συμπλοκής αναφέρεται σε αρκετούς στίχους του Κορανίου. Ως ιδιαιτέρως ενδεικτικά αναφέρονται τα εδάφια 2:190-193[12] και 9:5[13]. Σύμφωνα με την παραδοσιακή ερμηνεία, οι στίχοι αυτοί πρέπει να συσχετίζονται με το μήνυμα του Κορανίου στην ολότητά του[14]. Στο Κοράνιο δεν απουσιάζουν αναφορές σε μια βίαιη μορφή τζιχάντ, ωστόσο με τον όρο αυτό δεν εννοείται πάντα η εχθροπραξία, ενώ χρησιμοποιείται αυτούσιος σχετικά λίγες φορές για να περιγράψει τη μάχη με το σώμα. Ορισμένοι στίχοι περιγράφουν έναν αμιγώς πνευματικό αγώνα (βλ. ενδεικτικά Κοράνιο 22:78), ωστόσο άλλοι τοποθετούν πνευματικά υψηλότερα όσους πολεμούν (βλ. ενδεικτικά Κοράνιο 4:95).

Από την εποχή του Μωάμεθ, οι λόγιοι του Ισλάμ διέκριναν συνολικά περισσότερες από 14 κατηγορίες τζιχάντ, με αποτέλεσμα η έννοιά της να μην ταυτίζεται απλοϊκά με εκείνη του πολέμου, όπως συχνά πιστεύεται σήμερα. Σύμφωνα με αρκετούς μελετητές η εχθροπραξία αποτελεί μόνο μία από τους διαφορετικούς τύπους τζιχάντ[15]. Στη σύγχρονη εποχή, η τζιχάντ γίνεται αντιληπτή μέσα από ένα ευρύ φάσμα απόψεων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται συντηρητικές θεωρήσεις με βάση τον κλασικό ισλαμικό νόμο, καθώς και ακραίες τοποθετήσεις που προωθούν τη βία[16]. Η έννοια της τζιχάντ χρησιμοποιήθηκε τόσο για να προάγει την αφοσίωση των πιστών όσο και για τη διεξαγωγή πολέμου προς υπεράσπιση της θρησκείας ή τον προσυλητισμό[17]. Το σύγχρονο Ισλάμ αποδίδει έμφαση στον εσωτερικό πόλεμο του ανθρώπου και εγκρίνει τη σύρραξη με άλλα έθνη μόνο ως αμυντικό μέσο στην περίπτωση που κινδυνεύει η πίστη[18]. Στη διάρκεια της ισλαμικής ιστορίας, πόλεμοι εναντίον μη Μουσουλμάνων ονομάζονταν τζιχάντ ώστε να αποκτήσουν θρησκευτική χροιά, αν και προωθούνταν για πολιτικούς σκοπούς[18].

Αρκετοί είναι οι στίχοι του Κορανίου και των παραδόσεων του Ισλάμ σύμφωνα με τους οποίους ο παράδεισος προσφέρεται σε όσους χάνουν τη ζωή του σε τζιχάντ[10]. Πολλές ισλαμικές οργανώσεις έχουν επιλέξει ως τίτλο τη λέξη τζιχάντ. Γνωστότερες είναι το Κίνημα της Ισλαμικής Τζιχάντ στην Παλαιστίνη, η Αιγυπτιακή Ισλαμική Τζιχάντ, η Αλ Τζιχάντ της Υεμένης, η Αλ Τζιχάντ του Μπανγκλαντές και η Χαρακάτουλ Τζιχάντ του Πακιστάν.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. "jihad." Encyclopædia Britannica. 2008. Encyclopædia Britannica Online. 13 Oct. 2008
  2. 2,0 2,1 Bonner, 2
  3. Thomas Riggs (ed.), Worldmark Encyclopedia of Religious Practices, Vol. 1, Thomson Gale, 2006 σ. 362.
  4. B. Lewis, Ch. Pellat and J. Schacht (ed.), The Encyclopedia of Islam, Vol. II, E. J. Brill, Leiden: 1991
  5. «Τζιχάντ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2008. 
  6. «Imam Abdullah Azzam: Join the Caravan».  (Αγγλικά)
  7. Encyclopedia of Islam and the Muslim world, λήμμα "Conflict and Violence", τομ. I, σ. 157
  8. Cook, 44-45. Πρβλ. Kung, 338
  9. «Τα απόκρυφα μυστικά της Αλ Κάιντα». Διεθνή. ΤΟ ΒΗΜΑ online. 26 Φεβρουαρίου 2006. σελίδες A38. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2008. 
  10. 10,0 10,1 Peters, 4
  11. Küng, 597
  12. "Και να πολεμάτε για χάρη του Αλλάχ όσους σας πολεμούν, αλλά μην ξεπερνάτε τα όρια, γιατί ο Αλλάχ δεν αγαπά τους παραβάτες" (Κοράνιο, 2:190). "Φονεύετέ τους όπου τους βρίσκετε και διώχτε τους, από κει που σας έδιωξαν. Η καταδίωξη στην ειδωλολατρία είναι χειρότερα από τον φόνο. Και να μην τους πολεμάτε δίπλα στο απαράβατο Τέμενος, εκτός αν αυτοί πρώτοι σας πολεμήσουν εκεί. Αν όμως σας πολεμήσουν, σκοτώστε τους. Τέτοια είναι η τιμωρία των άπιστων" (Κοράνιο, 2:191). "Αν όμως σταματήσουν, τότε βέβαια, ο Αλλάχ είναι Πολυεπιεικής, Πολυεύσπλαχνος" (Κοράνιο, 2:192). "Πολεμάτε τους ώσπου να μην σας καταδιώξουν στην ειδωλολατρία και να υπερισχύσει η Πίστη στον Αλλάχ. Αν όμως σταματήσουν τη δράση τους, τότε να μην κάνετε πόλεμο παρά ενάντια στους άδικους" (Κοράνιο, 2:193)
  13. "Και όταν οι απαγορευμένοι μήνες έχουν περάσει, τότε (πολεμάτε και) σκοτώνετε τους ειδωλολάτρες οπουδήποτε κι αν τους βρείτε, και συλλάβετέ τους και πολιορκείστε τους και στήστε τους παγίδες με κάθε (πολεμικό) στρατήγημα. Αν όμως μετανιώσουν και διατηρήσουν την τακτική προσευχή κι εφαρμόσουν (τακτική) ελεημοσύνη, τότε αφήστε τους ελεύθερους. Γιατί ο Αλλάχ είναι Πολυεύσπλαχνος, Πολυεπιεικής" (Κοράνιο, 9:5).
  14. Malise Ruthven, Islam in the World, Oxford University Press US, 2006, σ. 402
  15. Cornell, 206
  16. "Jihad", The Oxford Dictionary of Islam, Oxford Islamic Studies Online, 15 Οκτ. 2008
  17. Vartan Gregorian, Islam: A mosaic not a monolith, Brookings Institution Press, 2003, σ.42
  18. 18,0 18,1 "jihad." Encyclopædia Britannica. 2008. Encyclopædia Britannica Online. 12 Oct. 2008

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Δρανδάκη" τ.Θ΄, σ.89.
  • Michael David Bonner, Jihad in Islamic History: Doctrines and Practice, Princeton University Press, 2006
  • Reuven Firestone, Jihad: The Origin of Holy War in Islam, Oxford University Press, New York: 1999
  • Richard C. Martin, Said Amir Arjomand, Marcia Hermansen, Abdulkader Tayob, Rochelle Davis, John Obert Voll (ed.), Encyclopedia of Islam and the Muslim world, Vol. I-II, MacMillan Reference Books, 2003
  • Hans Küng, Islam: Past, Present, and Future, Oneworld, Oxford 2007
  • Rudolph Peters, Jihad in Mediaeval and Modern Islam, Brill, 1977
  • Vincent J. Cornell (ed.), Voices of Islam, Vol. 2, Praeger, 2007
  • David Cook, Understanding Jihad, University of California Press, Berkeley and Los Angeles, California, 2005

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]