Περγαμόντο
| Περγαμοντιά | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Φύλλα, άνθη και καρπός περγαμοντιάς
| ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||
| Κίτρος η περγάμιος (Citrus bergamia) L. |
Το περγαμόντο είναι ο καρπός του δέντρου περγαμοντιά η οποία ανήκει στα εσπεριδοειδή. Το επιστημονικό όνομα της περγαμοντιάς είναι Κίτρος η περγάμιος (Citrus bergamia) του γένους Κίτρος (Citrus) της οικογένειας των Ρυτοειδών (Rutaceae). Είναι δέντρο αειθαλές, σχετικά μικρό σε μέγεθος και με φύλλωμα που ποικίλλει σε σχήμα. Οι βλαστοί του είναι χρώματος ανοικτού πράσινου. Τα φύλλα του είναι μεγάλα, λογχοειδή και μυτερά. Τα άνθη είναι λευκά, ενώ οι καρποί του είναι σχετικά μεγάλοι είτε πεπλατυσμένοι είτε στρογγυλοί και έχουν χρώμα κίτρινο προς πορτοκαλί. Οι καρποί έχουν προεξέχουσες βάσεις και κορυφές με ανθεκτικούς ποδίσκους.
Καλλιέργεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Καθώς είναι ευαίσθητη στο ψύχος, η περγαμοντιά καλλιεργείται κυρίως σε θερμά κλίματα, όπως στην Καλαβρία, στην Ακτή Ελεφαντοστού και στην Ελλάδα, στην Κορινθία, στην Αργολίδα, στην Ηλεία, στην Κέρκυρα, στην Κεφαλλονιά, στην Άνδρο και στην Κρήτη.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το περγαμόντο δεν έχει σαφή καταγωγή και οι περισσότεροι ειδικοί εκτιμούν ότι πρόκειται για μετάλλαξη άλλων εσπεριδοειδών. Βάσει γενετικών αναλύσεων πιθανολογείται ότι είναι υβρίδιο δύο ειδών Κίτρου των Citrus limetta και Citrus aurantium.[1] Όσο για τη χώρα προέλευσής του υπάρχουν διάφορες θεωρίες, επικρατέστερες των οποίων είναι οι ακόλουθες: Κίνα, Ελλάδα, Ισπανία, Κανάριοι Νήσοι, Μπαρμπάντος. Όσον αφορά στην ονοματολογία, λέγεται ότι το περγαμόντο προέρχεται από την τουρκική λέξη "μπεγκ - άρμοντι" (το αχλάδι του κυρίου).[2]
Χρήσεις ως τρόφιμο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το εσωτερικό του καρπού του περγαμόντου δεν τρώγεται ωμό, όμως γίνεται γλυκό του κουταλιού και μαρμελάδα. Το ξύσμα του φλοιού χρησιμοποιείται ευρύτατα στη ζαχαροπλαστική. Το άρωμα του περγαμόντου είναι ξεχωριστό και έντονο και χρησιμοποιείται σε τεράστια ποικιλία τσαγιών, με διασημότερο το τσάι Earl Grey, καθώς και στα λουκούμια. Επίσης το περγαμόντο χρησιμοποιείται ως συστατικό σε κουλουράκια, σε σοκολάτες, στον χαλβά, σε φρουί γλασέ, σε αρωματισμένο γάλα (Χιώτικο γάλα), καθώς και σε σοκολάτα κουβερτούρα. Τέλος, το περγαμόντο χρησιμοποιείται περιορισμένα ως συστατικό και στη μαγειρική, κυρίως ως συνοδευτικό κρέατος. Στην Άνδρο παρασκευάζεται και έχει ιδιαίτερη αξία το πράσινο, ολόκληρο περγαμόντο, όπως και το καρουλάκι φλοιού περγαμόντο στο τέλος του χειμώνα.
Άλλες χρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μία από τις σημαντικότερες εφαρμογές του είναι στην καλλυντική βιομηχανία, στην οποία χρησιμοποιείται εδώ και περίπου τρεις αιώνες, σε σαπούνια, αρώματα, λοσιόν, αποσμητικά κ.ά.. Η χρήση του τοποθετείται χρονικά στην εποχή που εμφανίστηκε και η κολόνια (νερό της Κολωνίας). Οι θεραπευτικές του ιδιότητες είναι πολλές: αναλγητικές, αντικαταθλιπτικές, αντισηπτικές, αποχρεμπτικές και κατευναστικές.[εκκρεμεί παραπομπή] Το αιθέριο έλαιο του περγαμόντου είναι περιζήτητο και χρησιμοποιείται στην αρωματοθεραπεία.
