Παμφυλιακή διάλεκτος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Παμφυλιακή διάλεκτος
ΠεριοχήΠαμφυλία
Εποχήαρχαιότητα
ΤαξινόμησηΙνδοευρωπαϊκές
Linguist listgrc-pam

Η παμφυλιακή διάλεκτος ήταν απομονωμένη διάλεκτος της αρχαίας ελληνικής γλώσσας που ομιλούνταν στην Παμφυλία, στη νότια ακτή της Μικράς Ασίας.

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η προέλευση και η σχέση της με τις άλλες ελληνικές διαλέκτους της είναι αβέβαιη. Ετυμολογικά Παμφυλία σημαίνει «γη όλων των φυλών". Θεωρείται πως υπάγεται στα αρκαδοκυπριακά ωστόσο παρουσιάζει και στοιχεία δυτικών ελληνικών διαλέκτων και αιολικών.[1] Πόλεις όπου χρησιμοποιούνταν η διάλεκτος αυτή ήταν η Άσπενδος, η Σίδη, το Σύλλειον, και η Πέργη.

Με την εξαίρεση της μυκηναϊκής διαλέκτου, τα παμφυλιακά είναι η μόνη ελληνική γλώσσα που δεν χρησιμοποιεί άρθρα,[2] και θεωρείται πως είχε δεχθεί σημαντικές επιρροές από τις άλλες μη ελληνικές γλώσσες που ομιλούνταν στη Μικρά Ασία όπως η λυκιακή.[1] Για τη γραφή της χρησιμοποιούσε το δικό της τοπικό αλφάβητο στο οποίο γινόταν χρήση του παμφυλιακού διγάμματος ως И, καθως και της κανονικής μορφής του ως Ϝ το οποίο πιθανώς πάρθηκε από τα άλλα αρχαϊκά ελληνικά αλφάβητα. Είχε επίσης το δικό της σύμβολο για το σαμπί το οποίο αναπαριστούνταν ως Ͳ μοιάζοντας με το γράμμα ψι, και το οποίο χρησιμοποιούνταν για συριστικούς ήχους.

Διασώζεται επιγραφή των αρχών του 4ου αιώνα π.Χ. από την Πέργη όπου αναγράφεται Иανάαι Πρειίαι Κλεμύτας Λϝαράμυ Иασιρϝο̄τας ἀνέθε̄κε (Κλεμύτας [του] Λουαράμου [ο] Ουασιρουότας, αφιέρωσε [αυτό] [στη] βασίλισσα [της] Πέργης).[3]

Ενδεικτικό λεξιλόγιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ενδεικτικές λέξεις και σε παρένθεση το εφάμιλλο στην αττική και άλλες διαλέκτους.

  • ἀβελιακόν - (ἡλιακόν)
  • Ἀβώβας (Ἄδωνις)
  • ἀγός - (ἰερεύς, ενώ το άγω σημαίνει ηγείται)
  • Ἀηδών ή Ἀβηδών (Ἀθηνά)
  • αἰβετός (ἀετός)
  • ἀτρώποισι ή ἀτρο̄́ποισι (τοῖς ἀνθρώποις)
  • φίκατι (Αττικά: εἴκοσι; Αιολικά και Δωρικά: ϝίκᾰτῐ / ουίκατι).

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 «Pamphylian: A Dialect and Language Contact Situation in Ancient Greek». pies.ucla.edu. σελίδες 2–3. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2018. 
  2. Filos, Panagiotis (στα αγγλικά). Pamphylian. http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopedia-of-ancient-greek-language-and-linguistics/pamphylian-COM_00000267. 
  3. «PHI Greek Inscriptions – IK Perge 1». . Other editions read "Kleиutas" and "Lwaraиu".

Σχετική βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Brixhe, Claude. 1976. Le Dialecte Grec de Pamphylie: Documents et grammaire. Paris : Librairie d’Amrique et d’Orient Adrien-Maisonneuve.
  • Melchert, H. C. 2004b. Lycian. in Woodard, Roger D., ed. The Cambridge Encyclopedia of the World’s Ancient Languages. Cambridge: Cambridge University Press.