Μαρσρούτκα
 |
Αυτό το λήμμα χρειάζεται μορφοποίηση ώστε να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές μορφοποίησης της Βικιπαίδειας. |
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Μαρσρούτκα (βουλγαρικά, ρωσικά:маршру́тка,προφορά:mɘr'ʂrutkɘ), από τη φράση μαρσρούτνοε ταξί (Маршрутное такси) είναι ένα ομαδικό ταξί στις χώρες της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών, στις Βαλτικές Δημοκρατίες και στη Βουλγαρία. Ο όρος Μαρσρούτνοε ταξί σημαίνει κατά κυριολεξία ταξί σε δρομολόγιο. Ο ρόλος της σύγχρονης μαρσρούτκας είναι βασικά παρόμοιος με αυτόν του minibus σε άλλες χώρες εκτός από κάποιες εφαρμογές της μαρσρούτκας που παρέχουν τη δυνατότητα όρθιων επιβατών.
| γλώσσα | ονομαστική ενικού | ονομαστική πληθυντικού |
|---|---|---|
| βουλγαρικά | маршрутно такси (маршрутка) | маршрутни таксита (маршрутки) |
| ρωσικά | маршрутное такси (маршрутка) | маршрутные такси (маршрутки) |
| ουκρανικά | маршрутне таксі | маршрутнi таксі |
| λεττονικά | maršruta taksometrs (mikriņš, maršrutnieks) | maršruta taksometri (mikriņi, maršrutnieki) |
| λιθουανικά | maršrutinis taksi (mikroautobusas, mikriukas) | maršrutiniai taksi (mikroautobusai, mikriukai) |
Ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ρωσική λέξη "маршрутка" είναι η προφορική μορφή για το "маршрутное такси", που κατά κυριολεξία σημαίνει "δρομολογημένο ταξί" (το "маршрут" αναφέρεται σε μια σχεδιασμένη διαδρομή που ακολουθεί ένα όχημα, και "такси" σημαίνει "ταξί"). Η λέξη "маршрут" είναι από τη Γαλλική γλώσσα (γαλλικά: "marcheroute"), και είναι σύνθεση των λέξεων "marche" (προχωρώ) και "route" (δρομολόγιο).
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρώτες μέρες (προ του-1992)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
"Δρομολογημένα ταξί" εισήχθησαν στη Μόσχα για πρώτη φορά στην ΕΣΣΔ στη δεκαετία του 1930 και πραγματοποιούνταν με τις λιμουζίνες ZiS-101 και ZiS-110. Σε αντίθεση με τα συνηθισμένα ταξί που χρησιμοποιούν ταξίμετρο, τα κόμιστρα των δρομολογημένων ταξί καθορίζονταν ανά ζώνη, όπως στα τραμ, τα λεωφορεία και τα τρόλλεϋ. Το κόμιστρο είναι μικρότερο από ένα συνηθισμένο ταξί, αλλά υψηλότερο από τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Σε αντίθεση με τα συνηθισμένα ταξί όπου ο επιβάτης μπορεί να απολαύσει μια ιδιωτική διαδρομή, το δρομολογημένο ταξί επιβιβάζει και αποβιβάζει επιβάτες σε όλη τη διαδρομή του.
Η Μόσχα δεν ήταν η μοναδική πόλη όπου δραστηριοποιούνταν δρομολογημένα ταξί, αλλά και σε άλλες μεγάλες πόλεις υπήρχε αντίστοιχη οργάνωση δρομολογίων. Για παράδειγμα, στο Γκόρκι, υπήρχε μια γραμμή για ταξί μεταξύ του Sormovo και του Kremlin. Το πλήρες κόμιστρο ήταν 3½ ρούβλια. Η αντίστοιχη διαδρομή κόστιζε 1 ρούβλι με το λεωφορείο, και 50 καπίκια με το τραμ.
Στη διάρκεια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, καθώς τα αυτοκίνητα ήταν αναγκαία για τον Στρατό, οι υπηρεσίες των δρομολογημένων ταξί διακόπηκαν. Και μόνο στη δεκαετία του 1950 αυτές επανεισήχθησαν στις περισσότερες πόλεις που τις είχαν πριν τον πόλεμο. Τα αυτοκίνητα GAZ-12 χρησιμοποιήθηκαν ευρέως για τον σκοπό αυτόν μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960.
Υπήρχαν επίσης υπεραστικές συγκοινωνίες με δρομολογημένα ταξί. Για παράδειγμα, η διαδρομή Μόσχα-Γιάλτα διεξάγονταν τη θερινή περίοδο, ενώ χρειαζόταν 2 μέρες, με μια νυχτερινή στάση στο Μπέλγκοροντ.
Στη δεκαετία του 1960, τα μινιμπάς RAF-977 και τα μικρά λεωφορεία PAZ-652 έγιναν γνωστά ως δρομολογημένα ταξί. Τα δρομολόγια διεξάγονταν σε επίπεδο πόλης, με την ποιότητα και την έννοια του να διαφοροποιείται σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των περιφερειών. Η διαφορά στα κόμιστρα μεταξύ λεωφορείων και δρομολογημένων ταξί μειώνονταν. Για παράδειγμα, στη Μόσχα η συνήθης τιμή εισιτήρια στα λεωφορεία ήταν 5 καπίκια, ενώ στα μινιμπάς ήταν 15 στα περισσότερα δρομολόγια.
Η έκρηξη της Μαρσρούτκας (1992–2000)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η εισαγωγή στις οικονομίες της αγοράς διαφοροποίησε σε μεγάλο βαθμό την παροχή μεταφορικών υπηρεσιών στον αστικό πληθυσμό στην Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών. Η ζήτηση για ταχύτερες και πιο ευέλικτες δημόσιες μεταφορές ήλθε να καλυφθεί δραματικά, ενώ η ζήτηση για τις υποχρηματοδοτούμενες δημοτικές συγκοινωνίες κατέρρευσε; καθώς οι άνθρωποι ήταν διατεθειμένοι να πληρώσουν κάτι παραπάνω για καλύτερες υπηρεσίες. Αν και τα υπάρχοντα λεωφορεία, καθώς επίσης και τα παράνομα εισαγόμενα μεταχειρισμένα μινιμπάς, αποκτημένα σε μια δευτερεύουσα αγορά, χρησιμοποιήθηκαν από τους επιχειρηματίες ως εφεδρεία στα πιο πολυσύχναστα δρομολόγια μέχρι τις αρχές του 1990, δεν ήταν παρά μέχρι ο κατασκευαστής αυτοκινήτων GAZ ξεκίνησε την πρώτη μαζική παραγωγή Ρωσικών μινιμπάς, του μοντέλου GAZelle, όπου το σύγχρονο σύστημα μεταφορών διαμορφώθηκε.
Η GAZelle στάθηκε μεγάλη επιτυχία. Ήταν φτηνό, εύκολο στην επισκευή, και φιλικό για μίσθωση επιβατικό μινιμπάς με μια χωρητικότητα 12 θέσεων επιβατών. Ήταν ακριβώς αυτό που χρειαζόταν οι επιχειρηματίες. Μια αρχική επένδυση περί τα US$8,000 μπορούσε να αποσβεστεί σε λιγότερο από έναν χρόνο με λίγη τύχη, κι έτσι πολλοί ανεξάρτητοι επιχειρηματίες μπήκαν στην αγορά, καθώς και κάποιες μεγαλύτερες εταιρείες. Την περίοδο εκείνη, άδεια ειδικότερα για δημόσιες μεταφορές δεν απαιτούνταν. Το όχημα μόνο έπρεπε να περνά ετήσιους ελέγχους ασφαλείας, που ήταν σχετικά εύκολοι, καθώς οι τοπικές αρχές εμπιστεύονταν τα αυτοκίνητα της GAZ. Επιπλέον, η GAZelle μπορούσε εύκολα να μετατραπεί για να κινείται με φυσικό αέριο.
Ήδη κατά την περίοδο αυτή οι περισσότερες μαρσρούτκες ακολουθούσαν τα καθιερωμένα ήδη δρομολόγια των δημοσίων μεταφορών.
Η σημερινή πραγματικότητα (2000–έως σήμερα)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Διαπιστώνοντας την επιτυχία των δημοσίων μεταφορών με ιδιωτικά μεταφορικά μέσα οδήγησε σε έναν βαθμό αντίδρασης από την κοινωνία. Οι τοπικές αρχές ανταποκρίθηκαν με την επαύξηση των προδιαγραφών ασφαλείας και των άλλων όρων αδειοδότησης— όπως η υποχρεωτική δωρεάν μεταφορά ενός συγκεκριμένου αριθμού αναπήρων επιβατών μετά από αίτηση και "ομαδικές συμφωνίες" με αδειοδοτήσεις προνομιακές σε επικερδή δρομολόγια με αντάλλαγμα την υποχρέωση κάλυψης πολλών άλλων δρομολογίων όχι τόσο επικερδών. Στην αγορά κυριάρχησαν είτε μεγάλες εταιρείες ή ενώσεις επαγγελματιών ιδιοκτητών οχημάτων μινιμπάς. Μερικές δημοτικές επιχειρήσεις συγκοινωνιών άρχισαν να δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη αγορά, και οι τιμές έπεσαν λόγω αυξημένου ανταγωνισμού.
Μια άλλη συνέπεια ήταν η μαζική ανταπόκριση από τους κατασκευαστές αυτοκινήτων και λεωφορείων. Οι παλιοί κατασκευαστές εισήγαγαν μικρότερα σε μέγεθος και πιο ευέλικτα μοντέλα (όπως το PAZ ή το KAZ) και ξεκίνησαν να παίρνουν άδειες για τη συναρμολόγηση μινιμπάς ( η εταιρείας KrAZ ξεκίνησε να συναρμολογεί μινιμπάς της ιταλικής Iveco). Πετρελαιοκίνητα νέα μοντέλα με την εμπορική ονομασία Isuzu Bogdan, Tata Etalon και άλλα γνώρισαν τεράστια δημοτικότητα. Η χωρητικότητα επίσης αυξήθηκε από 15 θέσεις επιβατών σε στενά μικρά λεωφορεία των πενήντα θέσεων, και πλέον οι πιο πολυσύχναστοι δρόμοι στις μεγάλες πόλεις χρησιμοποιούν πλήρους μεγέθους ιδιόκτητα λεωφορεία που εκτελούν δρομολόγια στην ίδια τιμή με τις δημοτικές εταιρείες. Το παραδοσιακό μοντέλο GAZelle υπέστη μερικές επίσημες τροποποιήσεις ως προς το αμάξωμα, το μήκος του και τη χωρητικότητα των επιβατών για να εξυπηρετήσει καλύτερα τις απαιτήσεις των αγοραστών, περιλαμβάνοντας και νέα μοντέλα με ντιζελομηχανές.
Ρωσία και Ουκρανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στη Ρωσία, στη Μόσχα και στην Αγία Πετρούπολη, τα μοντέλα των βαν GAZelle, Mercedes Sprinter και το Ford Transit χρησιμοποιούνται συνήθως ως δρομολογημένα ταξί. Το GAZelle και το PAZ-3205 χρησιμοποιούνται ευρέως ως μαρσρούτκες σε άλλες πόλεις της Ρωσίας. Τα δρομολογημένα ταξί συναθροίζονται σε σταθμούς τραίνων, μετρό, και στις τερματικές στάσεις των δρομολογίων των τραμ και των τρόλεϋ. Στην Αγία Πετρούπολη η διαδρομή χαρακτηρίζεται ως "Kxxx" με το "xxx" να είναι ο αριθμός δρομολογίου του λεωφορείου, του τραμ και του τρόλεϋ που ακολουθείται και το "K" να αντιπροσωπεύει τη ρωσική λέξη για το "εμπορικό" (коммерческий, kommercheskii). Υπάρχουν δρομολόγια που διεξάγονται αποκλειστικά από δρομολογημένα ταξί — διασταυρούμενες διαδρομένες στην πόλη που συνδέουν μεταξύ τους τις τελικές στάσεις του μετρό. Συνήθως, το δρομολογημένο ταξί δεν θα αναχωρήσει από το τέρμα μια διαδρομής μέχρι να καταληφθούν όλες οι θέσεις του. Το κόμιστρο είναι συνήθως μιάμισι φορά ή διπλάσιο από ότι αυτό ενός συνηθισμένου λεωφορείου.
Το κίνητρο για τους επιβάτες των δρομολογημένων ταξί θεωρείται επισήμως ότι είναι μια πιο γρήγορη μετακίνηση με συνθήκες μικρότερου συνωστισμού σε σχέση με τα συνηθισμένα μέσα μεταφοράς. Τα δρομολόγια των ταξί που διασχίζουν την πόλη από το ένα άκρο ως το άλλο είναι τις περισσότερες φορές ο πιο γρήγορος τρόπος για να ταξιδέψεις μέσα στην πόλη. Επιπλέον, η κατάρρευση των δημοτικών συγκοινωνιών σε πολλές πόλεις είχε ως αποτέλεσμα να είναι εντελώς αδύνατες η μεταφορές χωρίς τη βοήθεια της μαρσρούτκας.
Στο Κίεβο, στην Ουκρανία, το Bogdan van είναι το πιο συνηθισμένο δρομολογημένο ταξί το οποίο μπορεί να βρεθεί να κάνει δρομολόγια γύρω από την πόλη, ενώ το βαν Etalon χρησιμοποιείται σε δρομολόγια με χαμηλότερη επιβατική κίνηση. Στο Κίεβο, η Μαρσρούτκα είναι πιο δημοφιλής και το κόμιστρο είναι λίγο πιο ακριβό από το κανονικό δημόσιο λεωφορείο. Η επιβίβαση εκτός στάσεων είναι δυνατή, αλλά γενικότερα επαφίεται στην τελική απόφαση του οδηγού (NB: Η Κρατική Επιθεώρηση Οχημάτων (ДАІ) δεν επιτρέπει την επιβίβαση στα οχήματα εκτός στάσεων στα δρομολόγια εντός πόλης). Στις μαρσρούτκες στο Κίεβο δεν χρειάζεται διάτρηση των εισιτηρίων αν και ο επιβάτης μπορεί να ζητήσει ένα εισιτήρια ότι πληρώνει το κόμιστρο, αλλά δεν υπάρχει προσωπικό που κάνει περιοδικούς ελέγχους των εισιτηρίων όπως στα κανονικά λεωφορεία (αν και το διατρητικό μηχάνημα υπάρχει ακόμα). Έξω από το Κίεβο δεν είναι ασυνήθιστο να βρει κάποιος Μαρσρούτκες που είναι ευρωπαϊκά μινιμπάς από δεύτερο χέρι ή τροποποιημένα βαν. Συχνά έχουν ακόμα επάνω όλες τις επιγραφές που διαφημίζουν την επιχείρηση του προηγούμενου ιδιοκτήτη τους.
Τα λεωφορεία Etalon και Bogdan συνήθως έχουν έναν εισπράκτορα επί του οχήματος για να πουλά εισιτήρια. Στα GAZelle ή άλλα τροποποιημένα βαν, το κόμιστρο πληρώνεται κατευθείαν στον οδηγό, είτε κατά την άνοδο είτε κατά την έξοδο του επιβάτη, με μια σημείωση ή ένα αυτοκόλλητο που είναι αναρτημένο για να φανερώνει τις προτιμήσεις του οδηγού.
Ανατολική Ευρώπη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αρμενία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο Γερεβάν στην Αρμενία, το κόστος της μαρσρούτκας είναι το ίδιο με τα μεγαλύτερα λεωφορεία (100 Ντραμ στα μέσα του 2007), με το τίμημα να πληρώνεται στην έξοδο από το όχημα. Δεν εκδίδονται εισιτήρια και οι Μαρσρούτκες μπορούν να σταματούν οπουδήποτε στη διάρκεια της διαδρομής, αν και έχουν συγκεκριμένες στάσεις, και οι επιβάτες μπορούν να κατεβαίνουν σε οποιοδήποτε σημείο εφόσον ο οδηγός είναι διατεθειμένος να σταματήσει. Αν και ο νόμος απαιτεί οι μαρσρούτκες να σταματούν σε προκαθορισμένες στάσεις ενόσω βρίσκονται σε κεντρικούς δρόμους, η συμμόρφωση εξαρτάται από τον κάθε οδηγό και από τον βαθμό ύπαρξης αστυνόμευσης στη δεδομένη στιγμή.
Ρουμανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στη Ρουμανία, όπου ονομάζονται "μάξι-τάξι" ή "caşcarabeta"[εκκρεμεί παραπομπή], οι μαρσρούτκες ανταποκρίθηκαν στην ανάγκη για οικονομική δημόσια συγκοινωνία σε μια εποχή που κάποιες τοπικές αρχές κατάργησαν τα συλλογικά συστήματα ιδιοκτησίας των λεωφορείων και των τρόλεϋ. Στο Βουκουρέστι, υπήρχαν ελάχιστες συγκοινωνίες με το κέντρο της πόλης τα τελευταία κομμουνισμού και στη δεκαετία του 1990[εκκρεμεί παραπομπή]. Η έκρηξη των ιδιωτικών μεταφορών ήλθε το 2003 όταν η κρατική εταιρεία RATB έχασε το δικαίωμα να διατηρήσει τα υπεραστικά της λεωφορεία που συνέδεαν την κυρίως πόλη με τα γύρω χωριά, και οι μαρσρούτκες αντικατέστησαν τα λεωφορεία. Στο Galaţi, ήδη από τη δεκαετία του 1990, οι περισσότερες από τις τοπικές δημόσιες συγκοινωνίες γινόταν από μαρσρούτκες που ανήκαν σε ιδιωτικές εταιρείες, που μπορούσαν να σταματούν οπουδήποτε στον δρόμο για επιβάτες εφόσον ο οδήγος το θεωρούσε ασφαλές. Στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας, είναι πολύ συνηθισμένο να ταξιδεύει κανείς από την Κωστάντζα ή τη Mangalia προς τα θέρετρα με μια μαρσρούτκα, ιδίως προς εκείνα όπου οι στάσεις του τραίνου είναι μακρυά από τη θάλασσα και από τα τουριστικά καταλύματα.
Βουλγαρία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Βουλγαρικές μαρσρούτκες είναι βαν προσαρμοσμένα για επιβάτες. Έχουν υποστεί μετατροπές για να περιλαμβάνουν μεγάλα παράθυρα πίσω, μπάρες και χειρολαβές.
Σε μερικές περιπτώσεις η διάταξη των καθισμάτων έχει αλλαχθεί — καθώς τα πολυσύχναστα δρομολόγια μεταφέρουν περισσότερους επιβάτες και έχουν τυπικά περισσότερο χώρο για ορθίους.
Στη Σόφια το σύστημα συγκοινωνιών της Μαρσρούτκα αναπτύχθηκε με θαυμαστό τρόπο και υπάρχει από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 προσφέροντας πολλά δρομολόγια που διέρχονται από το κέντρο της πόλης, συνδέοντας την με τα προάστια και τα κοντινά χωριά. Ο στόλος της Σόφιας περιλαμβάνει μοντέλα όπως το Peugeot Boxer, το Citroen Jumper, το Ford Transit, το Iveco Daily και το Renault Master. Άλλες πόλεις έχουν αναπτύξει ένα παρόμοιο σύστημα και μοντέλα διαθέσιμα για να εναλλάσσονται από πόλη σε πόλη.
Όπως και οι δημόσιες συγκοινωνίες, έτσι και οι Μαρσρούτκες διεξάγονται σε πολλά δρομολόγια γύρω από την πόλη και έχουν ένα καθορισμένο κόμιστρο (1.50 λεβ στη Σόφια, ισοδύναμο με €0.75 το 2008). Το κόμιστρο πληρώνεται στην είσοδο. Οι Μαρσρούτκες δεν είναι υποχρεωμένες να σταματούν οπουδήποτε στον δρόμο, αν και υπάρχουν κάποια δημοφιλή σημεία που το κάνουν. Πολλές φορές τους ζητείται να σταματήσουν και να πάρουν επιβάτες όπως γίνεται με τα ταξί. Η αποβίβαση κανονίζεται με τον οδηγό, συχνά απλώς με το που σηκώνεται κάποιος και πλησιάζει την πόρτα. Μερικές φορές ο οδηγός θα ζητήσει τη συναίνεση των επιβατών προκειμένου να παρακάμψει το προκαθορισμένο δρομολόγιο για να αποφύγει την κυκλοφορική συμφόρηση ή έργα που γίνονται στους δρόμους.
Το χρώμα τους είναι συνήθως άσπρο, αν και μπορεί να διαφέρει, και είναι συχνά εν μέρει καλυμμένες με διαφημίσεις. Σε τοπικό επίπεδο φημίζονται για τις κακές οδηγικές συνήθειες των οδηγών τους. Μόνο στη Σόφια υπάρχουν 50 γραμμές για μαρσρούτκες[1], όπου τα δρομολόγια διενεργούνται από ξεχωριστές ιδιωτικές εταιρείες. Περί τα 10 δρομολόγια υπάρχουν στη Φιλιππούπολη.[2]
Πολωνία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην Πολωνία, οι μαρσρούτκες είναι γνωστές με το όνομα "mini-bus", και χρησιμοποιούνται κυρίως σε δρομολόγια ανάμεσα σε μεγαλύτερες πόλεις και παρακείμενα χωριά.
Τα Βαλτικά κράτη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λεττονία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στη Λεττονία, οι μαρσρούτκες παρέχουν συγκοινωνιακές υπηρεσίες σε πολλές πόλεις από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 – κυρίως στη Ρίγα, αλλά επίσης και στο Νταουγκάβπιλς, τη Liepāja, Jelgava, Jūrmala, Rēzekne και αλλού. Χρησιμοποιούνται κυρίως ως μέσα δημόσιας μεταφοράς μέσα στα όρια της πόλης, αλλά μερικές φορές το δρομολόγιο τους εκτείνεται και έξω από την πόλη (π.χ. από τη Ρίγα στην Jūrmala). Οι μαρσρούτκες ήταν και παραμένουν ευρέως χρησιμοποιούμενες, με τους ίδιους τους ταξιδιώτες να εξηγούν ότι οι μαρσρούτκες είναι πολύ πιο γρήγορες από άλλα μέσα δημόσιας μεταφοράς όπως τα λεωφορεία και τα τρόλεϋ[εκκρεμεί παραπομπή].
Οι τιμές των εισιτηρίων στις 12 Μαρτίου του 2009 κυμαίνονταν από 0.40 εώς 0.50 λάτ λεττονίας, ανάλογα με το ποία εταιρεία χρησιμοποιεί ο επιβάτης. Υπάρχουν 3 εταιρείες με μαρσούτκες στη Λεττονία: η KORT, η Blands και η RTP.
Λιθουανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στη Λιθουανία, οι Μαρσρούτκες προσφέρουν υπηρεσίες σε πολλές πόλεις από το τέλος της δεκαετίας του 1980 – κυρίως στο Βίλνιους και στο Κάουνας, αλλά και σε άλλες πόλεις. Χρησιμοποιούνται κυρίως ως μέσα δημόσιας μεταφοράς μέσα στα όρια της πόλης, αλλά μερικές φορές τα δρομολόγια τους γίνονται εκτός πόλεως. Οι Μαρσρούτκες χρησιμοποιούνταν και χρησιμοποιούνται ευρέως, αφού οι ίδιοι οι επιβάτες παραδέχονται ότι είναι ένας πολύ ταχύτερος τρόπος δημόσιας μεταφοράς απ΄ότι τα λεωφορεία και τα τρόλεϋ.
Εσθονία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην Εσθονία, οι μαρσρούτκες χρησιμοποιούνται ευρέως στις πόλεις Τάλιν και Τάρτου. Στην περίπτωση του Τάλιν χρησιμοποιούνται κυρίως για τη σύνδεση της πόλης με άλλες μικρές πόλεις, όπου πολλοί άνθρωποι έχουν αυτοκίνητα και η ζήτηση για δημόσιες συγκοινωνίες είναι χαμηλότερη, αν και τακτικές αναχωρήσεις είναι πολύ χρήσιμες. Αργά το απόγευμα το κόμιστρα μπορεί να είναι ακριβότερα επειδή τα τοπικά τραίνα και άλλα μέσα συγκοινωνίας δεν κυκλοφορούν πλέον. Το βράδυ επίσης οι μαρσρούτκες είναι καλή επιλογή για τα προάστια όπου τα λεωφορεία σταματούν γύρω στα μεσάνυχτα αλλά κάποιες μαρσρούτκες συνεχίζουν τα δρομολόγια μια ή δύο ώρες αργότερα. Οι Μαρσρούτκες χρησιμοποιούνται ευρέως και στο Τάρτου σε όλα τα δρομολόγια και έχουν πολύ καλύτερη λειτουργία επειδή ο πληθυσμός του πόλης είναι μόλις το ένα τέταρτο του Τάλιν.
Κεντρική Ασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην Κεντρική Ασία (τουλάχιστον στο Ουζμπεκιστάν, το Καζακστάν και στην Κιργιζία), επιτρέπονται όρθιες θέσεις στις μαρσρούτκες. Πράγματι, οι οδηγοί συχνά ενθαρρύνουν του επιβάτες να επιβιβαστούν και να στιβαχτούν μαζί μέχρι να μην υπάρχει καθόλου χώρος για άλλον επιβάτη στο βαγόνι. Υπό αυτήν την περίσταση, μόλις ένας επιβάτης βγει από τη μαρσρούτκα, ο οδηγός θα σταματήσει σε αναζήτηση άλλων και θα τους επιτρέψει την επιβίβαση μέχρι το όχημα να ξαναγεμίσει. Η επιβίβαση μπορεί να γίνεται στις στάσεις των λεωφορείων, αλλά συνήθως σταματούν και σε άλλα σημεία, και συχνά δεν σταματούν στις στάσεις λεωφορείων εκτός αν ένας επιβάτης ζητήσει να αποβιβαστεί ή ένας υποψήφιος επιβάτης κάνει σήμα προς τη μαρσρούτκα. Οι επιβάτες μπορεί να ζητήσουν αποβίβαση σε οποιοδήποτε σημείο, αλλά μπορεί να περιμένουν μέχρι ο οδηγός να κρίνει πότε είναι βολικό να σταματήσει.
Η τυπική μαρσρούτκα της Κεντρικής Ασίας είναι συνήθως ένα λευκό μινιμπάς μάρκας Mercedes Benz, αν και μπορεί να είναι διαφόρων χρωμάτων, που χρησιμοποιούνται μερικές φορές για να γίνεται διάκριση μεταξύ των δρομολογίων. Τα μοντέλα αυτά συνήθως έχουν ένα άνοιγμα εξαερισμού στην οροφή που οι επιβάτες μπορεί να ανοίγουν εάν η ατμόσφαιρα μέσα στη μαρσρούτκα γίνεται πολύ πνιγηρή. Αν και δεν αποτελεί κανόνα, χρησιμοποιούνται εξίσου και άλλα οχήματα. Για παράδειγμα, και οι 149 μαρσρούτκες στο Μπισκέκ της Κιργιζίας είναι μάρκας Shaolin Citybus.
Η συνηθισμένη τιμή για το κόμιστρο στο Μπισκέκ είναι 8 Σομ, και δεν υπάρχουν μετεπιβιβάσεις. Σε μερικά δρομολόγια μπορεί να χρεώνουν έως 15 σομ ανά κόμιστρο, όπως για διαδρομή για το Dordoy Bazaar, που βρίσκεται στα προάστια της πόλης. Στο Αλμάτι του Καζακστάν, στις 3 Ιανουαρίου 2008, το εισιτήριο του λεωφορείου αυξήθηκε από τα 40 τένγκε στα 60. Η διακύμανση των τιμών στην Κεντρική Ασία, εξαρτάται από το μέγεθος της πόλης, το κόστος της ζωής τοπικά, την απόσταση που καλύπτει το δρομολόγιο, και την πολιτική της κυβέρνησης για τις συγκοινωνίες.