Μάτι του Ώρου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το ουτζάτ, που αργότερα ονομάστηκε Μάτι του Ώρου.
Το ουτζάτ, που αργότερα ονομάστηκε Μάτι του Ρα.
Μενταγιόν Μάτι του Ώρου.

Το Μάτι του Ώρου ή και ουτζάτ είναι ένα αρχαίο Αιγυπτιακό σύμβολο προστασίας, βασιλικής εξουσίας και καλής υγείας. Το μάτι προσωποποιείται στη θεά Ουατζέτ (ή και Ουατζάτ[1][2][3] ή Ουτζάτ[4] ή Βουτώ ή Ουτώ – και στα αγγλικά επίσης Uadjet, Wedjoyet, και Edjo[5]). Το Μάτι του Ώρου είναι παρόμοιο με το Μάτι του Ρα, που ανήκει σε διαφορετικό θεό, τον Ρα, αλλά αντιπροσωπεύει πολλές από τις ίδιες έννοιες.

Το όνομα Ουατζέτ προέρχεται από το "wadj" (ουάτζ) που σημαίνει "πράσινο", εξ’ ού και "η πράσινη", γνωστό στους Έλληνες και τους Ρωμαίους ως "ουραίος" από το αιγυπτιακό "iaret" που σημαίνει "αυτός που έχει σηκωθεί", από την εικόνα της κόμπρας που σηκώνεται για να προστατευτεί[6]. Η Ουατζέτ ήταν μία από τις πιο παλιές αιγυπτιακές θεότητες που αργότερα συνδέθηκε με άλλες θεότητες, όπως η Μπαστέτ, η Σεκχμέτ, η Μουτ, και η Αθώρ. Ήταν η προστάτιδα θεά της Κάτω Αιγύπτου και το μεγάλο ιερό στο Δέλτα "per-nu" ήταν υπό την προστασία της.[6][7]

Τα ταφικά φυλακτά συχνά είχαν το σχήμα του Ματιού του Ώρου. Το Ουτζάτ ή Μάτι του Ώρου ήταν το "κεντρικό σημείο" επτά βραχιολιών από χρυσό, φαγεντιανή, καρνελίτη, και λάπις λάζουλι που βρέθηκαν στη μούμια του Σοσένκ Β΄[3]. Το Μάτι του Ώρου είχε σκοπό να προστατέψει τον Φαραώ στη μετά θάνατον ζωή[3] και να απομακρύνει το κακό. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ναυτικοί και οι ναυτικοί της Μέσης Ανατολής συχνά ζωγράφιζαν το σύμβολο αυτό στην πλώρη του καραβιού τους για να εξασφαλίσουν ασφαλές ταξίδι στη θάλασσα[8].

Ώρος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ώρος ήταν ο αρχαίος Αιγύπτιος θεός του ουρανού που συχνά αναπαριστάνονταν ως γεράκι, πολύ πιθανόν χρυσογέρακο ή ίσως πετρίτης[9] Το δεξί του μάτι σχετιζόταν με τον θεό του ήλιου Ρα. Το σύμβολο του ματιού αντιπροσωπεύει το σημάδι γύρω από το μάτι του γερακιού, μαζί με το "δάκρυ" που κάποιες φορές βρίσκεται κάτω από το μάτι. Το αριστερό μάτι κάποιες φορές αντιπροσωπεύει το φεγγάρι και τον θεό Ντζεχουτί (Θωθ)[10].

D10
ουτζάτ – Μάτι του Ώρου σε ιερογλυφικά

Σε ένα μύθο, όταν ο Σεθ και ο Ώρος μάχονταν για τον θρόνο μετά τον θάνατο του Όσιρι, ο Σεθ έβγαλε το αριστερό μάτι του Ώρου. Το μεγαλύτερο μέρος του ματιού αποκαταστάθηκε είτε από την Αθώρ ή τον Θωθ (με το τελευταίο ίσως να κατέστη δυνατό με μαγικό τρόπο). Όταν το μάτι του Ώρου έγινε καλά, το πρόσφερε στον πατέρα του, Όσιρι, με την ελπίδα να του αποκαταστήσει τη ζωή. Έτσι, το Μάτι του Ώρου συχνά χρησιμοποιούνταν για να συμβολίσει τη θυσία, τη θεραπεία, την αποκατάσταση και την προστασία[11].

Ως ιερογλυφικό και σύμβολο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν επτά διαφορετικά ιερογλυφικά που αναπαριστούν το μάτι, συνήθως στα Αιγυπτιακά "ir.t", το οποίο επίσης έχει τη σημασία "να φτιάξει (κανείς) ή να κάνει" ή "αυτός που κάνει (κάτι)"[5]. Στον Αιγυπτιακό μύθο το μάτι δεν είναι ένα παθητικό όργανο της όρασης, αλλά πιο πολύ παράγοντας δράσης, προστασίας ή οργής.

Το Μάτι του Ώρου αναπαριστάται ως ιερογλυφικό με το D10 στη λίστα του Γκάρντινερ.[12] Στο σύστημα χαρακτήρων Unicode για τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά έχει το U+13080 (𓂀).[13].

Μαθηματικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αριθμητικές τιμές που αντιπροσωπεύονται από μέρη του Ματιού του Ώρου.
Αριθμητικές τιμές που αντιπροσωπεύονται από μέρη του Ματιού του Ρα.
Κλάσματα ως μέρη ενός τετραγώνου.

Στα αρχαία Αιγυπτιακά μαθηματικά, τα περισσότερα κλάσματα γράφονταν ως το σύνολο δύο ή περισσοτέρων κλασματικών μονάδων (κλάσμα με αριθμητή το 1), με τους γραφείς να κατέχουν πίνακες με έτοιμες απαντήσεις[14]. Έτσι, αντί για 3⁄4, θα έγραφαν one 1⁄2 + 1⁄4.

Τα διαφορετικά μέρη του Ματιού του Ώρου πιστεύεται ότι χρησιμοποιούνταν από τους αρχαίους Αιγυπτίους για αναπαραστήσουν τη μονάδα διαιρεμένη με τις πρώτες έξι δυνάμεις του δύο[15]:

Το δεξί μέρος του ματιού = 1⁄2
Η κόρη = 1⁄4
Το φρύδι = 1⁄8
Το αριστερό μέρος του ματιού = 1⁄16
Η καμπύλη = 1⁄32
Το δάκρυ = 1⁄64

Ο Μαθηματικός πάπυρος του Ριντ περιέχει πίνακες με "Κλάσματα Ματιού του Ώρου"[16].

Μελέτες των αιγυπτιακών μαθηματικών από τη δεκαετία του 1970 μέχρι σήμερα έχουν δείξει καθαρά ότι η παραπάνω θεωρία ήταν λανθασμένη και ο Τζιμ Ρίτερ κατέδειξε με βεβαιότητα ότι είναι λανθασμένη το 2003[17]. Η εξέλιξη των συμβόλων που χρησιμοποιούνταν στα αρχαία αιγυπτιακά μαθηματικά, αν και παρόμοια με τα διάφορα μέρη του Ματιού του Ώρου, είναι γνωστό σήμερα ότι είναι διαφορετικά.

Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Pommerening, Tanja (2005). Die altägyptischen Hohlmaße. Studien zur Altägyptischen Kultur. Beiheft 10. Hamburg: Helmut Buske Verlag. 
  2. ↑ Stokstad, Marilyn (2007). «Chapter 3: Art of Ancient Egypt». Art History. Volume 1 (3rd έκδοση). Upper Saddle River, N.J.: Pearson Prentice Hall. ISBN 9780131743205. OCLC 238783244. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Silverman, David P. (1997). «Chapter 14: Egyptian Art». Ancient Egypt. Duncan Baird Publishers. σελ. 228. 
  4. ↑ Bongioanni, Alessandro· Croce, Maria, επιμ. (2003). The Treasures of Ancient Egypt: From the Egyptian Museum in Cairo. Universe Publishing. σελ. 622.  According to the editors, "Udjat" was the term for amulets which used the Eye of Horus design.
  5. ↑ 5,0 5,1 Butler, Edward P. «Wadjet». Goddesses and Gods of the Ancient Egyptians: A Theological Encyclopedia. Henadology: Philosophy and Theology. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2010. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Hart, George (2005). The Routledge Dictionary of Egyptian Gods and Goddesses. ISBN 0-415-34495-6. 
  7. ↑ «Lady of the West». Hethert.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2012. 
  8. ↑ Freeman, Charles (1997). The Legacy of Ancient Egypt. Facts on File, Inc. σελ. 91. 
  9. ↑ Wilkinson, Richard H. (2003). The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt. Thames & Hudson. p. 202.
  10. ↑ «Eye of Horus, Eye of Ra (Udjat, Wedjet)». Symboldictionary.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2012. 
  11. ↑ Pinch, Geraldine (2004). Egyptian Mythology: A Guide to the Gods, Goddesses, and Traditions of Ancient Egypt. Oxford University Press. pp. 131–132
  12. ↑ Allen, James P. (2000). Middle Egyptian: An Introduction to the Language and Culture of Hieroglyphs. Cambridge University Press. p. 426
  13. ↑ Unicode standard for Egyptian hieroglyphs
  14. ↑ Zaslavsky, Claudia (1993). Multicultural Mathematics: Interdisciplinary Cooperative-Learning Activities, p. 20. (ISBN 9780825121814).
  15. ↑ Stewart, Ian (2009). Professor Stewart's Hoard of Mathematical Treasures. Profile Books. σελίδες 76–80. ISBN 978 1 84668 292 6. 
  16. ↑ Hilary Wilson (1995). Understanding Hieroglyphs: A Complete Introductory Guide. London: Michael O'mara Books Ltd.  p. 165
  17. ↑ Ritter, Jim (2002). «Closing the Eye of Horus: the Rise and Fall of 'Horus-Eye Fractions'». Στο: Steele, J.· Imhausen, A. Under One Sky: Astronomy and Mathematics in the ancient Near East. Münster: Ugarit-Verlag. σελίδες 297–323.  See also Katz, V., επιμ. (2007). The Mathematics of Egypt, Mesopotamia, China, India, and Islam: A Sourcebook. Princeton: Princeton University Press,  and Robson, E.· Stedall, J., επιμ. (2009). The Oxford Handbook of the History of Mathematics. Oxford: Oxford University Press. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μάτι_του_Ώρου&oldid=10127465"