Κατάργηση του Οθωμανικού Σουλτανάτου

Ο Μωάμεθ ΣΤ΄ αναχωρεί από την πίσω πόρτα του παλατιού Ντολμαμπαχτσέ .

Η κατάργηση του Οθωμανικού Σουλτανάτου από την Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας την 1η Νοεμβρίου 1922 έφερε το τέλος για την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία διήρκεσε από το 1299. Την ίδια ημέρα, στο συνέδριο της Λωζάνης, αναγνωρίστηκε η κυριαρχία της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας επί των εδαφών της χώρας. Ο τελευταίος σουλτάνος, ο Μωάμεθ ΣΤ΄, αναχώρησε από την οθωμανική πρωτεύουσα, την Κωνσταντινούπολη, στις 17 Νοεμβρίου 1922. Η νομική θέση ενισχύθηκε με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης στις 24 Ιουλίου 1923. Τον Μάρτιο του 1924, καταργήθηκε και το Χαλιφάτο, σηματοδοτώντας το τέλος της οθωμανικής επιρροής.

Ιστορικό

Η συμμετοχή των Οθωμανών στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων έγινε στις 11 Νοεμβρίου 1914. Οι πολεμικές επιχειρήσεις στο Μεσανατολικό Μέτωπο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ολοκληρώθηκαν με την υπογραφή της Συνθήκης του Μούδρου στις 30 Οκτωβρίου 1918. Η Κατοχή της Κωνσταντινούπολης από βρετανικές, γαλλικές και ιταλικές δυνάμεις έγινε στις 13 Νοεμβρίου 1918.

Ο διαμελισμός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ξεκίνησε με τη Συνθήκη του Λονδίνου (1915) και συνεχίστηκε με πολλαπλές συμφωνίες, κυρίως μονομερείς μεταξύ των Συμμάχων. Τα βρετανικά στρατεύματα άρχισαν να καταλαμβάνουν τα βασικά κτίρια της Αυτοκρατορίας και να συλλαμβάνουν εθνικιστές μετά την εγκαθίδρυση στρατιωτικού καθεστώτος τη νύχτα της 15ης Μαρτίου 1920. Στις 18 Μαρτίου 1920 το οθωμανικό κοινοβούλιο συνεδρίασε και απέστειλε διαμαρτυρία στους Συμμάχους, ότι ήταν απαράδεκτο να συλληφθούν πέντε από τα μέλη του. Αυτή ήταν η τελευταία συνεδρίαση του σώματος και σήμανε το τέλος του οθωμανικού πολιτικού συστήματος. Ο σουλτάνος Μωάμεθ ΣΤ΄ διέλυσε τη Γενική Συνέλευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις 11 Απριλίου 1920. Η κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης, με τη γραφειοκρατία, αλλά χωρίς το κοινοβούλιο, έμεινε ενεργή με τον σουλτάνο ως υπεύθυνο λήψης αποφάσεων.

Η Συνθήκη των Σεβρών στις 10 Αυγούστου 1920 οριστικοποίησε την κατάτμηση της αυτοκρατορίας. Την εποχή εκείνη, περίπου 150 πολιτικοί εξορίστηκαν, κατά κύματα, στη Μάλτα. Το τουρκικό εθνικό κίνημα, με επικεφαλής τον Μουσταφά Κεμάλ, ίδρυσε την Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας στην Άγκυρα στις 23 Απριλίου 1920.

Η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας διεξήγαγε τον τουρκικό πόλεμο της ανεξαρτησίας. Ο πόλεμος ήταν εναντίον της κυβέρνησης της μοναρχίας της Κωνσταντινούπολης. Ο Σουλτάνος Μωάμεθ ΣΤ΄ ήταν ο Χαλίφης. Η κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης δημιούργησε τον Στρατό του Χαλιφάτου για να πολεμήσει ενάντια στον Εθνικό Στρατό της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης.

Ο Στρατός του Χαλιφάτου ήταν οπλισμένος από τους Βρετανούς και από κοινού είχαν στρατηγικό στόχο να αποτρέψουν τον Εθνικό Στρατό να προχωρήσει προς τα στενά του Βοσπόρου. Τελικά, ο Στρατός του Χαλιφάτου ηττήθηκε από τον Εθνικό Στρατό. Παρόλο που ο Εθνικός Στρατός θεωρήθηκε ως το πρώτο βήμα της αντίστασης για την απελευθέρωση της Τουρκίας, οι τακτικές του ανταρτοπολέμου εγκαταλείφθηκαν αργότερα και οι δυνάμεις του οργανώθηκαν σε τακτικό στράτευμα.