Ιωάννης Τσόντζας

Ιωάννης Τσόντζας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	Δεκαετία του 1790; Κοζάνη
Θάνατος	1824; Ψαρά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	επαναστάτης
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχες	Ελληνική Επανάσταση του 1821
	δεδομένα

Ο Ιωάννης ή Νά(ν)νος Τσόντζας (Κοζάνη ; - Ψαρά 1824) ήταν οπλαρχηγός της Ελληνικής επανάστασης του 1821 από την Κοζάνη.

Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νάννος Τσόντζας γεννήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα στην Κοζάνη. Υπήρξε κλέφτης στα προεπαναστατικά χρόνια στην περιοχή του Ολύμπου. Πήρε μέρος στην επανάσταση του 1821 στην περιοχή του Βερμίου και του Ολύμπου έως το 1822. Μετά την καταστροφή της Νάουσας επέστρεψε στη Δυτική Μακεδονία όπου στρατολόγησε πλήθος εθελοντών για τον αγώνα. Στις αρχές του 1824 επικεφαλής 1.200 Μακεδόνων μετέβη στα Ψαρά, ύστερα από πρόσκληση των Ψαριανών που αδυνατούσαν να πολεμήσουν στην στεριά, προκειμένου να αναλάβει τη φρουρά του νησιού έναντι της επικείμενης απειλής του από τους Οθωμανούς. Έτσι με υπαρχηγούς τους οπλαρχηγούς Ιωάννη Τουρούντζια και Κότα, καθώς και με την τοπική φρουρά των Ψαριανών και άλλων παροίκων που είχαν προσφύγει στο νησί, αντιστάθηκαν στην Τουρκική επιδρομή. Σύμφωνα με την παράδοση ο Τσόντζας στο συμβούλιο, που έκαναν οι Ψαριανοί πριν την καταστροφή, εξέφρασε τον φόβο των Μακεδόνων ότι οι Ψαριανοί θα μπουν στα καράβια τους και θα τους εγκαταλείψουν. Οι Ψαριανοί για να τον πείσουν αποφάσισαν να αφαιρέσουν τα πηδάλια από τα πλοία ώστε να τα αχρηστεύσουν και να πολεμήσουν μέχρι εσχάτων στην στεριά, κάτι που αποδείχθηκε μοιραίο για την έκβαση της πολιορκίας των Ψαρών και οδήγησε στην Καταστροφή. Ο Τσόντζας έπεσε μαχόμενος στη νησίδα Δασκαλιό δυτικά των Ψαρών αρνούμενος την παράδοση στους Τούρκους ^[1], Aρκετoί Μακεδόνες και Ψαριανοί είχαν ταμπουρωθεί στο Παλιόκαστρο , το οποίο ανατίναξε ο Αντώνης Βρατσάνος έπειτα από απόφαση της Βουλής των Ψαρών βάζοντας φωτιά στις πυριτιδαποθήκες μαζί με τον Αρχιφύλακα Σιδέρη. Στην πυρκαγιά που ακολούθησε κάηκαν ζωντανοί οι περισσότεροι Μακεδόνες του Τσόντζα μαζί με αρκετούς Ψαριανούς και 4.000 Τούρκους. Η θυσία των Μακεδόνων στην καταστροφή των Ψαρών, παρά την φήμη ότι ο Κότας πρόδωσε το σημείο της απόβασης, έχει μείνει βαθιά χαραγμένη στην μνήμη τον Ψαριανών. Και η ευγνωμοσύνη τους θα είναι αιώνια. Η αυτοθυσία των Ψαριανών και των Μακεδόνων του Τσόντζα δεν απέτρεψε την καταστροφή των Ψαρών, ενέπνευσε όμως τον εθνικό ποιητή Διονύσιο Σολωμό να γράψει για τη δόξα των λαμπρών παλικαριών, την "Ολόμαυρη ράχη":

Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη

περπατώντας η Δόξα μονάχη

μελετά τα λαμπρά παλληκάρια

και στην κόμη στεφάνι φορεί

γεναμένο από λίγα χορτάρια,

που είχαν μείνει στην έρημη γη.

Το όνομά του έχει δοθεί σε κεντρική οδό της Κοζάνης παρά την Πλατεία Νίκης.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ kozan.gr (17 Μαρτίου 2021). «Ιωάννης (Νάνος) Τσόντζας, ο Κοζανίτης ήρωας στο ολοκαύτωμα των Ψαρών (Του δασκάλου Ηλία Γάγαλη)». Καθημερινή ενημέρωση για την Kοζάνη από το 2001 — Κοζανη Κοζάνης Κοζανη kozani kozanh kozanhs KOZANI Πτολεμαίδα ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑ Eordaia Εορδαία. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2022.

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυτό το λήμμα σχετικά με έναν Αγωνιστή της Ελληνικής Επανάστασης (1821) χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

[1] zan.gr (17 Μαρτίου 2021). «Ιωάννης (Νάνος) Τσόντζας, ο Κοζανίτης ήρωας στο ολοκαύτωμα των Ψαρών (Του δασκάλου Ηλία Γάγαλη)». Καθημερινή ενημέρωση για την Kοζάνη από το 2001 — Κοζανη Κοζάνης Κοζανη kozani kozanh kozanhs KOZANI Πτολεμαίδα ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑ Eordaia Εορδαία. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2022.

[1]