Hawker Hurricane

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Hawker Hurricane
Αεροσκάφος Hurricane Mk I (R4118)
Τύποςμαχητικό αεροσκάφος
ΚατασκευαστήςHawker Aircraft
Gloster Aircraft Company
Canadian Car and Foundry
Austin Motor Company
ΣχεδιασμόςΣίντνεϊ Καμ (Sydney Camm)
Παρθενική πτήση6 Νοεμβρίου 1935
Κύριος χειριστήςRAF
Fleet Air Arm
Βασιλική Καναδική Αεροπορία (RCAF)
Παραγωγή1937–1944
Μονάδες που παρήχθησανπερ. 14000

Το Hawker Hurricane ήταν βρετανικό μονοθέσιο μαχητικό αεροσκάφος το οποίο είχε σχεδιαστεί και κατασκευαστεί κυρίως από την Hawker Aircraft Ltd για τις ανάγκες της Βασιλικής Αεροπορίας της Βρετανίας. Το αεροσκάφος αυτό έγινε διάσημο κατά τη Μάχη της Αγγλίας, καθώς κατάφερε το 60% των νικών της Βρετανίας στον αέρα, ενώ υπηρέτησε αργότερα και σε όλα τα κύρια θέατρα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.[1][2][3]

Ο αρχικός σχεδιασμός του τη δεκαετία του 1930 πέρασε σε πολλές εκδόσεις και προσαρμογές, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας σειράς από αεροσκάφη που ενήργησαν είτε ως αναχαιτιστικά-μαχητικά, είτε ως μαχητικά-βομβαρδιστικά, είτε ως αεροσκάφη υποστήριξης εδάφους. Περαιτέρω τροποποιήσεις, όπως αυτή του Sea Hurricane, επέτρεψαν τη λειτουργία τους και από τα πλοία. Κατασκευάστηκαν περίπου 14000 αεροσκάφη όλων των εκδόσεων.[4]

Σχεδιασμός και ανάπτυξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το K5083, το πρωτότυπο, φωτογραφημένο λίγο πριν από την παρθενική του πτήση (Νοέμβριος 1935)

Όταν ξεκίνησε η ανάπτυξη του Hurricane στα μέσα της δεκαετίας του 1930, η Διοίκηση Μαχητικών της RAF αποτελούνταν από μόλις 13 Σμήνη -όλα εξοπλισμένα με απαρχαιωμένα διπλάνα Hawker Fury, Hawker Demon και Bristol Bulldog.[5] Ο Σίντνεϊ Καμ (Sydney Camm), αρχισχεδιαστής της Hawker, ανέπτυξε το Hawker P.V.3 προκειμένου να καλύψει την απαίτηση F.7/30 του Υπουργείου Αεροπορίας.[6] Το P.V.13 ήταν επί της ουσίας μια μεγαλύτερων διαστάσεων εκδοχή του Fox[6] και το Υπουργείο δεν δέχθηκε να το χρηματοδοτήσει. Μετά την απόρριψη του P.V.13, ο Καμ ξεκίνησε τον σχεδιασμό ενός μονοπλάνου με σταθερό σύστημα προσγείωσης που θα ήταν οπλισμένο με τέσσερα πολυβόλα και θα προωθούνταν από κινητήρα Rolls-Royce Goshawk. Ο σχεδιασμός είχε ολοκληρωθεί τον Ιανουάριο του 1934, όμως το Υπουργείο δεν επέδειξε ενδιαφέρον για την κατασκευή πρωτοτύπου[7] και ο Καμ αποφάσισε να το βελτιώσει. Οι κυριότερες αλλαγές που έγιναν ήταν η αντικατάσταση του ανεπαρκούς Goshawk με το νεώτερο δημιούργημα της Rolls-Royce, τον κινητήρα PV-12 (που εξελίχθηκε στον περίφημο Merlin), καθώς και η αντικατάσταση του σταθερού συστήματος προσγείωσης με ανασυρόμενο. Τον Αύγουστο του 1934 στάλθηκε για δοκιμές στην αεροδυναμική σήραγγα στο Τέντιγκτον (Teddington) μοντέλο υπό κλίμακα ένα προς δέκα του νέου αεροσκάφους. Οι δοκιμές επιβεβαίωσαν τα προηγμένα αεροδυναμικά χαρακτηριστικά του σχεδίου και τον Σεπτέμβριο ο Καμ έκανε ξανά κρούση στο Υπουργείο. Αυτή τη φορά η απάντηση που έλαβε ήταν θετική: δόθηκε παραγγελία για την κατασκευή ενός πρωτοτύπου του "Ἁναχαιτιστικού Μονοπλάνου".[8]

Τον Νοέμβριο του 1934 εξεδόθη η απαίτηση F.5/34 που αφορούσε την ανάπτυξη νέου μαχητικού οπλισμένου με οκτώ πολυβόλα. Εκείνη την περίοδο οι εργασίες πάνω στο καινούργιο Hawker ήταν σε τόσο προχωρημένο επίπεδο που δεν ήταν δυνατή η άμεση αλλαγή από τα τέσσερα πολυβόλα στα οκτώ. Τον Ιανουάριο του 1935 ήταν έτοιμο ένα ξύλινο ομοίωμα και παρόλο που έγιναν κάποιες προτάσεις για μικροβελτιώσεις, το Υπουργείο εξέδωσε νέα Απαίτηση (F.36/34) που συντάχθηκε βάσει του υπάρχοντος σχεδίου. Τον Ιούλιο του 1934 αυτή τροποποιήθηκε προβλέποντας πλέον την εγκατάσταση οκτώ πολυβόλων.[9]

Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν στα τέλη του καλοκαιριού και οι δοκιμές ξεκίνησαν το φθινόπωρο. Το πρωτότυπο (K5083) πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση στις 6 Νοεμβρίου 1935 με τον δοκιμαστή-πιλότο George Bulman στα χειριστήρια.[10] Οι δοκιμές της RAF ξεκίνησαν τον Φεβρουάριο του επόμενου έτους στο Martlesham Heath. Η αναφορά για το νέο αεροσκάφος ήταν, σύμφωνα με τον αρχιδοκιμαστή Sammy Wroath, πολύ θετική.[11] Η κατασκευάστρια Hawker πρότεινε την ονομασία "Hurricane" και αυτή έγινε δεκτή από το Υπουργείο στα τέλη Ιουνίου. Τον επόμενο μήνα έγινε ανεπίσημη τελετή ονομασίας του αεροσκάφους όταν ο βασιλιάς Εδουάρδος επισκέφθηκε το Martlesham Heath.[12]

Περαιτέρω δοκιμές έδειξαν ότι το Hurricane δεν μπορούσε εύκολα να ανακάμψει σε περίπτωση που έπεφτε σε περιδίνηση. Τη λύση στο πρόβλημα έδωσε τελικά το Royal Aircraft Establishment, το οποίο εντόπισε ότι οφειλόταν στην ανεπαρκή ροή αέρα στο κάτω μέρος της ατράκτου και πρότεινε την προσθήκη κοιλιακού fairing καθώς και την επιμήκυνση του κάτω μέρους του πηδαλίου. Η παραγωγή τότε είχε ήδη ξεκινήσει και η αλλαγή ενσωματώθηκε από το 61ο πρώτο αεροσκάφος.[13]

Παραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εργάτριες σε γραμμή παραγωγής μαχητικών Hurricane (1942)

Τον Ιούνιο του 1936 αποφασίστηκε η ένταξη του Hurricane σε παραγωγή. Ήταν σχετικά εύκολη η κατασκευή του, ενώ το ενδεχόμενο γενικευμένου πολέμου φάνταζε ολοένα πιθανότερο και η RAF χρειάζονταν άμεσα αποτελεσματικά μαχητικά. Πρέπει να σημειωθεί ότι τότε δεν ήταν βέβαιο αν θα μπορούσε να ενταχθεί ομαλά σε παραγωγή το σαφέστατα πιο προηγμένο τεχνολογικά Spitifire, σε αντίθεση με το Hurricane που κατασκευάζονταν με γνωστές τεχνικές. Ένα Hurricane ήταν επίσης πολύ φθηνότερο από ένα Spitfire: για την κατασκευή του πρώτου απαιτούνταν 10300 εργατοώρες ενώ για την κατασκευή του δεύτερου 15200.[14]

Η παρθενική πτήση Hurricane παραγωγής με τον κινητήρα Merlin II έλαβε χώρα στις 12 Οκτωβρίου 1937. Τον Δεκέμβριο εντάχθηκαν σε υπηρεσία με το Νο. 111 Σμήνος της RAF τα πρώτα τέσσερα αεροσκάφη. Όταν ξέσπασε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος είχαν ήδη κατασκευαστεί σχεδόν 500 αεροσκάφη με τα οποία είχαν εξοπλιστεί 18 Σμήνη.[15] Στα 1940 ο Υπουργός Αεροπορικής Παραγωγής, Λόρδος Μπίβερμπρουκ, εγκαθίδρυσε σύστημα συμβεβλημένων κατασκευαστών που ανέλαβαν την επισκευή και τη συντήρηση φθαρμένων από τη χρήση στις επιχειρησιακές μονάδες Hurricane. Τα αεροσκάφη αυτά αποστέλλονταν μετά σε εκπαιδευτικές μονάδες ή στις αεροπορίες συμμαχικών χωρών.

Υπολογίζεται ότι κατασκευάστηκαν περίπου 14000 Hurricane και Sea Hurricane όλων των εκδόσεων.[4] Τα περισσότερα προέρχονταν από την ίδια την Hawker Aircraft και την Gloster Aircraft Company. Σημαντικός αριθμός παρήχθη επίσης στον Καναδά από την Canada Car and Foundry στο Οντάριο. Στα 1939 ξεκίνησε στη Γιουγκοσλαβία η παραγωγή εκατό μαχητικών. Όταν εισέβαλαν στη χώρα τα στρατεύματα του Άξονα τον Απρίλιο του 1941, είχαν ολοκληρωθεί είκοσι εξ αυτών. Το 1938 υπεγράφη σύμβαση για την κατασκευή 80 Hurricane από την Avions Fairey SA στο Βέλγιο για την πολεμική αεροπορία της χώρας. Αυτά θα ήταν οπλισμένα με τέσσερα πολυβόλα των 13,2 mm. Όταν επιτέθηκαν οι Γερμανοί στη Γαλλία και τις Κάτω Χώρες τον Μάιο του 1940 είχαν ολοκληρωθεί δύο με αυτή τη διάταξη οπλισμού καθώς και ακόμη δώδεκα αεροσκάφη με τον συμβατικό οπλισμό των οκτώ πολυβόλων των 7,7 mm.[16]

Επιχειρησιακή ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα πρώτα 50 Hurricane παραδόθηκαν σε επιχειρησιακές μονάδες στα μέσα του 1938. Εκείνη την περίοδο ο ρυθμός παραγωγής ήταν λίγο μεγαλύτερος από τις ικανότητες της RAF να απορροφήσει νέα αεροσκάφη και έτσι η κατασκευάστρια Hawker πήρε την άδεια της κυβέρνησης να εξαγάγει κάποια αεροσκάφη σε χώρες που ήταν πιθανόν να αντισταθούν στους Γερμανούς. Αργότερα η παραγωγή αυξήθηκε με στόχο να συγκεντρωθούν εφεδρικά αεροσκάφη, να επανεξοπλιστούν τα υπάρχοντα σμήνη καθώς και να συγκροτηθούν νέα. Στο σχέδιο επέκτασης Ε προβλέπονταν 500 μαχητικά όλων των τύπων μέχρι τις αρχές του 1938. Όταν όμως συνέβη η κρίση του Μονάχου, υπήρχαν μονάχα δύο πλήρως επιχειρησιακά σμήνη με Hurricane, ενώ προβλέπονταν δώδεκα.[17] Περίπου ένα χρόνο αργότερα, όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Πολωνία, υπήρχαν 18 επιχειρησιακά σμήνη καθώς και άλλα τρία που πραγματοποιούσαν μετάπτωση στον τύπο.

Η πρώτη φάση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα Hurricane έλαβαν το βάπτισμα του πυρός στις 21 Οκτωβρίου 1939, όταν μαχητικά του Νο. 46 Σμήνους της RAF απογειώθηκαν για να αναχαιτίσουν σχηματισμό εννέα γερμανικών υδροπλάνων Heinkel He 115 που αναζητούσαν εχθρικά πλοία στη Βόρεια Θάλασσα. Τα Heinkel είχαν ήδη δεχθεί επίθεση από δύο Spitfire ὀταν τα έπληξαν τα Hurricane του Νο. 46 -που κατάφεραν τελικά να καταρρίψουν τέσσερα εξ αυτών (το Νο.46 ισχυρίστηκε πέντε και τα Spitfire άλλα δύο).[18]

Ανταποκρινόμενος εν μέρει στα αιτήματα της γαλλικής κυβέρνησης για την αποστολή δέκα βρετανικών Σμηνών μαχητικών σε γαλλικό έδαφος, ο Αρχηγός της Διοίκησης Μαχητικών πτέραρχος Χιου Ντάουντινγκ (Hugh Dowding) αποφάσισε την αποστολή μόνο τεσσάρων (τα Νο. 1, Νο. 73, Νο. 85 και Νο. 87). Αιτιολόγησε την απόφασή του αυτή λέγοντας ότι η αποστολή μεγαλύτερου αριθμού θα αποδυνάμωνε σημαντικά τη βρετανική αεράμυνα. Πρέπει να σημειωθεί ότι κανένα από αυτά τα Σμήνη δεν ήταν εξοπλισμένο με τα ανώτερα τεχνολογικά Spitfire. Αργότερα στάλθηκαν και τα Νο. 607 και Νο. 615 για να ενισχύσουν τη βρετανική αεροπορική δύναμη σε αυτό το θέατρο επιχειρήσεων.

Τα Hurricane είχαν σποραδική δράση στη Γαλλία το φθινόπωρο του 1939 και τον χειμώνα του 1939-40. Στις 30 Οκτωβρίου 1939 ο πιλότος “Boy” Mould, κατέρριψε ένα γερμανικό αναγνωριστικό Dornier Do 17P, το οποίο συνετρίβη μερικά χιλιόμετρα δυτικά της Τουλ. Ο “Boy” Mould ήταν ο πρώτος Βρετανός πιλότος που κατέρριψε εχθρικό αεροσκάφος πάνω από την ηπειρωτική Ευρώπη στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.[19][N 1] Στις 9 Νοεμβρίου ο P.V. Ayerst του Νο. 73 Σμήνους ήταν ο πρώτος που ενεπλάκη σε αερομαχία με το κορυφαίο γερμανικό μαχητικό της περιόδου, το Messerschmitt Bf 109. Κατάφερε να επιστρέψει στη βάση του όπου διαπιστώθηκε ότι το αεροπλάνο του είχε δεχθεί πλήγματα από το Messerschmitt. Ο Νεοζηλανδός πιλότος E. J. "Cobber" Kain πέτυχε την πρώτη νίκη για το Νο. 73, καταρρίπτοντας στις 8 Νοεμβρίου ένα εχθρικό αεροσκάφος.[20]

Στις 22 Δεκεμβρίου χάθηκαν τα πρώτα Hurricane στη Γαλλία από εχθρική δράση. Τρία μαχητικά, που επιχειρούσαν να αναχαιτίσουν εχθρικό αεροσκάφος κάπου ανάμεσα στο Μετς και την Τιονβίλ, δέχθηκαν αιφνιδιαστική επίθεση από τέσσερα Bf 109 της III./JG 53, με επικεφαλής τον βετεράνο του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου Βέρνερ Μέλντερς (Werner Mölders).[21] Δύο βρετανικά καταδιωκτικά καταρρίφθηκαν, χωρίς γερμανικές απώλειες.[21]

Μάχη της Γαλλίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Μάχη της Γαλλίας
Ένα Hurricane I του No. 1 Σμήνους της RAF ανεφοδιάζεται με καύσιμα στο Vassincourt

Τον Μάιο του 1940, ενώ είχε αρχίσει η κεραυνοβόλα γερμανική επίθεση στη Γαλλία, μεταφέρθηκαν στο θέατρο επιχειρήσεων τα Νο. 3, Νο. 79 και Νο. 504 Σμήνη. Στις 10 Μαΐου, εναρκτήρια ημερομηνία της γερμανικής επίθεσης, οι R. E. Lovett και "Fanny" Orton του Νο. 73 ήταν οι πρώτοι Βρετανοί πιλότοι που ενέπλεξαν τον εχθρό. Επιτέθηκαν σε τρία βομβαρδιστικά Do 17, χωρίς όμως να καταφέρουν να καταρρίψουν κάποιο από αυτά.[22] Εκείνη την ημέρα τα Σμήνη των Hurricane ισχυρίστηκαν την κατάρριψη 42 γερμανικών αεροσκαφών, κανένα εκ των οποίων δεν ήταν μαχητικό, σε 208 εξόδους.[22] Την ίδια ημέρα χάθηκαν επτά Hurricane.[22]

Τα Hurricane ανέλαβαν επίσης αποστολές συνοδείας φίλιων βομβαρδιστικών. Το πρωί της 12ης Μαΐου πέντε Fairey Battle του Σμήνους Νο. 12 με συνοδεία οκτώ Hurricane του Σμήνους Νο. 1 απογειώθηκαν για να βομβαρδίσουν γέφυρες του ποταμού Μεύση κοντά στο Μάαστριχτ. Όταν ο σχηματισμός έφθασε κοντά στο Μάαστριχτ δέχθηκε επίθεση από 16 Bf 109E της 2./JG 27. Δύο Hurricane και δύο Battle καταρρίφθηκαν, ενώ άλλα δύο Battle χάθηκαν από τα γερμανικά αντιαεροπορικά και το πέμπτο αναγκάστηκε να πραγματοποιήσει αναγκαστική προσγείωση. Οι Βρετανοί ισχυρίστηκαν ότι κατέρριψαν τέσσερα Messerschmitt καθώς και δύο Heinkel He 112,[N 2] αλλά στην πραγματικότητα η Luftwaffe έχασε μονάχα ένα Bf 109.[23][24]

Στις 13 Μαΐου στάλθηκαν στη Γαλλία ακόμα 32 Hurricane, φέρνοντας την ολική δύναμη εκεί στα δέκα Σμήνη. Την επομένη υπέστησαν βαριές απώλειες: χάθηκαν 27 μαχητικά (τα 22 εξ αιτίας της δράσης των Messerschmitt) και σκοτώθηκαν 15 πιλότοι, συμπεριλαμβανομένων των J. B. Parnall[N 3] και του Αυστραλού "άσσου" Les Clisby.[25] Την ίδια ημέρα το Νο. 3 Σμήνος ισχυρίστηκε την κατάρριψη 17 γερμανικών αεροσκαφών, τα Νο 85 και Νο. 87 τεσσάρων και το Νο. 607 άλλων εννέα.[26] Από τις 15 ως τις 17 Μαΐου χάθηκαν τουλάχιστον 51 Hurricane εξ αιτίας ατυχημάτων και της εχθρικής δράσης.[27]

Στις 17 Μαΐου, ύστερα από μία εβδομάδα πολεμικών επιχειρήσεων, μόλις τρία από τα Σμήνη που βρίσκονταν στη Γαλλία διατηρούσαν δύναμη κοντά στα προβλεπόμενα επιχειρησιακά επίπεδα.[28] Παρά τις απώλειες, τα Hurricane κατάφεραν να καταρρίψουν μεγάλο αριθμό εχθρικών αεροσκαφών.[28] Στις 18 Μαΐου διεκδίκησαν την κατάρριψη 57 γερμανικών αεροσκαφών (τα γερμανικά αρχεία αναφέρουν την απώλεια 39) και την επομένη τα Νο. 1 και Νο. 73 Σμήνη άλλων έντεκα. Το ίδιο διήμερο χάθηκαν 68 βρετανικά μαχητικά. Τα δύο τρίτα των απωλειών οφείλονταν στη δράση των γερμανικών καταδιωκτικών.[29]

Στις 20 Μαΐου, όταν πια η έκβαση της Μάχης της Γαλλίας είχε κριθεί, διατάχθηκε η απόσυρση όλων των Σμηνών πίσω στη Μεγάλη Βρετανία. Το τίμημα που πλήρωσαν οι βρετανικές μονάδες δίωξης στη μάχη, καθώς και για την κάλυψη της υποχώρησης των Συμμαχικών στρατευμάτων στη Δουνκέρκη, ήταν βαρύτατο. Από τα 452 Hurricane που στάλθηκαν συνολικά στη Γαλλία, μόλις 66 επέστρεψαν.[30]

Μάχη της Αγγλίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Μάχη της Αγγλίας
Hurricane του Νο. 85 Σμήνους τον Οκτώβριο του 1940. Το μαχητικό της Hawker αποτέλεσε τον κορμό της δύναμης δίωξης της RAF στην κρισιμότατη για την έκβαση του πολέμου Μάχη της Αγγλίας

Στα τέλη Ιουνίου του 1940, αμέσως μετά την πτώση της Γαλλίας, τα περισσότερα Σμήνη δίωξης της RAF ήταν εφοδιασμένα με Hurricane. Το κύριο μέρος των πολεμικών επιχειρήσεων έλαβε χώρα από τις 8 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 21 Σεπτεμβρίου και το βάρος της υπεράσπισης της Μεγάλης Βρετανίας απέναντι στη Luftwaffe επωμίσθηκαν τότε οι μονάδες των Spitfire και των Hurricane. Τα πρώτα, που ήταν ανώτερα τεχνολογικά, ανέλαβαν την αναχαίτιση των εχθρικών μαχητικών ενώ τα δεύτερα επικεντρώθηκαν κυρίως στην αντιμετώπιση των βομβαρδιστικών. Τα Hurricane -που αποτελούσαν τότε τον κορμό της δύναμης μαχητικών- πέτυχαν το 55% των συνολικών καταρρίψεων και τα Spitfire το 42%.[31] Οι ολικές γερμανικές απώλειες εκτιμώνται στα 2739 αεροσκάφη.[31]

Το Hurricane δεν ήταν τόσο ταχύ όσο τα Spitfire και Bf 109E, ενώ υπερείχε στις κλειστές αερομαχίες. Τον Σεπτέμβριο του 1940 ξεκίνησαν οι παραδόσεις μικρών αριθμών από τα βελτιωμένα Hurricane Mk IIa series 1 που διέθεταν ισχυρότερο κινητήρα[32] και είχαν μέγιστη ταχύτητα 550 km/h.

Η επικράτηση της RAF, που υστερούσε αριθμητικά έναντι της Luftwaffe το καλοκαίρι του 1940, οφείλεται εν πολλοίς στην αυτοθυσία των πιλότων της. Ο μόνος που έλαβε τον Σταυρό της Βικτωρίας κατά τη διάρκεια της Μάχης της Αγγλίας και ταυτόχρονα ο μόνος προερχόμενος από τη Διοίκηση Μαχητικών στον πόλεμο ήταν ο Έρικ Νίκολσον (Eric Nicolson), πιλότος Hurricane από το Σμήνος Νο. 249. Στις 16 Αυγούστου 1940 το αεροσκάφος του, που πετούσε μαζί με άλλα δύο ίδιου τύπου, δέχθηκε επίθεση Messerschmitt Bf 110 ερχόμενων από μεγαλύτερο ύψος. Όλα χτυπήθηκαν από τα πυρά των γερμανικών μαχητικών, ο Νίκολσον τραυματίστηκε σοβαρά και το αεροσκάφος του τυλίχθηκε στις φλόγες. Καθώς προσπαθούσε να το εγκαταλείψει, συνειδητοποίησε ότι είχε πιθανότητες να χτυπήσει ένα από τα Bf 110, επέστρεψε στο κόκπιτ (που ήταν πλέον φλεγόμενη κόλαση) και το κατεδίωξε -ισχυριζόμενος μάλιστα ότι ενδέχεται όντως να το κατέρριψε.[33]

Νυχτερινά μαχητικά και μαχητικά-βομβαρδιστικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Hurricane του Νο. 87 Σμήνους με καμουφλάζ για νυχτερινές επιθετικές επιχειρήσεις στην κατεχόμενη Ευρώπη (1942)

Το 1941 το Hurricane παρέμεινε ένα από τα σημαντικότερα μαχητικά της RAF. Ήταν το σημαντικότερο μονοθέσιο νυχτερινό μαχητικό εκείνη την περίοδο, ενώ τα αεροσκάφη της έκδοσης Mk IIc -που ήταν οπλισμένα με πυροβόλα- ξεκίνησαν νυχτερινές επιθέσεις στην κατεχόμενη Ευρώπη. Το 1942 κατασκευάστηκαν επίσης δώδεκα νυχτερινά μαχητικά Hurricane II C(NF) με το ραντάρ Mark VI. Το αυξημένο βάρος επηρέασε αρνητικά τις επιδόσεις τους[34] και έτσι αποφασίστηκε η αποστολή τους στην Ινδία, όπου ανέλαβαν την υπεράσπιση της Καλκούτας. Όλα είχαν αποσυρθεί μέχρι τον Δεκέμβριο του 1943.[35]

Βόρεια Αφρική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συντήρηση ενός Hurricane του Νο. 274 Σμήνους κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Τομπρούκ (1941)

Μετά την είσοδο της φασιστικής Ιταλίας στον πόλεμο, τον Ιούνιο του 1940, αποφασίστηκε η κατεπείγουσα μετατροπή αριθμού Hurricane Mk II με την προσθήκη κατάλληλου εξοπλισμού για επιχειρήσεις στην έρημο και η αποστολή τους στην Αίγυπτο προκειμένου να εγκαταστήσουν τα πεπαλαιωμένα διπλάνα Gloster Gladiator. Πέτυχαν την πρώτη τους νίκη στο καινούργιο θέατρο επιχειρήσεων στις 19 Ιουνίου 1940, όταν ο πιλότος Wykeham-Barnes ανέφερε την κατάρριψη δύο ιταλικών μαχητικών Fiat CR.42. Τα Hurricane υπέστησαν βαριές απώλειες όταν ενεπλάκησαν στη Βόρεια Αφρική και τη Μεσόγειο οι Γερμανοί, που διέθεταν τα εξαιρετικά Bf 109E και Bf 109F. Σταδιακά ανέλαβαν τον ρόλο της εξασφάλισης της αεροπορικής υπεροχής τα αμερικανικής κατασκευής Curtiss Tomahawks/Kittyhawks ενώ τα Hurricane, που διέθεταν πυροβόλα των 20 mm και μετέφεραν βόμβες, απέδωσαν πολύ καλά ως αεροσκάφη εγγύς υποστήριξης των χερσαίων δυνάμεων. Στα τέλη του 1941 η Ιταλική Βασιλική Αεροπρία (Regia Aeronautica) ενέταξε σε υπηρεσία το σπουδαίο μαχητικό Macchi MC.202 Folgore που αποδείχθηκε ανώτερο[36] και πιο ευέλικτο από τα Hurricane στις αερομαχίες.[37] Η συμβολή των Hawker στη νικηφόρα για τους Συμμάχους μάχη του Ελ Αλαμέιν ήταν πολύ σημαντική.

Αεράμυνα της Μάλτας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η υπό βρετανικό έλεγχο Μάλτα, ευρισκόμενη σε στρατηγικό σημείο για να απειλήσει μέσω των υποβρυχίων και των τορπιλοπλάνων που είχαν τη βάση τους εκεί τις νηοπομπές του Άξονα από την Ιταλία προς τη Βόρεια Αφρική, αποτέλεσε βασικό στόχο για την Ιταλική Αεροπορία από την πρώτη κιόλας ημέρα της εισόδου της χώρας στον πόλεμο τον Ιούνιο του 1940. Εκείνη την περίοδο τα μόνα διαθέσιμα μαχητικά στο νησί ήταν μερικά πεπαλαιωμένα διπλάνα Gloster Gladiator. Αυτά επωμίσθηκαν το βάρος της υπεράσπισης του νησιού ολόκληρο τον Ιούνιο, ενώ στα τέλη του μήνα στάλθηκαν προς ενίσχυση τέσσερα Hurricane. Πρέπει να σημειωθεί ότι την ίδια περίοδο μαίνονταν η μάχη της Αγγλίας και οι δυνατότητες της RAF σε έμψυχο και άψυχο υλικό είχαν φθάσει σε οριακό σημείο. Τα ολιγάριθμα βρετανικά μαχητικά αντιμετώπισαν ολόκληρο τον Ιούλιο τις επιθέσεις των περίπου 200 ιταλικών αεροσκαφών που βρίσκονταν στη Σικελία. Χάθηκε ένα Gladiator και ένα Hurricane εκείνο τον μήνα. Στις 2 Αυγούστου στάλθηκαν δώδεκα ακόμα Hurricane καθώς και δύο βομβαρδιστικά Blackburn Skua.[38] [N 4]

Ο αριθμός των διαθέσιμων μαχητικών αυξήθηκε σταδιακά. Η επιχειρήσεις πάνω τη Μάλτα εντατικοποιήθηκαν μετά την άφιξη των γερμανικών δυνάμεων στο θέατρο επιχειρήσεων της Μεσογείου. Η Luftwaffe μετέφερε σημαντικό αριθμό αεροσκαφών στη Σικελία για να πλήξουν το νησί και τις ναυτικές δυνάμεις των Συμμάχων. Τον Απρίλιο του 1941, ύστερα από αρκετούς μήνες σκληρών αερομαχιών, στάλθηκαν στο νησί 23 Hurricane καθώς και επιπλέον μαχητικά τον επόμενο μήνα. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την αποχώρηση των δυνάμεων της Luftwaffe από τη Σικελία (ανασυντάχθηκαν στην Ανατολή εν όψει της έναρξης της επιχείρησης Μπαρμπαρόσα)[39] σήμανε περίοδο σχετικής ηρεμίας πάνω από τη Μάλτα.

Το δεύτερο μεγάλο κύμα αεροπορικών επιθέσεων ξεκίνησε στις αρχές του 1942, με τη μαζική επιστροφή γερμανικών αεροπορικών δυνάμεων στην περιοχή. Οι πρώτες ενισχύσεις (15 Spitfire) στάλθηκαν μόλις τον Μάρτιο, ενώ οι μάχη μαίνονταν δια περισσότερο από δύο μήνες. Πολλά από τα νέα αεροσκάφη καταστράφηκαν στο έδαφος, με συνέπεια να επωμισθούν για ακόμη μια φορά κυρίως τα Hurricane το βάρος της μάχης.[40] Αργότερα κατέστη εφικτή η αποστολή περισσότερων ενισχύσεων, ενώ τελικά η Μάλτα άντεξε στις επιθέσεις του Άξονα.

Στο Ανατολικό Μέτωπο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Hurricane Mark IIB του No. 81 Σμήνους της RAF στο Μουρμάνσκ (1941)

Η ΕΣΣΔ παρέλαβε, μέσω του προγράμματος Lend-Lease, 2952 Hurricane κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου,[41] καθιστώντας το τον πιο πολυάριθμο βρετανικό τύπο που εντάχθηκε ποτέ σε υπηρεσία με την Ερυθρά Αεροπορία.[42] Οι Σοβιετικοί πιλότοι δεν ήταν ιδιαίτερα ευχαριστημένοι με το Hurricane, το οποίο θεωρούσαν υποδεέστερο των εγχώριων και των γερμανικών μαχητικών.[41][43]

Τα Hurricane ήταν σημαντικά για την αεράμυνα της ΕΣΣΔ το δύσκολο 1941. Έφθαναν με πλοία από τη Μεγάλη Βρετανία στο βόρειο λιμάνι του Μουρμάνσκ. Οι νηοπομπές έπρεπε να διασχίσουν τα επικίνδυνα νερά του Αρκτικού Ωκεανού για να φθάσουν στην ΕΣΣΔ, ενώ πάντοτε ελλόχευε ο κίνδυνος να δεχθούν επιθέσεις από τη Luftwaffe και το Kriegsmarine που διέθεταν βάσεις στη σύμμαχο Φινλανδία και την κατεχόμενη Νορβηγία. Αποφασίστηκε η αποστολή των Νο. 81 και Νο. 134 Σμηνών της RAF στην περιοχή για να παρέχουν αεροπορική κάλυψη. Τον Αύγουστο του 1941 μεταφέρθηκαν 24 αεροσκάφη με το αεροπλανοφόρο HMS Argus και άλλα 15 με εμπορικά πλοία. Εκτός από την αεροπορική κάλυψη των νηοπομπών, ανέλαβαν και αποστολές συνοδείας σοβιετικών βομβαρδιστικών. Στα τέλη του έτους, όταν πια είχε μειωθεί η πίεση του εχθρού στην περιοχή, το προσωπικό της RAF αποσύρθηκε. Τα Hurricane παρέμειναν εκεί και έγιναν έτσι τα πρώτα από χιλιάδες Συμμαχικά αεροπλάνα που παρέλαβαν οι Σοβιετικοί κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.[44]

Οι Σοβιετικοί δεν ήταν ικανοποιημένοι με τα Hurricane, που ήταν κατά 40–50 km/h πιο αργά συγκριτικά με τα Bf 109E και δεν είχαν αρκετά ισχυρό οπλισμό. Συχνά τα οκτώ ή δώδεκα πολυβόλα των 7,7 mm δεν προκαλούσαν ζημιές στα βαριά θωρακισμένα γερμανικά αεροσκάφη. Σε πολλές μονάδες γίνονταν αντικατάσταση κάποιων πολυβόλων από βαρύτερα Berezin UB των 12,7 mm ή ακόμα και με πυροβόλα των 20 mm, μειώνοντας όμως ακόμα περισσότερο τις επιδόσεις.[45]

Εκδόσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Hurricane Mk I της αρχικής έκδοσης με τη δίφυλλη έλικα στη Γαλλία το 1940
Σωζόμενο Sea Hurricane της Αεροπορίας του Στόλου (Fleet Air Arm).
Hurricane IID του Νο. 6 Σμήνους της RAF (1942). Έχει καμουφλάζ για επιχειρήσεις στην έρημο, ενώ διακρίνονται τα φίλτρα για την προστασία του κινητήρα από την άμμο.
Hurricane Mk IIC (BD867). Νο.3 Σμήνος της RAF, 1942.
Hurricane Mk IV με ρουκέτες RP-3
Ένα Sea Hurricane Mk IA εκτοξευόμενο με καταπέλτη από εμπορικό πλοίο
Hurricane Mk I
Πρώτη έκδοση παραγωγής. Είχε πτέρυγες με υφασμάτινη επικάλυψη, δίφυλλη έλικα σταθερού βήματος και προωθούνταν από κινητήρα Rolls-Royce Merlin των 1030 hp. Ήταν οπλισμένο με οκτώ πολυβόλα Browning των 7,7 mm. Παρέμεινε σε παραγωγή από το 1937 μέχρι το 1939.
Hurricane Mk I (αναθεωρημένο)
Αναθεωρημένο Mk I με μεταλλική έλικα σταθερής ταχύτητας, πτέρυγες με μεταλλική επικάλυψη, θωράκιση και άλλες βελτιώσεις.
Hurricane Mk IIA Series 1
Hurricane Mk I με τον βελτιωμένο κινητήρα Merlin XX. Αυτός ο κινητήρας λειτουργούσε με μείγμα γλυκόλης-νερού 30%-70%. Η καθαρή γλυκόλη είναι εύφλεκτη, συνεπώς ο κινητήρας λειτουργούσε ασφαλέστερα με το μείγμα, καθώς και σε χαμηλότερες θερμοκρασίες.[46] Χάρη στο μείγμα αυτό, αυξήθηκε επίσης η αξιοπιστία και η διάρκεια ζωής του κινητήρα.[46] Ο νέος κινητήρας ήταν ελαφρώς μεγαλύτερος σε μήκος, με συνέπεια να επιμηκυνθεί ελαφρά το ρύγχος του αεροσκάφους και αυτό να γίνει λίγο πιο σταθερό εξ αιτίας της μικρής μετατόπισης στο κέντρο βάρους.[47] Το πρώτο Mk IIA βρέθηκε στον αέρα στις 11 Ιουνίου 1940, ενώ οι μονάδες άρχισαν να τα παραλαμβάνουν τον Σεπτέμβριο του 1940.
Hurricane Mk IIB (Hurricane IIA Series 2)
Τα Mk IIB μπορούσαν να μεταφέρουν κάτω από τις πτέρυγες δύο βόμβες των 250 lb ή δύο των 500 lb. Η μέγιστη ταχύτητα του μειώθηκε στα 484 km/h, όμως την περίοδο που εντάχθηκαν τα Mk IIΒ σε υπηρεσία ήταν σύνηθες τα μαχητικά-βομβαρδιστικά Hurricane να επιχειρούν από κοινού με Hurricane δίχως βόμβες που παρείχαν κάλυψη. Αντί για τις βόμβες, ήταν δυνατή η μεταφορά δύο απορριπτόμενων δεξαμενών καυσίμου, χάρη στις οποίες αυξάνονταν δραστικά η ακτίνα δράσης του αεροσκάφους.[48]
Hurricane Mk IIB Trop.
Έκδοση τροποποιημένη για χρήση στις δύσκολες συνθήκες της Βόρειας Αφρικής. Διέθετε φίλτρα για την προστασία του κινητήρα από την εισρόφηση άμμου και κιτ με εξοπλισμό για την επιβίωση του πιλότου στην έρημο.[49]
Hurricane Mk IIC (Hurricane Mk IIA Series 2)
Hurricane Mk IIA Series 1 οπλισμένα με τέσσερα πολυβόλα Hispano Mk II των 20 mm αντί για πολυβόλα. Ήταν δυνατή η μεταφορά βομβών ή απορριπτόμενων δεξαμενών καυσίμου. Στα τέλη του 1941 οι επιδόσεις των Hurricane ήταν κατώτερες συγκριτικά με τα νεώτερα γερμανικά μαχητικά, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιηθούν κυρίως σαν μαχητικά-βομβαρδιστικά ή νυχτερινά μαχητικά.
Hurricane Mk IID
Mk IIB με δύο αντιαρματικά πυροβόλα των 40 mm τοποθετημένα σε ατρακτίδια κάτω από τις πτέρυγες καθώς και δύο πολυβόλα Browning με τροχιοδεικτικά βλήματα. Το πρώτο αεροσκάφος αυτής της έκδοσης πέταξε στις 18 Σεπτεμβρίου 1941 και οι παραδόσεις στις μονάδες ξεκίνησαν το επόμενο έτος. Τα αεροσκάφη παραγωγής είχαν επιπλέον θωράκιση και ήταν αρχικά οπλισμένα με πυροβόλα Rolls Royce (12 βλήματα έκαστο) και στη συνέχεια με πυροβόλα Vickers S (15 βλήματα έκαστο). Το επιπλέον βάρος από τα πυροβόλα και τη θωράκιση ελάχιστα επηρέασε τις εκδόσεις του μαχητικού.
Hurricane Mk IIE
Έκδοση με τροποποιημένες πτέρυγες.
Hurricane Mk T.IIC
Διθέσιο εκπαιδευτικό βασισμένο στο Mk. IIC. Κατασκευάστηκαν μονάχα δύο αεροσκάφη για την Περσική Πολεμική Αεροπορία.
Hurricane Mk III
Έκδοση του Mk II με κινητήρα Merlin κατασκευασμένο από την Packard. Ο αρχικός στόχος ήταν η κατασκευή βρετανικών κινητήρων για άλλα αεροσκάφη, όμως όταν ξεκίνησε η παραγωγή, οι κινητήρες Merlin ήταν πια διαθέσιμοι σε τέτοιες ποσότητες που δεν υπήρχε λόγος συνέχισης του εγχειρήματος.
Hurricane Mk IV
Η τελευταία κύρια αλλαγή που έγινε στο σχέδιο του Hurricane ήταν η εγκατάσταση νέας πτέρυγας στην οποία ήταν δυνατόν να τοποθετηθούν βόμβες, δύο πυροβόλα Vickers S των 40 mm, απορριπτόμενες δεξαμενές καυσίμου ή οκτώ ρουκέτες RP-3. Τοποθετήθηκαν δύο πολυβόλα με τροχιοδεικτικά βλήματα για την διευκόλυνση της στόχευσης των βαρύτερων όπλων.[50] Το Mk IV διέθετε επίσης βελτιωμένο κινητήρα Merlin 24 ή 27 των 1620 hp, εξοπλισμένο με φίλτρα για την προστασία από την εισρόφηση άμμου. Επίσης τοποθετήθηκε επιπλέον θωράκιση για την προστασία του κινητήρα.[51]
Hurricane Mk V
Η τελευταία έκδοση του μαχητικού. Προωθούνταν από κινητήρα Merlin των 1700 hp και προορίζονταν να χρησιμοποιηθούν σαν επιθετικά στην Μπούρμα. Είχαν τετράφυλλες έλικες και μέγιστη ταχύτητα 525 km/h.[51] Κατασκευάστηκαν μόνο τρία πρωτότυπα.
Hurricane Mk X
Έκδοση που παρήχθη στον Καναδά. Ήταν μαχητικά και μαχητικά-βομβαρδιστικά με κινητήρα Packard Merlin 28 των 1300 hp και οκτώ πολυβόλα των 7,7 mm. Κατασκευάστηκαν 490 μονάδες.
Hurricane Mk XI
Έκδοση που παρήχθη στον Καναδά (150 μονάδες συνολικά).
Hurricane Mk XII
Έκδοση που παρήχθη στον Καναδά. Ήταν μαχητικά και μαχητικά-βομβαρδιστικά με κινητήρα Packard Merlin 29 των 1300 hp. Αρχικά διέθεταν δώδεκα πολυβόλα των 7,7 mm, τα οποία αντικαταστάθηκαν αργότερα από τέσσερα πυροβόλα των 20 mm.
Hurricane Mk XIIA
Έκδοση που παρήχθη στον Καναδά. Ήταν μαχητικά και μαχητικά-βομβαρδιστικά με κινητήρα Packard Merlin 29 των 1300 hp και οκτώ πολυβόλα των 7,7 mm.
Sea Hurricane Mk IA
Τα Sea Hurricane Mk IA ήταν Mk I παραγωγής που μετατράπηκαν κατάλληλα για να εκτοξεύονται με καταπέλτη από εμπορικά πλοία για να προστατεύουν τις συμμαχικές νηοπομπές. Τα πλοία αυτά δεν διέθεταν γερανούς για να ανακτήσουν το μαχητικό, με συνέπεια τα αεροσκάφη αυτά να προορίζονται για μία χρήση. Μετά την ολοκλήρωση της αποστολής ο πιλότος, εγκατέλειπε το Hurricane στη θάλασσα και επιβιβάζονταν σε κάποιο από τα πλοία της νηοπομπής.[51]
Τα περισσότερα ήταν μετασκευασμένα αεροσκάφη άλλων μονάδων πρώτης γραμμής και είχαν υποστεί τις ανάλογες φθορές και καταπονήσεις. Ένα διαλύθηκε ενώ εκτοξεύονταν με καταπέλτη. Στη διάρκεια του πολέμου εκτοξεύτηκαν Hurricane από εμπορικά πλοία οκτώ φορές και κατάφεραν να καταρρίψουν έξι εχθρικά αεροπλάνα, με απώλεια ενός πιλότου.[52] Η πρώτη κατάρριψη έγινε στις 2 Αυγούστου 1941.[53]
Sea Hurricane Mk IB
Έκδοση του Hurricane Mk I με εξοπλισμό για την αποπροσνήωση από αεροπλανοφόρα.[54] Από τον Ιούλιο του 1941 επιχειρούσαν από το αεροπλανοφόρο HMS Furious και από τον Οκτώβριο του 1941 σε εμπορικά πλοία που είχαν μετατραπεί σε ελαφρά αεροπλανοφόρα. Συνολικά μετατράπηκαν σε Sea Hurricane Mk IB 340 αεροσκάφη.
Sea Hurricane Mk IC
Έκδοση του Hurricane Mk I με εξοπλισμό για την αποπροσνήωση από αεροπλανοφόρα. Μετατράπηκαν 400 αεροσκάφη, ξεκινώντας από τον Φεβρουάριο του 1942. Τα Sea Hurricane IC που συμμετείχαν στην Επιχείρηση Pedestal είχαν κινητήρες Merlin III που παρείχαν 16 λίβρες επιπλέον ώσης και απέδιδαν μέγιστη ισχύ μεγαλύτερη των 1400 hp σε χαμηλά ύψη.[55][56]
Sea Hurricane Mk IIC
Μετασκευασμένα Hurricane Mk IIC για χρήση με τα κύρια αεροπλανοφόρα του στόλου. Διέθεταν κινητήρα Merlin XX ισχύος 1460 hp (στα 6250 ft) και 1435 hp στα 11000 ft. Η μέγιστη ταχύτητα ήταν 518 km/h στα 13500 ft και 550 km/h στα 22000 ft.[52]
Sea Hurricane Mk XIIA
Hurricane Mk XIIA καναδικής κατασκευής που μετατράπηκαν σε Sea Hurricane.
Hurricane Photo Reconnaissance
Στα 1941 έγινε μετατροπή αριθμού Hurricane Μκ Ι που βρίσκονταν στην Αίγυπτο σε φωτοαναγνωριστικά.
Hurricane Tac R
Αρκετά Hurricane μετατράπηκαν σε αεροσκάφη τακτικής αναγνώρισης (αγγλικά: Tactical Reconnaissance, Tac R). Τοποθετήθηκε δεύτερος ασύρματος για την επικοινωνία με τις χερσαίες δυνάμεις, που ήταν σε θέση να το κατευθύνουν πιο αποτελεσματικά. Εξωτερικά, η μόνη διαφορά που μπορούσε κανείς να διακρίνει σε σχέση με τα μαχητικά Hurricane ήταν η απουσία οπλισμού.[48]

Χρήστες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Hurricane -που ήταν ελαφρύ, ανθεκτικό και εύκολο στη συντήρηση αεροσκάφος- χρησιμοποιήθηκε σε διάφορα θέατρα επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και εξήχθη σε πολλές χώρες. Είναι ένα από τα λίγα αεροσκάφη που χρησιμοποιήθηκε από τους Συμμάχους αλλά και από αεροπορίες των χωρών του Άξονα.

Διασωζόμενα αεροσκάφη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το KZ321 είναι το μοναδικό σήμερα Hurricane Mk IV που μπορεί να πετάξει
Το Hurricane IIa Z3055 που εκτίθεται στο Αεροπορικό Μουσείο της Μάλτας
Το Hurricane IIB BN233 στο Κρασνογκόρσκυ, κοντά στη Μόσχα
Hurricane Mk XII βαμμένο στα χρώματα του Hurricane Mk IIb Z5140 του Σμήνους Νο. 126
Το "Hurribomber" (μαχητικό-βομβαρδιστικό) BE505 της συλλογής του Hangar 11 North Weald (Αγγλία), απογειώνεται σε επίδειξη που έλαβε χώρα στο αεροδρόμιο του Cotswold
Το Hawker Hurricane Mk IIc LF686 στο Κέντρο Steven F. Udvar-Hazy στο Chantilly της Βιρτζίνια
Το Hurricane που εκτίθεται στο Pima Air & Space Museum

Κατασκευάστηκαν περισσότερα από 14500 Hurricanes, εκ των οποίων τουλάχιστον δεκατρία παραμένουν ικανά να πραγματοποιήσουν πτήσεις και πολύ περισσότερα υπάρχουν σαν στατικά εκθέματα σε αεροπορικά μουσεία.

Αυστραλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αεροσκάφη ικανά να πραγματοποιήσουν πτήση
  • Το Hurricane Mk XII 5481 (C-FDNL) εισήχθη από τον Καναδά στις αρχές του 2014 και βρίσκεται σε φάση αποκατάστασης προκειμένου να μπορεί να πραγματοποιήσει πτήσεις.

Βέλγιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στατικά εκθέματα
  • Το Hurricane Mk IIc (LF658) εκτίθεται στο Musee Royal De l'Armee στις Βρυξέλλες.[57]

Καναδάς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αεροσκάφη ικανά να πραγματοποιήσουν πτήσεις
  • Το Hurricane Mk IV KZ321 (CF-TPM, προηγουμένως G-HURY) είναι σήμερα το μοναδικό Mk IV ικανό να πετάξει. Χρησιμοποιήθηκε στην Ιταλία, την Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία. Εγκαταλείφθηκε στο Ισραήλ το 1947 και επέστρεψε στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1983. Από το 2006 ανήκει στη συλλογή "Vintage Wings of Canada" που βρίσκεται στο Κεμπέκ.[58][59][60]
  • Το Hurricane Mk XII 5418 εκτίθεται (αν και είναι πλήρως λειτουργικό) στο Reynolds-Alberta Museum στο Wetaskiwin της Αλμπέρτα.
Στατικά εκθέματα
  • Το Hurricane Mk XII 5461 είναι ανακατασκευή ατράκτου που ενσωματώνει πολλά κομμάτια που κατασκευάστηκαν σήμερα. Είναι βαμμένο ώστε να απαριστά το αεροσκάφος "YO-J" του Νο. 401 Σμήνους της RCAF και εκτίθεται στο Commonwealth Air Training Plan Museum στο Brandon της Manitoba.
  • Το Hurricane Mk XII 5584 εκτίθεται στο Καναδικό Αεροπορικό Μουσείο στην Οτάβα.
  • Το Hurricane Mk. XII "5389" ανήκει στην πόλη του Calgary και βρίσκεται σε φάση αποκατάστασης από την Calgary Mosquito Aircraft Society.

Γαλλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αεροσκάφη ικανά να πραγματοποιήσουν πτήσεις
  • Το Hurricane Mk IIa DR393 αποκαταστάθηκε στη Νέα Ζηλανδία και πραγματοποίησε την πρώτη του πτήση μετά την ολοκλήρωση των σχετικών εργασιών στο Christchurch στις 12 Ιανουαρίου 2000.[61] Το αγόρασε ο Jan Roozan σε δημοπρασία και τον Φεβρουάριο του 2013 στάλθηκε στη Γαλλία. Έφτασε στη Χάβρη στις 30 Μαρτίου και στη συνέχεια επανασυναρμολογήθηκε. Είναι εγγεγραμμένο σαν F-AZXR.[62]

Φινλανδία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στατικά εκθέματα

Ινδία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στατικά εκθέματα
  • Εκτίθεται ένα Hurricane σαν Mk.IIa με αριθμό σειράς AP832 (παλιότερα AB832), παρόλο που αυτοί οι αριθμοί στην πραγματικότητα δεν ανατέθηκαν σε αεροσκάφη.[63]

Είναι άγνωστο πως έφθασε στην Ινδία αυτό το αεροσκάφος, όμως από το 1975 εκτίθεται στο Μουσείο της Ινδικής Πολεμικής Αεροπορίας στο Νέο Δελχί.[64]

Μάλτα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στατικά εκθέματα
  • Hurricane Mk IIa Z3055, που είχε πραγματοποιήσει αναγκαστηκή προσγείωση κοντά στις μαλτέζικες ακτές τον Ιούλιο του 1941, ανασύρθηκε το 1995 και εκτίθεται σήμερα στο Αεροπορικό Μουσείο της Μάλτας.[65]

Ρωσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στατικά εκθέματα
  • Το Hurricane Mk IIc BM959 είναι πολεμικό μνημείο στην πόλη Ρέβντα, 320 km από το Μουρμάνσκ.
  • Το Hurricane Mk IIb AP740 εκτίθεται στο Μουσείο Τεχνολογίας στο Κρασνογκόρσκυ, κοντά στη Μόσχα.

Σερβία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στατικά εκθέματα

Νότια Αφρικη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στατικά εκθέματα

Ηνωμένο Βασίλειο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αεροσκάφη ικανά να πραγματοποιήσουν πτήσεις
  • Το Hurricane Mk I R4118 βρίσκεται στο Όξφορντσαϊρ.
  • Το Hurricane Mk XII Z5140 (G-HURI), ήταν καναδικής κατασκευής αλλά είναι σήμερα βαμμένο στα χρώματα του Νο. 126 Σμήνους της RAF και ανήκει στη Συλλογή Ιστορικών Αεροσκαφών στο Duxford.[66]
  • Το Sea Hurricane Mk Ib Z7015 (G-BKTH) ανήκει στη Συλλογή Shuttleworth, στο Old Warden, στην Αγγλία. Ανήκε στα Νο. 759 και Νο. 880 Σμήνη της Αεροπορίας του Στόλου.[66]
  • Το Hurricane Mk IIc LF363 ανήκει στο περίφημο Battle of Britain Memorial Flight.[66]
  • Το Hurricane Mk IIc PZ865, είναι το τελευταίο Hurricane που κατασκευάστηκε και επίσης ανήκει στο Battle of Britain Memorial Flight.[66]
  • Το Hurricane Mk IIb BE505 (G-HHII), είναι το τελευταίο "Hurribomber" (μαχητικό-βομβαρδιστικό) που μπορεί να πετάξει. Ανήκει στην The Hangar 11 Collection στο North Weald.
Στατικά εκθέματα
  • Το Hurricane Mk I L1592 είναι βαμμένο στα χρώματα του Σμήνους Νο. 615 και εκτίθεται στο Μουσείο Επιστημών στο Λονδίνο.[66]
  • Το Hurricane Mk I P2617 ανήκε στα Νο. 607 και Νο. 615 Σμήνη και σήμερα εκτίθεται στο Αεροπορικό Μουσείο της RAF στο Χέντον.[66]
  • Το Hurricane Mk I P3175 εκτίθεται στο Αεροπορικό Μουσείο της RAF στο Χέντον.[66]
  • Το Hurricane Mk IIb Z2315 εκτίθεται στο Αυτοκρατορικό Πολεμικό Μουσείο στο Duxford, με τα τα χρώματα του Νο. 111 Σμήνους.[66]
  • Το Hurricane Mk IIa Z2389 εκτίθεται, ενώ βρίσκεται σε φάση μερικής αποκατάστασης στο Μουσείο Brooklands.[66]
  • Το Hurricane Mk IV KX829 is on display at the Thinktank, Birmingham Science Museum, painted as P3395 as flown by Flight Lieutenant Arthur Clowes DFM of No. 1 Squadron RAF.[66]
  • Το Hurricane Mk II LF738 εκτίθεται στο Μουσείο της RAF στο Cosford.[66]
  • Το Hurricane Mk II LF751, βαμμένο σαν BN230 του Νο. 43 Σμήνους εκτίθεται στο Μουσείο της RAF στο Manston.[66]
Σε αποθήκευση ή σε φάση αποκατάστασης
  • Το Hurricane Mk IV KZ191 της Ισραηλινής Αεροπορίας ανήκει σήμερα σε ιδιώτη στο Berkshire.[66]
  • Το Hurricane Mk IIb Z5207 (G-BYDL) ανήκει σε ιδιώτη στο Gloucestershire.[67]
  • Το Hurricane Mk XII (G-CBOE) ήταν καναδικής κατασκευής και ανήκε στην RCAF. Συνετρίβη το 1942 και σήμερα είναι στην κατοχή ιδιώτη στο Hampshire.[66]
  • Το Hurricane Mk IIb BH238, the wreck of a former Russian aircraft, is privately owned and stored on the Isle of Wight.[66]
  • Η Hawker Restorations Limited στο Σάφολκ έχουν τρία αεροσκάφη σε φάση αποκατάστασης:
    • Hurricane Mk I P2902 (G-ROBT).[66]
    • Hurricane Mk I P7317 (G-HITT).[66]
    • Hurricane Mk I V7497 (G-HRLI).[66]
  • Το Hurricane Mk I L1639, που ανήκε στο Νο. 85 Σμήνους στη Μάχη της Γαλλίας είναι σε φάση αποκατάστασης στο Cambridgeshire.[68]

Ηνωμένες Πολιτείες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αεροσκάφη ικανά να πραγματοποιήσουν πτήσεις
  • Το Sea Hurricane Mk XII AE977, ανήκε παλαιότερα στο Αεροπορικό Μουσείο του Chino στην Καλιφόρνια, βρίσκεται σήμερα στην κατοχή της Comanche Warbirds Inc. του Χιούστον.
  • Το Sea Hurricane Mk XII BW881 (G-KAMM) ανήκει στην Flying Heritage Collection, που βρίσκεται στο Έβερετ της πολιτείας Ουάσινγκτον.
  • Το Hurricane Mk XII 5667 (N2549) ανήκει στο Μουσείο Στρατιωτικής Αεροπορίας στο Pungo της Βιρτζίνια.
Στατικά εκθέματα / σε αποθήκευση

Τεχνικά χαρακτηριστικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διάγραμμα τριών όψεων του Hurricane
Hurricane Mk IIC Sea Hurricane Μκ IIC
Ρόλος μαχητικό/μαχητικό-βομβαρδιστικό μαχητικό των
αεροπλανοφόρων
Πλήρωμα ένας
Διαστάσεις
Μήκος 9,83 m 9,82 m
Εκπέτασμα 12,19 m 12,19 m
Ύψος 3,99 m 3,99 m
Επιφάνεια πτέρυγας 23,97 m2 23,92 m2
Βάρος
Κενό 2566 kg 2667 kg
Μέγιστο απογείωσης 3648 kg 3674 kg
Σύστημα πρόωσης
Κινητήρας Rolls-Royce Merlin XX των 1280 hp
Επιδόσεις & οπλισμός
Μέγιστη ταχύτητα 526 km/h (στα 5500 m) 550 km/h (στα 6700 m)
Μέγιστο ύψος πτήσης 11000 m 10800 m
Ακτίνα δράσης 740 km (χωρίς απορριπτόμενες
δεξαμενές καυσίμου)
740 km (χωρίς απορριπτόμενες
δεξαμενές καυσίμου)
Οπλισμός τέσσερα πυροβόλα των 20 mm,
δύο βόμβες των 113 kg ή δύο των 227 kg
τέσσερα πυροβόλα των 20 mm

Πηγές:[73][4][74][75]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αεροσκάφη που σχετίζονται με την ανάπτυξη του Hurricane[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρόμοια αεροσκάφη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατάλογοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Ο Mould καταρρίφθηκε την 1η Οκτωβρίου 1941 από ιταλικά μαχητικά Macchi MC.202 βόρεια της Μάλτας.
  2. Δεν χρησιμοποιήθηκαν Heinkel He 112 στη Μάχη της Γαλλίας.
  3. Ο πρώτος διοικητής μονάδας της RAF που σκοτώθηκε στη μάχη στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
  4. Στα πλαίσια της επιχείρησης 'Hurry. Τα αεροσκάφη αυτά απονηώθηκαν από το αεροπλανοφόρο HMS Argus.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Πολεμική Αεροπορία - Ιστορικά Αεροσκάφη - Hawker Hurricane». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2014. 
  2. «Το Hawker Hurricane στην Ελληνική Αεροπορία». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2014. 
  3. «RAF - Hawker Hurricane». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2014. 
  4. 4,0 4,1 4,2 Mondey p. 154
  5. Bader 2004, p. 36.
  6. 6,0 6,1 Mason 1992, p. 242.
  7. McKinstry 2010, p. 30.
  8. McKinstry 2010, p. 34.
  9. McKinstry 2010, p. 40.
  10. Cacutt 1989, pp. 204–212.
  11. McKinstry 2010, p. 52.
  12. The King Inspects his Air ForceFlight, 16 July 1936.
  13. Mason 1992, p. 254.
  14. Postan 1952, p. Chapter IV, footnote 89.
  15. Bader 2004, p. 41.
  16. Air International, July 1987, p. 34.
  17. Shacklady 2000, pp. 47–49.
  18. Holmes 1999, p. 12.
  19. Holmes 1999, pp. 15–16.
  20. Burns 1992, pp. 56–57.
  21. 21,0 21,1 Holmes 1999, p. 18.
  22. 22,0 22,1 22,2 Holmes 1996, p. 24.
  23. Holmes 1996, pp. 41-42.
  24. Two of the crew of the leading Battle, Donald Garland and Thomas Gray were awarded the Victoria Cross for pressing home the attack
  25. Holmes 1996, p. 47.
  26. Holmes 1996, pp. 48–49.
  27. Holmes 1996, p. 49.
  28. 28,0 28,1 Shores, Christopher. "France, 1940: 1 Squadron." BBC, 8 September 2010. Retrieved: 29 September 2010.
  29. Holmes 1996, p. 51.
  30. Holmes 1996, p. 23.
  31. 31,0 31,1 Bywater, Michael. "Our forgotten freedom fighter: Why the unsung Hurricane is the true ace of the Battle of Britain." The Independent, 17 January 2011.
  32. Ramsay 1989, pp. 415, 516, 526, 796.
  33. Ramsay 1989, pp. 306–313, 362.
  34. Marchant 1996, pp. 53–54.
  35. Thomas 1996, pp. 550–554.
  36. Glancey 2006, p. 165.
  37. Snedden 1997, p. 51.
  38. Shores et al. 1987, pp. 43–47.
  39. Bader 2004, pp. 125–127.
  40. Bader 2004, pp. 147–155.
  41. 41,0 41,1 Morgan 1999, p. 55.
  42. Yefim 2008, p. 480.
  43. Drabkin 2007, p. 11.
  44. Bader 2004, pp. 135–137.
  45. Yefim 2008, pp. 483–484.
  46. 46,0 46,1 Schlaiefer 1950, p. 220.
  47. Hiscock 2003, p. 16.
  48. 48,0 48,1 Hiscock 2003, p. 18.
  49. Hiscock 2003, p. 19.
  50. Mason 1991, p. 285.
  51. 51,0 51,1 51,2 Hiscock 2003, p. 20.
  52. 52,0 52,1 Brown 1980, p. 112.
  53. Brown 1980, p. 109.
  54. Brown 1980, p. 114.
  55. Brown 1980, p. 115.
  56. Data on the Merlin III engine and 16 lb boost.
  57. «Hurricane/LF658». Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2009. 
  58. «Hurricane/KZ321». Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2009. 
  59. «/www.vintagewings.ca». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2010. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2009. 
  60. KZ321 (Vintage Wings)[νεκρός σύνδεσμος]
  61. «Hurricane/P3351». Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2009. 
  62. Flypast Magazine February 2014
  63. UK Serials
  64. «Hurricane/AB832». Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2009. 
  65. «Hurricane/Z3055». Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2009. 
  66. 66,00 66,01 66,02 66,03 66,04 66,05 66,06 66,07 66,08 66,09 66,10 66,11 66,12 66,13 66,14 66,15 66,16 66,17 Ellis 2008, σελ. 27–267
  67. Ellis 2008, σελ. 59
  68. Cambridge Bomber and Fighter Society
  69. Bergmann, Roland. «Aircraft N96RW Profile». 1941 Canadian Car & Foundry Hurricane Mk. II. Airport-Data.Com. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2013. 
  70. «Lone Star Flight Museum». About Us - Aircraft Status. The Lone Star Flight Museum, Galveston, Texas. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2013. 
  71. NTSB, Aviation Accident List by Month. «Saturday 04-26-08 Probable Cause». DFW08LA118A. The US National Transportation Safety Board. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2013. 
  72. «Hawker Hurricane Mk. IIa». The National Museum of the United States Air Force. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2013. 
  73. Green, Swanborough p. 285
  74. Green, Swanborough p. 287
  75. Bridgman 1946, pp. 128–129.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Bader, Douglas. Fight for the Sky: The Story of the Spitfire and Hurricane. London: Cassell Military Books, 2004. ISBN 0-304-35674-3.
  • Barker, Ralph. The Hurricats: The Fighters That could not Return. Stroud, Gloucestershire: Tempus Publishing, 2000. ISBN 0-7524-2005-4.
  • Beamont, Roland. "Hurricane Baptism." Aeroplane Monthly magazine, Volume 22, No. 1, Issue 249, January 1994. London: IPC Magazines Limited.
  • Beamont, Roland. "Hurricane Testing." Aeroplane Monthly magazine, Volume 22, No. 2, Issue 250, February 1994. London: IPC Magazines Limited.
  • Bignozzi, Giorgio. Aerei d'Italia(in Italian). Milan: Milano Edizioni E.C.A., 2000.
  • Bishop, Edward. Hurricane. Shrewsbury: Airlife Publishing, 1986. ISBN 0-906393-62-0.
  • Boer, P.C.. The Loss of Java. NUS Press, 2011. ISBN 978-9971695132. And earlier Dutch version Het Verlies van Java. De Bataafsche Leeuw, 2006. ISBN 90-6707-599-X.
  • Bowyer, Chaz. Hurricane at War. London: Ian Allen Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0665-2.
  • Boyne, Walter J. Scontro di Ali — L'aviazione militare nella Seconda Guerra Mondiale (in Italian). Milan: Mursia, 1997. ISBN 88-425-2256-2.
  • Breffort, Dominique. Hawker Hurricane — de 1935 à 1945 (Avions et Pilotes 14) (in French). Paris: Histoire et Collections, 2010. ISBN 978-2-915239-86-7.
  • Bridgman, Leonard, ed. "The Hawker Hurricane". Jane’s Fighting Aircraft of World War II. London: Studio, 1946. ISBN 1-85170-493-0.
  • Brodie, Ian. Hurricane Mk IIA: The Alpine Fighter Collection. Auckland, New Zealand: Reed Books, 2000. ISBN 0-7900-0717-7.
  • Brown, Eric, CBE, DCS, AFC, RN.; William Green and Gordon Swanborough. Wings of the Navy, Flying Allied Carrier Aircraft of World War Two. London: Jane's Publishing Company, 1980. ISBN 0-7106-0002-X.
  • Bungay, Stephen. The Most Dangerous Enemy. London: Aurum Press, 2000. ISBN 1-85410-721-6.
  • Burns, Michael G. Cobber Kain. Auckland, New Zealand: Random Century, 1992. ISBN 0-9583693-2-1.
  • Cacutt, Len, ed. “Hawker Hurricane.” Great Aircraft of the World. London: Marshall Cavendish, 1989. ISBN 1-85435-250-4.
  • Chorlton, Martyn. "Hawker Hurricane MK I-V (Air Vanguard; 6)". Oxford: Osprey Publishing, 2013. ISBN 978-1-78096-602-1.
  • Cull, Brian and Frederick Galea. Gladiators over Malta: The Story of Faith, Hope and Charity. Rabat, Malta: Wise Owl Publications, 2008. ISBN 978-99932-92-78-4.
  • Cull, Brian and Brian and Paul Sortehaug. Hurricanes Over Singapore: RAF, RNZAF and Nei Fighters in Action Against the Japanese Over the Island and the Netherlands East Indies, 1942 . London: Grub Street, 2004. ISBN 1-904010-80-6.
  • Donald, David. The Military Propeller Aircraft Guide. London: Chartwell Books, Inc., 1999. ISBN 0-7858-1023-4.
  • Deighton, Len. Fighter: The True Story of the Battle of Britain. New York: Ballantine Books, 1977. ISBN 0-586-04611-9.
  • De Marchi, Italo. Fiat CR.42 Falco. Modena: Stem Mucchi Editore, 1994.
  • De Marchi, Italo. Macchi MC. 200 "Saetta". Modena: Stem Mucchi Editore, 1994.
  • Dibbs, John and Tony Holmes. Hurricane: A Fighter Legend. Oxford, UK: Osprey, 1995. ISBN 1-85532-498-9.
  • Drabkin, Artem. The Red Air Force at War: Barbarossa and the Retreat to Moscow – Recollections of Fighter Pilots on the Eastern Front. Barnsley, South Yorkshire, UK: Pen & Sword Military, 2007. ISBN 1-84415-563-3.
  • Fozard, John W., ed. Sydney Camm and the Hurricane: Perspectives on the Master Fighter Designer and his Finest Achievement. London: Airlife, 1991. ISBN 1-85310-270-9.
  • Glancey, Jonathan. Spitfire: The Illustrated Biography. London: Atlantic Books, 2006. ISBN 978-1-84354-799-0.
  • Gleed, Ian. Arise to Conquer. New York: Random House, 1942.
  • Golley, John. "Hurricanes over Murmansk". Shrewsbury: Airlife Publishing, 2001. ISBN 1-84037-298-2
  • Gordon, Yefim. Soviet Air Power in World War 2. Hinkley, UK: Midland /Allan Publishing, 2008. ISBN 978-1-85780-304-4.
  • Green, William. "Hawker Hurricane." Famous Fighters of the Second World War. London: MacDonald, 1957.
  • Gunston, Bill. Aerei della 2a Guerra Mondiale (in Italian). Milan: Alberto Peruzzo editore, 1984. NO ISBN.
  • Haining, Peter. The Chianti Raiders. London: Robson Books, 2006. ISBN 1-86105-829-2.
  • "Half-Century Hurricane": Part Four. Air International, July 1987, Vol. 33, No. 1, pp. 26–35, 49. ISSN 0306-5634.
  • Harvey-Bailey, A. The Merlin in Perspective: The Combat Years. Derby, UK: Rolls-Royce Heritage Trust, 1995 (4th edition). ISBN 1-872922-06-6.
  • Hiscock, Melvyn. Hawker Hurricane Inside and Out. Ramsbury, Marlborough, UK: The Crowood Press, 2003. ISBN 978-1-86126-630-9.
  • Holmes, Tom. Hurricanes to the Fore: The First Aces (Aircraft of the Aces: Men and Legends Ser.# 7). Oxford, UK: Osprey Publishing, 1999. ISBN 978-84-8372-221-3.
  • "The Hurricane Unveiled (article and photos)." Flight, No. 1533, Vol XXXIII, 12 May 1938.
  • Jackson, Robert. The Forgotten Aces. London: Sphere Books Ltd., 1989. ISBN 0-7474-0310-4.
  • Jacobs, Peter. Hawker Hurricane. Ramsbury, Marlborough, UK: Crowood Press, 1998. ISBN 1-86126-126-8.
  • Jarrett, Philip. "Nothing Ventured...:Part Ten". Aeroplane Monthly, January 1991, Vol 19 No 1. ISSN 0143-7240. pp. 18–23.
  • Keskinen, Kalevi and Kari Stenman. Hurricane & Gladiator (Suomen Ilmavoimien Historia 25) (bilingual Finnish/English). Espoo, Finland: Kari Stenman, 2005. ISBN 952-99432-0-2.
  • Lowe, Malcolm V. and Paul Blackah. Hawker Hurricane: Owners' Workshop Manual. Sparkford, Yeovil, UK: Haynes Publishing, 2010. ISBN 978-1-84425-955-7.
  • Malizia, Nicola. Aermacchi Bagliori di guerra – Flashes of War (Macchi MC.200- MC.202 – MC.205/V) (in Italian). Rome: Ibn Editore, 2002. ISBN 88-7565-030-6.
  • Marchant, David J. Rise from the East: The Story of 247 (China British) Squadron Royal Air Force. Tonbridge, Kent, UK: Air Britain (Historians) Ltd., 1996. ISBN 978-0-85130-244-7.
  • Mason, Francis K. The British Fighter Since 1912. London: Putnam, 1992. ISBN 0-85177-852-6.
  • Mason, Francis K. Hawker Aircraft Since 1920 (3rd revised edition). London: Putnam, 1991. ISBN 0-85177-839-9.
  • Mason, Francis K. The Hawker Hurricane (Macdonald Aircraft Monographs). London: Macdonald, 1962.
  • Mason, Francis K. The Hawker Hurricane [Rev. Edition]. Manchester, UK: Crécy Publishing, 2001. ISBN 0-947554-86-6.
  • Mason, Francis K. The Hawker Hurricane II C (Profile 24). Windsor, Berkshire, UK: Profile Publications, 1971.
  • Matricardi, Paolo. Aerei militari: Caccia e ricognitori — Volume 1. Milan: Mondadori Electa, 2006. No ISBN.
  • McKinstry, Leo. Hurricane: Victor of the Battle of Britain. London: John Murray, 2010. ISBN 978-1-84854-339-3.
  • Morgan, Hugh. Gli assi Sovietici della Seconda guerra mondiale(in Italian). Milan: Edizioni del Prado/Osprey Aviation, 1999. ISBN 84-8372-203-8.
  • Murray, Willamson. Strategy for Defeat. The Luftwaffe 1935–1945. Princeton, New Jersey: University Press of the Pacific, 2002. ISBN 0-89875-797-5.
  • Neulen, Hans Werner. In the Skies of Europe. Ramsbury, Marlborough, UK: The Crowood Press, 2006. ISBN 1-86126-799-1.
  • Postan, Michael M. British War Production London: HMSO, 1952.
  • Pacco, John. "Hawker Hurricane Mk.I" Belgisch Leger/Armee Belge: Het Militair Vliegwezen/l'Aeronautique Militare 1930-1940 (bilingual French/Dutch). Aartselaar, Belgium: J.P. Publications, 2003, pp. 60–65. ISBN 90-801136-6-2.
  • Ramsay, Winston, ed. The Battle of Britain Then and Now, Mark V. London: After the Battle Magazine, 1989. ISBN 0-900913-46-0.
  • Rybin, Yuriy. "Soviet Hurricane Aces of World War 2 (Osprey Aircraft of the Aces; 107)". Oxford: Osprey Publishing, 2012. ISBN 978-1-84908-741-4
  • Ryś, Marek. Hawker Hurricane. Redbourn, Herts, UK: Mushroom Model Publications, 2006. ISBN 978-8ar3-89450-32-6.
  • Sarkar, Dilip (Ed.). "Hurricane Manual 1940". Stroud (UK): Amberley, 2013. ISBN 978-1-4456-2120-3.
  • Schlaifer, Robert "Development of Aircraft Engines". Andover: The Andover Press, LTD, 1950. ISBN 978-0827720206.
  • Sgarlato, Nico. Fiat CR.42 (in Italian). Parma, Italy: Delta Editrice, 2005.
  • Shacklady, Edward. Hawker Hurricane (Classic WWII Aviation). London: Tempus Publishing, Limited, 2000. ISBN 978-0-75242-000-4.
  • Shores, Christopher. Bloody Shambles, The First Comprehensive Account of the Air Operations over South-East Asia December 1941-April 1942. Volume One: Drift to War to the Fall of Singapore. London: Grub Street Press, 1992. ISBN 0-948817-50-X
  • Shores, Christopher, Brian Cull and Yasuho Izawa.Bloody Shambles: Volume Two: The Defence of Sumatra to the Fall of Burma. London: Grub Street, 1993. ISBN 0-948817-67-4.
  • Shores, Christopher, Brian Cull and Nicola Malizia. Malta: The Hurricane Years. London: Grub Street, 1987. ISBN 0-948817-06-2.
  • Snedden, Robert. World War II Combat Aircraft. Bristol, UK: Factfinders Parragon, 1997. ISBN 0-7525-1684-1.
  • Stenman, Kari and Andrew Thomas. Brewster F2A Buffalo Aces of World War 2. Oxford, UK: Osprey Publishing, 2010. ISBN 978-1-84603-481-7.
  • Thetford, Owen. British Naval Aircraft Since 1912. London: Putnam Aeronautical Books, 1994. ISBN 0-85177-861-5.
  • Thomas, Andrew. Hurricane Aces 1941-45. Oxford, UK: Osprey Publishing, 2003. ISBN 1-84176-610-0.
  • Thomas, Andrew. "India's Night Guardians". Aviation News, 30 October–12 November 1996.
  • Thomas, Andrew. Royal Navy Aces of World War 2. Oxford, UK: Osprey, 2007. ISBN 978-1-84603-178-6.
  • Vaccari, Pier Francesco. "Indian Ocean Raid." Historic Revue. Modena: Coop Giornalisti Storici, August 1995.
  • Weal, John. Bf 109D/E Aces 1939/41. Oxford, UK: Osprey Publishing, 1996 (Edizioni Del Prado, 1999). ISBN 84-8372-203-8.
  • Ellis, Ken (2008). Wrecks and Relics. Manchester: Crecy Publishing. ISBN 978-0-85979-134-2. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]