Εργατική τάξη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Η διευκρίνηση αυτή όχι απλά είναι απαραίτητη νοηματικά από μόνη της αλλά και υπαρκτή στις άλλες εκδοχές της σελίδας (στις άλλες γλώσσες) και εμείς το παραλείπουμε χωρίς λόγο Ετικέτες: Αναιρέθηκε Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό |
||
| Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
[[Αρχείο:Working-class protest in Greece.JPG|thumb|Εργατική πολιτική διαδήλωση στο κέντρο του [[Χαλάνδρι|Χαλανδρίου]] το 2013 για την επαναπρόσληψη]] |
[[Αρχείο:Working-class protest in Greece.JPG|thumb|Εργατική πολιτική διαδήλωση στο κέντρο του [[Χαλάνδρι|Χαλανδρίου]] το 2013 για την επαναπρόσληψη]] |
||
Με τον γενικό όρο '''«εργατική τάξη»''' χαρακτηρίζεται το σύνολο των εμμίσθων εργατών/εργαζομένων μιας κοινωνίας οι οποίοι αναγκάζονται για να μπορέσουν να ζήσουν, να πωλούν την εργατική τους δύναμη είτε χειρωνακτική είναι αυτή, είτε διανοητική. Τα χαρακτηριστικά βάσει των οποίων διαμορφώνεται η εργατική τάξη, τα μεσαία στρώματα και η καπιταλιστική τάξη, είναι τα εξής: α. Ιδιοκτησία ή όχι των μέσων παραγωγής, β. Διευθυντική θέση ή όχι στην παραγωγική διαδικασία, γ. παραγωγή ή όχι έμμεσης και άμεσης υπεραξίας, δ. ύψος μισθού.<ref>Φρ. Ένγκελς: [http://www.scribd.com/doc/116966207/%CE%97-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CF%84%CE%AC%CE%BE%CE%B7%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%91%CE%B3%CE%B3%CE%BB%CE%AF%CE%B1-%CF%84-%CE%91-%CE%92 Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία]</ref><ref>Κ. Μαρξ: [http://www.zontanos.gr/Karl_marx_Misthos_timi_kai_kerdos.pdf Μισθός, τιμή, κέρδος]</ref> |
Με τον γενικό όρο '''«εργατική τάξη»''' χαρακτηρίζεται, κατά τον Μαρξισμό, το σύνολο των εμμίσθων εργατών/εργαζομένων μιας κοινωνίας οι οποίοι αναγκάζονται για να μπορέσουν να ζήσουν, να πωλούν την εργατική τους δύναμη είτε χειρωνακτική είναι αυτή, είτε διανοητική. Τα χαρακτηριστικά βάσει των οποίων διαμορφώνεται η εργατική τάξη, τα μεσαία στρώματα και η καπιταλιστική τάξη, είναι τα εξής: α. Ιδιοκτησία ή όχι των μέσων παραγωγής, β. Διευθυντική θέση ή όχι στην παραγωγική διαδικασία, γ. παραγωγή ή όχι έμμεσης και άμεσης υπεραξίας, δ. ύψος μισθού.<ref>Φρ. Ένγκελς: [http://www.scribd.com/doc/116966207/%CE%97-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CF%84%CE%AC%CE%BE%CE%B7%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%91%CE%B3%CE%B3%CE%BB%CE%AF%CE%B1-%CF%84-%CE%91-%CE%92 Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία]</ref><ref>Κ. Μαρξ: [http://www.zontanos.gr/Karl_marx_Misthos_timi_kai_kerdos.pdf Μισθός, τιμή, κέρδος]</ref> |
||
Έτσι τα άτομα που ανήκουν στην εργατική τάξη, είναι υποχρεωμένα να πωλούν ή σε ορισμένες περιπτώσεις να νοικιάζουν (υπενοικιαζόμενοι) την εργατική τους δύναμη/τέχνη/γνώση στους ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής ή στους εκάστοτε διαχειριστές τους. |
Έτσι τα άτομα που ανήκουν στην εργατική τάξη, είναι υποχρεωμένα να πωλούν ή σε ορισμένες περιπτώσεις να νοικιάζουν (υπενοικιαζόμενοι) την εργατική τους δύναμη/τέχνη/γνώση στους ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής ή στους εκάστοτε διαχειριστές τους. |
||
Έκδοση από την 11:15, 18 Ιανουαρίου 2022
Με τον γενικό όρο «εργατική τάξη» χαρακτηρίζεται, κατά τον Μαρξισμό, το σύνολο των εμμίσθων εργατών/εργαζομένων μιας κοινωνίας οι οποίοι αναγκάζονται για να μπορέσουν να ζήσουν, να πωλούν την εργατική τους δύναμη είτε χειρωνακτική είναι αυτή, είτε διανοητική. Τα χαρακτηριστικά βάσει των οποίων διαμορφώνεται η εργατική τάξη, τα μεσαία στρώματα και η καπιταλιστική τάξη, είναι τα εξής: α. Ιδιοκτησία ή όχι των μέσων παραγωγής, β. Διευθυντική θέση ή όχι στην παραγωγική διαδικασία, γ. παραγωγή ή όχι έμμεσης και άμεσης υπεραξίας, δ. ύψος μισθού.[1][2]
Έτσι τα άτομα που ανήκουν στην εργατική τάξη, είναι υποχρεωμένα να πωλούν ή σε ορισμένες περιπτώσεις να νοικιάζουν (υπενοικιαζόμενοι) την εργατική τους δύναμη/τέχνη/γνώση στους ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής ή στους εκάστοτε διαχειριστές τους.
Αντιλήψεις σχετικά με την εργατική τάξη
Σύμφωνα με τον μαρξισμό, η βασική δύναμη που κινεί την ιστορία του ανθρώπου, είναι η πάλη των τάξεων, η πάλη δηλαδή ανάμεσα στην κάθε φορά κοινωνικά κυρίαρχη τάξη και τις κυριαρχούμενες/καταπιεζόμενες τάξεις. Η πάλη των τάξεων αποτελεί μια βασική κοινωνική σχέση η οποία εμφανίζεται ήδη από την αρχαιότητα, μαζί με την εμφάνιση των ταξικών κοινωνιών και του κράτους.
Υπό αυτή την λογική, παραμένει ορθή και στην εποχή μας η ανάλυση των σύγχρονων κοινωνιών βάσει της αντίληψης της ύπαρξης των τάξεων και του μεταξύ τους ανταγωνισμού (πάλης). Και αυτό, παρ' όλες τις μεγάλες αλλαγές που έχουν συντελεστεί τις τελευταίες δεκαετίες στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και κατ' επέκταση στις καπιταλιστικές κοινωνίες. Εφ' όσον εξακολουθούν να ισχύουν οι βασικές κοινωνικές αιτίες διαμόρφωσης των τάξεων και των ταξικών διαφορών (ποιος κατέχει τα μέσα παραγωγής και ποιος όχι, ποιος έχει διευθυντική θέση στην παραγωγή και ποιος εκτελεστική, παραγωγή υπεραξίας, ύψος μισθού), τότε εξακολουθεί να ισχύει και ο χωρισμός της καπιταλιστικής κοινωνίας, σε αντιμαχόμενες κοινωνικά τάξεις.[3][4] Η μαρξιστική θεωρία αντιλαμβάνεται τις κοινωνικές τάξεις τόσο ως κοινωνικές ομάδες, όσο και ως κοινωνικές σχέσεις.
Στον αντίποδα του μαρξισμού, κατά ορισμένους μελετητές, η περιγραφή της τάξης σαν κεντρικής κοινωνικής σχέσης των σύγχρονων κοινωνιών, έχει περιθωριοποιηθεί στη σύγχρονη ανάλυση. Κριτικοί του μαρξισμού έχουν μιλήσει για τον θάνατο της τάξης και μαρξιστές θεωρητικοί του σύγχρονου καπιταλισμού για τον παροπλισμό της (demobilization). Κατά μία άποψη, αυτό που έχει πεθάνει ή παροπλισθεί είναι η μυθοπλασία (fiction) της εργατικής τάξης. Αυτή η έννοια έχει αποδομηθεί από την κριτική και άλλες ιστορικές εξελίξεις [5] και καθώς πολλαπλά κοινωνικά “κέντρα” αλληλοσυγκρουόμενων δυνάμεων έχουν καταλάβει το ιστορικό προσκήνιο, η έννοια της εργατικής τάξης έχει περιφερειοποιηθεί και απενεργοποιηθεί. Επίσης, θεωρίες που εκτοπίζουν την οικονομική ουσία της κοινωνίας έχουν επίσης εκτοπίσει τα στοιχεία του μετασχηματισμού της κοινωνίας. Η μιλιταριστική εικόνα της μαζικής ενότητας των εργατών θεωρείται μέρος μιας ξεπερασμένης αντίληψης της κοινωνίας και ξεπερασμένων πολιτικών αλλαγής.
Υπάρχει μια άποψη που διατυπώνεται από ορισμένους κοινωνιολόγους, ότι, παρά την σαφήνεια του ορισμού της εργατικής τάξης, προβλήματα στατιστικής δεν διευκολύνουν ένα σαφή και συνοπτικό ορισμό. Άλλοι μελετητές και κοινωνιολόγοι διατυπώνουν την άποψη, ότι ο όρος "εργατική τάξη" καλύπτει την κατώτερη κοινωνική τάξη (όλους όσους δουλεύουν χειρωνακτικά ως ημερομίσθιοι εργάτες ή/και διανοητικά ως εργαζόμενοι που πωλούν την διανοητική εργατική τους δύναμη, στα πλαίσια μιας περισσότερο βιομηχανικής, πολυμορφικής οικονομίας. Η άποψη αυτή -επίσης σύμφωνα με άλλους μελετητές- μπορεί να κριθεί εν μέρει κυκλική, ή όπως λέγεται ταυτολογική, με το επιχείρημα ότι το ορίζον περιέχει το οριζόμενο.
Μια ακόμα ανάλυση θεωρεί ότι μπορεί να πραγματευτεί μια μεγάλη ποικιλία καπιταλιστικών και μή-καπιταλιστικών διαδικασιών που συμβαίνουν στις βιομηχανικές κοινωνίες. Σύμφωνα με αυτή, τα άτομα μπορεί να συμμετέχουν ταυτόχρονα σε διάφορες τάξεις. Επίσης, σύμφωνα με αυτούς τους μελετητές, προβλήματα ανακύπτουν και σε άλλους ορισμούς π.χ. "χαμηλά στρώματα" μιας κοινωνίας και η διακίνηση ατόμων προς και από τα στρώματα αυτά με δεδομένο ότι υφίσταται η διαδικασία της κοινωνικής κινητικότητας (π.χ. ένας εργάτης μπορεί σε κάποια στιγμή της ζωής του να γίνει εργολάβος, ή ένας τεχνίτης υπάρχει μια περίπτωση να αναλάβει μια αντιπροσωπεία). Αντίστοιχα γίνεται αντιληπτή με διαφορετικό τρόπο η έννοια της “πάλης των τάξεων” η οποία αποσυνδέεται από την πολεμική συμβολική και θεωρείται ότι μπορεί να εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους, όπως π.χ. με τις διαφωνίες μεταξύ συζύγων.[6] Σχετική είναι και η θεώρηση της έννοιας της “πάλης των τάξεων” ως μύθου, από ορισμένους αναλυτές.[7]
Δείτε επίσης
Πηγές
- ↑ Φρ. Ένγκελς: Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία
- ↑ Κ. Μαρξ: Μισθός, τιμή, κέρδος
- ↑ Ευτ. Μπιτσάκης: Ανθρώπινη φύση και κομμουνισμός
- ↑ Ντ. Χάρβεϊ: Το αίνιγμα του κεφαλαίου
- ↑ Graham J. (1991) Fordism/post-Fordism, Marxism/post-Marxism: The second cultural divide? Rethinking Marxism 4 (1): 39-58, και Graham J (1992b) Post-Fordism as politics: The political consequences of narratives on the left. Environment and Planning D: Society and Space 10, αναφέρονται στο Katherine Gibson & Julie Graham, Rethinking Class in Industrial Geography: Creating a Space for an Alternative Politics of Class, Economic Geography, Vol. 68, No. 2, Industrial Geography (Apr., 1992)[νεκρός σύνδεσμος], σελ. 124, 125.
- ↑ Katherine Gibson & Julie Graham, Rethinking Class in Industrial Geography: Creating a Space for an Alternative Politics of Class, Economic Geography, Vol. 68, No. 2, Industrial Geography (Apr., 1992), σελ. 124, 125.
- ↑ A.W. Metcalfe, Myths of Class Struggle: The Metaphor of War and the Misunderstanding of Class
- "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica" τομ.56ος, σελ.344.