Εορδαία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
μ λατινικοί -> ελληνικοί χαρακτήρες, αντικατέστησε: H → Η |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
| Γραμμή 16: | Γραμμή 16: | ||
== Γεωγραφία == |
== Γεωγραφία == |
||
Η Εορδαία εκτεινόταν στο λεκανοπέδιο του σημερινού ομώνυμου Δήμου, επίσης στο νότιο τμήμα του Δήμου Αμυνταίου και στο δυτικό τμήμα του Δήμου Έδεσσας και συνόρευε δυτικά με την αρχαία Ορεστίδα |
Η Εορδαία εκτεινόταν στο λεκανοπέδιο του σημερινού ομώνυμου [[Δήμος Εορδαίας|Δήμου Εορδαίας]], επίσης στο νότιο τμήμα του [[Δήμος Αμυνταίου|Δήμου Αμυνταίου]] και στο δυτικό τμήμα του [[Δήμος Έδεσσας|Δήμου Έδεσσας]] και συνόρευε δυτικά με την αρχαία [[Ορεστίδα]], νότια με την Ελιμιώτιδα, βόρεια με τη [[Λυγκηστίδα]] και ανατολικά με τη [[Βοττιαία]] της Κάτω Μακεδονίας. Τα ανατολικά σύνορά της ορίζονταν από την οροσειρά του [[Βέρμιο|Βερμίου]] και τα δυτικά από τα βουνά [[Άσκιο]] και [[Βέρνο]], τα οποία την περιέβαλλαν σαν φυσικά τείχη, δίνοντας την όψη ενός απέραντου φυσικού φρουρίου<ref>[http://www.ems.gr/analytikos-katalogos-ekdoseon/makedoniki-vivliothiki/070-samsaris.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170424001705/http://www.ems.gr/analytikos-katalogos-ekdoseon/makedoniki-vivliothiki/070-samsaris.html|date=2017-04-24}} Δημήτρης Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας (Το τμήμα της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας), Θεσσαλονίκη 1989 (Έκδοση της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών), σ. 53-56. ISBN 960-7265-01-7.</ref>. |
||
Η ετυμολογία του ονόματός της ίσως να μην είναι άσχετη με την υδρογραφική ιδιαιτερότητα του λεκανοπεδίου, το οποίο ξεχώριζε για τα άφθονα νερά του, καθώς υπήρχαν σε αυτό πέντε λίμνες (ανάμεσά τους και η αποξηραμένη σήμερα Κίτρινη λίμνη-έλος), ενώ το διέρρεε από το νότιο ως το βόρειο άκρο ο [[Εορδαϊκός]] ποταμός (σημερινό ρέμα του Πεντάβρυσου) με τους παραποτάμους του (Ασπροποτάμου κ.α.) και ένα πλήθος από χειμάρρους<ref>[http://www.ems.gr/analytikos-katalogos-ekdoseon/makedoniki-vivliothiki/070-samsaris.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170424001705/http://www.ems.gr/analytikos-katalogos-ekdoseon/makedoniki-vivliothiki/070-samsaris.html|date=2017-04-24}} Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας, ό. π., σ. 53-56. ISBN 960-7265-01-7.</ref>. |
Η ετυμολογία του ονόματός της ίσως να μην είναι άσχετη με την υδρογραφική ιδιαιτερότητα του λεκανοπεδίου, το οποίο ξεχώριζε για τα άφθονα νερά του, καθώς υπήρχαν σε αυτό πέντε λίμνες (ανάμεσά τους και η αποξηραμένη σήμερα Κίτρινη λίμνη-έλος), ενώ το διέρρεε από το νότιο ως το βόρειο άκρο ο [[Εορδαϊκός]] ποταμός (σημερινό ρέμα του Πεντάβρυσου) με τους παραποτάμους του (Ασπροποτάμου κ.α.) και ένα πλήθος από χειμάρρους<ref>[http://www.ems.gr/analytikos-katalogos-ekdoseon/makedoniki-vivliothiki/070-samsaris.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170424001705/http://www.ems.gr/analytikos-katalogos-ekdoseon/makedoniki-vivliothiki/070-samsaris.html|date=2017-04-24}} Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας, ό. π., σ. 53-56. ISBN 960-7265-01-7.</ref>. |
||
Έκδοση από την 19:13, 6 Δεκεμβρίου 2021
|
Εορδαία | |
|---|---|
| |
| Γύρω από την λίμνη Βεγορίτιδα βρίσκονται οι σημαντικότεροι αρχαιολογικοί χώροι. | |
| Τοποθεσία: | Μακεδονία |
| Μεγαλύτερη πόλη: | Εορδαία |
| Διάλεκτος: | Μακεδονική γλώσσα αργότερα Ελληνιστική Κοινή |
| Περίοδος ακμής: | 4ος-2ος αιώνας π.Χ. |
| |
| Η σταδιακή επέκταση του Μακεδονικού βασιλείου | |
Η Εορδαία είναι περιοχή της Αρχαίας Μακεδονίας. Εντάσσεται ιστορικά στην Άνω Μακεδονία και αποτελούσε βασίλειο, το οποίο διοικούσε μια τοπική αριστοκρατία, όπως τα υπόλοιπα βασίλεια της Άνω Μακεδονίας, της Ορεστίδας και της Ελιμίας.[1]
Γεωγραφία
Η Εορδαία εκτεινόταν στο λεκανοπέδιο του σημερινού ομώνυμου Δήμου Εορδαίας, επίσης στο νότιο τμήμα του Δήμου Αμυνταίου και στο δυτικό τμήμα του Δήμου Έδεσσας και συνόρευε δυτικά με την αρχαία Ορεστίδα, νότια με την Ελιμιώτιδα, βόρεια με τη Λυγκηστίδα και ανατολικά με τη Βοττιαία της Κάτω Μακεδονίας. Τα ανατολικά σύνορά της ορίζονταν από την οροσειρά του Βερμίου και τα δυτικά από τα βουνά Άσκιο και Βέρνο, τα οποία την περιέβαλλαν σαν φυσικά τείχη, δίνοντας την όψη ενός απέραντου φυσικού φρουρίου[2].
Η ετυμολογία του ονόματός της ίσως να μην είναι άσχετη με την υδρογραφική ιδιαιτερότητα του λεκανοπεδίου, το οποίο ξεχώριζε για τα άφθονα νερά του, καθώς υπήρχαν σε αυτό πέντε λίμνες (ανάμεσά τους και η αποξηραμένη σήμερα Κίτρινη λίμνη-έλος), ενώ το διέρρεε από το νότιο ως το βόρειο άκρο ο Εορδαϊκός ποταμός (σημερινό ρέμα του Πεντάβρυσου) με τους παραποτάμους του (Ασπροποτάμου κ.α.) και ένα πλήθος από χειμάρρους[3].
Ιστορία
Ως πρώτοι κάτοικοι της περιοχή αναφέρονται οι Πελασγοί[εκκρεμεί παραπομπή], που αργότερα, αφομοιώθηκαν πιθανότατα από το ελληνικό φύλο των Εορδών. Οικιστικές προϊστορικές ή μυκηναϊκές θέσεις εντοπίζονται στην περιοχή της Κίτρινης Λίμνης.
Η Εορδαία της Άνω Μακεδονίας, αποτελούσε αυτόνομο βασίλειο, που εντάχθηκε γρήγορα με τον Μακεδονικό Βασίλειο, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες περιοχές της Άνω Μακεδονίας, οι οποίες εντάχθηκαν αργότερα.
Από τις αρχαίες πηγές μνημονεύονται τέσσερις σημαντικές πόλεις:
- Η Εορδαία κείμενη στην όχθη της Βεγορίτιδας λίμνης που καταστράφηκε από επιδρομές τον 3ο αιώνα μ.Χ. Αποτελούσε την πρωτεύουσα πόλη της περιοχής. Κατα τον Μαργαρίτη Δήμιτσα, η πόλις Εορδαία βρισκόταν στη θέση του σημερινού χωριού Πύργοι (Κατράνιτσα). Γράφει λοιπόν μεταξύ άλλων : «...η μεν πρωτεύουσα αυτής Εορδαία έκειτο μεσημβρινοανατολικώς της λίμνης του Οστρόβου παρά το νύν χωρίω Κατράνιτσα, του οποίου η θέσις φαίνεται λίαν κατάλληλος εις αρχαίαν πόλιν παρά τω Εορδαικώ (Ποτάβα) ποταμώ. Η αρχαία αυτή πόλις διατηρηθείσα μέχρι του 10 αιώνοςκατεστράφη υπό των Βουλγάρων και έκτοτε πλέον δεν ανωκοδομήθη καταλίπουσα ερείπια τινά παρά τω προμνησθέντι χωρίω Κατράνιτσα».[4]
- Η Άρνισσα, πιθανόν κοντά στην θέση του σημερινού οικισμού.
- Η Βοκερία, σε μια από τις αρχαιολογικές θέσεις βόρεια των λιμνών.
- Η Κέλλη, πιθανόν σε παραλίμνια θέση νότια της λίμνης Βεγορίτιδας.
Επίσης, από την ιστορικογεωγραφική έρευνα έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη αρκετών αρχαίων οικισμών της Εορδαίας κοντά στα εξής σημερινά χωριά: Άγιος Δημήτριος, Άγιος Χαράλαμπος, Άγιος Χριστόφορος, Ακρινή, Ανατολικό, Ασβεστοχώρι, Βεγόρα, Δροσερό, Εξοχή, Ερμακιά, Καπνοχώρι, Καρδιά, Καρυοχώρι, Κόμανος, Κομνηνά, Μαυροπηγή, Μεσόβουνο, Πολύμυλος, Ποντοκώμη, Πύργοι και Σπηλιά[5].
Οι Εορδοί, κατά τους Περσικούς Πολέμους, επί Ξέρξη Α', μήδισαν και μετείχαν εναντίον των πόλεων-κρατών της Νότιας Ελλάδας στη μάχη των Πλαταιών.[6] Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, στην Εορδαία στρατοπέδευσε ο βασιλιάς των Σπαρτιατών, Βρασίδας, τo 424 π.Χ., ως σύμμαχος του βασιλιά της Μακεδονίας, Περδίκκα Β΄, που πολεμούσε τον βασιλιά των Λυγκηστών, Αρριβαίο.[7]
Κατά την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, οι Εορδοί συμμετείχαν υπό την αρχηγία του ηγεμόνα τους Πτολεμαίου του Λάγου και ιδρυτή της Δυναστεία των Πτολεμαίων στην Αρχαία Αίγυπτο. Μνεία της Εορδαίας γίνεται και αργότερα κατά τη ρωμαϊκή περίοδο επειδή μέσω αυτής πέρναγε η ρωμαϊκή οδός Εγνατία.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επιγραφές (κυρίως απελευθερωτικές πράξεις) ρωμαϊκών (αυτοκρατορικών) χρόνων από το σημ. χωριό Εξοχή, οι οποίες μαρτυρούν τον θεσμό της δουλείας και τη λατρεία της Ενοδίας θεάς στην αρχαία Εορδαία. [8] Εξάλλου, στην αρχαία αυτή φυλετική περιοχή μαρτυρείται το υψηλότερο, μετά την Ελίμεια, ποσοστό λατρευόμενων θεοτήτων (17 θεότητες και 18 τόποι λατρείας). [9]
Προσωπικότητες
- Πτολεμαίος Α' ο Λαγού, στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου, σατράπης (323-305) και βασιλιάς της Αιγύπτου.
Σημειώσεις και παραπομπές
- ↑ Macedonian Institutions Under the Kings
- ↑ [1] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δημήτρης Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας (Το τμήμα της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας), Θεσσαλονίκη 1989 (Έκδοση της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών), σ. 53-56. ISBN 960-7265-01-7.
- ↑ [2] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας, ό. π., σ. 53-56. ISBN 960-7265-01-7.
- ↑ Δήμιτσας, Μαργαρίτης (1988). Αρχαία Γεωγραφία της Μακεδονίας. Β'. Θεσσαλονίκη. σελ. 99.
- ↑ [3] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία, ό. π., σ. 172-181. ISBN 960-7265-01-7.
- ↑ Ηρόδοτος Ζ 185
- ↑ Θουκυδίδης Β 99
- ↑ Δ. Κ. Σαμσάρης, Οι επιγραφικές μαρτυρίες για τους θεσμούς της Δυτικής Μακεδονίας κατά τη ρωμαιοκρατία, Μακεδονικά 22(1982)295-308
- ↑ Δ. Κ. Σαμσάρης, «Οι λατρείες στη Δυτική Μακεδονία κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Συμβολή στη μελέτη των λατρειών της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας», στο βιβλίο του : Έρευνες στην ιστορία, την τοπογραφία και τις λατρείες των ρωμαϊκών επαρχιών Μακεδονίας και Θράκης, Θεσσαλονίκη 1984, σ. 59-130
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με την αρχαία Μακεδονία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
