Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1928

Οι βουλευτικές εκλογές στις 19 Αυγούστου 1928 έγιναν από την Κυβέρνηση Ελευθέριου Βενιζέλου (είχε αναλάβει προ 1,5 μηνός μετά την πτώση της Κυβέρνησης Αλέξανδρου Ζαΐμη) και έγιναν με ψηφοδέλτιο.

Η «Εφημερίς των Βαλκανίων», (τόπος έκδοσης Θεσσαλονίκη), την ημέρα των εκλογών

Εκλογική μάχη

Η καθιέρωση του πλειοψηφικού ανάγκασε τα μικρά δημοκρατικά κόμματα να ζητήσουν εκλογική συνεργασία με τους Φιλελευθέρους και ο Βενίζέλος δέχθηκε μετά την ήττα της 1ης Νοεμβρίου. Έτσι στους συνδυασμούς των Φιλελευθέρων συνεργάστηκαν 21 υποψήφιοι του Παπαναστασίου, 9 του Κονδύλη, 5 του Μιχαλακόπουλου και 5 του Ζαβιτσιάνου. Ο Ιωάννηc Πcολέονταςc δεν δέχθηκε να συνεργαστεί, παρά τις εκκλήσεις των Φιλελευθέρων, και κατάρτισε συνδυασμούς σε 25 από 98 εκλογικές περιφέρειες. Η αντιβενιζελική παράταξη κατήλθε διαιρεμένη. Στην προσπάθεια δημιουργίας κοινού αντιβενιζελικού μετώπου κλήθηκε από το εξωτερικό ο Γεώργιος Στρέιτ, αλλά δενέγινε δεκτός ως επικεφαλής του αντιβενιζελισμού. Κατέβηκε υποψήφιος των Λαϊκών. Στις 23 Ιουλίου 1928 ξεκίνησε η προεκλογική μάχη με την ομιλία του Ελευθέριου Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη. Σε αυτήν διατύπωνε τις νέες κατευθυντήριες γραμμές της εξωτερικής του πολιτικής: συμφιλίωση με την Τουρκία, αναβάθμιση των σχέσεων της Ελλάδας με την Ιταλία. Κανένας υπαινιγμός δεν γινόταν για την Κύπρο, τα Δωδεκάννησα και Βόρρειο Ήπειρο. Στην εσωτερική πολιτική έμφαση δινόταν στην αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και στην αύξηση της γεωργικής παραγωγής.Την ημέρα των εκλογών ο Καφαντάρης περιοδεύοντας σε προσφυγικούς συνοικισμούς έπεσε θύμα επίθεσης. Επίσης ο Βενιζέλος δέχθηκε αίτημα των αντιπολιτευομένων σχετικά με την παράδοση των εκλογικών βιβλιαρίων από τους εκλογείς στους δικαστικούς αντιπροσώπους μετά την άσκηση του εκλογικού δικαιώματός τους, στις πόλεις όπου χρησιμοποιούντο τα εκλογικά βιβλιάρια, για την αποφυγή διπλοψηφιών.

Η απαγωγή των Μυλωνά και Μελά και ο κίνδυνος αναβολής των εκλογών

Η προεκλογική περίοδος σημαδεύεται από την απαγωγή δύο υποψηφίων του Καφανταρικού κόμματος στα Ιωάννινα από ληστές, του πρώην υπουργού Αλέξανδρου Μυλωνά και του Αλέξανδρου Μελά από την ληστρική ομάδα του Τάκη Κουμπή, ο οποίος ζητούσε για λύτρα το ποσό των έξι εκατομμυρίων δραχμών. Μαζί με τους δύο υποψήφιους απήχθησαν και ο πρώην βουλευτής Χασιώτης ο οποίος τελικά αφέθηκε ελεύθερος λόγω της προχωρημένης ηλικίας του. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος Ο Ελευθέριος Βενιζέλος δήλωσε πως θα αγωνιζόταν για την κατάργηση της ληστείας και θα παραιτούνταν αν δεν πετύχαινε αυτόν τον στόχο, ακόμα κι αν πετύχαινε το υπόλοιπο κυβερνητικό του πρόγραμμα. Επίσης δήλωσε πως θα αναβάλλονταν οι εκλογές αν δεν αφηνόταν ελεύθερος ο Μυλωνάς.

Αποτελέσματα

Το κοινοβούλιο της Ελλάδας μετά από το 1928.Αγροτικόν Εργατικόν Κόμμα=20 Προοδευτικό Κόμμα=3 Κόμμα Φιλελευθέρων=178 Άλλοι Βενιζελικοί=25 Λαϊκό Κόμμα=19 Κόμμα των Ελευθεροφρόνων=1 Άλλοι Αντι-Βενιζελικοί-4

• Εκλογικό Σύστημα : Πλειοψηφικό με στενή περιφέρεια
• Εκλογικός νόμος : Ν.Δ. 11.7.1928 (ΦΕΚ 122τ.Α΄11.7.1928)
• Εκλογικές περιφέρειες : 98
• Σύνολο υποψηφίων : 1.354

Κόμματα		Αρχηγοί	Ψήφοι			Έδρες
			Αριθμός	%	+− %	Αριθμός	+−
1	Κόμμα Φιλελευθέρων	Ελευθέριος Βενιζέλος	477,502	46,94		178
2	Λαϊκό Κόμμα	Παναγής Τσαλδάρης	243,543	23,94		19
3	Αγροτικόν Εργατικόν Κόμμα	Αλέξανδρος Παπαναστασίου	68,278	6,71		20
4	Κόμμα των Ελευθεροφρόνων	Ιωάννης Μεταξάς	53,958	5,30		1
5	Ανεξάρτητοι Βασιλόφρονες	-	38,556	3,79		4
6	Κόμμα Εθνικόν Δημοκρατικόν	Γεώργιος Κονδύλης	27,603	2,71		9
7	Προοδευτικό Κόμμα	Γεώργιος Καφαντάρης	25,729	2,53		3
8	Ανεξάρτητοι Δημοκρατικοί	-	18,069	1,78		6
9	Κόμμα Συντηρητικών Δημοκρατικών	Ανδρέας Μιχαλακόπουλος	15,852	1,56		5
10	Κόμμα Προοδευτικής Ενώσεως	Κωνσταντίνος Ζαβιτσάνος	13,452	1,32		5
11	Αγροτικό Κόμμα	;;;	17,042	1,68		0
12	Ενιαίο Μέτωπο (ΚΚΕ)	;;;	14,325	1,41		0
13	Εθνική Ένωσις	Θεόδωρος Πάγκαλος	1,958	0,19		0
14	Ανεξάρτητοι - Ακαθόριστοι	-	1,354	0,14		0
Έγκυρες ψήφοι			1.017.281	100,00		250
Άκυρα λευκά			4.153
Σύνολο			1.021.434

Πηγές

• Νίκος Οικονόμου, «Εκλογές-Δημοψηφίσματα Α.Πολιτικές συμπεριφορές στην περίοδο 1923-1936», Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000,τομ 7 Ο Μεσοπόλεμος 1922-1940. Από την Αβασίλευτη Δημοκρατία στη Δικτατορία της 4ης Αυγούστου,εκδ.Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2003, σελ.33-40
• Γρηγόρης Δαφνής, Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων 1923-1940, τόμος πρώτος,εκδ.Κάκτος, Αθήνα, 1997