Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος
Χρονική περίοδος:	1939 – 1945
Τοποθεσίες:	Ευρώπη, Ειρηνικός Ωκεανός, Νοτιοανατολική Ασία, Μέση Ανατολή, Μεσόγειος Θάλασσα και Αφρική
Αποτέλεσμα:	Συμμαχική νίκη
Θάνατοι (κατά προσέγγιση)
Στρατιώτες:	25 εκατομμύρια
Πολίτες:	37 εκατομμύρια
Σύνολο:	62 εκατομμύρια
Κύριοι συμμετέχοντες
Σύμμαχοι	Άξονας
Σοβιετική Ένωση Ηνωμένο Βασίλειο ΗΠΑ Γαλλία/Ελεύθερη Γαλλία Κίνα Πολωνία Αυστραλία Καναδάς	Γερμανία Ιαπωνία Ιταλία Ρουμανία Ουγγαρία Βουλγαρία Φινλανδία Γαλλία του Βισύ

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν η πιο εκτενής και δαπανηρή ένοπλη σύγκρουση στην ιστορία της ανθρωπότητας, στον οποίο ενεπλάκη η πλειοψηφία των παγκόσμιων εθνών, που πάλευαν ταυτόχρονα σε διάφορα σημαντικά θέατρα πολέμου, και που κόστισε περίπου 55.5 εκατομμύρια ζωές. Άρχισε στις 7 Ιουλίου 1937 στην Ασία και στις 1 Σεπτεμβρίου 1939 στην Ευρώπη και τελείωσε στις 15 Αυγούστου 1945. "Καινοτομία" αυτού του πολέμου: Η Ατομική Βόμβα. Με το τέλος του πολέμου άρχισε ο Ψυχρός Πόλεμος εξαιτίας της γιγάντωσης της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία, παρ'ότι νικήτριες, έχασαν το μεγαλύτερο μέρος των αποικιών τους. Τέλος, αναδείχτηκε η υπερδύναμη των Η.Π.Α..

Αίτια – Μεσοπόλεμος

Μετά την λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου οι νικητές επέβαλαν με την Συνθήκη των Βερσαλλιών στην ηττημένη Γερμανία σκληρότατους όρους με σκοπό να την γονατίσουν οικονομικά. Οι πολεμικές επανορθώσεις που επιβλήθηκαν στην Γερμανία ήταν τόσο υπέρογκες που δημιούργησαν ένα κύμα αντιδράσεων στον Γερμανικό λαό που πάντα πίστευε ότι δεν έχασε πραγματικά τον πόλεμο αλλά «προδόθηκε». Παράλληλα ο κόσμος βρισκόταν σε μία οικονομική κρίση που ξεκίνησε με την κατάρρευση του χρηματιστήριου της Νέας Υόρκης η οποία ακολουθήθηκε από μια ταχεία κάμψη της παραγωγής, απασχόλησης και εξωτερικού εμπορίου των ΗΠΑ. Αλυσιδωτά οι επιπτώσεις ήταν σημαντικές. Το Ηνωμένο Βασίλειο θέσπισε στην διάσκεψη της Οττάβας το σύστημα της προτίμησης στο εμπόριο με κράτη της Κοινοπολιτείας της, ενώ η φασιστική Ιταλία εφάρμοσε αυστηρούς έλεγχους στην παραγωγή και προχώρησε στην στρατιωτικοποίηση της χώρας.

Η απελπισία από την οικονομική κρίση και το αίσθημα ότι οι Γερμανοί δεν είχαν όλα αυτά που δικαιούνταν, οδήγησαν σε μια έξαρση του εθνικισμού και διευκόλυναν την άνοδο στην εξουσία του Εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος με αρχηγό τον Αδόλφο Χίτλερ. Η πολιτική του Χίτλερ ήταν να αναδημιουργήσει την Γερμανία αποκτώντας τον αναγκαίο «ζωτικό χώρο» και να κάνει ένα «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» με όλους εκείνους που θεωρούσε ότι είχαν φέρει την χώρα σε κακή κατάσταση. Το τελευταίο, πέρα από την Γαλλία, περιελάμβανε και τους Εβραίους και ήταν και βασικό όπλο του αντισημιτισμού του.

Στο ξεκίνημα της διακυβέρνησης του, ο Χίτλερ βεβαίωνε για τις ειρηνικές διαθέσεις του, αλλά στις 14 Οκτωβρίου 1933 ανακοίνωσε ότι δεν αναγνώριζε πλέον τους περιορισμούς σε πολεμικό εξοπλισμό που είχαν επιβληθεί στην Γερμανία και ότι ταυτόχρονα αποσυρόταν από την Κοινωνία των Εθνών. Την παραπάνω εξαγγελία συνόδευσε με προσφορά για περιορισμό των εξοπλισμών βάση διμερούς συμφωνίας με την Γαλλία, πράγμα που προκάλεσε αβεβαιότητα για τις πραγματικές του προθέσεις. Μετά την δολοφονία του αυστριακού καγκελάριου Ένγκελμπερτ Ντόλφους εξερράγη στην Αυστρία φιλοχιτλερικό κίνημα, και οι κινήσεις του γερμανικού στρατού δημιούργησαν υπόνοιες για ετοιμασίες επέμβασης στην Αυστρία, που ματαιώθηκε από μια Ιταλική κινητοποίηση.

Σε αντίδραση προς την Γερμανική επεκτατικότητα, η Γαλλία μέσω του υπουργού εξωτερικών της Λουί Μπαρτού, προσπάθησε να συνασπίσει όλα τα μέρη των οποίων τα συμφέροντα πλήγονταν από την αναβίωση της γερμανικής ισχύος. Μετά την δολοφονία του, ο διάδοχός του Πιέρ Λαβάλ προσανατολίστηκε σε μία τετραμερή συμφωνία μεταξύ Γαλλίας, Γερμανίας, Μεγάλης Βρετανίας και Ιταλίας. Αυτό όμως βόλευε τα ιταλικά σχέδια για επίθεση κατά της Αιθιοπίας. Ο ηγέτης της Ιταλίας, Μουσσολίνι, πέτυχε γαλλοϊταλική συμφωνία που του έδινε ελευθερία δράσης στην Αιθιοπία.

Η Ιαπωνία από τα τέλη του 19ου αιώνα είχε ξεκινήσει μια επέκταση βασισμένη στην εκβιομηχανοποίηση και τον εκσυγχρονισμό της. Το 1905 νίκησε την Ρωσία και το 1910 κατέλαβε την Κορέα και την έκανε αποικία της. Η πορεία εκδημοκρατισμού της χώρας ανακόπηκε την δεκαετία του 1930 από την οικονομική κρίση η οποία ανέδειξε πολλούς στρατιωτικούς ηγέτες που ανέλαβαν τον έλεγχο της χώρας στο όνομα του Αυτοκράτορα Χιροχίτο. Το 1931 η Ιαπωνία εισέβαλε στην Εσωτερική Μαντσουρία και το 1937 έκανε μια νέα εισβολή κατακτώντας και την υπόλοιπη περιοχή. Γι'αυτό τον λόγο πολλοί μελετητές θεωρούν έναρξη του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου το 1936/37.

Προσάρτηση Αυστρίας και Τσεχοσλοβακίας

Αρχείο:Adolf Hitler greets Neville Chamberlain.jpg

O Αδόλφος Χίτλερ υποδέχεται τον Νέβιλ Τσάμπερλεν στο Μόναχο.

Αρχείο:1anschluss.gif

Γερμανικά στρατεύματα παρελαύνουν στην Αυστρία στις 12 Μαρτίου 1938.

Στις 12 Μαρτίου του 1938 η Γερμανία εξανάγκασε σε άνευ όρων συνθηκολόγηση την Αυστρία και την προσάρτησε, σε μια κίνηση που ονομάστηκε Άνσλους. Η Ιταλία περίμενε να δει την αντίδραση της Βρετανίας, που τελικά δεν υπήρξε κι έτσι προτίμησε να δεχτεί την ενέργεια, σφίγγοντας περισσότερο τον δεσμό του άξονα Ρώμης-Βερολίνου. Τον Σεπτέμβριο υπό την απειλή πολέμου ο Χίτλερ προσάρτησε στην Γερμανία και την Σουδητία, περιοχή της δυτικής Τσεχοσλοβακίας με συμπαγή γερμανική μειονότητα 3.500.000 ατόμων. Ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Νέβιλ Τσάμπερλεν οδήγησε την Γερμανία στη Συμφωνία του Μονάχου, σύμφωνα με την οποία η Σουδητία κατοχυρωνόταν στην Γερμανία με αντάλλαγμα την υπόσχεση να μην προσαρτηθεί περισσότερο τσεχικό έδαφος, πράγμα που καταστρατηγήθηκε έξι μήνες αργότερα, όταν τον Μάρτιο του 1939 ο Χίτλερ κατέλαβε ολόκληρη την Τσεχοσλοβακία.

Η επεκτατικότητα της Γερμανίας ανησύχησε την Βρετανία, και σε απάντηση στις απειλές του Χίτλερ προς την Πολωνία για τα θέματα του Ντάντσιχ και της ανατολικής Πρωσίας, δεσμεύτηκε να επέμβει αν προσβαλλόταν η ανεξαρτησία της. Στις 23 Μαρτίου 1939 η Βρετανία και η Γαλλία είχαν εγγυηθεί μονομερώς την ακεραιότητα Βελγίου, Ολλανδίας και Ελβετίας. Την ίδια εγγύηση έδωσαν στις 31 Μαρτίου και στην Πολωνία. Μετά την κατάληψη της Αλβανίας από την Ιταλία στις 7 Απριλίου 1939, έδωσαν ανάλογες εγγυήσεις στην Ελλάδα και την Ρουμανία.

Κατά την κρίση της Σουδητίας το 1938 ο Στάλιν είχε προσφέρει βοήθεια στην Τσεχοσλοβακία, αλλά δεν κλήθηκε να συμμετέχει στην Συμφωνία του Μονάχου. Ο Χίτλερ του υπέβαλε μια πρόταση, και τελικά στις 23 Αυγούστου 1939 υπεγράφη στην Μόσχα το Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο μη Επίθεσης. Με ένα μυστικό πρωτόκολλο δόθηκε στον Στάλιν η ελευθερία να προσαρτηθούν στην ΕΣΣΔ η Φινλανδία, η Εσθονία, η Λετονία, η ανατολική Πολωνία και η ανατολική Ρουμανία.

Έναρξη του πόλεμου

Αρχείο:WWII Poland Invasion 1939-09-01.jpg

Γερμανοί στρατιώτες παραβιάζουν τα σύνορα της Πολωνίας.

Τα ξημερώματα της 1 Σεπτεμβρίου 1939, η Γερμανία εξαπέλυσε επίθεση στην Πολωνία. Ο Γερμανικός στρατός εφαρμόζοντας μια νέα τακτική, τον κεραυνοβόλο πόλεμο (blitzkrieg), που περιλάμβανε σαρωτικούς βομβαρδισμούς και ταχεία προέλαση τεθωρακισμένων και μηχανοκίνητων δυνάμεων, αιφνιδίασε τους Πολωνούς και σε πολύ σύντομο διάστημα κατέλαβε την Βαρσοβία και την μισή Πολωνία. Στις 17 Σεπτεμβρίου η Σοβιετική Ένωση εισέβαλε στην Πολωνία από ανατολικά και κατέλαβε την υπόλοιπη μισή. Μέχρι τις 6 Οκτωβρίου ολόκληρη η Πολωνία είχε καταληφθεί.

Στις 13 Οκτωβρίου 1939, η ΕΣΣΔ κήρυξε τον πόλεμο στην Φινλανδία μετά την άρνησή της να δεχτεί σοβιετικά στρατεύματα όπως αυτά που είχαν εγκατασταθεί στην Λιθουανία, Λεττονία και Εσθονία. Η Ρώσοι εισέβαλαν αλλά η αντίσταση που πρόβαλαν οι Φιλανδοί στην γραμμή Μανερχάϊμ στον ισθμό της Καρελίας, ανάγκασε τον Στάλιν να τερματίσει τον πόλεμο λαμβάνοντας ορισμένα εδαφικά ανταλλάγματα με την Συνθήκη της Μόσχας στις 12 Μαρτίου.

Πόλεμος στην Δυτική Ευρώπη

Στις 9 Απριλίου 1940 οι Γερμανοί για να εκμεταλλευθούν τα λιμάνια της, εισέβαλαν στη Νορβηγία και την κατέλαβαν χωρίς σημαντική αντίσταση, αφού οι Βρετανικές και Γαλλικές δυνάμεις που έκαναν επίσης απόβαση, αναγκάσθηκαν να αποχωρήσουν μετά την κατάρρευση του μετώπου στην Γαλλία. Οι Νορβηγοί υπέγραψαν ανακωχή στις 9 Ιουνίου. Η Δανία είχε συνθηκολογήσει ήδη από τις 9 Απριλίου μετά από απειλή για βομβαρδισμό της Κοπεγχάγης.

Αρχείο:French soldier weeping 1940.jpg

Γάλλος στρατιώτης κλαίει μετά την ήττα της Γαλλίας.

Μετά την εξασφάλιση της Νορβηγίας στράφηκαν προς την Γαλλία, και για να υπερκεράσουν την Γραμμή Μαζινό, σχεδίασαν έναν ελιγμό μέσω του Βελγίου, και επίθεση μέσω Λουξεμβούργου και δάσους των Αρδεννών. Στις 10 Μαΐου ξεκίνησε η εισβολή στο Βέλγιο και την Ολλανδία. Στις 14 Μαΐου η Ολλανδία παραδόθηκε, και την ίδια στιγμή ξεκινούσε επίθεση μέσω των Αρδεννών προς τα μετόπισθεν των Βρετανικών και Γαλλικών γραμμών. Ως τις 26 Μαΐου οι Βρετανικές δυνάμεις είχαν εγκλωβιστεί στην Δουνκέρκη, από όπου κατορθώθηκε με επιτυχία να γίνει εκκένωση και να περάσουν στην Βρετανία 338.226 στρατιώτες. Στις 27 Μαΐου συνθηκολόγησε το Βέλγιο, στις 5 Ιουνίου ξεκίνησε νέα επίθεση των Γερμανών κατά της Γαλλίας, και στις 10 Ιουνίου η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Βρετανίας και της Γαλλίας. Η Γαλλία ζήτησε ανακωχή που υπογράφηκε στις 25 Ιουνίου. Η Βόρεια Γαλλία παραχωρούνταν στην Γερμανία, και στην Νότια δημιουργήθηκε το κράτος του Βισύ.

Η Μεγάλη Βρετανία είχε μείνει η μοναδική δύναμη που συνέχιζε τον πόλεμο κατά της Γαλλίας. Οι ΗΠΑ μετά την πτώση της Γαλλίας κλονίστηκαν αλλά παρ’όλη την συμπάθεια προς την Βρετανία διατήρησαν την ουδετερότητά τους, ξεκινώντας όμως στρατολογία (για πρώτη φορά σε καιρό ειρήνης) και αυξάνοντας τον στρατιωτικό προϋπολογισμό. Η Βρετανία εφοδιαζόταν από τις ΗΠΑ, και για να διακοπεί αυτός ο εφοδιασμός οι Γερμανοί ξεκίνησαν την Μάχη του Ατλαντικού, χρησιμοποιώντας τον στόλο υποβρυχίων που είχαν κατασκευάσει, βυθίζοντας πολλά εμπορικά πλοία.

Αρχείο:Heinkel He III over London 7 Sep 1940.jpg

Γερμανικό βομβαρδιστικό πάνω από το Λονδίνο.

Ο Χίτλερ ήξερε ότι ο μόνος τρόπος για να υποτάξει την Βρετανία ήταν να εισβάλει στο έδαφός της, αλλά δεν τολμούσε απόβαση όσο δεν είχε εξουδετερωθεί η Βρετανική Αεροπορία. Έτσι ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 1940 την λεγόμενη Μάχη της Αγγλίας, με αεροπορικές επιδρομές κατά των αεροδρομίων και λιμανιών της Αγγλίας, που συνεχίστηκαν τον Σεπτέμβριο με επιδρομές κατά πόλεων στο εσωτερικό της χώρας. Η αποτελεσματικότητα του ραντάρ και των βρετανικών μαχητικών προκάλεσαν υψηλές απώλειες στην Γερμανική αεροπορία, που στράφηκε σε νυχτερινούς βομβαρδισμούς. Στις 17 Σεπτεμβρίου 1940 ο Χίτλερ ανέβαλε την εισβολή για να προετοιμάσει την εκστρατεία κατά της Σοβιετικής Ένωσης, για την οποία οι στρατηγοί του τελικά τον έπεισαν να ξεκινήσει την άνοιξη αντί του φθινόπωρου όπως αρχικά σχεδίαζε ώστε να αποφύγουν τον επερχόμενο χειμώνα.

Ο πόλεμος στα Βαλκάνια και την Βόρειο Αφρική

Στο μεταξύ η Ιταλία είχε κάνει τον Σεπτέμβριο, μια αποτυχημένη επίθεση κατά των βρετανών στην Αίγυπτο, που συνέχισε με επίθεση κατά της Ελλάδας στις 28 Οκτωβρίου 1940. Η Βρετανία πρόσφερε βοήθεια στην Ελλάδα, πράγμα που έφερε την αεροπορία της κοντά στις πετρελαιοπηγές της Ρουμανίας. Το Νοέμβριο η Ρουμανία και η Ουγγαρία συμμάχησαν με τον Άξονα, και το ίδιο έκανε η Βουλγαρία τον Μάρτιο του 1941.

Η ιταλική επίθεση στην Ελλάδα είχε αποτύχει, και ο ιταλικός στρατός είχε υποχωρήσει μέσα στο έδαφος της Αλβανίας μετά από την ελληνική αντεπίθεση. Για να βοηθήσει την Ιταλία, ο Χίτλερ μέσω Βουλγαρίας επιτέθηκε στην Ελλάδα στις 6 Απριλίου 1941, και ταυτόχρονα κατά της Γιουγκοσλαβίας (όπου η φιλογερμανική κυβέρνηση είχε ανατραπεί). Η Γιουγκοσλαβία παραδόθηκε στις 14 Απριλίου, και στο μεταξύ μέσω του εδάφους της, υπερκεράστηκε η γραμμή Μεταξά και υπήρξε ταχεία προέλαση των γερμανών στην Κεντρική Μακεδονία. Το μέτωπο κατέρευσε στις 9 Απριλίου και επήλθε συνθηκολόγηση. Στην Ελλάδα συνέχισαν να μάχονται οι Βρετανικές δυνάμεις μέχρι τις 27 Μαΐου οπότε και έληξε η Μάχη της Κρήτης.

Στο μεταξύ οι Βρετανοί απώθησαν την ιταλική επίθεση στην Αίγυπτο και ανάγκασαν τις ιταλικές δυνάμεις να υποχωρήσουν στην Λιβύη. Για να βοηθήσει του συμμάχους του ο Χίτλερ έστειλε στην Αφρική στρατεύματα με διοικητή τον στρατηγό Έρβιν Ρόμελ.

Ιαπωνική επεκτατικότητα

Οι ΗΠΑ εγκατέλειψαν την πολιτική ουδετερότητας που ακολουθούσαν και προσπάθησαν να αντιπαλέψουν την επεκτατικότητα της Ιαπωνίας στον Ειρηνικό. Το αμερικανικό κογκρέσο διέθεσε τον Μάρτιο 1941, 7 δις δολλάρια για να χορηγηθούν σε χώρες που θα υποδείκνυε ο πρόεδρος, τον Ιούλιο αμερικανικές δυνάμεις εγκαταστάθηκαν στην Ισλανδία (που είχε καταληφθεί από τους Βρετανούς το 1940), και το ναυτικό των ΗΠΑ ανέλαβε την προστασία των νηοπομπών στα χωρικά της ύδατα.

Τον Σεπτέμβριο του 1940 η Ιαπωνία είχε αναγκάσει την κυβέρνηση του Βισύ της Γαλλίας να αποχωρήσει από την Ινδοκίνα. Οι ΗΠΑ σε αντίδραση απαγόρευσαν την εξαγωγή χάλυβα, σιδήρου και αεροπορικών καυσίμων στην Ιαπωνία. Η Ιαπωνία υπέγραψε συνθήκη ουδετερότητας με την Σοβιετική Ένωση τον Απρίλιο του 1941 ώστε να είναι ασφαλής σε περίπτωση πολέμου με την Μεγάλη Βρετανία ή τις ΗΠΑ, και όταν η Γερμανία εισέβαλε στην Σοβιετική Ένωση, η Ιαπωνία κατέλαβε τη νότια Ινδοκίνα.

Εισβολή στην Σοβιετική Ένωση

Ο Χίτλερ έχοντας εξασφαλίσει το δυτικό μέτωπο και τα Βαλκάνια, στις 22 Ιουνίου 1941 εισέβαλε στην Σοβιετική Ένωση, η οποία αιφνιδιάστηκε πιστεύοντας ότι ο κεραυνοβόλος πόλεμος δεν μπορούσε να εφαρμοστεί στην περίπτωσή τους. Ενώ οι Σοβιετικοί διέθεταν υπεροπλία σε άρματα μάχης και αεροπλάνα, αυτά ήταν παλιά και μετά από αποτυχημένη αντεπίθεση αναγκάστηκαν σε οπισθοχώρηση.

Γυναίκες και ηλικιωμένοι της Μόσχας σκάβουν χαρακώματα ως αντιαρματικά έργα εναντίον των Γερμανικών τεθωρακισμένων.

Η εισβολή σχεδιάστηκε σε τρεις άξονες: προς Λένινγκραντ στον βορρά, προς Μόσχα ανατολικά και προς Κίεβο στον νότο, ώστε να καθηλωθεί ο Σοβιετικός στρατός αλλά και να καταληφθούν οι σημαντικοί πόροι της Ουκρανίας και τα πετρέλαια του Καυκάσου. Το σημαντικό για τους γερμανούς στρατηγούς ήταν να επιτύχουν νίκη μέσα σε δέκα εβδομάδες, πριν την έναρξη του ρωσικού χειμώνα, καθώς είχαν ήδη καθυστέρηση τριών εβδομάδων λόγο της εκστρατείας στα Βαλκάνια. Μετά την εισβολή, η Βρετανία πρόσφερε την συμμαχία της και οι ΗΠΑ οικονομική βοήθεια στην ΕΣΣΔ.

Από την αρχή της εισβολής οι Ρώσοι υπερασπίστηκαν την Μόσχα χάνοντας σημαντικές δυνάμεις, αλλά ο Χίτλερ διέταξε το κεντρικό μέτωπο να στραφεί προς Βορρά και Νότο για να βοηθήσει τα άλλα δύο. Στον Βορρά σε συνεργασία με Φινλανδικές δυνάμεις πολιορκήθηκε το Λένινγκραντ, και στον Νότο μια επιτυχής κυκλωτική κίνηση στο Κίεβο αιχμαλώτισε 665.000 σοβιετικούς στρατιώτες. Αργότερα επαναλήφθηκε επίθεση εναντίον της Μόσχας με νέες σοβιετικές απώλειες, και παρόλο που είχε αρχίσει ο ρωσικός χειμώνας οι επιχειρήσεις συνεχίστηκαν με δυσκολίες. Ο Γερμανικός στρατός λόγο της ανετοιμότητας για χειμερινό αγώνα καθηλώθηκε και δέχτηκε την αντεπίθεση των Ρώσων, και ενώ οι στρατηγοί του Χίτλερ πρότειναν να υποχωρήσουν για άμυνα στην Πολωνία, ο Χίτλερ διέταξε την διατήρηση των θέσεων και άμυνα επί τόπου.

Πόλεμος στον Ειρηνικό

Φωτογραφία τραβηγμένη από ιαπωνικό αεροπλάνο κατά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ.

Η Ιαπωνία μέχρι τον Δεκέμβριο του 1941 προσπαθούσε να άρει το εμπάργκο που της είχαν επιβάλει οι ΗΠΑ, αλλά και να καταλάβει όσο περισσότερα εδάφη την νοτιανατολικής Ασίας μπορούσε για να εκμεταλλευθεί το πετρέλαιο και τους υπόλοιπους πόρους που διέθεταν. Από την άλλη πλευρά οι ΗΠΑ ανησυχούσαν για την ιαπωνική επεκτατικότητα αλλά δίσταζε να προχωρήσει σε πόλεμο την συγκεκριμένη στιγμή. Εντούτοις απαίτησε την απόσυρση της Ιαπωνίας από την Κίνα και την Ινδοκίνα.

Στις 7 Δεκεμβρίου 1941 εξαπολύθηκε ιαπωνική αεροπορική επίθεση στην αμερικανικό στόλο που βρισκόταν στο Περλ Χάρμπορ της Χαβάης, με μεγάλες απώλειες για τις ΗΠΑ. Την επόμενη μέρα οι ΗΠΑ κήρυξαν τον πόλεμο εναντίον της Ιαπωνίας και στις 11 Δεκεμβρίου εναντίον της Γερμανίας και της Ιταλίας. Αμέσως μετά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, οι Ιάπωνες κατέλαβαν την νήσο Γουαίηκ, την νήσο Γκουάμ, και το Χονγκ Κονγκ. Ακολούθησαν εισβολή στην Μαλαισία και την Βιρμανία που καταλήφθηκε μέχρι τα τέλη Μαΐου 1942. Η Σιγκαπούρη που κρατούνταν από τους Βρετανούς κατακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 1942 και το ίδιο έγινε τον Μάρτιο με τις Ανατολικές Ολλανδικές Ινδίες (Ινδονησία) και την Νέα Γουϊνέα.

Οι αμερικανικές δυνάμεις είχαν συγκεντρωθεί στην νήσο Λουζόν των Φιλιππίνων υπό τον στρατηγό Μακ Άρθουρ, με σκοπό την άμυνα των χερσονήσων Μπαταάν και Κορρέτζιντορ, που δεν έγινε δυνατή και καταλήφθηκαν από τους Ιάπωνες (η Μπαταάν στις 9 Απριλίου και η Κορρέτζιντορ στις 6 Μαΐου). Προσπαθώντας να εκτίνουν την αμυντική τους περίμετρο οι Ιάπωνες κινήθηκαν προς τον νότο, όπου όμως έχασαν την ναυμαχία της Θάλασσας των Κοραλλιών (7-8 Μαΐου 1942) η οποία διεξήχθη μόνο με αεροπλανοφόρα και αργότερα την ναυμαχία του Μίντγουεϊ (4 Ιουνίου 1942) όπου βυθίστηκαν τέσσερα ιαπωνικά αεροπλανοφόρα. Στις 5 Ιουνίου διατάχθηκε από το ιαπωνικό στρατηγείο γενική υποχώρηση.

Δείτε επίσης

• Απώλειες κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο