Μετέωρο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε

Ενδογραμμικά

Τρέχουσα έκδοση από την 18:38, 14 Αυγούστου 2021

Μετέωρο ονομάζεται στην αστρονομία κάθε φωτεινό φαινόμενο που εμφανίζεται μέσα στην ατμόσφαιρα της Γης ως αποτέλεσμα της εισόδου σε αυτή κάποιου μετεωροειδούς, δηλαδή κάποιου βραχώδους σώματος που μπορεί να έχει μέγεθος από λίγα χιλιοστά έως αρκετά μέτρα. Η κίνηση του μετεωροειδούς με μεγάλη ταχύτητα και η τριβή της επιφάνειάς του με τα μόρια της ατμόσφαιρας έχει ως αποτέλεσμα τον έντονο ιονισμό των μορίων του αέρα και, συνήθως, την συνεπακόλουθη εκπομπή φωτεινής ακτινοβολίας.

Όταν το μετεωροειδές δεν εξαερωθεί πλήρως στην ατμόσφαιρα ή δεν εκραγεί, φτάνει στο έδαφος και αν είναι αρκετά μεγάλο σε μέγεθος δημιουργεί κρατήρα. Το τμήμα του μετεωροειδούς που καταλήγει στο έδαφος ονομάζεται μετεωρίτης.
Εμφανίζονται κυρίως σε ύψος 120km και, τα μικρότερα από αυτά, εξαφανίζονται αφού διανύσουν 60-80km. Κινούνται με ταχύτητες μερικών δεκάδων χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο. Οι λαμπρότεροι διάττοντες και οι βολίδες συνοδεύονται από μια φωτεινή ουρά η οποία διατηρείται μερικά λεπτά μετά την εξαέρωση του μετεώρου. Οι ουρές αυτές δεν είναι πάντα ευθύγραμμες και συχνά παρουσιάζουν κυματισμούς ή και καμπές.
Δεν είναι δυνατός ο υπολογισμός της μάζας που προσθέτουν στον πλανήτη μας αλλά γενικά θεωρείται ελάχιστη σε σχέση με τη μάζα του πλανήτη.

Τα μετέωρα διακρίνονται σε:

Διάττοντες αστέρες: Ο διάττων αστέρας είναι ένα φωτεινό σημείο που εμφανίζεται ξαφνικά από το πουθενά στο νυχτερινό ουρανό, κινείται με ταχύτητα ανιχνεύσιμη με γυμνό μάτι επί λίγα (συνήθως 1 ή 2) δευτερόλεπτα και μετά εξαφανίζεται. Στη δημοτική γλώσσα οι διάττοντες αστέρες ονομάζονται «πεφτάστερα» ή και «πεφταστέρια».

Οι διάττοντες είναι μικροί μετεωροειδείς, μικροί ή μεγαλύτεροι κόκκοι διαστημικής σκόνης, που προέρχονται συνήθως από κομήτες και δεν ξεπερνούν σε διαστάσεις ένα σπυρί ρυζιού! Το φαινόμενο του διάττοντος αστέρα παρουσιάζεται όταν οι κόκκοι αυτοί εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης με τυπικές διαπλανητικές ταχύτητες αρκετών χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Οι ταχύτητες αυτές είναι τέτοιες ώστε η τριβή τους με τον ατμοσφαιρικό αέρα τα θερμαίνει τόσο ώστε:

Ακτινοβολούν από μόνα τους φως ως πυρακτωμένα σώματα.
Ιονίζουν τα μόρια και τα άτομα του αέρα σε αυλό διαμέτρου μερικών δεκάδων εκατοστών κατά μήκος της τροχιάς τους και τα ηλεκτρόνια επανασυνδεόμενα στη συνέχεια με τα άτομά τους εκπέμπουν φως. Με τον δεύτερο κυρίως τρόπο αυτά τα «σπυριά ρυζιού» κατορθώνουν να γίνονται ορατά με γυμνό μάτι, παρότι κατά κανόνα εξατμίζονται από τη θερμοκρασία και παύουν να υπάρχουν σε ύψος συνήθως μεγαλύτερο των 50 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης.

Επειδή ο ιονισμός και η επανασύνδεση περιλαμβάνουν επιταχυνόμενα ηλεκτρικά φορτία, οι διάττοντες αστέρες παράγουν ραδιοκύματα που μπορούν να γίνουν αντιληπτά από ραδιοτηλεσκόπια ή ως ραδιοπαράσιτα από ραδιοφωνικούς δέκτες.

Κατά την περιφορά της γύρω από τον Ήλιο η Γη συμβαίνει να διέρχεται από μέρη όπου προηγουμένως είχε περάσει κάποιος κομήτης, δηλ. να τέμνει (προσεγγιστικά έστω) τις τροχιές κομητών. Τότε οι ρυθμοί των διαττόντων (ο αριθμός των διαττόντων αστέρων που παρατηρούνται π.χ. ανά ώρα) αυξάνονται πολύ: είναι οι λεγόμενες βροχές διαττόντων. Οι βροχές διαττόντων συνδέονται με συγκεκριμένο κομήτη η καθεμιά και με συγκεκριμένες ημερομηνίες του έτους κατά τις οποίες η Γη διέρχεται από την τροχιά του κομήτη. Το ιονισμένο ίχνος ενός διάττοντος στην ατμόσφαιρα μπορεί να διαρκέσει επί αρκετά λεπτά. Ιδίως κατά τις βροχές διαττόντων, δημιουργείται έτσι μια λίγο-πολύ συνεχής ιονισμένη ζώνη κάτω από την ιονόσφαιρα ή στην κατώτερη ιονόσφαιρα. Η ανάκλαση των βραχέων ραδιοφωνικών κυμάτων από αυτή τη ζώνη ονομάζεται επικοινωνία σκεδάσεως μετεώρων και εξαιτίας της μπορεί να επιτευχθεί λήψη μακρινών ραδιοσταθμών.

Βολίδες: Οι βολίδες δημιουργούνται από μεγαλύτερους μετεωροειδείς (μεγάλους σαν ένα πετραδάκι μέχρι μεγάλους ογκόλιθους) κι έτσι μπορούν να εκραγούν από ανομοιογενή θέρμανση (και άρα έντονα διαφορική διαστολή) και να παραγάγουν ήχο ικανό να ακουστεί μέχρι το έδαφος, ενώ μπορεί τμήματά τους να φθάσουν μέχρι το έδαφος (βλ. μετεωρίτης)

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ, Δρ. Π. Ε. Ροβίθη, ΩΡΟΡΑ

Αυτό το λήμμα σχετικά με την αστρονομία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

@@ Γραμμή 3: / Γραμμή 3: @@
 [[File:Meteor falling courtesy NASA.gif|thumb|right|300px|Ένα μετέωρο της οικογένειας των [[Διδυμίδες|Διδυμιδών]].]]
 '''Μετέωρο''' ονομάζεται στην [[αστρονομία]] κάθε φωτεινό φαινόμενο που εμφανίζεται μέσα στην [[ατμόσφαιρα]] της [[Γη]]ς ως αποτέλεσμα της εισόδου σε αυτή κάποιου [[Μετεωροειδής|μετεωροειδούς]], δηλαδή κάποιου βραχώδους σώματος που μπορεί να έχει μέγεθος από λίγα χιλιοστά έως αρκετά μέτρα. Η κίνηση του μετεωροειδούς με μεγάλη ταχύτητα και η τριβή της επιφάνειάς του με τα μόρια της ατμόσφαιρας έχει ως αποτέλεσμα τον έντονο [[ιονισμός|ιονισμό]] των μορίων του αέρα και, συνήθως, την συνεπακόλουθη εκπομπή φωτεινής ακτινοβολίας.
+Όταν το μετεωροειδές δεν εξαερωθεί πλήρως στην ατμόσφαιρα ή δεν εκραγεί, φτάνει στο έδαφος και αν είναι αρκετά μεγάλο σε μέγεθος δημιουργεί [[Κρατήρας πρόσκρουσης|κρατήρα]]. Το τμήμα του μετεωροειδούς που καταλήγει στο έδαφος ονομάζεται [[μετεωρίτης]].<br />
+Εμφανίζονται κυρίως σε ύψος 120km και, τα μικρότερα από αυτά, εξαφανίζονται αφού διανύσουν 60-80km. Κινούνται με ταχύτητες μερικών δεκάδων χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο. Οι λαμπρότεροι διάττοντες και οι βολίδες συνοδεύονται από μια φωτεινή ουρά η οποία διατηρείται μερικά λεπτά μετά την εξαέρωση του μετεώρου. Οι ουρές αυτές δεν είναι πάντα ευθύγραμμες και συχνά παρουσιάζουν κυματισμούς ή και καμπές.<br />
+Δεν είναι δυνατός ο υπολογισμός της μάζας που προσθέτουν στον πλανήτη μας αλλά γενικά θεωρείται ελάχιστη σε σχέση με τη μάζα του πλανήτη.
 Τα μετέωρα διακρίνονται σε:
+*'''Διάττοντες αστέρες''': Ο διάττων αστέρας είναι ένα φωτεινό σημείο  που εμφανίζεται ξαφνικά από το πουθενά στο νυχτερινό ουρανό, κινείται με ταχύτητα ανιχνεύσιμη με γυμνό μάτι επί λίγα (συνήθως 1 ή 2) [[δευτερόλεπτο|δευτερόλεπτα]] και μετά εξαφανίζεται. Στη δημοτική γλώσσα οι διάττοντες αστέρες ονομάζονται '''«πεφτάστερα»''' ή και '''«πεφταστέρια»'''.<br />
-*'''[[Διάττοντας αστέρας|Διάττοντες]]''': Κατηγορία μετεώρων πολύ μικρών διαστάσεων (περίπου όσο ένας κόκκος [[άμμος|άμμου]]). Παρατηρούνται συχνότερα από όλα τα μετέωρα.
+Οι διάττοντες είναι μικροί μετεωροειδείς, μικροί ή μεγαλύτεροι κόκκοι διαστημικής σκόνης, που προέρχονται συνήθως από [[κομήτης|κομήτες]] και δεν ξεπερνούν σε διαστάσεις ένα σπυρί ρυζιού!
-*'''Βολίδες''': Αρκετά σπάνιες. Διαρκούν περισσότερο, φωτίζουν αρκετά έντονα και συνήθως συνοδεύονται από έκρηξη.
+Το φαινόμενο του διάττοντος αστέρα παρουσιάζεται όταν οι κόκκοι αυτοί εισέρχονται στην [[ατμόσφαιρα]] της Γης με τυπικές διαπλανητικές ταχύτητες αρκετών χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Οι ταχύτητες αυτές είναι τέτοιες ώστε η τριβή τους με τον ατμοσφαιρικό αέρα τα θερμαίνει τόσο ώστε:
+# Ακτινοβολούν από μόνα τους φως ως πυρακτωμένα σώματα.
-Όταν το μετεωροειδές δεν εξαερωθεί πλήρως στην ατμόσφαιρα ή δεν εκραγεί, φτάνει στο έδαφος και αν είναι αρκετά μεγάλο σε μέγεθος δημιουργεί [[Κρατήρας πρόσκρουσης|κρατήρα]]. Το τμήμα του μετεωροειδούς που καταλήγει στο έδαφος ονομάζεται [[μετεωρίτης]].
+#[[Ιονισμός|Ιονίζουν]] τα μόρια και τα άτομα του αέρα σε αυλό διαμέτρου μερικών δεκάδων [[εκατοστόμετρο|εκατοστών]] κατά μήκος της τροχιάς τους και τα ηλεκτρόνια επανασυνδεόμενα στη συνέχεια με τα άτομά τους εκπέμπουν φως. Με τον δεύτερο κυρίως τρόπο αυτά τα «σπυριά ρυζιού» κατορθώνουν να γίνονται ορατά με γυμνό μάτι, παρότι κατά κανόνα εξατμίζονται από τη [[θερμοκρασία]] και παύουν να υπάρχουν σε ύψος συνήθως μεγαλύτερο των 50 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης.<br />
+Επειδή ο ιονισμός και η επανασύνδεση περιλαμβάνουν επιταχυνόμενα ηλεκτρικά φορτία, οι διάττοντες αστέρες παράγουν [[ραδιοκύματα]] που μπορούν να γίνουν αντιληπτά από [[ραδιοτηλεσκόπιο|ραδιοτηλεσκόπια]] ή ως ραδιοπαράσιτα από ραδιοφωνικούς δέκτες.
-Εμφανίζονται κυρίως σε ύψος 120km και, τα μικρότερα από αυτά, εξαφανίζονται αφού διανύσουν 60-80km. Κινούνται με ταχύτητες μερικών δεκάδων χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο. Οι λαμπρότεροι διάττοντες και οι βολίδες συνοδεύονται από μια φωτεινή ουρά η οποία διατηρείται μερικά λεπτά μετά την εξαέρωση του μετεώρου. Οι ουρές αυτές δεν είναι πάντα ευθύγραμμες και συχνά παρουσιάζουν κυματισμούς ή και καμπές.
+Κατά την περιφορά της γύρω από τον Ήλιο η Γη συμβαίνει να διέρχεται από μέρη όπου προηγουμένως είχε περάσει κάποιος κομήτης, δηλ. να τέμνει (προσεγγιστικά έστω) τις τροχιές κομητών. Τότε οι ρυθμοί των διαττόντων (ο αριθμός των διαττόντων αστέρων που παρατηρούνται π.χ. ανά ώρα) αυξάνονται πολύ: είναι οι λεγόμενες [[βροχή διαττόντων|βροχές διαττόντων]]. Οι βροχές διαττόντων συνδέονται με συγκεκριμένο κομήτη η καθεμιά και με συγκεκριμένες ημερομηνίες του έτους κατά τις οποίες η Γη διέρχεται από την τροχιά του κομήτη. Το ιονισμένο ίχνος ενός διάττοντος στην ατμόσφαιρα μπορεί να διαρκέσει επί αρκετά λεπτά. Ιδίως κατά τις βροχές διαττόντων, δημιουργείται έτσι μια λίγο-πολύ συνεχής ιονισμένη ζώνη κάτω από την [[ιονόσφαιρα]] ή στην κατώτερη ιονόσφαιρα. Η ανάκλαση των βραχέων ραδιοφωνικών κυμάτων από αυτή τη ζώνη ονομάζεται ''επικοινωνία σκεδάσεως μετεώρων'' και εξαιτίας της μπορεί να επιτευχθεί λήψη μακρινών ραδιοσταθμών.
-Αρκετά εκατομμύρια μετεωροειδών εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης κάθε εικοσιτετράωρο. Ο αριθμός αυτός δεν είναι σταθερός αλλά σε μερικές περιόδους το φαινόμενο παρουσιάζεται αρκετά έντονο, οπότε λέμε ότι έχουμε [[βροχή διαττόντων]]. Δεν είναι δυνατός ο υπολογισμός της μάζας που προσθέτουν στον πλανήτη μας αλλά γενικά θεωρείται ελάχιστη σε σχέση με τη μάζα του πλανήτη.
-{{commonscat|Meteors}}
+*'''Βολίδες''': Οι βολίδες δημιουργούνται από μεγαλύτερους μετεωροειδείς (μεγάλους σαν ένα πετραδάκι μέχρι μεγάλους ογκόλιθους) κι έτσι μπορούν να εκραγούν από ανομοιογενή θέρμανση (και άρα έντονα διαφορική [[διαστολή]]) και να παραγάγουν ήχο ικανό να ακουστεί μέχρι το έδαφος, ενώ μπορεί τμήματά τους να φθάσουν μέχρι το έδαφος (βλ. [[μετεωρίτης]])
 ==Πηγές==
 *ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ, Δρ. Π. Ε. Ροβίθη, ΩΡΟΡΑ