Διοξίνες

Οι διοξίνες είναι μια οικογένεια χημικών ουσιών εξαιρετικά ύποπτη για καρκινογενέσεις, ιδιαίτερα τοξική για τον άνθρωπο και ανθεκτική στην βιολογική αποσύνθεση (αξίζει να αναφέρουμε ότι η ημιπερίοδος ζωής της, δηλαδή η μείωση στο 50% της αρχικής ποσότητα, διαρκεί 10 έως 30 χρόνια).

Η κύρια αιτία έκλυσης διοξινών από τα καιγόμενα σκουπίδια είναι η παρουσία χλωρίου στα απορρίμματα. Μια σημαντική, αν όχι η σημαντικότερη, πηγή χλωρίου είναι τα πλαστικά PVC. Χιλιάδες τόνοι πλαστικών καταλήγουν κάθε χρόνο στις χωματερές όλης της χώρας με την μορφή φιαλών νερού, σωλήνων, καλωδίων, μουσαμάδων κλπ. Σύμφωνα μάλιστα και με την Greenpeace μόνο τα μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού που καταλήγουν κάθε χρόνο στις χωματερές ξεπερνούν τους 4.000 τόνους.

Η διοξίνη δεν είναι κάποιο χρήσιμο προϊόν της χημικής βιομηχανίας, αλλά άχρηστο και επικίνδυνο παραπροϊόν των διεργασιών όπου εμπλέκεται το χλώριο. Από τη βιομηχανική παραγωγή του χλωρίου και των χλωριωμένων πλαστικών PVC, ως την καύση των σκουπιδιών ή των αποβλήτων που περιέχουν χλωριωμένες ενώσεις, παράγονται σημαντικές ποσότητες διοξινών που απειλούν το περιβάλλον και την υγεία. Η διοξίνη δεν διαλύεται στο νερό αλλά είναι λιποδιαλυτή, συσσωρεύεται στους λιπώδεις ιστούς των ζωντανών οργανισμών και μέσω της τροφικής αλυσίδας καταφέρνει να πολλαπλασιάζει την ποσότητά της.

Το πρόβλημα

Βιοχημικές έρευνες έχουν δείξει πως οι διοξίνες δρουν ως ισχυρές «περιβαλλοντικές ορμόνες». Όπως και οι φυσικές ορμόνες, οι διοξίνες μπορούν να διαπεράσουν τη μεμβράνη των κυττάρων και να αλλάξουν τη δράση των γονιδίων που ρυθμίζουν τη διαδικασία της ανάπτυξης. Ακόμη και απειροελάχιστες συγκεντρώσεις διοξινών μπορούν να επηρεάσουν το ανοσοποιητικό και νευρικό σύστημα των οργανισμών. Σε πειραματόζωα, η έκθεση σε διοξίνες έχει προκαλέσει ένα ευρύ φάσμα τοξικολογικών επιπτώσεων. Μερικές απ' αυτές εμφανίστηκαν σε εξαιρετικά μικρές δόσεις διοξινών, της τάξης των λίγων τρισεκατομμυριοστών του γραμμαρίου. Στις επιπτώσεις αυτές συγκαταλέγονται η ενδομητρίωση και η ενίσχυση θηλυκών χαρακτηριστικών σε αρσενικά πειραματόζωα.

Τρόποι αντιμετώπισης

Η ανακύκλωση εξακολουθεί να είναι μια περιθωριακή δράση και η συζήτηση εξακολουθεί να επικεντρώνεται στο «που θα θάψουμε τα σκουπίδια», την ίδια στιγμή που η ευρωπαϊκή νομοθεσία μας επιβάλει να επιτύχουμε συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους ανάκτησης και ανακύκλωσης σε διάφορα υλικά όπως το χαρτί, το γυαλί κλπ. Οι περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες έχουν προχωρήσει μάλιστα στο επόμενο βήμα, τους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), που δεν είναι τίποτα άλλο παρά το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης που στηρίζεται στην ανακύκλωση και τη δραστική μείωση των σκουπιδιών που θα καταλήγουν σε ταφή.

Στην Ελλάδα

Η απουσία σχετικών πρωτοβουλιών στην Ελλάδα έχει επαναφέρει στο τραπέζι τη συζήτηση της επικίνδυνης, αναποτελεσματικής και ακριβής καύσης των σκουπιδιών. Στα θετικά, από την άλλη πλευρά, πρέπει να καταχωρήσουμε τη λειτουργία της Επιτροπής Εναλλακτικής Διαχείρισης καθώς και τη διευκόλυνση της δρομολόγησης συγκεκριμένων επενδύσεων (διαχείριση ηλεκτρικών, αδρανών αποβλήτων και ελαστικών)

Διαβάστε το παράδειγμα της χωματερής στη Ναύπακτο εδώ (nafpaktia.com)