Αρκτική

Η κόκκινη γραμμή είναι η ισόθερμη γραμμή των 10 °C τον Ιούλιο, ένα από τα όρια της Αρκτικής

Η Αρκτική από δορυφόρο

Η Αρκτική είναι η περιοχή γύρω από τον Βόρειο Πόλο, στον αντίποδα της Ανταρκτικής. Περιλαμβάνει βόρεια τμήματα των ΗΠΑ (Αλάσκα), του Καναδά, της Ρωσίας, της Νορβηγίας, της Σουηδίας, της Φινλανδίας, την Ισλανδία, την Γροιλανδία, το αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ καθώς και όλο τον θαλάσσιο χώρο τον λεγόμενο Αρκτικό Ωκεανό (ή Βόρειο Παγωμένο Ωκεανό). Όλες οι παραπάνω περιοχές καλούνται και Αρκτικές Χώρες.

Η περιοχή της Αρκτικής ορίζεται είτε από τον αρκτικό κύκλο είτε από την αρκτική ισόθερμη γραμμή. Το συνηθέστερο όριο, βόρεια του οποίου εκτείνεται η Αρκτική, είναι ο Αρκτικός Κύκλος (66° 33’Β), που αποτελεί το όριο για τον ήλιο του μεσονυκτίου και την πολική νύχτα. Το άλλο όριο είναι, με βάση το κλίμα, η αρκτική ισόθερμη γραμμή των 10 °C τον Ιούλιο, η οποία και αποτελεί την τελευταία (από Ισημερινού) δενδρογραμμή (πέρα από την οποία δεν φυτρώνουν πια δέντρα).

Το μεγαλύτερο μέρος της Αρκτικής είναι θάλασσα καλυμμένη από πάγους που περιβάλλεται από παγωμένο έδαφος χωρίς δέντρα. Είναι γεμάτη ζωή, από οργανισμούς που ζουν στον πάγο και στη θάλασσα ως τους ανθρώπους που ζουν στις αρκτικές περιοχές. Οι ιθαγενείς λαοί έχουν προσαρμοστεί στις ακραίες κλιματολογικές συνθήκες. Η Αρκτική είναι πολύ ευαίσθητη στις αλλαγές κλίματος, γι’ αυτό και θεωρείται από τους επιστήμονες ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης.

Το όνομά της προέρχεται από την αρχαία λέξη άρκτος (αρκούδα) και της δόθηκε κατ’ αναλογία προς τους αστερισμούς της Μεγάλης και της Μικρής Άρκτου, οι οποίοι βρίσκονται κοντά στον πολικό αστέρα.

• Η απαρχή της "επικής προσπάθειας" της εξερεύνησης της Αρκτικής άρχισε με τον Πυθέα τον Μασσαλιώτη το 325 π.Χ. και συνεχίσθηκε μέχρι τους τελευταίους χρόνους.
• Η Ναυσιπλοΐα στη περιοχή αυτή, όπως και στην Ανταρκτική ονομάζεται Πολική ναυτιλία (Polar navigation) και γίνεται με ιδιαίτερα βοηθήματα και υπολογισμούς.

Για τους παγετωνικούς όγκους που καλύπτουν την Αρκτική, βλέπε Παγετώνες της Αρκτικής.

Η Αρκτική και το φαινόμενο του θερμοκηπίου

Η Αρκτική την τελευταία 30ετία αντιμετωπίζει μείωση της έκτασης της λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου. Το 2009 ήταν μια καλή χρονιά για την Αρκτική καθώς οι ισχυρές χιονοπτώσεις είχαν αποτέλεσμα να αυξηθεί η μάζα της. Οι επιστήμονες υποθέτουν πως αν η θερμοκρασία στη Γη ανεβεί κατά 2 °C η Αρκτική θα εξαφανιστεί. Επίσης, εκφράζονται φόβοι ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη θα αφήσει τον Αρκτικό Ωκεανό χωρίς πάγους μέσα στην επόμενη εικοσαετία, με αποτέλεσμα ίσως την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και να απειληθούν ζώα όπως οι φώκιες και οι πολικές αρκούδες.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• ««Υπό αμφισβήτηση τα σύνορα της Αρκτικής»». Ιστότοπος εφημερίδας «Η Καθημερινή» (Η Καθημερινή Α.Ε.). 6 Αυγούστου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-02-03. https://web.archive.org/web/20120203195551/http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathextra_1_06/08/2008_243309. Ανακτήθηκε στις 2010-08-30.