Τουρκία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτα: Χειροκίνητη αναστροφή
Αντικατάσταση της σελίδας με '{{WikidataCoord|display=title}} {{Πληροφορίες Χώρας | εθνικό_όνομα = ''Türkiye Cumhuriyeti'' | προφορά...'
Ετικέτες: Αντικατάσταση Αναιρέθηκε μεγάλη αφαίρεση Οπτική επεξεργασία
Γραμμή 62: Γραμμή 62:
| σημειώσεις = <sup>1</sup> Σύνταγμα του 1982<br><sup>2</sup> Από [[1η Ιανουαρίου]] του [[2009]], η [[Τουρκική λίρα]] (Türk Lirası) αντικατέστησε τη [[νέα τουρκική λίρα]].
| σημειώσεις = <sup>1</sup> Σύνταγμα του 1982<br><sup>2</sup> Από [[1η Ιανουαρίου]] του [[2009]], η [[Τουρκική λίρα]] (Türk Lirası) αντικατέστησε τη [[νέα τουρκική λίρα]].
}}
}}
ΔΕΝ ΕΧΕΤΕ ΙΣΤΟΡΙΑ ΒΡΕ ΑΗΑΠΗΤΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ
Η '''Τουρκία''' επίσημα γνωστή ως '''Δημοκρατία της Τουρκίας''' ή '''Τουρκική Δημοκρατία''' ([[Τουρκικά]]: Türkiye Cumhuriyeti, [[Μεταγραφή (γλωσσολογία)|μτγ]]: ''Τούρκιε Τζουμχούριετι'', {{προφορά|ˈtyɾcije d͡ʒumˈhuɾijeti|Tur-Türkiye_Cumhuriyeti.ogg}}), είναι μια χώρα<ref>http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2009_EN_Complete.pdf</ref> που βρίσκεται στη νοτιοδυτική [[Ασία]], με ένα μικρό (3%) τμήμα της επικράτειάς της στη νοτιοανατολική [[Ευρώπη]]. Μέχρι το [[1922]], η χώρα ήταν το κέντρο της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]]. Η χερσόνησος της [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]], που βρίσκεται ανάμεσα στον [[Εύξεινος Πόντος|Εύξεινο Πόντο]] και τη [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσόγειο Θάλασσα]], συγκροτεί το βασικό τμήμα της χώρας. Η Τουρκία συνορεύει με οκτώ χώρες: δυτικά με την [[Ελλάδα]], βορειοδυτικά με τη [[Βουλγαρία]], ανατολικά με τη [[Γεωργία]], την [[Αρμενία]], το [[Ιράν]] και το [[Περίκλειστο και αποσπασμένο έδαφος|θύλακα]] [[Ναχιτσεβάν]] του [[Αζερμπαϊτζάν]] και νοτιοανατολικά με το [[Ιράκ]] και τη [[Συρία]]. Νότια είναι η [[Μεσόγειος Θάλασσα]], δυτικά το [[Αιγαίο Πέλαγος]] και βόρεια ο [[Εύξεινος Πόντος]]. Η [[Θάλασσα του Μαρμαρά]], ο [[Βόσπορος]] και ο [[Ελλήσποντος]] (που συναποτελούν τα Τουρκικά Στενά) οριοθετούν το σύνορο μεταξύ [[Θράκη]]ς και Μικράς Ασίας, ενώ επίσης χωρίζουν την Ευρώπη από την Ασία. Η θέση της Τουρκίας στο σταυροδρόμι Ευρώπης και Ασίας την καθιστούν χώρα σημαντικής γεωστρατηγικής σημασίας.

Η περιοχή που σήμερα ονομάζεται Τουρκία έχει κατοικηθεί από την [[Παλαιολιθική περίοδος|Παλαιολιθική περίοδο]], μεταξύ άλλων από διάφορους Αρχαιομικρασιατικούς πολιτισμούς και [[Θράκες|Θρακικούς]] λαούς καθώς και από [[Ιωνία|Ίωνες]], που ίδρυσαν εκεί δώδεκα μεγάλες πόλεις (Ιωνική δωδεκάπολις). Μετά την κατάκτηση από τον [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Αλέξανδρο τον Μέγα]], η περιοχή [[Εξελληνισμός|εξελληνίστηκε]], διαδικασία που συνεχίστηκε με τη [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκή]] κυριαρχία και τη μετάβαση στη [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]]. Τον 11ο αιώνα άρχισαν να μεταναστεύουν στην περιοχή οι [[Σελτζούκοι|Σελτζούκοι Τούρκοι]], αρχίζοντας τη διαδικασία του εκτουρκισμού, που επιταχύνθηκε από τη νίκη των Σελτζούκων επί των Βυζαντινών στη [[Μάχη του Μαντζικέρτ]] το 1071. To Σελτζουκικό [[Σουλτανάτο του Ρουμ]] κυβέρνησε τη Μικρά Ασία μέχρι τη [[Μογγόλοι|Μογγολική]] εισβολή το 1243, οπότε διασπάστηκε σε αρκετά μικρά [[Τουρκομανικά εμιράτα|τουρκικά μπειλίκια]]. Ξεκινώντας από τα τέλη του 13ου αιώνα το οθωμανικό μπειλίκι συνένωσε τη Μικρά Ασία και δημιούργησε μια αυτοκρατορία που περιελάμβανε το μεγαλύτερο μέρος της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Δυτικής Ασίας και της [[Βόρεια Αφρική|Βόρειας Αφρικής]]. Μετά την κατάρρευση της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]], που ακολούθησε την ήττα της κατά τον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]], τμήματά της καταλήφθηκαν από τους νικητές Συμμάχους. Ο Toυρκικός Πόλεμος για την Ανεξαρτησία, που ξεκίνησε από το [[Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ]] και τους συνεργάτες του, είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση της σύγχρονης Δημοκρατίας της Τουρκίας το 1923, με τον Ατατούρκ ως πρώτο πρόεδρό της.

Η Τουρκία είναι κοσμική, ενιαία, συνταγματική δημοκρατία με ποικιλόμορφη πολιτιστική κληρονομιά. Όντας πρώην [[Κοινοβουλευτική δημοκρατία|κοινοβουλευτική δημοκρατία]], υιοθέτησε [[Προεδρική δημοκρατία|προεδρικό σύστημα]] με ένα [[Τουρκικό συνταγματικό δημοψήφισμα του 2017|δημοψήφισμα που πραγματοποιήθηκε το 2017]]. Το νέο προεδρικό σύστημα τέθηκε σε ισχύ με τις τουρκικές προεδρικές εκλογές το 2018. Επίσημη γλώσσα της χώρας είναι η [[Τουρκική γλώσσα|τουρκική]], γλώσσα της [[Τουρκικές γλώσσες|τουρκικής γλωσσικής οικογένειας]], που μιλιέται ως μητρική γλώσσα από το 85% περίπου του πληθυσμού. Οι Τούρκοι αποτελούν το 70 - 75% του πληθυσμού. Οι μειονότητες περιλαμβάνουν [[Κούρδοι|Κούρδους]] (18%) και άλλους (7 - 12%). Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού είναι Μουσουλμανική. Η Τουρκία είναι μέλος του [[Συμβούλιο της Ευρώπης|Συμβουλίου της Ευρώπης]], του [[ΝΑΤΟ]], του [[Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης|ΟΟΣΑ]], του [[Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη|ΟΑΣΕ]] και του G-20 των μεγαλύτερων οικονομιών. Η Τουρκία ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για πλήρη ένταξη με την [[Ευρωπαϊκή Ένωση]] το 2005, όντας συνδεδεμένο μέλος με την [[Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα]] από το 1963 και έχοντας προσχωρήσει στην [[Ευρωπαϊκή Τελωνειακή Ένωση]] το 1995. Ενώ οι ενταξιακές της διαπραγματεύσεις έχουν σταματήσει από το 2018, παραμένουν ενεργές ως το 2020 με την χώρα να εξακολουθεί να διατηρεί το καθεστώς της ως υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ<ref>[https://www.dw.com/en/european-parliament-votes-to-suspend-turkeys-eu-membership-bid/a-47902275 European Parliament votes to suspend Turkey's EU membership bid]</ref>. Η Τουρκία είναι επίσης μέλος του Συμβουλίου Συνεργασίας Τουρκόφωνων Κρατών (ιδρύθηκε το 2009), της Διεθνούς Οργάνωσης Τουρκικού Πολιτισμού (ιδρύθηκε το 1993), του [[Οργανισμός Ισλαμικής Διάσκεψης|Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης]] και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας (ιδρύθηκε το 1995). Οι αυξανόμενες διπλωματικές και οικονομικές πρωτοβουλίες της Τουρκίας έχουν οδηγήσει στην αναγνώρισή της ως περιφερειακής δύναμης. Η σημερινή κυβέρνηση της χώρας του [[Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν]] από το [[Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης|κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης]] (AKP) έχει προβεί σε ενέργειες που αυξάνουν την επιρροή του Ισλάμ με ταυτόχρονη υπονόμευση της [[Κεμαλισμός (ιδεολογία)|κεμαλικής]] πολιτικής και της ελευθερίας του Τύπου.<ref>{{Cite news| issn = 0362-4331| last = Nordland| first = Rod| title = Turkey's Free Press Withers as Erdogan Jails 120 Journalists| work = The New York Times| accessdate = 24 Απριλίου 2018| date = 17 Νοεμβρίου 2016| url = https://www.nytimes.com/2016/11/18/world/europe/turkey-press-erdogan-coup.html}}</ref><ref>{{Cite news| issn = 0028-792X| last = Ackerman| first = Elliot| title = Atatürk Versus Erdogan: Turkey's Long Struggle| work = The New Yorker| accessdate = 24 Απριλίου 2018| date = 16 Ιουλίου 2016| url = https://www.newyorker.com/news/news-desk/ataturk-versus-erdogan-turkeys-long-struggle}}></ref>

==Ετυμολογία==
Το όνομα της Τουρκίας μπορεί να διαιρεθεί σε δύο συστατικά: το εθνώνυμο ''Τουρκ'' και την κατάληξη ''-ία'', που σημαίνει «κάτοχος», «χώρα του» ή «σχετικό με». Η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση του όρου ''Τουρκ'' ως [[Ενδώνυμο - εξώνυμο|ενδωνύμου]] περιλαμβάνεται στις Παλαιοτουρκικές επιγραφές των ''Γκέκτουρκ'' (Γαλάζιοι Τούρκοι) της Κεντρικής Ασίας (περ. 8ος αιώνας). Το όνομα ''Τουρκία'' χρησιμοποιήθηκε από το [[Κατάλογος Βυζαντινών αυτοκρατόρων|Βυζαντινό αυτοκράτορα και λόγιο]] [[Κωνσταντίνος Ζ΄|Κωνσταντίνο Ζ΄ Πορφυρογέννητο]] στο βιβλίο του ''Προς τον ίδιον υιόν Ρωμανόν'', αν και εκεί το ''Τούρκοι'' αναφερόταν επίσης στους [[Ουγγαρία|Μαγυάρους (Ούγγρους)]]. Παρομοίως η μεσαιωνική [[Χάζαροι|Αυτοκρατορία των Χαζάρων]], Τουρκόφωνο κράτος στις βόρειες ακτές του Εύξεινου Πόντου και της [[Κασπία Θάλασσα|Κασπίας]] θάλασσας, αναφερόταν ως Τουρκία (Χώρα των Τούρκων) σε Βυζαντινές πηγές. Ομως οι Βυζαντινοί άρχισαν αργότερα να χρησιμοποιούν το όνομα αυτό για να ορίσουν τα ελεγχόμενα από τους Σελτζούκους [[Σουλτανάτο του Ρουμ|τμήματα της Μικράς Ασίας]] στους αιώνες που ακολούθησαν τη Μάχη του Μαντζικέρτ το 1071.

Το [[Αγγλική γλώσσα|Αγγλικό]] όνομα ''Turkey'' πρωτοεμφανίστηκε στα τέλη του 14ου αιώνα και προέρχεται από το [[Μεσαίωνας|Μεσαιωνικό]] [[Λατινική γλώσσα|Λατινικό]] ''Turchia''. Το [[Αραβική γλώσσα|Αραβικό]] συγγενές ''Τουρκίια'' (<span lang="ar">تركيا</span>), με τη μορφή ''Ντάουλα΄αλ Τουρκίια'' (Κράτος των Τούρκων) χρησιμοποιείτο ιστορικά ως επίσημη ονομασία του μεσαιωνικού [[Μαμελούκοι|Σουλτανάτου των Μαμελούκων]] (1250 - 1517), που απλωνόταν στην [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]], την [[Παλαιστίνη]], τη [[Συρία]], τη [[Χετζάζ]] και την [[Κυρηναϊκή]].

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναφερόταν συχνά μεταξύ των συγχρόνων της ως Τουρκία ή Τουρκική Αυτοκρατορία.

== Γεωγραφία ==
=== Μορφολογία ===
[[Αρχείο:Turkey topo.jpg|μικρογραφία|δεξιά|350px|Μορφολογικός χάρτης της Τουρκίας]]
Η [[χερσόνησος]] έχει σχήμα περίπου ορθογώνιου παραλληλόγραμμου, του οποίου το εσωτερικό μέρος είναι ένα οροπέδιο, με μέσο ύψος 1.000 μέτρων. Περιβάλλεται από συνεχείς οροσειρές, που αφήνουν μόνο μερικά ανοίγματα προς τη θάλασσα. Οι οροσειρές αυτές σχηματίστηκαν κατά την [[Αλπική Πτύχωση]] της Τριτογενούς Εποχής.

=== Οροσειρές ===
Στα βόρεια εκτείνονται παράλληλα με την παραλία οι Ποντιακές Άλπεις ή [[οροσειρά του Πόντου]], που αρχίζει από τα σύνορα της Ρωσίας και καταλήγει στα στενά του Βοσπόρου. Δυτικά τα βουνά είναι απόκρημνα και σχηματίζουν απότομες ακτές και ακρωτήρια. Ίδη και Τμώλος.

Στα νότια του οροπεδίου εκτείνεται η οροσειρά του [[Ταύρος (οροσειρά)|Ταύρου]], που συνεχίζεται ανατολικά με την οροσειρά του [[Αντίταυρος|Αντίταυρου]]. Στον Ταύρο υπάρχει μια χαράδρα, που αποτελεί άνοιγμα προς τα ανατολικά της Τουρκίας. Το άνοιγμα αυτό είναι οι λεγόμενες Πύλες της Κιλικίας, από τις οποίες πέρασε ο [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Μ. Αλέξανδρος]] πηγαίνοντας για την [[Ινδία]]. Ανατολικά το οροπέδιο κλείνεται από το [[Χακαρί Νταγλαρί]] (3.630 μ.), [[Μεγκενί Νταγλαρί]] (3.610 μ.) και από το βιβλικό και πάντα χιονισμένο όρος [[Αραράτ]] (5.137 μ.), που είναι και το υψηλότερο βουνό της Μικράς Ασίας.
[[Αρχείο:Cappadocia Chimneys Wikimedia Commons.jpg|μικρογραφία|δεξιά|350px|[[Καππαδοκία]]]]

=== Πεδιάδες ===
[[Αρχείο:Great Ararat.jpg|μικρογραφία|αριστερά|310px|Το [[Αραράτ|Ορος Αραράτ]] (Αγκρί Νταγκ), το ψηλότερο της Τουρκίας (5.137 μ.)]]
Στο κεντρικό οροπέδιο το κλίμα είναι πολύ ξηρό και υπάρχουν [[στέπα|στέπες.]] Οι χειμώνες αντιθέτως είναι δριμείς και μακροί, από τις αρχές Δεκεμβρίου μέχρι και τον Μάρτιο, με πολύ χιόνι και θερμοκρασίες που κυμαίνονται μεταξύ -10&nbsp;°C (Άγκυρα, Δορύλαιο, Ικόνιο) και -35&nbsp;°C (Καρς, Θεοδοσιούπολη, Αρνταχάν). Η πιο βροχερή εποχή του χρόνου είναι η άνοιξη. Στις στέπες οι κάτοικοι τρέφουν κοπάδια από πρόβατα και καλλιεργούν κυρίως δημητριακά.

Τα βουνά δέχονται πολλές βροχές και είναι σκεπασμένα με δάση, ιδίως η οροσειρά του Πόντου. Οι ακτές, κυρίως προς τον Αιγαίο Πέλαγος και τη Μεσόγειο θάλασσα, έχουν ήπιο κλίμα, μεσογειακό με πολλές βροχές. Εδώ υπάρχουν εύφορες πεδιάδες, που τις διαρρέουν μικροί ποταμοί. Καλλιεργούνται οπωροφόρα δέντρα, αμπέλια, βαμβάκι, καπνός, ακόμα και ζαχαροκάλαμο.

Εδώ, στα παράλια, ζει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Τουρκίας και βρίσκονται οι μεγαλύτερες πόλεις.

Το κλίμα της τον Εύξεινο Πόντο είναι εύκρατο, ωκεάνιο και αρκετά δροσερό και είναι πολύ υγρό όλο το χρόνο. Η μέση ετήσια βροχόπτωση κυμαίνεται από 1000&nbsp;mm ως 2500&nbsp;mm στην περιοχή. Πρόκειται για κάποια από τις υγρότερες περιοχές στο βόρειο ημισφαίριο. Θερμοκρασίες που σπάνια πέφτουν κάτω από –5&nbsp;°C ή ξεπερνούν τους 30&nbsp;°C.
[[Αρχείο:Pamukkale_30.jpg|μικρογραφία|350px|[[Παμούκαλε]], φυσικό αξιοθέατο στην [[Επαρχία Ντενιζλί]]. Η πόλη διαθέτει [[Ιαματικές πηγές|θερμές πηγές]] και τραβερτίνες]]

=== Ποταμοί ===
Στον Εύξεινο Πόντο χύνονται ο [[Σαγγάριος]], 600 περίπου χλμ. μήκους, γνωστός από τις μάχες του ελληνικού στρατού στη [[Μικρασιατική εκστρατεία]] και ο [[Άλυς]], που είναι και ο μεγαλύτερος ποταμός της Μ. Ασίας.

Στο [[Αιγαίο Πέλαγος]] χύνονται ο Έρμος στον κόλπο της Σμύρνης, ο Γκοκσού Νεχρί χύνεται νοτιοδυτικά της Μερσίνας, ο Κύδνος και ο Σεϋμόν Νεχρί, που χύνεται ανατολικά της Ταρσού.

Τουρκικά ποτάμια που χύνονται σε μη ευρωπαϊκές θάλασσες είναι ο [[Ευφράτης]] και ο [[Τίγρης ποταμός|Τίγρης]]. Ο Ευφράτης αποχετεύει τα νερά του μεγαλύτερου μέρους του [[αρμενικό υψίπεδο|υψιπέδου της Αρμενίας]] και εκβάλλει στον [[Περσικός κόλπος|Περσικό Κόλπο]] ενώ ο Τίγρης αποχετεύει τα νερά του Τουρκικού Κουρδιστάν, πηγάζει από τον Αντίταυρο και χύνεται στον Περσικό κόλπο, αφού προηγουμένως ενωθεί με τον Ευφράτη. Ο Άραξος καθορίζει για αρκετό μήκος τα σύνορα της Τουρκίας και της [[Αρμενία]]ς και εκβάλλει στην Κασπία θάλασσα.
[[Αρχείο:Akhtamar Island on Lake Van with the Armenian Cathedral of the Holy Cross.jpg|μικρογραφία|δεξιά|350px|[[Λίμνη Βαν]], η μεγαλύτερη της Τουρκίας (έκταση 3.755 τ.χ.)]]

=== Λίμνες ===
Νότια της Προποντίδας σε προσχωσιγενείς λεκάνες βρίσκονται οι λίμνες: Μανυάς, Ουλούμπατ (Απολλωνιάδα) και Ιζνίκ (Ασκανία). Στην Πισιδία: η Εγκριντίρ, η Βεϋσεχίρ και οι αλμυρές: Μπουρντούρ, Ατσί και Ασκεχίρ. Στο κέντρο του υψιπέδου, κοντά στο Ικόνιο και σε υψόμετρο 900 μέτρων, βρίσκεται η [[λίμνη Τουζ|Τουζ-γκιολού]] (Αλμυρά Λίμνη) με έκταση 2.500 τετρ. χλμ. Το καλοκαίρι, το μεγαλύτερο μέρος της αποξηραίνεται και αφήνει μεγάλες ποσότητες αλατιού. Στην Ανατολική περιοχή αλμυρή και γεμάτη ψάρια βρίσκεται η [[λίμνη Βαν]], η μεγαλύτερη λίμνη της χώρας με έκταση 3.755 τετρ. χλμ. και σε ύψος 1.720 μέτρα.

== Ιστορία ==
===Προϊστορία της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης===
[[Αρχείο:Walls of Troy (1).jpg|μικρογραφία|αριστερά|300px|Τμήμα των μυθικών τειχών της [[Τροία]]ς (VII), ταυτοποιημένης ως τόπου του [[Τρωικός πόλεμος|Τρωικού Πολέμου]] (περίπου 1200 π.Χ.)]]
Η χερσόνησος της Ανατολίας ή διαφορετικά η [[Μικρά Ασία]], το μεγαλύτερο τμήμα της οποίας καταλαμβάνει σήμερα η Τουρκία, αποτελεί μία από τις αρχαιότερες κατοικημένες περιοχές στον κόσμο. Πολλοί Αρχαίοι Μικρασιατικοί πληθυσμοί έχουν ζήσει στη Μικρά Ασία, αρχίζοντας με τη [[Νεολιθική περίοδος|Νεολιθική περίοδο]] μέχρι την κατάκτησή της από τον [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Αλέξανδρο το Μέγα]]. Πολλοί από αυτούς μιλούσαν τις [[γλώσσες της Ανατολίας]], κλάδο της μεγαλύτερης [[Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες|Ινδοευρωπαϊκής γλωσσικής οικογένειας]]. Στην πραγματικότητα, δεδομένης της αρχαιότητας των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών [[Χεττιτική γλώσσα|χεττιτικής]] και λουβιανικής, μερικοί μελετητές προτείνουν τη Μικρά Ασία ως το υποθετικό κέντρο, από το οποίο εξαπλώθηκαν οι ινδοευρωπαϊκές γλώσσες. Το ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας, η Ανατολική Θράκη, έχει επίσης κατοικηθεί πριν από σαράντα χιλιάδες χρόνια και μπήκε στη Νεολιθική εποχή περί το 6.000 π.Χ., με τους κατοίκους της να αρχίζουν να ασχολούνται με τη γεωργία. Το [[Γκιομπεκλί Τεπέ]] είναι η θέση της αρχαιότερης γνωστής ανθρωπογενούς θρησκευτικής κατασκευής, ενός ναού χρονολογούμενου από το 10.000 π.Χ., ενώ το [[Τσαταλογιούκ]] είναι ένας πολύ μεγάλος [[Νεολιθική περίοδος|Νεολιθικός]] και [[Χαλκολιθική περίοδος|Χαλκολιθικός]] οικισμός στη νότια Μικρά Ασία, που υπήρχε από περίπου το 7.500 π.Χ. μέχρι το 5.700 π Χ. Είναι η μεγαλύτερη και καλύτερα διατηρημένη Νεολιθική θέση, που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα και τον Ιούλιο του 2012 ενεγράφη ως [[Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς]] της [[UNESCO]]. Ο εποικισμός της περιοχής στην [[Τροία]] ξεκίνησε από τη Νεολιθική Εποχή και συνεχίστηκε στην [[Εποχή του Σιδήρου]].

[[Αρχείο:Sphinx_Gate,_Hattusa_01.jpg|μικρογραφία|δεξιά|350px|H Πύλη της Σφίγγα στην [[Χαττούσα]], πρωτεύουσα της [[Χετταίοι|Αυτοκρατορίας των Χετταίων]], η ιστορία της πόλης χρονολογείται πριν το 2.000 π.Χ.]]
Οι αρχαιότεροι καταγεγραμμένοι κάτοικοι της Μικράς Ασίας ήταν οι [[Χάττι]] και οι [[Χουρρίτες]], μη ινδοευρωπαϊκοί λαοί που κατοικούσαν την κεντρική και την ανατολική Μικρά Ασία αντίστοιχα από το 2.000 π.Χ. περίπου. Οι Ινδοευρωπαίοι [[Χετταίοι]] ήρθαν στη Μικρά Ασία και σταδιακά αφομοίωσαν τους Χάττι και τους Χουρρίτες γύρω στα 2000 με 1700 π.Χ. Η πρώτη μεγάλη αυτοκρατορία στην περιοχή ιδρύθηκε από τους Χετταίους, από τον 18ο ως και τον 13ο αιώνα π.Χ. Οι [[Ασσύριοι]] κατέλαβαν και αποίκησαν τμήματα της νοτιοανατολικής Τουρκίας από το 1950 π.Χ. μέχρι το 612 π.Χ.

Μετά την κατάρρευση της αυτοκρατορίας των Χετταίων περί το 1180 π.Χ. οι [[Φρυγία|Φρύγες]], ινδοευρωπαϊκός λαός, κυριάρχησαν στη Μικρά Ασία μέχρι την καταστροφή του βασιλείου τους από τους [[Κιμμέριοι|Κιμμέριους]] τον 7ο αιώνα π.Χ. Τα ισχυρότερα διάδοχα κράτη της [[Φρυγία]]ς ήταν η [[Λυδία]], η [[Καρία]] και η [[Λυκία]].

===Αρχαιότητα και Βυζαντινή Περίοδος===
[[Αρχείο:Ephesus Celsus Library Façade.jpg|μικρογραφία|αριστερά|300px|H [[Βιβλιοθήκη του Κέλσου]] στην [[Έφεσος|Έφεσο]], 135 μ.Χ.]]
Αρχίζοντας γύρω στα 1200 π.Χ. οι ακτές της [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]] κατοικήθηκαν πυκνά από τους [[Έλληνες]] [[Αιολείς]] και τους [[Ίωνες]]. Από τους αποίκους αυτούς ιδρύθηκαν πολλές σημαντικές πόλεις, όπως η [[Μίλητος]], η [[Έφεσος]], η [[Σμύρνη]] και το [[Βυζάντιο]] (αργότερα Κωνσταντινούπολη), η τελευταία ιδρυμένη από Έλληνες αποίκους από τα [[Μέγαρα]] το 657 π.Χ. Το πρώτο κράτος που ονομάστηκε [[Αρμενία]] από τους γειτονικούς λαούς ήταν το Κράτος της Αρμενικής δυναστείας των Οροντιδών, που περιελάμβανε τμήματα της ανατολικής Τουρκίας και ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα π.Χ. Στη Βορειοδυτική Τουρκία, η σημαντικότερη φυλετική ομάδα στη Θράκη ήταν οι [[Οδρύσαι|Οδρύσες]], που το βασίλειό τους ιδρύθηκε από τον [[Τήρης|Τήρη Α΄]].

Η Μικρά Ασία κατακτήθηκε από την [[Οίκος των Αχαιμενιδών|Αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών]] τον 6ο και 5ο αιώνα π.Χ. και αργότερα από τον Αλέξανδρο το Μέγα το 334 π.Χ., γεγονός που οδήγησε σε αυξανόμενη πολιτιστική ομογενοποίηση και εξελληνισμό της περιοχής. Μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου το 323 π.Χ. η Μικρά Ασία διαιρέθηκε αργότερα σε μικρά [[Ελληνιστική περίοδος|Ελληνιστικά βασίλεια]] (μεταξύ αυτών η [[Βιθυνία]], η [[Καππαδοκία]], η [[Πέργαμος]] και ο [[Πόντος]]), που όλα έγιναν τμήμα της [[Ρωμαϊκή Δημοκρατία|Ρωμαϊκής Δημοκρατίας]] στα μέσα του 1ου αιώνα π.Χ. Η διαδικασία του εξελληνισμού που είχε αρχίσει με την κατάκτηση του Αλέξανδρου επιταχύνθηκε υπό τη Ρωμαϊκή κυριαρχία, έτσι ώστε τους πρώτους αιώνες μ.Χ. οι τοπικές γλώσσες και πολιτισμοί της Ανατολίας είχαν εκλείψει και αντικατασταθεί από τα Ελληνικά.

Το 324 μ.Χ. ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Α΄ επέλεξε την πόλη του [[Βυζάντιο|Βυζαντίου]] στα στενά του [[Βόσπορος|Βοσπόρου]] ως τη νέα πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, μετονομάζοντάς την σε [[Νέα Ρώμη]], με τα μετέπειτα ονόματα [[Κωνσταντινούπολη]] και σήμερα στα τουρκικά [[Ιστανμπούλ]] που θεωρείται ότι προέρχεται από την Ελληνική έκφραση ''εις την πόλιν''. Μετά τον θάνατο του [[Θεοδόσιος Α΄|Θεοδόσιου Α΄]] το 395 και την οριστική διαίρεση της [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]] ανάμεσα στους γιους του η Κωνσταντινούπολη έγινε πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, που θα κυβερνούσε το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών της Τουρκίας μέχρι τον Ύστερο [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]].
[[Αρχείο:Turkey-3019 - Hagia Sophia (2216460729).jpg|μικρογραφία|350px|Aρχικά εκκλησία, αργότερα τζαμί, μετά μουσείο, και σήμερα πάλι τζαμί, η [[Αγία Σοφία (Κωνσταντινούπολη)|Αγία Σοφία]] κτίσθηκε από τους Βυζαντινούς τον 6ο αιώνα μ.Χ.]]

=== Οι Σελτζούκοι και η Οθωμανική Αυτοκρατορία ===
Ο οίκος των [[Σελτζούκοι|Σελτζούκων Τούρκων]] ήταν ένας κλάδος των τουρκικών φυλών των [[Ογούζοι Τούρκοι|Ογούζων Τούρκων]] του Κινίκ, που κατοικούσαν στις παρυφές του Μουσουλμανικού κόσμου, στο Χανάτο των Γιαγκμπού της ομοσπονδίας των Ογούζων, βόρεια της [[Κασπία Θάλασσα|Κασπίας]] και της [[Αράλη (λίμνη)|Αράλης]] τον 9ο αιώνα. Τον 10ο αιώνα οι Σελτζούκοι άρχισαν να μεταναστεύουν από την προγονική τους πατρίδα στην [[Ιράν|Περσία]], που έγινε ο διοικητικός πυρήνας της Μεγάλης Αυτοκρατορίας των Σελτζούκων.

[[Αρχείο:Mausoleo_Mevlana.jpg|μικρογραφία|αριστερά|300px|Moυσείο Μέβλανα (1274) στο [[Ικόνιο]], πρωτεύουσα του [[Σουλτανάτο του Ρουμ|Σελτζουκικού Σουλτανάτου της Μικράς Ασίας]]]]

Το δεύτερο μισό του 11ου αιώνα οι Σελτζούκοι άρχισαν να διεισδύουν στις ανατολικές περιοχές της Μικράς Ασίας. Το 1071 οι Σελτζούκοι Τούρκοι νίκησαν τους Βυζαντινούς στη [[Μάχη του Μαντζικέρτ]], αρχίζοντας τον εκτουρκισμό της περιοχής. Στη Μικρά Ασία εισήχθησαν η τουρκική γλώσσα και το Ισλάμ και σταδιακά εξαπλώθηκαν στην περιοχή και μπήκε σε εξέλιξη η αργή μετάβαση από μία κυρίως Χριστιανική και Ελληνόφωνη Μικρά Ασία σε μία κυρίως Μουσουλμανική και Τουρκόφωνη.

Το [[1243]] οι στρατιές των Σελτζούκων νικήθηκαν από τους [[Μογγόλοι|Μογγόλους]] και η ισχύς της αυτοκρατορίας τους ελαττώθηκε. Στον απόηχο της μογγολικής εισβολής ένα από τα τουρκικά πριγκηπάτα με κυβερνήτη τον Οσμάν τον Α΄ εξελίχθηκε στους επόμενους δύο αιώνες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, που εκτεινόταν σε όλη τη Μικρά Ασία, στα [[Βαλκάνια]], στο [[Λεβάντες]] και τη [[Βόρεια Αφρική]]. Το [[1453]] οι Οθωμανοί ολοκλήρωσαν την κατάκτηση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας [[Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453)|καταλαμβάνοντας την πρωτεύουσά της]] [[Κωνσταντινούπολη]].
Το 1514 ο Σουλτάνος [[Σελίμ Α΄]] (1512-1520) επεξέτεινε με επιτυχία τα βόρεια και ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας, νικώντας τον Σάχη Ισμαήλ Α΄ της [[Σαφαβίδες|δυναστείας των Σαφαβιδών]] στη [[Μάχη του Τσαλντιράν]]. Το 1517 ο Σελίμ Α΄ επεξέτεινε την οθωμανική κυριαρχία στην [[Αλγερία]] και την [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]] και δημιούργησε ναυτική παρουσία στην [[Ερυθρά Θάλασσα]]. Στη συνέχεια ξεκίνησε ανταγωνισμός μεταξύ της Οθωμανικής και της [[Πορτογαλική Αποικιακή Αυτοκρατορία|Πορτογαλικής Αυτοκρατορίας]], για το ποια θα γίνει κυρίαρχη θαλάσσια δύναμη στον [[Ινδικός Ωκεανός|Ινδικό Ωκεανό]], με πολλές ναυμαχίες στην Ερυθρά Θάλασσα, την [[Αραβική Θάλασσα]] και τον [[Περσικός Κόλπος|Περσικό Κόλπο]]. Η Πορτογαλική παρουσία στον Ινδικό Ωκεανό θεωρήθηκε ως απειλή για το οθωμανικό μονοπώλιο των παλιών εμπορικών δρόμων μεταξύ [[Άπω Ανατολή]]ς και Δυτικής Ευρώπης (που αργότερα ονομάστηκαν συλλογικά [[Δρόμος του μεταξιού]]). Αυτό το σημαντικό μονοπώλιο διακυβευόταν όλο και περισσότερο μετά την ανακάλυψη του [[Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος|Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας]] από τον Πορτογάλο εξερευνητή [[Βαρθολομαίος Ντιάζ|Βαρθολομαίο Ντιάζ]] το 1488, που είχε σημαντικό αντίκτυπο στην οθωμανική οικονομία.

[[Αρχείο:Selimiye_Camii_-_panoramio_(1).jpg|μικρογραφία|δεξιά|225px|[[Τέμενος Σελιμιγιέ|Σελιμιγιέ Tζαμί]] (1575) στην [[Αδριανούπολη]], ένα από τα διασημότερα κληροδοτήματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]]
[[Αρχείο:Ottoman empire.svg|μικρογραφία|αριστερά|450px|Eδαφική επέκταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μεταξύ 1481 και 1683]]
Η ισχύς και η αίγλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κορυφώθηκε τον 16ο και 17ο αιώνα, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της βασιλείας του [[Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής|Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς]]. Η αυτοκρατορία συχνά βρισκόταν σε αντιπαράθεση με την [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]] στη σταθερή προώθησή της προς την Κεντρική Ευρώπη μέσω των Βαλκανίων και του νότιου τμήματος της [[Πολωνο-Λιθουανική Κοινοπολιτεία|Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας]]. Στη θάλασσα το οθωμανικό ναυτικό συγκρούστηκε με πολλές Ιερές Συμμαχίες (αποτελούμενες κυρίως από την [[Ισπανία των Αψβούργων]], τη [[Δημοκρατία της Γένοβα]], τη [[Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας|Δημοκρατία της Βενετίας]], τους [[Ιωαννίτες Ιππότες]], τα [[Παπικά Κράτη]], το [[Μεγάλο Δουκάτο της Τοσκάνης]] και το [[Δουκάτο της Σαβοΐας]]) για τον έλεγχο της Μεσογείου. Στην Ανατολή οι Οθωμανοί ήταν κατά καιρούς σε πόλεμο με την Περσία των Σαφαβιδών λόγω συγκρούσεων που προέκυπταν από εδαφικές διενέξεις ή θρησκευτικές διαφορές από τον 16ο ως τον 18ο αιώνα.

Από τις αρχές του 19ου αιώνα και μετά η Οθωμανική Αυτοκρατορία άρχισε να παρακμάζει. Καθώς σταδιακά συρρικνωνόταν το μέγεθος, η στρατιωτική ισχύς και ο πλούτος της, πολλοί Βαλκάνιοι Μουσουλμάνοι μετανάστευαν στην καρδιά της Αυτοκρατορίας στη Μικρά Ασία, μαζί με τους [[Τσερκέζοι|Τσερκέζους]] που διέφυγαν εκεί μετά τη [[Ρωσική Αυτοκρατορία|Ρωσική]] κατάκτηση του [[Καύκασος|Καυκάσου]]. Η παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας οδήγησε σε άνοδο των εθνικιστικών αισθημάτων μεταξύ των διάφορων υποτελών λαών, που με τη σειρά της οδήγησε σε αυξημένες εθνικές εντάσεις, που κατά καιρούς ξεσπούσαν βίαια, όπως οι σφαγές του Χαμιντιάν (Αρμενίων 1894-1896).

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία μπήκε στον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]] στο πλευρό των [[Κεντρικές Δυνάμεις|Κεντρικών Δυνάμεων]] και τελικά ηττήθηκε. Κατά τον πόλεμο, σχεδόν 1,5 εκατ. Αρμένιοι εκτοπίστηκαν και εξοντώθηκαν κατά την [[Γενοκτονία των Αρμενίων|Αρμενική Γενοκτονία]]. Η τουρκική κυβέρνηση αρνείται ότι υπήρξε Αρμενική Γενοκτονία και υποστηρίζει ότι οι Αρμένιοι απλώς μετεγκαταστάθηκαν από την ανατολική ζώνη του πολέμου. Μεγάλης κλίμακας σφαγές διαπράχθηκαν επίσης και κατά άλλων μειονοτικών ομάδων της αυτοκρατορίας, όπως οι Έλληνες και οι Ασσύριοι. Μετά τη [[Συνθήκη του Μούδρου]] στις 30 Οκτωβρίου 1918 οι νικήτριες Συμμαχικές Δυνάμεις απαίτησαν τη διάλυση του οθωμανικού κράτους με τη [[Συνθήκη των Σεβρών]] το 1920.

=== Δημοκρατία της Τουρκίας ===
[[Αρχείο:Marshal Mustafa Kemal Pasha.jpg|μικρογραφία|δεξιά|225px|Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ]]
Η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης στον απόηχο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου οδήγησε στη δημιουργία του τουρκικού εθνικού κινήματος. Υπό την ηγεσία του [[Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ|Μουσταφά Κεμάλ Πασά]], στρατιωτικού διοικητή που είχε διακριθεί στην [[Εκστρατεία της Καλλίπολης]], διεξήχθη ο [[Τουρκικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας]] με στόχο την κατάργηση των όρων της Συνθήκης των Σεβρών. Μέχρι τις 18 Σεπτεμβρίου 1922 όλοι οι στρατοί κατοχής είχαν εκδιωχθεί και το τουρκικό καθεστώς με έδρα την Άγκυρα, που είχε αυτοανακηρυχθεί νόμιμη κυβέρνηση της χώρας από τον Απρίλιο του 1920, άρχισε να επισημοποιεί τη νομική μετάβαση από το παλιό οθωμανικό στο νέο δημοκρατικό πολιτικό σύστημα. Την 1η Νοεμβρίου το νεοσύστατο κοινοβούλιο κατάργησε επίσημα το [[Σουλτάνος|Σουλτανάτο]], τερματίζοντας έτσι 623 χρόνια οθωμανικού κράτους. Η [[Συνθήκη της Λωζάνης]] της 24ης Ιουλίου 1923 οδήγησε στη διεθνή αναγνώριση της κυριαρχίας της νεοσύστατης ''Δημοκρατίας της Τουρκίας'' ως κράτους-συνέχειας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και η δημοκρατία ανακηρύχθηκε επίσημα στις 29 Οκτωβρίου στην Άγκυρα, τη νέα πρωτεύουσα της χώρας. Η Συνθήκη της Λωζάνης προέβλεπε μια ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας κατά την οποία 1,1 εκατ. Έλληνες έφυγαν από την Τουρκία για την Ελλάδα σε ανταλλαγή με 380.000 Μουσουλμάνους που μεταφέρθηκαν από την Ελλάδα στην Τουρκία. Ο Μουσταφά Κεμάλ έγινε ο πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας και στη συνέχεια εισήγαγε πολλές ριζικές μεταρρυθμίσεις με σκοπό τη μεταμόρφωση του παλιού οθωμανικού-τουρκικού κράτους σε μια νέα κοσμική δημοκρατία. Με το Νόμο του Επωνύμου του 1934 το Τουρκικό Κοινοβούλιο απένειμε στον Μουσταφά Κεμάλ το τιμητικό επώνυμο Ατατούρκ (Πατέρας των Τούρκων).

Η Τoυρκία παρέμεινε ουδέτερη στο μεγαλύτερο μέρος του [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου]] αλλά μπήκε στην τελική φάση του πολέμου στο πλευρό των [[Συμμαχικές δυνάμεις κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο|Συμμάχων]] στις 23 Φεβρουαρίου 1945. Στις 26 Ιουνίου 1945 η Τουρκία έγινε ιδρυτικό μέλος των Ηνωμένων Εθνών. Οι δυσκολίες που αντιμετώπισε η Ελλάδα στην καταστολή μιας [[Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος 1946-1949|κομμουνιστικής ανταρσίας]] σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις της [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Σοβιετικής Ένωσης]] για στρατιωτικές βάσεις στα Τουρκικά Στενά ώθησαν τις [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|Ηνωμένες Πολιτείες]] να διακηρύξουν το [[Δόγμα Τρούμαν]] το 1947. Το δόγμα διατύπωνε τις Αμερικανικές προθέσεις να εγγυηθούν την ασφάλεια της Τουρκίας και της Ελλάδας και είχε ως αποτέλεσμα μεγάλης κλίμακας Αμερικανική στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη. Και οι δύο χώρες συμπεριλήφθηκαν στο [[Σχέδιο Μάρσαλ]] και στον [[Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης|ΟΟΣΑ]] για την ανοικοδόμηση των ευρωπαϊκών οικονομιών το 1948 και στη συνέχεια έγιναν ιδρυτικά μέλη του [[Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης|ΟΟΣΑ]] το 1961.

Μετά τη συμμετοχή της στις δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών στον [[Πόλεμος της Κορέας|Πόλεμο της Κορέας]] η Τουρκία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 1952, καθιστάμενη προπύργιο κατά της Σοβιετικής επέκτασης στη Μεσόγειο. Μετά από μία δεκαετία Κυπριακής διακοινοτικής βίας και το [[Πραξικόπημα του 1974 στην Κύπρο|πραξικόπημα στην Κύπρο στις 15 Ιουλίου 1974]], οργανωμένο από την παραστρατιωτική οργάνωση [[ΕΟΚΑ Β'|ΕΟΚΑ Β΄]], που ανέτρεψε τον Πρόεδρο [[Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄|Μακάριο]] και εγκατέστησε ως δικτάτορα τον [[Ένωσις|φιλοενωτικό]] (με την Ελλάδα) [[Νίκος Σαμψών|Νίκο Σαμψών]], [[Τουρκική εισβολή στην Κύπρο|η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο]] στις 20 Ιουλίου 1974 και κατέλαβε το 38% του εδάφους. Παρά το ψήφισμα του [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|ΟΗΕ]] που ζητούσε την απόσυρση των τουρκικών δυνάμεων, η Τουρκία εγκατέστησε στη [[Βόρεια Κύπρος|Βόρεια Κύπρο]] εννέα χρόνια αργότερα την [[Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου]], που αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία.

Η περίοδος του μονοκομματισμού τερματίστηκε το 1945. Ακολούθησε μια ταραχώδης μετάβαση στην πολυκομματική δημοκρατία τις επόμενες δεκαετίες, που διακόπηκε από στρατιωτικά [[Πραξικόπημα|πραξικοπήματα]] το 1960, το 1971, το 1980 και το 1997. Το 1984 το ΡΚΚ ([[Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν]]), μια Κουρδική αποσχιστική ομάδα, ξεκίνησε μια εκστρατεία ανταρσίας κατά της τουρκικής κυβέρνησης, που μέχρι σήμερα έχει στοιχίσει πάνω από 40.000 ανθρώπινες ζωές, πάντως αυτή τη στιγμή (Δεκέμβριος 2013) είναι σε εξέλιξη μια ειρηνευτική διαδικασία. Μετά τη φιλελευθεροποίηση της τουρκικής οικονομίας τη δεκαετία του 1980 η χώρα έχει πετύχει εντονότερη οικονομική ανάπτυξη και μεγαλύτερη πολιτική σταθερότητα. Στις 21 Ιουνίου 2014 η [[Πρωθυπουργός της Τουρκίας|Κυβέρνηση Ερντογάν]] ψήφισε έναν νέο νόμο ο οποίος απαγόρευε στις γυναίκες να συμμετέχουν στις ένοπλες δυνάμεις. Τη νύχτα 15 προς 16 Ιουλίου 2016 εκδηλώθηκε [[Απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 στην Τουρκία|απόπειρα πραξικόπηματος]].

== Οικονομία ==
{{Δείτε|Οικονομία της Τουρκίας}}
Η Τουρκία έχει το 15ο μεγαλύτερο [[Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν|ΑΕΠ]] σε [[Αξία σε μονάδες αγοραστικής δύναμης|ΜΑΔ]] και το [[Κατάλογος χωρών ανά ΑΕΠ (ονομαστικό)|17ο μεγαλύτερο ονομαστικό ΑΕΠ]]. Η χώρα είναι από τα ιδρυτικά μέλη του ΟΟΣΑ και των μεγάλων οικονομιών του G-20. Κατά τις δέκα πρώτες δεκαετίες της δημοκρατίας, μεταξύ 1923 και 1983, η Τουρκία είχε προσκολληθεί σε μια οιονεί κρατικίστικη προσέγγιση με αυστηρό κυβερνητικό σχεδιασμό του προϋπολογισμού, με κυβερνητικά επιβαλλόμενους περιορισμούς στη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, στο εξωτερικό εμπόριο, τη ροή ξένου συναλλάγματος και τις [[Άμεση ξένη επένδυση|άμεσες ξένες επενδύσεις]]. Όμως το 1983 ο Πρωθυπουργός [[Τουργκούτ Οζάλ]] ξεκίνησε μια σειρά μεταρρυθμίσεων σχεδιάζοντας να μεταλλάξει την οικονομία από ένα κρατικίστικο σύστημα απομονωτισμού σε ένα μοντέλο περισσότερο του ιδιωτικού τομέα βασιζόμενο στην αγορά.

Oι μεταρρυθμίσεις, συνδυασμένες με άνευ προηγουμένου ποσά ξένων δανείων, έδωσαν ώθηση σε ταχεία οικονομική ανάπτυξη, που όμως χαρακτηρίστηκε από έντονες υφέσεις και οικονομικές κρίσεις το 1994, το 1999 (που ακολούθησε το σεισμό εκείνης της χρονιάς) και το 2001, με αποτέλεσμα μια μέση ετήσια ανάπτυξη του ΑΕΠ 4% μεταξύ 1981 και 2003. Η έλλειψη πρόσθετων δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων, συνδυασμένη με μεγάλα και αυξανόμενα ελλείμματα του [[Δημόσιος τομέας|δημόσιου τομέα]] και εκτεταμένη διαφθορά είχαν ως αποτέλεσμα υψηλό πληθωρισμό, αδύνατο τραπεζικό τομέα και αυξανόμενη [[Μακροοικονομία|μακροοικονομική]] αστάθεια. Μετά την οικονομική κρίση του 2001 και τις μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησαν από τον τότε υπουργό οικονομικών Κεμάλ Ντερβίς, ο πληθωρισμός έπεσε σε μονοψήφιους αριθμούς, πολλαπλασιάστηκε η επενδυτική εμπιστοσύνη και οι ξένες επενδύσεις και μειώθηκε η ανεργία.

{{wide image|Istanbul panorama and skyline.jpg|960px|[[Κωνσταντινούπολη]], η μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας και οικονομική καρδιά της χώρας. Οι ουρανοξύστες στο Σισλί είναι στα αριστερά και στο μέσο, ενώ εκείνοι του επιχειρηματικού κέντρου Λεβέντ στα δεξιά. Σε πρώτο πλάνο η ιστορική χερσόνησος της πόλης}}

H Τελωνειακή Ένωση Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 1996, οδήγησε σε εκτεταμένη απελευθέρωση των δασμών και αποτελεί τον πυλώνα της εμπορικής πολιτικής της Τουρκίας. Η Τουρκία έχει σταδιακά ανοίξει τις αγορές της μέσω οικονομικών μεταρρυθμίσεων μειώνοντας τους κυβερνητικούς ελέγχους στο εξωτερικό εμπόριο και τις επενδύσεις και της ιδιωτικοποίησης βιομηχανιών που ανήκαν στο δημόσιο και έχει συνεχιστεί το άνοιγμα πολλών τομέων στην ιδιωτική και ξένη συμμετοχή, εν μέσω πολιτικού διαλόγου. Το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ κορυφώθηκε στο 75,9% κατά την ύφεση του 2001, πέφτοντας σε εκτιμώμενο 26,9% το 2013.

Το μέσο ετήσιο ποσοστό αύξησης του ΑΕΠ από το 2002 ως το 2007 ήταν 6,8%, κάνοντας την Τουρκία μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες χώρες αυτή την περίοδο. Εντούτοις η ανάπτυξη επιβραδύνθηκε στο 1% το 2008, και το 2009 η τουρκική οικονομία επηρεάστηκε από τη [[Διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση 2007-2008|παγκόσμια οικονομική κρίση]] με ύφεση 5%. Η οικονομία επέστρεψε σε ανάπτυξη 8% το 2010. Σύμφωνα με τα δεδομένα της [[Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία|Eurostat]] το τουρκικό κατά κεφαλή ΑΕΠ σε αγοραστική δύναμη βρισκόταν στο 52% του μέσου της ΕΕ το 2011.

Τα πρώτα χρόνια του αιώνα ο χρόνια υψηλός πληθωρισμός τέθηκε υπό έλεγχο και αυτό οδήγησε στην εισαγωγή νέου νομίσματος, της [[Τουρκική λίρα|τουρκικής νέας λίρας]] την 1η Ιανουαρίου 2005, για να εδραιωθεί η επιτυχία των οικονομικών μεταρρυθμίσεων και να απαλειφθούν τα κατάλοιπα μιας ασταθούς οικονομίας. Την 1η Ιανουαρίου 2009 η νέα τουρκική λίρα ξαναονομάστηκε τουρκική λίρα με την εισαγωγή νέων χαρτονομισμάτων και νομισμάτων. Αποτέλεσμα των συνεχών οικονομικών μεταρρυθμίσεων ήταν η πτώση του πληθωρισμού στο 8% το 2005 και του ποσοστού ανεργίας στο 10%.

[[Αρχείο:Alanyafromcastle.JPG|thumb|325px|left|[[Αλάγια]] είναι ένα σημαντικό παραθαλάσσιο τουριστικό θέρετρο στην Τουρκία]]

Ο τουρισμός στην Τουρκία έχει γνωρίσει ταχεία ανάπτυξη τα τελευταία είκοσι χρόνια και αποτελεί σημαντικό κομμάτι της οικονομίας. Το 2011 αφίχθησαν στην Τουρκία 33,3 εκατ. ξένοι επισκέπτες, κάνοντας τη χώρα τον [[Κατάταξη παγκόσμιου τουρισμού|έκτο δημοφιλέστερο τουριστικό προορισμό στον κόσμο]], και συνέβαλαν στα έσοδα της Τουρκίας με 23 εκατ. $. Άλλοι βασικοί τομείς της τουρκικής οικονομίας είναι οι τράπεζες, οι κατασκευές, οι οικιακές συσκευές, τα ηλεκτρονικά, τα υφάσματα, η διύλιση πετρελαίου, τα πετροχημικά προϊόντα, τα τρόφιμα, οι εξορύξεις, ο σίδηρος και ο χάλυβας και η βιομηχανία μηχανών και αυτοκινήτων. Η Τουρκία έχει μεγάλη αυτοκινητοβιομηχανία, που παρήγαγε 1.072.339 αυτοκίνητα το 2012, κατατασσόμενη 16η παραγωγός στον κόσμο.

Η τουρκική [[Ναυπήγηση|ναυπηγική]] βιομηχανία πραγματοποίησε εξαγωγές αξίας 1,2 δισ. $ το 2011. Οι μεγαλύτερες αγορές εξαγωγών είναι η Μάλτα, τα Νησιά Μάρσαλ, ο Παναμάς και η Μεγάλη Βρετανία. Τα τουρκικά ναυπηγεία έχουν 15 πλωτές δεξαμενές διαφόρων μεγεθών και μία ξηρά. H Tύζλα, η [[Γιάλοβα]] και η [[Ιζμίτ]] έχουν αναπτυχθεί σε δυναμικά ναυπηγικά κέντρα. Το 2011 λειτουργούσαν στην Τουρκία 70 ναυπηγεία, ενώ ήταν υπό κατασκευή άλλα 56. Τα τουρκικά ναυπηγεία θεωρούνται υψηλά στην παγκόσμια κατάταξη στην κατασκευή δεξαμενοπλοίων μεταφοράς χημικών προϊόντων και πετρελαίου μέχρι 10.000 dwt. Τα τουρκικά ναυπηγεία θεωρούνται επίσης αξιόπιστα στην κατασκευή μεγάλων θαλαμηγών.

Το 2010 ο γεωργικός τομέας αντιπροσώπευε το 9% του ΑΕΠ, ενώ ο βιομηχανικός το 26% και ο τομέας των υπηρεσιών το 65%. Εντούτοις η γεωργία αντιπροσώπευε ακόμη το 24,7% της απασχόλησης. Το 2004 είχε εκτιμηθεί ότι το 46% του συνολικού διαθέσιμου εισοδήματος λαμβανόταν από το κορυφαίο 20% των εχόντων εισόδημα, ενώ το κατώτερο 20% λάμβανε το 6%. Το ποσοστό απασχόλησης γυναικών στην Τουρκία ήταν 29,5% το 2012, το χαμηλότερο μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.

[[Αρχείο:Turkish.a321-200.tc-jre.arp.jpg|thumb|right|[[Turkish Airlines]]]]

Oι άμεσες ξένες επενδύσεις ήταν 8,2 δισ. $ το 2012 και αναμένεται να αυξηθούν στα 15 δισ. το 2013. Το 2012 ο Οίκος Φιτς αναβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Τουρκίας μετά από 18 χρόνια και ακολούθησε αναβάθμιση από τη Μούντις το Μάιο του 2013.

Το 2009 οι εξαγωγές ήταν 110 δισ. $ και το 2010 117 δισ. (κυρίως προς Γερμανία 10%, Γαλλία 6%, Μ. Βρετανία 6%, Ιταλία 6%, Ιράκ 5%). Εντούτοις μεγαλύτερες εισαγωγές που έφτασαν τα 166 δισ. $ το 2010 (κυρίως από Ρωσία 10%, Γερμανία 10%, Κίνα 9%, ΗΠΑ 6%, Ιταλία 5%, Γαλλία 5%) διεύρυναν απειλητικά το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου.

Τη δεκαετία 2003-2013 η κατανάλωση ενέργειας έχει αυξηθεί από 130 δισ. [[Κιλοβατώρα|κιλοβατώρες]] σε 240 δισ. Καθώς η Τουρκία εισήγαγε το 2013 το 72% της ενέργειάς της, η κυβέρνηση αποφάσισε να επενδύσει στην πυρηνική ενέργεια για να μειώσει τις εισαγωγές. Προγραμματίζονται να κατασκευασθούν τρεις σταθμοί πυρηνικής ενέργειας μέχρι το 2023.

Η παραλία του Αιγαίου υπήρξε πάντοτε η περισσότερο ανεπτυγμένη περιοχή της Μικράς Ασίας, γιατί δέχεται την ευεργετική επίδραση των δυτικών ανέμων του Αιγαίου, οι οποίοι διαμορφώνουν κλίμα μεσογειακό, με αρκετές βροχοπτώσεις τον χειμώνα και ξηρασία το καλοκαίρι. Στον [[Αδραμυττηνός κόλπος|κόλπο του Αδραμυττίου]] γίνεται η μεγαλύτερη καλλιέργεια ελαιών ενώ, νοτιότερα, και κατά μήκος όλης της παραλίας μέχρι και τη στενή ζώνη της Καρίας εκτείνεται ο «Κήπος της Τουρκίας». Οι παραλιακές πεδιάδες και οι κοιλάδες μεταξύ των ενδιάμεσων οροσειρών της Λυδίας, που έχουν κατεύθυνση κάθετη προς τις ακτές, επιτρέπουν στους υγρούς θαλάσσιους ανέμους να εισέρχονται βαθιά στο οροπέδιο και να δημιουργούν περιοχές μεταβατικού κλίματος, από την πλούσια παραλιακή ζώνη προς την περιοχή του οροπεδίου. Εδώ καλλιεργούνται δημητριακά, ρύζι, καπνός, αμπέλια, ιδιαίτερα σταφίδα σουλτανίνα, ελιές, βαμβάκι, καννάβι, ηλιόσπορος, γλυκόριζα και τριανταφυλλιές (ρόδα), από τις οποίες παράγεται ροδέλαιο.

Στο εσωτερικό υπάρχουν κοιτάσματα σιδηρομεταλλεύματος και λιγνίτη.

{{wide image|Maslak kerembarut.jpg|960px|Κωνσταντινούπολη}}

Η παραλιακή ζώνη του Εύξεινου Πόντου παρουσιάζει μικρό διαμελισμό. Κατά τόπους σχηματίζονται μικρές κλιμακωτές προς τη θάλασσα περιοχές, όπως και διάφορες κοιλάδες, οι οποίες εισέρχονται στο εσωτερικό των ορεινών όγκων. Χαρακτηριστικό της ζώνης αυτής είναι οι μεγάλες βροχοπτώσεις (900-1.200 χλμ.), που συντελούν στην ανάπτυξη των πυκνών δασών. Καλλιεργούνται στα μέρη αυτά, καπνός, τσάι, λαχανικά, φουντουκιές, αμυγδαλιές, καρυδιές και οπωροφόρα. Ο [[Εύξεινος Πόντος]], παρόλο που είναι μια κλειστή θάλασσα, είναι συχνά τρικυμιώδης και τα λιμάνια του είναι επισφαλή.

Στη νότια Τουρκία η Οροσειρά του Ταύρου και Αντίταυρου δεν απλώνεται απότομα προς τη θάλασσα, αλλά δημιουργεί διάφορες πεδιάδες, όπως της Αττάλειας και της Κιλικίας. Η πεδιάδα της Κιλικίας επικοινωνεί με το εσωτερικό οροπέδιο της Ανατολίας διαμέσου της «Πύλης της Κιλικίας». Η δίοδος αυτή έχει παίξει σπουδαίο ρόλο στη διακίνηση των λαών. Η μεγάλη βροχόπτωση στην περιοχή αυτή ευνοεί την ανάπτυξη δασών (πλατάνια, δρυς, οξιές, κέδρα, πεύκα και καρυδιές).

Η Αρμενία, με το υψίπεδό της, εξαιτίας του ότι βρίσκεται σε απομακρυσμένη περιοχή, παραμένει περιοχή καθαρά αγροτική και κτηνοτροφική. Το Τουρκικό Κουρδιστάν που βρίσκεται νότια του Αρμενικού υψιπέδου, είναι περιοχή φτωχή και αραιοκατοικημένη. Έχει όμως μεγάλο υπόγειο πλούτο, που της δίνει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί.

=== Ορυκτός πλούτος ===
Ο ορυκτός πλούτος της Τουρκίας είναι σημαντικός, αλλά αφενός μεν δεν έχει πλήρως ερευνηθεί ενώ, από την άλλη πλευρά, είναι διεσπαρμένος σε διάφορα σημεία και οι κακές συγκοινωνίες δυσκολεύουν τόσο την έρευνα όσο και την εκμετάλλευσή του<ref name=":0">{{Cite web|url = http://www.oryktosploutos.net/2012/01/o.html#.VI2xuvl_vLc|title = Πύλη για τον Ελληνικό Ορυκτό Πλούτο: O Τουρκικός Ορυκτός Πλούτος}}</ref>. Διαθέτει [[Λιθάνθρακας|λιθάνθρακες]] μέτριας ποιότητας, [[πετρέλαιο]] σε περιορισμένες ποσότητες και σιδηρομεταλλεύματα. Μεγάλης οικονομικής σημασίας είναι τα μεταλλεύματα χρωμίου ([[χρωμίτης]]). Διαθέτει επίσης [[Χαλκός|χαλκό]], [[Μόλυβδος|μόλυβδο]], [[Ψευδάργυρος|ψευδάργυρο]], [[αντιμόνιο]], [[μαγγάνιο]], [[βόριο]] κ.ά.

Ο [[λιγνίτης]] αποτελεί την πιο σημαντική πηγή ενέργειας για την Τουρκία και τα συνολικά του αποθέματα υπολογίζονται στα 8 δις τόνους. Όσον αφορά τα βιομηχανικά ορυκτά, το [[βόριο]] είναι το πιο σημαντικό εξαγωγικό ορυκτό της Τουρκίας. H Τουρκία θεωρείται "συνώνυμη" με τα ορυκτά του βορίου παγκοσμίως, διαθέτοντας τις 4 από τις 13 επιχειρήσεις εξόρυξης βορίου στον κόσμο, και τα τουρκικά αποθέματα αποτελούν το 72% των παγκοσμίων αποθεμάτων (περίπου 3,05 δισ. τόν.)<ref name=":0" />.

Πολύ σημαντική είναι επίσης η παραγωγή [[Χρυσός|χρυσού]] για τον οποίο το Τουρκικό αποθεματικό δυναμικό ξεπερνά τους 6.500 τόν. χρυσού. Υπήρξε μια σταθερή αύξηση στην εξορυσσόμενη ποσότητα του χρυσού από τότε που ξεκίνησε η εξόρυξη του χρυσού (2000-2001), όταν ήταν μόλις 1,4 τόνους. Η συνολική ποσότητα του χρυσού που αθροιστικά έχει εξορυχθεί από κοιτάσματα στο έδαφος της Τουρκίας μέσα σε μια δεκαετία έχει ξεπεράσει τους 106,5 τόνους<ref>{{Cite web|url = http://www.oryktosploutos.net/2012/02/blog-post_09.html#.VI2xZfl_vLc|title = Η πύλη για τον Ελληνικό Ορυκτό Πλούτο: Το "χρυσό" μέλλον της Τουρκίας...}}</ref>. Υπάρχουν εννέα τουλάχιστον λειτουργούντα ορυχεία στην Τουρκία. Το ορυχείο του Κισλαντάγ, που χωροθετείται στην επαρχία Ουσάκ, όπου γίνεται εξόρυξη πορφυριτικού πολυμεταλλικού χρυσοφόρου μεταλλεύματος, αποτελεί τον μεγαλύτερο παραγωγό χρυσού στην Τουρκία και το μεγαλύτερο ορυχείο χρυσού στην Ευρώπη<ref>{{Cite web|url = http://www.oryktosploutos.net/2016/01/gold-mining.html#.VqPZRCqLTIU|title = Gold Mining στην Τουρκία|date = |accessdate = |website = |publisher = |last = |first = }}</ref>.

=== Μεταφορές ===
Η Τουρκία διαθέτει σιδηροδρομικό δίκτυο με σημαντικότερη γραμμή τη γραμμή από Κεντρική Ευρώπη - [[Κωνσταντινούπολη]] - [[Δορύλαιο]] - [[Άγκυρα]] - [[Άδανα]] - [[Βαγδάτη]] και δεύτερη γραμμή προς την [[Άγκυρα]] - [[Θεοδοσιούπολη]] - [[Τιφλίδα]]. Το οδικό της δίκτυο είναι μέτρια αναπτυγμένο, ιδιαίτερα στο ηπειρωτικό εσωτερικό. Διαθέτει πλήρες αεροπορικό εσωτερικό δίκτυο, καθώς και για το εξωτερικό. Επίσης, διαθέτει και θαλάσσιες συγκοινωνίες. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

== Δημογραφία ==
Η τελευταία επίσημη απογραφή το 2000 κατέγραψε συνολικό πληθυσμό της χώρας 67.803.927 κατοίκους, ενώ σύμφωνα με κρατικές εκτιμήσεις ο πληθυσμός της χώρας ήταν 82.003.882<ref name="stats"/> κάτοικοι το 2018, σχεδόν τα τρία τέταρτα των οποίων ζούσαν σε [[Αστική περιοχή|αστικές περιοχές]]. Σύμφωνα με την εκτίμηση του 2011 ο πληθυσμός αυξάνεται κατά 1,35% ετησίως. Η Τουρκία έχει μέση πυκνότητα πληθυσμού 104,7 κατοίκους ανά τ.χλμ. Τα άτομα της ηλικιακής ομάδας 15-64 αποτελούν το 67,4% του συνολικού πληθυσμού, η ομάδα 0-14 το 25,3%, με τους ηλικιωμένους 65 ετών και άνω να αποτελούν το 7,3%. Το 1927, όταν έγινε η πρώτη επίσημη απογραφή στη Δημοκρατία της Τουρκίας, ο πληθυσμός ήταν 13,6 εκατομμύρια.

Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 78,6 χρόνια (76,4 χρόνια οι άνδρες και 80,7 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>
[[Αρχείο:Istiklal_str._Istanbul_-_panoramio.jpg|μικρογραφία|δεξιά|400px|Λεωφόρος Ιστικλάλ στην κοσμοπολίτικη συνοικία [[Μπέηογλου]] της Κωνσταντινούπολης]]

Το άρθρο 66 του τουρκικού Συντάγματος ορίζει ως ''Τούρκο'': ''οποιονδήποτε συνδέεται με το τουρκικό κράτος με δεσμό [[ιθαγένεια]]ς'', έτσι η νομική χρήση του ''Τούρκου'' ως πολίτη της Τουρκίας διαφέρει από τον εθνοτικό ορισμό. Εντούτοις η πλειοψηφία του τουρκικού πληθυσμού είναι [[Τούρκοι (έθνος)|τουρκικής εθνικότητας]]. Υπολογίζονται σε 70-75% από το [[World Factbook|World Factbook της CIA]]. Οι τρεις μειονότητες, που αναγνωρίζονται από τη [[Συνθήκη της Λωζάνης]] είναι οι [[Αρμενία|Αρμένιοι]], οι Έλληνες και οι [[Εβραίοι]]. Ο πρώην πολυάριθμος Ελληνικός πληθυσμός μειώθηκε κατά πολύ από συνταρακτικά γεγονότα στις αρχές του 20ού αιώνα: την [[Ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923|ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας]] και τη [[Γενοκτονία των Ελλήνων]]. Μετά από δεκαετίες υποστηριζόμενων από το κράτος διακρίσεων η πρώην ισχυρή κοινότητα 100.000 Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης έχει τώρα συρρικνωθεί σε περίπου 3.000. Άλλες εθνικές ομάδες περιλαμβάνουν [[Αβασγοί|Αμπχάζιους]], [[Αλβανία|Αλβανούς]], [[Άραβες]], Ασσύριους, [[Βόσνιοι Μουσουλμάνοι|Βόσνιους]], [[Τσερκέζοι|Κιρκάσιους]], [[Γεωργία|Γεωργιανούς]], [[Χεμσίν]], [[Λαζοί|Λαζούς]], [[Τάταροι της Κριμαίας|Τάταρους της Κριμαίας]], [[Πομάκοι|Πομάκους]] και [[Ρομά]].

Οι [[Κούρδοι]], μια ξεχωριστή εθνική ομάδα, συγκεντρωμένη κυρίως στις νοτιοανατολικές επαρχίες της χώρας, είναι η μεγαλύτερη μη τουρκική εθνότητα, με διάφορες εκτιμήσεις γύρω από το 18%. Οι μειονότητες εκτός των Κούρδων θεωρείται ότι αποτελούν κατ' εκτίμηση το 7-12% του πληθυσμού. Οι μειονότητες πέραν των τριών επίσημα αναγνωρισμένων δεν έχουν ιδιαίτερα μειονοτικά δικαιώματα, ενώ ο ίδιος ο όρος [[μειονότητα]] παραμένει στην Τουρκία ευαίσθητο ζήτημα και η Κυβέρνηση της Τουρκίας συχνά επικρίνεται για την εκ μέρους της μεταχείριση των μειονοτήτων, με το Παρατηρητήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων να δηλώνει το 2012: Το «δημοκρατικό άνοιγμα» της κυβέρνησης, που ανακοινώθηκε το καλοκαίρι του 2009 και αφορούσε τα μειονοτικά δικαιώματα των Κούρδων της Τουρκίας, δεν προχώρησε.

Μειονότητες δυτικοευρωπαϊκής προέλευσης περιλαμβάνουν τους Λεβαντίνους (κυρίως [[Γαλλία|Γαλλικής]], [[Δημοκρατία της Γένοβα|Γενοβέζικης]] και [[Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας|Βενετσιάνικης]] καταγωγής), που υπάρχουν στη χώρα (κυρίως στην [[Κωνσταντινούπολη]] και τη [[Σμύρνη]]) από τον [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]].

Δεν υπάρχουν διαθέσιμα αξιόπιστα στοιχεία για την εθνοτική σύνθεση του πληθυσμού, γιατί τουρκικά στοιχεία της απογραφής δεν περιλαμβάνουν στατιστικά για την εθνικότητα.

Η τουρκική κυβέρνηση έχει δεχθεί πάνω από 400.000 Σύρους πρόσφυγες.

=== Μεγάλες πόλεις ===
:''Oι πληθυσμοί είναι κατά εκτίμηση του Δεκεμβρίου 2018''<ref>[https://www.citypopulation.de/Turkey-C20.html Δεκέμβριος 2018, υπολογισμός βάσει της διεύθυνσης του τουρκικού στατιστικού ινστιτούτου, όπως παρουσιάστηκε από το citypopulation.de]</ref>
[[Αρχείο:YDA-Center-03.jpg|250px|μικρογραφία|αριστερά|[[Άγκυρα]]]]
Πρωτεύουσα της Τουρκίας, αλλά δεύτερη σε πληθυσμό, είναι η [[Άγκυρα]] με 4.875.803 κατοίκους. Είναι κτισμένη στο κέντρο του οροπεδίου της Ανατολίας σε μικρή απόσταση από τη θέση της αρχαίας Χετταϊκής Ακρόπολης, όπου ήταν σταυροδρόμι περάσματος καραβανιών.

[[Αρχείο:View_of_Levent_financial_district_from_Istanbul_Sapphire.jpg|μικρογραφία|240px|δεξιά|[[Κωνσταντινούπολη]]]]
Η μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας είναι η [[Κωνσταντινούπολη]], με πληθυσμό 14.969.958 κατοίκους. Η σημερινή πόλη αποτελείται βασικά από τέσσερα τμήματα: Την παλαιά Πόλη, που έχει χτιστεί σε μια μικρή χερσόνησο μεταξύ [[Θάλασσα του Μαρμαρά|Προποντίδας]] και Κερατίου Κόλπου, εκεί όπου βρισκόταν το αρχαίο [[Βυζάντιο]], τη Νέα Πόλη (Γαλατάς και Πέραν), τις εξωτερικές συνοικίες μαζί με τα περίχωρα, και το τμήμα που βρίσκεται στο ασιατικό έδαφος. Στην παλιά πόλη, που έχει κτιστεί σε επτά λόφους, όπως και η [[αρχαία Ρώμη]], βρίσκονται ο [[Αγία Σοφία (Κωνσταντινούπολη)|Ναός της Αγίας Σοφίας]], πολλά βυζαντινά μνημεία, τεμένη, ανάκτορα των σουλτάνων, το πανεπιστήμιο και η ιστορική ελληνική συνοικία του [[Φανάρι|Φαναρίου]], όπου είναι και το [[Οικουμενικό Πατριαρχείο|ελληνικό Πατριαρχείο]]. Τη νέα και την παλιά πόλη συνδέουν δύο μεγάλες γέφυρες, η γέφυρα του Γαλατά και η γέφυρα του Ατατούρκ.

Η [[Σμύρνη]] είναι η τρίτη πόλη της Τουρκίας σε πληθυσμό με 3.431.414 κατοίκους. Είναι χτισμένη στον μυχό του ομώνυμου κόλπου, στο νότιο άκρο μιας γόνιμης προσχωματικής πεδιάδας. Πριν το 1922 στη Σμύρνη υπήρχε αρκετό ελληνικό στοιχείο, που κρατούσε όλη την εμπορική κίνηση της πόλης και του λιμανιού. Γνωστή είναι από την ιστορία, η καταστροφή και η πυρπόληση της Σμύρνης.

[[Αρχείο:Hudavendigar_Park_in_Bursa_Turkey.jpg|240px|μικρογραφία|δεξιά|[[Προύσα]]]]
Η [[Προύσα]] (1.925.900 κατ.) στους πρόποδες του Ολύμπου, είναι παλιό κέντρο μεταξοβιομηχανίας. Υπήρξε η πρώτη πρωτεύουσα του Οσμανικού κράτους. Τα πολλά τεμένη, οι τάφοι των σουλτάνων και το μαυσωλείο του Σουλτάν Ομάν της δίνουν έντονο μουσουλμανικό χρώμα.

Τα [[Άδανα]] (1.715.226 κατ.), με βιομηχανία αγροτικών προϊόντων της πλούσιας πεδιάδας. Το [[Γκαζιαντέπ]] (1.626.415 κατ.), το [[Ικόνιο]] (1.268.915 κατ.), από τις λαμπρότερες τουρκικές πόλεις, η [[Αττάλεια]] (1.194.204 κατ.), το [[Ντιγιάρμπακιρ]] (1.010.032 κατ.), η [[Μερσίνη]] (974.091 κατ.) και η [[Καισάρεια]] (929.712 κατ.), η [[Αμάσεια]] (112.194 κατ.), πατρίδα του [[Στράβων]]α. Το [[Εσκισεχίρ]] (746.536 κατ.), συγκοινωνιακός κόμβος, βρίσκεται σε εύφορη γεωργική περιοχή, με σχετική βιομηχανία. Η [[Σαμψούντα]] (595.373 κατ.), λιμάνι εξαγωγής καπνών, η [[Κερασούντα]] (113.761 κατ.), λιμάνι εξαγωγής ξηρών καρπών. Η [[Σινώπη]] (41.916 κατ.), αρχαία ελληνική αποικία, πατρίδα του φιλόσοφου Διογένη. Η [[Αλεξανδρέττα]] (186.971 κατ.), παλιό λιμάνι διαμετακομιστικού εμπορίου. Χρησιμοποιείται σήμερα από τους Τούρκους ως ναύσταθμος της Ανατολικής Μεσογείου. Το [[Αφιόν Καραχισάρ]] (231.983 κατ.), που ήταν το τελευταίο θέατρο μεγάλων μαχών του ελληνικού στρατού στη Μικρασιατική εκστρατεία. Το [[Ερζερούμ]] (409.253 κατ.), η μεγαλύτερη πόλη της τουρκικής Αρμενίας.

===Γλώσσα===
Επίσημη γλώσσα της χώρας είναι η τουρκική, που μιλιέται ως [[μητρική γλώσσα]] από το 85% του πληθυσμού περίπου. Περίπου 12% του πληθυσμού μιλούν ως μητρική γλώσσα την [[Κουρδική γλώσσα|Κουρδική]]. Η [[Αραβική γλώσσα|Αραβική]] και η [[Ζαζαϊκή γλώσσα|Ζαζαϊκή]] είναι μητρικές γλώσσες για πάνω από 1% του πληθυσμού εκάστη και αρκετές άλλες μικρότερων τμημάτων του πληθυσμού. Απειλούμενες με εξαφάνιση γλώσσες στην Τουρκία είναι η Αμπάζα, η [[Αμπχαζική γλώσσα|Αμπχαζική]], η [[Γκαγκαούζοι|Γκαγκαουζική]], η [[Αρμενική γλώσσα|Δυτική Αρμενική]], η Ερτεβίν, η [[Ισπανοεβραϊκή γλώσσα|Ισπανοεβραϊκή]], η [[Δημοκρατία της Καμπαρντίνο - Μπαλκάρια|Καμπαρντιανή]]-[[Τσερκέζοι|Τσερκεσιανή]], η [[Καππαδοκική διάλεκτος|Καππαδοκική Ελληνική]], η [[Λαζοί|Λαζική]], η Μλασό, η Ουμπίκ, η [[Ποντιακή διάλεκτος]], η [[Ρομά]], η Σουρέτ, η Τουρόγιο και η Χομσετσί.

===Θρησκεία===
[[Αρχείο:Sumela From Across Valley.JPG|μικρογραφία|αριστερά|320px|H μεσαιωνική [[Παναγία Σουμελά|Μονή Σουμελά]] στα [[Ποντιακές Άλπεις|Ορη του Πόντου]], κοντά στην [[Τραπεζούντα]]]]
Η Τουρκία είναι κοσμικό κράτος χωρίς [[επίσημη θρησκεία]], που προβλέπει [[Ανεξιθρησκία|ελευθερία της θρησκείας]] και της συνείδησης. Ο [[Μωαμεθανισμός]] θεωρείται η επικρατούσα θρησκεία της Τουρκίας, υπερβαίνοντας το 99%, αν συμπεριληφθούν οι [[Αλεβίτες]]<ref name="Σημείωση1" group="Σημ.">Στην Τουρκία, καταγράφονται υποχρεωτικά ως μουσουλμάνοι, και οι [[Αλεβίτες]] που εκτιμώνται στο
10-20% του πληθυσμού</ref> και οι λαϊκοί [[Μουσουλμάνος|Μουσουλμανικής]] καταγωγής με δημοφιλέστερο δόγμα τη Χαναφιτική σχολή του [[Σουνίτες|Σουνιτικού Ισλάμ]]. Η ανώτερη Ισλαμική θρησκευτική αρχή είναι η Προεδρία Θρησκευτικών Υποθέσεων (τουρκικά: Diyanet İşleri Başkanlığı), που ερμηνεύει τη Χανεφιτική σχολή του δικαίου και είναι υπεύθυνη για να ρυθμίζει τη λειτουργία των 80.000 καταγεγραμμένων τζαμιών της χώρας και για την απασχόληση των τοπικών και επαρχιακών [[ιμάμ]]ηδων. Πανεπιστημιακοί κύκλοι εκτιμούν ότι ο πληθυσμός των [[Αλεβήδες|Αλεβιτών]] κυμαίνεται μεταξύ 8 και 15 εκατομμυρίων(9-18% του πληθυσμού της χώρας). Σύμφωνα με το περιοδικό Aksiyon ο αριθμός των [[Σιίτες|Σιιτών]] (εκτός από τους Αλεβίτες) είναι 3 εκατομμύρια (4,2%). Υπάρχουν επίσης ορισμένοι οπαδοί του [[Σούφι|Σουφισμού]]. Περίπου 2% είναι ανένταχτοι Μουσουλμάνοι.

To ποσοστό των μη Μουσουλμάνων στην Τουρκία είχε πέσει από 19,1% το 1914 σε 2,5% τo 1927. Σήμερα υπάρχουν περίπου 120.000 άτομα διάφορων Χριστιανικών δογμάτων, αντιπροσωπεύοντας λιγότερο από 0,2% του πληθυσμού της Τουρκίας: από αυτούς 80.000 [[Προχαλκηδόνιες Εκκλησίες|Ανατολικοί Ορθόδοξοι]], 35.000 [[Καθολική Εκκλησία|Ρωμαιοκαθολικοί]], 5.000 [[Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία|Ελληνορθόδοξοι]], 2.366 [[Μάρτυρες του Ιεχωβά]]<ref>''Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 2014'', Watch Tower Bible And Tract Society of Pennsylvania, σελ. 186</ref> και μικρότερος αριθμός [[Προτεσταντισμός|Προτεσταντών]]. Επίσης υπάρχουν και 319 [[Μορμόνοι]] της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών<ref>"Facts and Statistics", ''[http://www.mormonnewsroom.org/ mormonnewsroom.org]''</ref>. Σήμερα λειτουργούν στην Τουρκία 236 εκκλησίες. Η [[Ορθόδοξη Εκκλησία]] έχει την [[Οικουμενικό πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως|έδρα της στην Κωνσταντινούπολη]] από τον 4ο αιώνα.

[[Αρχείο:P1020390.JPG|μικρογραφία|δεξιά|400px|To [[Μπλε Τζαμί|Σουλτάν Αχμέτ Τζαμί]] στην Κωνσταντινούπολη είναι κοινώς γνωστό ως Μπλε Τζαμί, λόγω των μπλέ πλακιδίων του [[Ιζνίκ]], που κοσμούν το εσωτερικό του]]
Υπάρχουν ακόμη 26.000 [[Εβραίοι]], η μεγάλη πλειοψηφία τους [[Σεφαρδίτες]]. Η [[Μπαχάι Πίστη]] στην Τουρκία έχει τις ρίζες της στον ιδρυτή της Μπαχαουλάχ, που είχε εξοριστεί στην Κωνσταντινούπολη από τις [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|οθωμανικές αρχές]].

Ο ρόλος της θρησκείας είναι ζήτημα αμφιλεγόμενο όλα τα χρόνια μετά τη δημιουργία Ισλαμικών κομμάτων. Η μαντήλα ήταν απαγορευμένη στα πανεπιστήμια και τα δημόσια ή κυβερνητικά κτίρια, καθώς ορισμένοι τη θεωρούν σύμβολο του Ισλάμ - η απόγορευση άρθηκε σταδιακά την περίοδο 2007-2014. Σε μία έρευνα του Πανεπιστήμιου του Βοσπόρου το 58,4% των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι οι ίδιοι ή οι σύζυγοί τους καλύπτουν το κεφάλι τους (το 1,3% ανέφερε τσαντόρ), αν και αυτό το ποσοστό μειώνεται σε αρκετές δημογραφικές κατηγορίες: 49% στις ηλικίες 18-28, 25,5% σε απόφοιτους πανεπιστημίου, 15,1% σε κατόχους μεταπτυχιακού. Υπάρχουν επίσης τοπικές διαφοροποιήσεις, με 54% των γυναικών στην Κωνσταντινούπολη να αναφέρουν ότι καλύπτουν τα μαλλιά τους. Το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 56% στην Άγκυρα, 32% στη Σμύρνη, 61% στην Προύσα, 92% στο Ικόνιο, 86% στο Ντιγιαρμπακίρ, 73% στην Τραπεζούντα, 35% στην Αττάλεια, 31% στην Αδριανούπολη κ.λπ.

Σύμφωνα με έρευνα που διενεργήθηκε σε όλη την Τουρκία το 2017 9,7% αυτοκαθορίζονται ως ''απολύτως θρήσκα άτομα τηρώντας όλες τις θρησκευτικές τους υποχρεώσεις'' (απολύτως θρήσκοι), 49,8% ως ''θρησκευόμενα άτομα που προσπαθούν να τηρούν τις θρησκευτικές τους υποχρεώσεις'' (θρησκευόμενοι), 34,3% ως ''πιστοί που δεν τηρούν θρησκευτικές υποχρεώσεις'' (πιστοί), 3,3% ''ότι δεν πιστεύουν σε θρησκευτικές υποχρεώσεις'' (μη πιστοί - αγνωστικιστές) και 2,9% ''χωρίς θρησκευτική πίστη'' (άθεοι).

==Πολιτισμός==
Η Τουρκία έχει πολυποίκιλο πολιτισμό, που είναι ένας συνδυασμός [[Ογούζοι Τούρκοι|Toυρκομανικού]], [[Μικρά Ασία|Μικρασιατικού]], οθωμανικού (που και ίδιος ήταν μια συνέχεια τόσο του [[Ελληνορωμαϊκός πολιτισμός|ελληνορωμαϊκού]] όσο και του ισλαμικού πολιτισμού) και του [[Δυτικός πολιτισμός|Δυτικού πολιτισμού]] και παραδόσεων, που ξεκίνησε με τη [[Τανζιμάτ|Δυτικοποίηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]] και συνεχίζεται ακόμη και σήμερα. Αυτό το μείγμα ξεκίνησε αρχικά ως αποτέλεσμα της επαφής των Τούρκων και του πολιτισμού τους με εκείνους των λαών που βρέθηκαν στο δρόμο τους κατά τη μετανάστευσή τους από την Κεντρική Ασία προς τη Δύση.
[[Αρχείο:Orhan Pamuk 2009 Shankbone.jpg|μικρογραφία|αριστερά|200px|[[Ορχάν Παμούκ]], ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Τούρκους μυθιστοριογράφους και τιμημένος με το [[Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας]] του 2006]]

Καθώς η Τουρκία μετασχηματίστηκε με επιτυχία από τη βασισμένη στη θρησκεία παλιά Οθωμανική Αυτοκρατορία σε ένα σύγχρονο έθνος-κράτος με πολύ έντονο διαχωρισμό κράτους και θρησκείας, ακολούθησε μια αύξηση των τρόπων καλλιτεχνικής έκφρασης. Τα πρώτα χρόνια της δημοκρατίας η κυβέρνηση επενδυσε πολλούς οικονομικούς πόρους στις καλές τέχνες, όπως μουσεία, θέατρα, όπερες και αρχιτεκτονική. Ποικίλοι ιστορικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της σύγχρονης τουρκικής ταυτότητας. Ο τουρκικός πολιτισμός είναι το προϊόν των προσπαθειών να γίνει ένα ''σύγχρονο'' Δυτικό κράτος, διατηρώντας παραδοσιακές θρησκευτικές και ιστορικές αξίες. Το μείγμα πολιτιστικών επιρροών απεικονίζεται, για παράδειγμα, με τη μορφή των ''νέων συμβόλων σύγκρουσης και συνύφανσης των πολιτισμών'' στα έργα του [[Ορχάν Παμούκ]], παραλήπτη του [[Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας|Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας]] του 2006.

Η τουρκική μουσική και λογοτεχνία αποτελούν εξαιρετικά παραδείγματα μιας τέτοιας μείξης πολιτιστικών επιρροών, που ήταν αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του Ισλαμικού κόσμου με την Ευρώπη, συμβάλλοντας έτσι σε ένα μείγμα τουρκικών, ισλαμικών και ευρωπαϊκών παραδόσεων στη σημερινή τουρκική μουσική και λογοτεχνία. Η τουρκική λογοτεχνία επηρεάσθηκε σε μεγάλο βαθμό από την Περσική και την Αραβική λογοτεχνία στο μεγαλύτερο μέρος της οθωμανικής εποχής, αν και προς το τέλος της, ιδιαίτερα μετά την περίοδο του [[Τανζιμάτ]], έγινε όλο και περισσότερο αισθητή η επιρροή τόσο της λαϊκής τουρκικής όσο και της ευρωπαϊκής λογοτεχνικής παράδοσης. Οι μεταρρυθμίσεις του Τανζιμάτ (1839-1876) επέφεραν αλλαγές στη γλώσσα της γραπτής οθωμανικής λογοτεχνίας και εισήγαγαν άγνωστα μέχρι τότε Δυτικά είδη, όπως το μυθιστόρημα και το διήγημα.

Πολλοί συγγραφείς της περιόδου του Τανζιμάτ έγραφαν συγχρόνως σε αρκετά διαφορετικά είδη. Για παράδειγμα ο ποιητής Ναμίκ Κεμάλ έγραψε επίσης το 1876 το σημαντικό μυθιστόρημα ''İntibâh'' («Ξύπνημα»), ενώ ο δημοσιογράφος Σινασί αναφέρεται ως συγγραφέας, το 1860, του πρώτου σύγχρονου θεατρικού έργου, της [[Μονόπρακτο|μονόπρακτης]] κωμωδίας ''Şair Evlenmesi'' («O Γάμος του Ποιητή»). Οι ρίζες της σύγχρονης τουρκικής λογοτεχνίας σχηματίσθηκαν κυρίως μεταξύ 1896 και 1923. Γενικά, υπήρχαν τρία λογοτεχνικά κινήματα αυτή την περίοδο: η «Edebiyyât-ı Cedîde» («Νέα Λογοτεχνία»), η «Fecr-i Âtî» («Αυγή του Μέλλοντος») και η «Millî Edebiyyât» («Εθνική Λογοτεχνία»). Το κίνημα της «Νέας Λογοτεχνίας» άρχισε με την ίδρυση το 1891 του περιοδικού ''Servet-i Fünûn'' («Επιστημονικός πλούτος»), που ήταν σε μεγάλο βαθμό αφοσιωμένο στην πρόοδο (πνευματική και επιστημονική) κατά τα Δυτικά πρότυπα. Κατά συνέπεια οι λογοτεχνικές αναζητήσεις του περιοδικού προσανατολίστηκαν προς τη δημιουργία, υπό την κατεύθυνση του ποιητή [[Τεβφίκ Φικρέτ]] μιας Δυτικού τύπου «[[Υψηλή τέχνη|υψηλής τέχνης]]» στην Τουρκία.

Το πρώτο ριζικό βήμα καινοτομίας στην τουρκική ποίηση του 20ού αιώνα έγινε από τον [[Ναζίμ Χικμέτ]] που εισήγαγε τον ελεύθερο στίχο. Μια άλλη επανάστσση στην τουρκική ποίηση έγινε γύρω στα 1941, με το [[Γκαρίπ|Κίνημα Γκαρίπ]] με επικεφαλής τους [[Ορχάν Βελί Κανίκ]], [[Μελίχ Τζεβντέτ Αντάυ]] και [[Οκτάυ Ριφάτ]]. Σαφώς αντίθετοι σε οτιδήποτε είχε προηγηθεί στην ποίηση, αντί αυτού επεδίωξαν να δημιουργήσουν μια τέχνη λαϊκή. Χρησιμοποίησαν όχι μόνο μια παραλλαγή του ελεύθερου στίχου που εισήγαγε ο Ναζίμ Χικμέτ αλλά επίσης μια γλώσσα πολύ καθομιλουμένη και έγραψαν κυρίως για πεζά καθημερινά θέματα και τους απλούς ανθρώπους του δρόμου. Η αντίδραση ήταν άμεση και πόλωσε το μεγαλύτερο μέρος του ακαδημαϊκού κατεστημένου και παλιότεροι ποιητές τους λοιδώρησαν αλλά το μεγαλύτερο τμήμα του τουρκικού πληθυσμού τους αγκάλιασε ολόψυχα.
[[Αρχείο:DolmabahceMainGate.JPG|μικρογραφία|δεξιά|350px|Mία από τις κύριες πύλες εισόδου του [[Ντολμά Μπαχτσέ (ανάκτορο)|Ανάκτορου Ντολμά Μπαχτσέ]]]]

Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία, που βρίσκονται στην Τουρκία, είναι επίσης απόδειξη του μοναδικού μίγματος παραδόσεων, που έχουν επηρεάσει την περιοχή ανά τους αιώνες. Πέραν από τα παραδοσιακά Βυζαντινά στοιχεία, παρόντα σε πολλά μέρη της Τουρκίας, πολλά έργα της ύστερης οθωμανικής αρχιτεκτονικής, με τον εξαιρετικό της συνδυασμό τοπικών και Ισλαμικών παραδόσεων, βρίσκονται σε όλη τη χώρα, καθώς και σε πολλά πρώην εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο [[Μιμάρ Σινάν]] θεωρείται ευρέως ο μεγαλύτερος αρχιτέκτονας της κλασικής περιόδου της οθωμανικής αρχιτεκτονικής. Από τον 18ο αιώνα η τουρκική αρχιτεκτονική επηρεαζόταν ολοένα και περισσότερο από ευρωπαϊκούς ρυθμούς και αυτό μπορούμε να το δούμε ιδιαίτερα στην Κωνσταντινούπολη, όπου κτίρια της εποχής του Τανζιμάτ, όπως τα ανάκτορα [[Ντολμά Μπαχτσέ (ανάκτορο)|Ντολμά Μπαχτσέ]], Σιραγκάν, Φεριγιέ, Μπειλέρμπει, Κιουκουκσού και Ιλαμούρ (σχεδιασμένα από αυλικούς αρχιτέκτονες της οθωμανικής αρμενικής οικογένειας Μπαλιάν) αντιπαραβάλλονται δίπλα σε πολλούς σύγχρονους ουρανοξύστες, αντιπροσωπεύοντας όλα τους διαφορετικές παραδόσεις. Τα [[Γιαλί|παραθαλάσσια σπίτια (γιαλιά)]] της οθωμανικής περιόδου στον Βόσπορο αντικατοπτρίζουν επίσης τη μίξη κλασικών οθωμανικών και ευρωπαϊκών ρυθμών κατά την προαναφερθείσα περίοδο.

Τον [[Διαγωνισμός Τραγουδιού Eurovision 2003|Διαγωνισμό Τραγουδιού Eurovision 2003]] κέρδισε η τραγουδίστρια [[Σερτάμπ Ερενέρ]] με το τραγούδι «Everyway That I Can». Οι [[τουρκικές δραματικές σειρές]] γίνονται όλο και περισσότερο δημοφιλείς πέρα από τα σύνορα της Τουρκίας και είναι από τις ζωτικότερης σημασίας εξαγωγές της χώρας, τόσο σε όρους οικονομικούς όσο και δημόσιων σχέσεων.

== Διακυβέρνηση ==
Η Τουρκία ήταν μέχρι τον Αύγουστο του 2014 [[Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία]] με τον Πρόεδρο να έχει περιορισμένες αρμοδιότητες και τον Πρωθυπουργό να κυριαρχεί. Ωστόσο μετά τις άμεσες Προεδρικές εκλογές του 2014 το πολίτευμα μετατράπηκε σε μία de facto [[Ημιπροεδρική δημοκρατία]] με τον Πρόεδρο να έχει τον κυριότερο ρόλο και τον Πρωθυπουργό να ασκεί ελάχιστες ουσιαστικές πολιτικές εξουσίες, ενώ μετά το αποτέλεσμα του συνταγματικού δημοψηφίσματος του 2017 και την έγκρισή του από το κοινοβούλιο το 2018 το πολίτευμα μετατράπηκε και επίσημα σε μία πλήρη [[Προεδρική δημοκρατία]] καταργώντας το αξίωμα του πρωθυπουργού και την αντικατάστασή του από εκείνη του αντιπροέδρου.
=== Εκλογές ===
=== Εκλογές ===
{{Κύριο|Εκλογές στην Τουρκία}}
{{Κύριο|Εκλογές στην Τουρκία}}

Έκδοση από την 09:26, 18 Μαρτίου 2021

Συντεταγμένες: 39°N 36°E / 39°N 36°E / 39; 36

Δημοκρατία της Τουρκίας
Türkiye Cumhuriyeti

Σημαία
Εθνόσημο
Εθνικός ύμνος: İstiklâl Marşı
(Ύμνος της Ανεξαρτησίας)
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Η θέση της Τουρκίας (πράσινο)
Άγκυρα
39°55′00″N 32°51′00″E / 39.9167°N 32.85°E / 39.9167; 32.85 (Άγκυρα)
Μεγαλύτερη πόλη
Κωνσταντινούπολη
Τουρκικά
Προεδρική Δημοκρατία
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν
Φουάτ Οκτάι
Νομοθετικό σώμα
Μεγάλη Εθνοσυνέλευση
Ανεξαρτησία
Ανακήρυξη της Δημοκρατίας
Ισχύον Σύνταγμα
29 Οκτωβρίου 1923

7 Νοεμβρίου 1982, αναθεωρήθηκε στις 17 Μαΐου 1987, 1995, 2001 και 2007[1]
 • Σύνολο
 • % Νερό
 • Σύνορα
Ακτογραμμή
783.562 km2 (37η)
1,3
2.648 km
7.200 km
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 2020 
 • Απογραφή 2008 
 • Πυκνότητα 
83.614.362 [2] (19η) 
71.517.100[3]  
106,7 κατ./km2 (104η) 
ΑΕΠ (ΙΑΔ)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 
1.988,331 δισ. $[4]  
24.911 $[4]  
ΑΕΠ (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 
649 δισ. $ (εκτιμάται)[4]  
9.126 $ (2019)[4]  
ΔΑΑ (2019)Αύξηση 0,820[5] (54η) – πολύ υψηλός
ΝόμισμαΤουρκική λίρα2 (TRY)
TRT (UTC +3)
ISO 3166-1TR
Internet TLD.tr
Οδηγούν σταδεξιά
Κωδικός κλήσης+90
1 Σύνταγμα του 1982
2 Από 1η Ιανουαρίου του 2009, η Τουρκική λίρα (Türk Lirası) αντικατέστησε τη νέα τουρκική λίρα.

ΔΕΝ ΕΧΕΤΕ ΙΣΤΟΡΙΑ ΒΡΕ ΑΗΑΠΗΤΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ

Εκλογές

Κύριο λήμμα: Εκλογές στην Τουρκία

Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[6]

Δείτε επίσης

Παραπέρα διάβασμα

Παραπομπές

  1. ↑ H αναθεώρηση εγκρίθηκε με δημοψήφισμα αναφορικά με την εκλογή προέδρου στις 21 Οκτωβρίου του 2007.
  2. ↑ Επίσημη εκτίμηση
  3. ↑ Ινστιτούτο Στατιστικών Τουρκίας, Απογραφή 2008
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «Τουρκία». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017. 
  5. ↑ «Human Development Report 2020» (PDF). United Nations Development Programme. 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2020. 
  6. ↑ Cia world factbook

Σημειώσεις


Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Κυβέρνηση

Πολιτισμός

π • σ • ε Χώρες της Ευρώπης
Κυρίαρχα κράτη
Εξαρτημένα εδάφη
Δανία
Ηνωμένο Βασίλειο
Νορβηγία
Φινλανδία
Αμφισβητούμενα εδάφη
  • Κριμαία
  • Νήσος Ρόκαλ
    • Μη αναγνωρισμένα κράτη
    1. Διηπειρωτικές χώρες με επικράτεια στην Ευρώπη και στην Ασία. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Κράτη που περιλαμβάνουν υπερπόντια εδάφη και σε άλλες ηπείρους με την μητροπολιτική περιοχή να βρίσκεται στην Ευρώπη.
    π • σ • ε Χώρες της Ασίας
    Ανεξάρτητα κράτη
    Εξαρτημένα εδάφη
    Αυστραλία
    Ηνωμένο Βασίλειο
    Γαλλία
    Αμφισβητούμενα εδάφη
    Μη αναγνωρισμένα κράτη
    1 Τμήμα της χώρας ανήκει στην Αφρική. 2 Συνήθως γεωγραφικά θεωρείται Ασιατική χώρα, αλλά ωστόσο για πολιτισμικούς και ιστορικούς λόγους εντάσσεται συχνά στην Ευρώπη. 3 Τμήμα της χώρας ανήκει στην Ευρώπη.
    π • σ • ε Χώρες της Μέσης Ανατολής
    π • σ • ε Υποψήφιες χώρες για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση
    Σε Διαπραγμάτευση
    Υποψήφιες Χώρες
    Χώρες που έχει παγώσει η Ενταξιακή Διαπραγμάτευση
    Δυνητικά Υποψήφιες Χώρες
    Μη Αναγνωρισμένες Χώρες
    π • σ • ε Χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ
    Κράτη Μέλη του NATO, που είναι επίσης και κράτη μέλη και της ΕΕ
    Κράτη Μέλη του ΝΑΤΟ εκτός Ευρώπης
    Ευρωπαϊκά Κράτη Μέλη μόνο του ΝΑΤΟ
    Υπερπόντια Εδάφη υπό την προστασία άλλων χωρών
    Σε εκκρεμότητα
    Καθιερωμένοι όροι
    Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τουρκία&oldid=8740766"