Γιάννης Ρούλιας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: Οπτική επεξεργασία Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό Προχωρημένη επεξεργασία από κινητό
Γραμμή 3: Γραμμή 3:


==Βιογραφία==
==Βιογραφία==
Ο Γιάννης Ρούλιας γεννήθηκε το 1872 στην Αμφιλοχία.<ref name="Galanis-49">{{cite journal|last=Γαλάνης|first=Βαγγέλης|title=Ο Γιάννης Ρούλιας και ο τύπος του Μπαρμπαγιώργου: μια απόπειρα ιστορικής θεώρησης δυο σχεδόν παράλληλων βίων, μέσα από την προφορική παράδοση και τις γραπτές μαρτυρίες|journal=Παράβασις|year=2009|volume=9|pages=σελ. 49|url=http://www.grissh.gr/system/articles/assets/54e5/bf0e/d36a/36d9/3400/0119/original/JRN-3443_LP7009_03.pdf?1424342798|accessdate=8.10.2016|format=pdf|issn=1106-5923}}</ref>{{efn|Στην προφορική παράδοση φερόταν να έχει γεννηθεί νωρίτερα και ως μαθητής του καραγκιοζοπαίχτη Ηλία από την [[Κωνσταντινούπολη]], ο οποίος είχε μαθητεύσει κοντά στον Γιαννιώτη Ιάκωβο, Εβραίο καραγκιοζοπαίχτη της αυλής του [[Αλή πασάς|Αλή Πασά]]. H μαθητεία κοντά στον Ηλία, δεν είναι απίθανη.<ref>Βλ. Γαλάνης (2009), σελ. 50-52· πρβ. {{cite journal|last=Αγραφιώτης|first=Θωμάς Αθ.|title=Τα όνειρα ενός επαναστάτη -ΙΒ΄|journal=Ο Καραγκιόζης μας|year=2014|volume=77|issue=Φεβρουάριος|page=σελ. 4|url=http://www.karagkiozis.com/77_FEBROYARIOS_2014.pdf|accessdate=15.05.2016}}</ref>}} Έδρασε σαν καραγκιοζοπαίχτης στην [[Νομός Αιτωλοακαρνανίας|Αιτωλοακαρνανία]], τη Δυτική [[Στερεά Ελλάδα|Στερεά]] και την τουρκοκτρατούμενη τότε [[Ήπειρος|Ήπειρο]]. Στην Αθήνα, είχε το θέατρό του στην περιοχή του [[Παναθηναϊκό Στάδιο|Σταδίου]], τουλάχιστον από το 1895, το οποίο λεγόταν ''Ο Μπαρμπαγιώργος''.<ref>Βλ. Γαλάνης (2009), σελ. 52-53 και {{cite book|last=Χατζηπανταζής |first=Θεόδωρος|title=Η εισβολή του Καραγκιόζη στην Αθήνα του 1890|year=1990|publisher=Στιγμή|location=Αθήνα|page=63}}</ref> Φέρεται να συνεργάστηκε με το θρυλικό καταγκιοζοπαίκτη [[Μίμαρος|Μίμαρο]] (Δημήτρης Σαρδούνης ή Σαρντούνης).{{efn|H μαθητεία του Ρούλια κοντά στον Μίμαρο που αναφέρουν ορισμένοι είναι μάλλον απίθανη.<ref>Βλ. Γαλάνης (2009), σελ. 52.</ref>}} Στην Αθήνα, όπως λέγεται, γνώρισε την αποθέωση του κοινού.<ref>{{cite book|last=Καΐμης|first=Τζούλιο|title=Καραγκιόζης, ή Η αρχαία κωμωδία στην ψυχή του θεάτρου σκιών|year=1990|origyear=1935|publisher=Γαβριηλίδης|location=Αθήνα|isbn=978-0003362060|page=33|authorlink=Τζούλιο Καΐμης}}</ref> Σύμφωνα με τον τύπο της εποχής, τις παραστάσεις στο θεάτρο του Ρούλια παρακολουθούσε πλήθος πεντακοσίων ατόμων. O Ρούλιας υπήρξε ο σπουδαιότερος καραγκιοζοπαίκτης της ελληνικής πρωτεύουσας για μια δεκαετία, από το 1895 μέχρι το 1905, χρονιά του θανάτου του.<ref>Γαλάνης (2009), σελ. 55-56.</ref>
Ο Γιάννης Ρούλιας γεννήθηκε το 1872 στην Αμφιλοχία.<ref name="Galanis-49">{{cite journal|last=Γαλάνης|first=Βαγγέλης|title=Ο Γιάννης Ρούλιας και ο τύπος του Μπαρμπαγιώργου: μια απόπειρα ιστορικής θεώρησης δυο σχεδόν παράλληλων βίων, μέσα από την προφορική παράδοση και τις γραπτές μαρτυρίες|journal=Παράβασις|year=2009|volume=9|pages=σελ. 49|url=http://www.grissh.gr/system/articles/assets/54e5/bf0e/d36a/36d9/3400/0119/original/JRN-3443_LP7009_03.pdf?1424342798|accessdate=8.10.2016|format=pdf|issn=1106-5923}}</ref>{{efn|Στην προφορική παράδοση φερόταν να έχει γεννηθεί νωρίτερα και ως μαθητής του καραγκιοζοπαίχτη Ηλία από την [[Κωνσταντινούπολη]], ο οποίος είχε μαθητεύσει κοντά στον Γιαννιώτη Ιάκωβο, Εβραίο καραγκιοζοπαίχτη της αυλής του [[Αλή πασάς|Αλή Πασά]]. H μαθητεία κοντά στον Ηλία, δεν είναι απίθανη.<ref>Βλ. Γαλάνης (2009), σελ. 50-52· πρβ. {{cite journal|last=Αγραφιώτης|first=Θωμάς Αθ.|title=Τα όνειρα ενός επαναστάτη -ΙΒ΄|journal=Ο Καραγκιόζης μας|year=2014|volume=77|issue=Φεβρουάριος|page=σελ. 4|url=http://www.karagkiozis.com/77_FEBROYARIOS_2014.pdf|accessdate=15.05.2016}}</ref>}} Έδρασε σαν καραγκιοζοπαίχτης στην [[Νομός Αιτωλοακαρνανίας|Αιτωλοακαρνανία]], τη Δυτική [[Στερεά Ελλάδα|Στερεά]] και την τουρκοκρατούμενη τότε [[Ήπειρος|Ήπειρο]]. Στην Αθήνα, είχε το θέατρό του στην περιοχή του [[Παναθηναϊκό Στάδιο|Σταδίου]], τουλάχιστον από το 1895, το οποίο λεγόταν ''Ο Μπαρμπαγιώργος''.<ref>Βλ. Γαλάνης (2009), σελ. 52-53 και {{cite book|last=Χατζηπανταζής |first=Θεόδωρος|title=Η εισβολή του Καραγκιόζη στην Αθήνα του 1890|year=1990|publisher=Στιγμή|location=Αθήνα|page=63}}</ref> Φέρεται να συνεργάστηκε με το θρυλικό καραγκιοζοπαίκτη [[Μίμαρος|Μίμαρο]] (Δημήτρης Σαρδούνης ή Σαρντούνης).{{efn|H μαθητεία του Ρούλια κοντά στον Μίμαρο που αναφέρουν ορισμένοι είναι μάλλον απίθανη.<ref>Βλ. Γαλάνης (2009), σελ. 52.</ref>}} Στην Αθήνα, όπως λέγεται, γνώρισε την αποθέωση του κοινού.<ref>{{cite book|last=Καΐμης|first=Τζούλιο|title=Καραγκιόζης, ή Η αρχαία κωμωδία στην ψυχή του θεάτρου σκιών|year=1990|origyear=1935|publisher=Γαβριηλίδης|location=Αθήνα|isbn=978-0003362060|page=33|authorlink=Τζούλιο Καΐμης}}</ref> Σύμφωνα με τον τύπο της εποχής, τις παραστάσεις στο θεάτρο του Ρούλια παρακολουθούσε πλήθος πεντακοσίων ατόμων. O Ρούλιας υπήρξε ο σπουδαιότερος καραγκιοζοπαίκτης της ελληνικής πρωτεύουσας για μια δεκαετία, από το 1895 μέχρι το 1905, χρονιά του θανάτου του.<ref>Γαλάνης (2009), σελ. 55-56.</ref>


Στην προφορική παράδοση της ιστορίας του ελληνικού Καραγκιόζη, ο Ρούλιας αναφέρεται ως ο δημιουργός της φιγούρας του ''Μπαρμπα-Γιώργου'',<ref name="ΣΣπαθ192>{{cite book|last=Σπαθάρης|first=Σωτήρης|title=Απομνημονεύματα και Η τέχνη του καραγκιόζη|year=2010|origyear=1960|publisher=Άγρα|location=Αθήνα|isbn=978-960-325-921-3|authorlink=Σωτήρης Σπαθάρης|pages=192}}</ref> του γνωστού [[Φουστανέλα|φουστανελά]] [[Τσέλιγκας|τσέλιγκα]]. Στην πραγματικότητα, υπήρξε επινόηση του Μίμαρου -που πιθανότατα με τη σειρά του μετάπλασε κι εξέλιξε προϋπάρχοντα στοιχεία- αλλά καθιερώθηκε με τη μορφή και τον χαρακτήρα που γνωρίζουμε από τον Ρούλια.<ref>Βλ. Χατζηπανταζής (1990), σελ. 34.</ref> Αυτός τον επέβαλε στο αθηναϊκό κοινό, με τα χαρακτηριστικά του «τελειοποιημένα», μάλλον μετά από τον «ατυχή» [[Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897|πόλεμο του 1897]], στοχεύοντας στην ενίσχυση του ηθικού των Ελλήνων, που είχε τσαλακωθεί από την ταπεινωτική ήττα.<ref>{{cite journal|last=Κουρής|first=Γιάννης|title=Ο ένοπλος στα ηρωικά έργα του ελληνικού θεάτρου σκιών|journal=Δοκιμές|year=1995|volume=3|issue=Άνοιξη|page=σελ. 72|url=http://pandemos.panteion.gr/index.php?op=record&pid=iid:541&lang=el|accessdate=1.11.2016}}</ref> Το ξυλοφόρτωμα του [[Βεληγκέκας|Βεληγκέκα]], στον οποίο αποτυπωνόταν η συμπεριφορά του Τούρκου δυνάστη (αλλά και του Έλληνα «χωροφύλακα», συγκαλυμμένα),<ref>Βλ. {{cite book|last=Πετρόπουλος|first=Ηλίας|title=Υπόκοσμος και καραγκιόζης|publisher=Νεφέλη|location=Αθήνα|year=2013|origyear=<sup>8</sup>1996|page=96|isbn=960-211-194-1|authorlink=Ηλίας Πετρόπουλος}}</ref> από τον ατίθασο Ρουμελιώτη έκανε γρήγορα τον Μπαρμπα-Γιώργο ιδιαίτερα αγαπητό στο κοινό του [[Καραγκιόζης|Καραγκιόζη]].<ref name="ΣΣπαθ192/> Ο Ρούλιας προσπάθησε να επιβάλει τον Μπαρμπα-Γιώργο ως κεντρικό πρόσωπο στις παραστάσεις του, υποσκάπτοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Καραγκιόζη. Με αυτόν τον τρόπο εξέφρασε μιαν αντίληψη για παραπέρα προσαρμογή του θεάματος στην ελληνική πραγματικότητα, ένα επιπλέον βήμα εξελληνισμού του [[Θέατρο σκιών|θεάτρου σκιών]].<ref>Γαλάνης (2009), σελ. 57.</ref>
Στην προφορική παράδοση της ιστορίας του ελληνικού Καραγκιόζη, ο Ρούλιας αναφέρεται ως ο δημιουργός της φιγούρας του ''Μπαρμπα-Γιώργου'',<ref name="ΣΣπαθ192>{{cite book|last=Σπαθάρης|first=Σωτήρης|title=Απομνημονεύματα και Η τέχνη του καραγκιόζη|year=2010|origyear=1960|publisher=Άγρα|location=Αθήνα|isbn=978-960-325-921-3|authorlink=Σωτήρης Σπαθάρης|pages=192}}</ref> του γνωστού [[Φουστανέλα|φουστανελά]] [[Τσέλιγκας|τσέλιγκα]]. Στην πραγματικότητα, υπήρξε επινόηση του Μίμαρου -που πιθανότατα με τη σειρά του μετάπλασε κι εξέλιξε προϋπάρχοντα στοιχεία- αλλά καθιερώθηκε με τη μορφή και τον χαρακτήρα που γνωρίζουμε από τον Ρούλια.<ref>Βλ. Χατζηπανταζής (1990), σελ. 34.</ref> Αυτός τον επέβαλε στο αθηναϊκό κοινό, με τα χαρακτηριστικά του «τελειοποιημένα», μάλλον μετά από τον «ατυχή» [[Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897|πόλεμο του 1897]], στοχεύοντας στην ενίσχυση του ηθικού των Ελλήνων, που είχε τσαλακωθεί από την ταπεινωτική ήττα.<ref>{{cite journal|last=Κουρής|first=Γιάννης|title=Ο ένοπλος στα ηρωικά έργα του ελληνικού θεάτρου σκιών|journal=Δοκιμές|year=1995|volume=3|issue=Άνοιξη|page=σελ. 72|url=http://pandemos.panteion.gr/index.php?op=record&pid=iid:541&lang=el|accessdate=1.11.2016}}</ref> Το ξυλοφόρτωμα του [[Βεληγκέκας|Βεληγκέκα]], στον οποίο αποτυπωνόταν η συμπεριφορά του Τούρκου δυνάστη (αλλά και του Έλληνα «χωροφύλακα», συγκαλυμμένα),<ref>Βλ. {{cite book|last=Πετρόπουλος|first=Ηλίας|title=Υπόκοσμος και καραγκιόζης|publisher=Νεφέλη|location=Αθήνα|year=2013|origyear=<sup>8</sup>1996|page=96|isbn=960-211-194-1|authorlink=Ηλίας Πετρόπουλος}}</ref> από τον ατίθασο Ρουμελιώτη έκανε γρήγορα τον Μπαρμπα-Γιώργο ιδιαίτερα αγαπητό στο κοινό του [[Καραγκιόζης|Καραγκιόζη]].<ref name="ΣΣπαθ192/> Ο Ρούλιας προσπάθησε να επιβάλει τον Μπαρμπα-Γιώργο ως κεντρικό πρόσωπο στις παραστάσεις του, υποσκάπτοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Καραγκιόζη. Με αυτόν τον τρόπο εξέφρασε μιαν αντίληψη για παραπέρα προσαρμογή του θεάματος στην ελληνική πραγματικότητα, ένα επιπλέον βήμα εξελληνισμού του [[Θέατρο σκιών|θεάτρου σκιών]].<ref>Γαλάνης (2009), σελ. 57.</ref>

Έκδοση από την 13:24, 17 Μαρτίου 2021

Γιάννης Ρούλιας
Γέννηση1872
Αμφιλοχία Αιτωλοακαρνανίας
Θάνατος1905
Αθήνα
Ιδιότητακαραγκιοζοπαίκτης

O Γιάννης Ρούλιας (Αμφιλοχία 1872 – Αθήνα 1905), ο επιλεγόμενος και Ρούλιας ο Καρπενησιώτης[α] ήταν Έλληνας καραγκιοζοπαίχτης. Θεωρείται από τους πιο σημαντικούς καραγκιοζοπαίχτες στο γύρισμα του 20ού αιώνα και ήταν ο ιδρυτής της λεγόμενης «Σχολής της Ρούμελης».[3] Σύμφωνα με ορισμένους πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο με τον «διάσημο καραγκιοζοπαίχτη Φούλια» που ανέφερε ο Γιάννης Βλαχογιάννης.[4]

Βιογραφία

Ο Γιάννης Ρούλιας γεννήθηκε το 1872 στην Αμφιλοχία.[1][β] Έδρασε σαν καραγκιοζοπαίχτης στην Αιτωλοακαρνανία, τη Δυτική Στερεά και την τουρκοκρατούμενη τότε Ήπειρο. Στην Αθήνα, είχε το θέατρό του στην περιοχή του Σταδίου, τουλάχιστον από το 1895, το οποίο λεγόταν Ο Μπαρμπαγιώργος.[6] Φέρεται να συνεργάστηκε με το θρυλικό καραγκιοζοπαίκτη Μίμαρο (Δημήτρης Σαρδούνης ή Σαρντούνης).[γ] Στην Αθήνα, όπως λέγεται, γνώρισε την αποθέωση του κοινού.[8] Σύμφωνα με τον τύπο της εποχής, τις παραστάσεις στο θεάτρο του Ρούλια παρακολουθούσε πλήθος πεντακοσίων ατόμων. O Ρούλιας υπήρξε ο σπουδαιότερος καραγκιοζοπαίκτης της ελληνικής πρωτεύουσας για μια δεκαετία, από το 1895 μέχρι το 1905, χρονιά του θανάτου του.[9]

Στην προφορική παράδοση της ιστορίας του ελληνικού Καραγκιόζη, ο Ρούλιας αναφέρεται ως ο δημιουργός της φιγούρας του Μπαρμπα-Γιώργου,[10] του γνωστού φουστανελά τσέλιγκα. Στην πραγματικότητα, υπήρξε επινόηση του Μίμαρου -που πιθανότατα με τη σειρά του μετάπλασε κι εξέλιξε προϋπάρχοντα στοιχεία- αλλά καθιερώθηκε με τη μορφή και τον χαρακτήρα που γνωρίζουμε από τον Ρούλια.[11] Αυτός τον επέβαλε στο αθηναϊκό κοινό, με τα χαρακτηριστικά του «τελειοποιημένα», μάλλον μετά από τον «ατυχή» πόλεμο του 1897, στοχεύοντας στην ενίσχυση του ηθικού των Ελλήνων, που είχε τσαλακωθεί από την ταπεινωτική ήττα.[12] Το ξυλοφόρτωμα του Βεληγκέκα, στον οποίο αποτυπωνόταν η συμπεριφορά του Τούρκου δυνάστη (αλλά και του Έλληνα «χωροφύλακα», συγκαλυμμένα),[13] από τον ατίθασο Ρουμελιώτη έκανε γρήγορα τον Μπαρμπα-Γιώργο ιδιαίτερα αγαπητό στο κοινό του Καραγκιόζη.[10] Ο Ρούλιας προσπάθησε να επιβάλει τον Μπαρμπα-Γιώργο ως κεντρικό πρόσωπο στις παραστάσεις του, υποσκάπτοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Καραγκιόζη. Με αυτόν τον τρόπο εξέφρασε μιαν αντίληψη για παραπέρα προσαρμογή του θεάματος στην ελληνική πραγματικότητα, ένα επιπλέον βήμα εξελληνισμού του θεάτρου σκιών.[14]

Μαθητές

Οι περισσότεροι καραγκιοζοπαίκτες του Μεσοπολέμου ήταν μαθητές των Μίμαρου, Μέμου (Δημήτρης Χριστοδούλου) και του Ρούλια.[15] Από το πλήθος όσων μαθήτευσαν κοντά στον τελευταίο ξεχώρισαν οι Αντώνης Μόλλας, Γιάννης Μώρος, Νάσος Φωτεινός, Μάρκος Ξανθάκης ή Ξάνθος, Χρήστος Χαρίδημος, Κώστας Μάνος, Κώστας Νταμαδάκης κ.άλ. Μαθητές του υπήρξαν, επίσης, και οι αξιόλογοι τραγουδιστές του Καραγκιόζη Γιάννης Γρεμίνας, Μάρκος Σαντορινιός και Μήτσος Κουτσούρης.[16]

Σημειώσεις

  1. Άλλοι ανέφεραν ως τόπο γέννησής του την Αμφιλοχία ή την ευρύτερη περιοχή του Βάλτου (Δημ. Χατζόπουλος [1872-1936]) και άλλοι το Καρπενήσι (Ζ. Παπαντωνίου).[1][2]
  2. Στην προφορική παράδοση φερόταν να έχει γεννηθεί νωρίτερα και ως μαθητής του καραγκιοζοπαίχτη Ηλία από την Κωνσταντινούπολη, ο οποίος είχε μαθητεύσει κοντά στον Γιαννιώτη Ιάκωβο, Εβραίο καραγκιοζοπαίχτη της αυλής του Αλή Πασά. H μαθητεία κοντά στον Ηλία, δεν είναι απίθανη.[5]
  3. H μαθητεία του Ρούλια κοντά στον Μίμαρο που αναφέρουν ορισμένοι είναι μάλλον απίθανη.[7]

Παραπομπές

  1. 1,0 1,1 Γαλάνης, Βαγγέλης (2009). «Ο Γιάννης Ρούλιας και ο τύπος του Μπαρμπαγιώργου: μια απόπειρα ιστορικής θεώρησης δυο σχεδόν παράλληλων βίων, μέσα από την προφορική παράδοση και τις γραπτές μαρτυρίες» (pdf). Παράβασις 9: σελ. 49. ISSN 1106-5923. http://www.grissh.gr/system/articles/assets/54e5/bf0e/d36a/36d9/3400/0119/original/JRN-3443_LP7009_03.pdf?1424342798. Ανακτήθηκε στις 8.10.2016. 
  2. Καμώνα, Ξανθή. «Ρούλιας Γιάννης» (PDF). Κέντρο Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών. σελ. 1. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2016. 
  3. Σπαθάρειο Μουσείο (25 Φεβρουαρίου 2013). «Ο Καραγκιόζης του Ρούλια». Αρχαιολογία και Τέχνη. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2016. 
  4. Θεοδοσοπούλου, Μάρη. «Η σχολή της Πάτρας». Το Βήμα (4 Ιουνίου 2000). http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=123030. Ανακτήθηκε στις 2016-04-27. 
  5. Βλ. Γαλάνης (2009), σελ. 50-52· πρβ. Αγραφιώτης, Θωμάς Αθ. (2014). «Τα όνειρα ενός επαναστάτη -ΙΒ΄». Ο Καραγκιόζης μας 77 (Φεβρουάριος): σελ. 4. http://www.karagkiozis.com/77_FEBROYARIOS_2014.pdf. Ανακτήθηκε στις 15.05.2016. 
  6. Βλ. Γαλάνης (2009), σελ. 52-53 και Χατζηπανταζής, Θεόδωρος (1990). Η εισβολή του Καραγκιόζη στην Αθήνα του 1890. Αθήνα: Στιγμή. σελ. 63. 
  7. Βλ. Γαλάνης (2009), σελ. 52.
  8. Καΐμης, Τζούλιο (1990) [1935]. Καραγκιόζης, ή Η αρχαία κωμωδία στην ψυχή του θεάτρου σκιών. Αθήνα: Γαβριηλίδης. σελ. 33. ISBN 978-0003362060. 
  9. Γαλάνης (2009), σελ. 55-56.
  10. 10,0 10,1 Σπαθάρης, Σωτήρης (2010) [1960]. Απομνημονεύματα και Η τέχνη του καραγκιόζη. Αθήνα: Άγρα. σελ. 192. ISBN 978-960-325-921-3. 
  11. Βλ. Χατζηπανταζής (1990), σελ. 34.
  12. Κουρής, Γιάννης (1995). «Ο ένοπλος στα ηρωικά έργα του ελληνικού θεάτρου σκιών». Δοκιμές 3 (Άνοιξη): σελ. 72. http://pandemos.panteion.gr/index.php?op=record&pid=iid:541&lang=el. Ανακτήθηκε στις 1.11.2016. 
  13. Βλ. Πετρόπουλος, Ηλίας (2013) [81996]. Υπόκοσμος και καραγκιόζης. Αθήνα: Νεφέλη. σελ. 96. ISBN 960-211-194-1. 
  14. Γαλάνης (2009), σελ. 57.
  15. Σ. Σπαθάρης (2010), σελ. 168.
  16. Σ. Σπαθάρης (2010), σελ. 172-177.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι