Παλαιός Πάος Αχαΐας

Αυτό το λήμμα αφορά τον νέο οικισμό (1971 κ.εξ.). Για το παλιό χωριό, δείτε: Σκούπι Αχαΐας.

Πάος (επίσημα: Παλαιός Πάος)
Πάος (επίσημα: Παλαιός Πάος) Πάος (επίσημα: Παλαιός Πάος)
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Δυτικής Ελλάδας
Δήμος	Καλαβρύτων
Δημοτική Ενότητα	Παΐων
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Πελοποννήσου
Νομός	Αχαΐας
Υψόμετρο	625
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Νέος Πάος

Η Πάος (επίσημα: Παλαιός Πάος, πρώην: Νέος Πάος) είναι ένας σχετικά καινούριος οικισμός. Αποτελεί έδρα της Τοπικής Κοινότητας Πάου της Δημοτικής Ενότητας Παΐων του Δήμου Καλαβρύτων στο Νομό Αχαΐας, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση του Προγράμματος Καλλικράτης που ισχύει στην Ελλάδα από το 2011. Τμήμα της ίδιας Τοπικής Κοινότητας αποτελούν επίσης οι οικισμοί Βεσίνι, Δεχουναίικα και Πάος (πρώην Σκούπι). Προ της εφαρμογής της διοικητικής μεταρρύθμισης «Καποδίστριας», ήταν οικισμός της Κοινότητας Πάου ενώ στη συνέχεια αποτέλεσε οικισμό του Δημοτικού διαμερίσματος Πάου του «Καποδιστριακού» Δήμου Παΐων.

Δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, στη θέση "Χαλιάδες", με την μετακίνηση στην εκεί πιο πεδινή περιοχή των κατοίκων των γειτονικών χωριών Βεσίνι, Δεχούνι και Σκούπι, τα οποία (σχεδόν) εγκαταλήφθηκαν. Είναι ρυμοτομημένο και βασίζεται σε 3-4 τυποποιημένα σχέδια πολεοδόμησης.

Τοποθεσία

Είναι χτισμένος σε υψόμετρο 625 μέτρων περίπου, στον "Σκουπέικο Κάμπο" πάνω στην Εθνική Οδό Πατρών - Τριπόλεως, την επονομαζόμενη και "111", και σε σημείο δυτικότερα της τοποθεσίας όπου βρισκόταν η αρχαία πόλη της Πάου και η ακρόπολή της. Eγγύς του βρίσκονται οι οικισμοί της Δημοτικής Κοινότητας Σειρών στην Δημοτική Ενότητα Αροανίας, οι παραδοσιακοί οικισμοί Βεσίνι και Δεχούνι (εγκαταλελειμμένο), τα χαλάσματα του χωριού Σκούπι, οι μικροί οικισμοί: Δεχουναίικα, Μπάφι και Βεσιναίικα (Ποταμιά), το κεφαλοχώρι της Δάφνης (Στρέζοβα), τα Νάσια και οι οικισμοί της Χόβολης.

Στην αρχή του δρόμου προς το χωριό Κοντοβάζαινα, αριστερά πάνω στο λόφο και σε τοποθεσία κοντινή στον νέο οικισμό της Πάου, υπάρχει μνημείο των 42 οπλιτών που υπηρετούσαν στην Ελληνική Χωροφυλακή και τους εκτέλεσαν εκεί δυνάμεις του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΑΜ-ΕΛΑΣ) ανήμερα το Πάσχα του 1944. Το μνημείο έχει τη μορφή μεγάλου χριστιανικού σταυρού, ορατό από μακριά, που "σημειώνει" το τοπίο της ευρύτερης περιοχής.

Ονομασία

Ο νέος οικισμός πήρε την ονομασία από την αρχαία πόλη της Πάου. Την 14/03/1971 αναγνωρίστηκε ως οικισμός με την ονομασία "Νέος Πάος" ενώ την 18/03/2001 μετονομάστηκε σε "Παλαιός Πάος", ονομασία που δεν έχει επικρατήσει.

Δημογραφικά στοιχεία

Συγκεντρωτικά, η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές είναι η εξής:

1971	1981	1991	2001	2011
75	462	415	367	253

Ναοί

Στο νέο χωριό κατασκευάστηκε ενοριακός ναός αφιερωμένος στην μνήμη των Αγίων Θεοδώρων ενώ κοιμητηριακός είναι αυτός της Αγίας Τριάδας.

Στην περιφέρεια της παλαιάς και νέας κοινότητας Πάου, και στη θέση "Κάμπος", κοντά στο καινούριο χωριό, υπήρχε βυζαντινή μονή αφιερωμένη στον Πρωτόκλητο Άγιο Ανδρέα. Το παμπάλαιο αυτό μοναστήρι, προφανώς λόγω εγκατάλειψης, γκρεμίστηκε. Το 1862 πάνω στα θεμέλια της παλαιάς Μονής κτίστηκε καινούρια εκκλησία, η οποία το καλοκαίρι του 1875 εγκαινιάστηκε από τον Επίσκοπο Καλαβρύτων Ευθύμιο.

Στην ανατολική πλευρά του βουνού "Άγιος Αθανάσιος" Πάου υπάρχει ο αρχαιότατος μικρός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου. Σύμφωνα με την παράδοση, στην θέση εκείνη και μέσα σε μικρή κρύπτη (σπηλιά), βρέθηκε εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας. Ο χρόνος ανεύρεσης είναι άγνωστος. Πιστεύεται ότι ίσως βρέθηκε τον 8ο ή 9ο αιώνα. Το 1882 οι Σκουπιώτες γκρέμισαν το παλαιό εκκλησάκι και έφτιαξαν καινούριο, μεγαλύτερο, στο οποίο χωρούν 15-20 άτομα. Εγκαινιάστηκε στις 23/10/1908 από τον Επίσκοπο Καλαβρύτων Χαρίτωνα. Πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου με την συμμετοχή πολλών προσκυνητών από τα γύρω χωριά.

Λοιπά στοιχεία

Οι κάτοικοι του οικισμού ασχολούνται ως επί το πλείστον με τον πρωτογενή τομέα, αν και στον οικισμό υπάρχουν καταστήματα εστίασης, ξενώνες κ.λπ.

Φωτοθήκη

• 
  Άποψη της κεντρικής πλατείας του νέου χωριού της Πάου.
• 
  Άποψη της Ε.Ο. Πατρών-Τριπόλεως, διερχόμενη από το νέο χωριό της Πάου.
• 
  Τα ερείπια του εγκαταλελειμμένου χωριού Πάος Αχαΐας (πρώην Σκούπι).
• 
  Προτομή του Γεωργίου Α. Παπανδρέου ευρισκόμενη στην πλατεία του νέου χωριού της Πάου.

Δείτε επίσης

• Βεσίνι
• Δεχούνι (εγκαταλελειμμένο)
• Πάος (πρώην: Σκούπι) (εγκαταλελειμμένο)
• Πάος (αρχαία πόλη)
• Πάος ποταμός

Πηγές

• Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
• Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.

Βιβλιογραφία

• Μεγακλής Δ. Γεωργακόπουλος, Αναμνήσεις από το Δεχούνι Καλαβρύτων, Αθήνα 1993.
• Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010.
• Βασίλης Χριστόπουλος, Αχαΐα, σειρά: "Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική", εκδ. Μέλισσα, Αθήνα 1984.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Νέο Πάος, arcadia.ceid.upatras.gr. Ανακτήθηκε: 22/09/2016.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Παλαιού Πάου Αχαΐας (πρόκειται για τον σύγχρονο οικισμό), eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 17/09/2016.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Πάου Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 17/09/2016.
• "Η συγχώνευση της κοινότητας". Ανάρτηση σε ιστολόγιο για το Βεσίνι Αχαΐας. Ιούλιος 2008. Ανακτήθηκε: 18/09/2016.
• Τουριστικός οδηγός Νομού Αχαΐας - Διαδρομή 8: Τριπόταμα - Άγιος Βασίλειος - Ν. Πάος - Πάος - Δεχούνι - Βεσίνι - Βεσιναίικα - Δάφνη, nea.gr. Ανακτήθηκε από το αρχειοθετημένο πρωτότυπο: 04/09/2016.
• Παλαιός Πάος
• Η εκτέλεση των αστυνομικών στο Σουληνάρι Δεχουνίου Καλαβρύτων, gerbesi.wordpress.com. Ανακτήθηκε: 09/03/2021.