Ακτινόζωα

Ακτινόζωα
Εικονογράφηση Ακτινοζώων από την Αποστολή Τσάλεντζερ (1873-1876).
Συστηματική ταξινόμηση
Επικράτεια: Ευκαρυωτά (Eukaryota) Βασίλειο: Πρωτόζωα (Protozoa) (κατά Cavilier-Smith 1998) Υποσυνομοταξία: Σαρκομαστιγοφόρα (Sarcomastigophora) Υπερομοταξία: Σαρκοδίνια (Sarcodina) Ομοταξία: Ακτινόποδα (Actinopodea) Υφομοταξία: Ακτινόζωα (Radiolaria)

Τα Ακτινόζωα (Radiolaria) είναι υφομοταξία Ακτινόποδων Πρωτοζώων. Βρίσκονται στα ανώτερα στρώματα όλων των ωκεανών. Έχουν σφαιρική ακτινωτή συμμετρία και είναι γνωστά για τον πολύπλοκο, κομψά κατασκευασμένο σκελετό τους. Αυτός συντίθεται από πυρίτιο, είναι πολύπλοκα διάτρητος σε μια ποικιλία σχεδίων σχηματίζοντας μια σειρά δικτυόμορφες πλάκες ή χαλαρές βελόνες. Από τον διάτρητο σκελετό εκτείνονται ψευδοπόδια. Μία κεντρική χιτινώδης κάψα περικλείει τους πολυάριθμους πυρήνες και διαιρεί το κυτταρόπλασμα σε δύο ζώνες. Το εξώπλασμα περιέχει πολλά χυμοτόπια που ρυθμίζουν την πλευστότητα του οργανισμού. Το ενδόπλασμα (στερόπλασμα) είναι πιο συμπαγές. Η μονογονική αναπαραγωγή γίνεται με εκβλάστηση διχοτομική ή πολλαπλή διαίρεση. Γενικά, διαιρείται και ο σκελετός και κάθε θυγατρικό κύτταρο αναγεννά το μέρος που λείπει. Σε μερικές περιπτώσεις, ωστόσο, το ένα θυγατρικό κύτταρο ελευθερώνεται και αναπτύσσει ένα τελείως καινούργιο κέλυφος, ενώ το άλλο παραμένει στον αρχικό σκελετό. Τα σκελετικά υπολείμματα των Ακτινοζώων εναποτίθενται στον βυθό των ωκεανών και δημιουργούν την ιλύ των Ακτινοζώων. Όταν ο βυθός των ωκεανών ανυψώνεται και μετασχηματίζεται σε ξηρά, η ιλύς γίνεται ιζηματογενές πέτρωμα. Παράδειγμα αποτελεί η Σικελία, η οποία σχεδόν ολόκληρη αποτελείται από τέτοια ξηρά.

Τα πυριτικά κοιτάσματα, όπως ο πυρόλιθος και ο χαλαζίας, προέρχονται από σκελετούς Ακτινοζώων. Βρέθηκαν απολιθώματα των Ακτινοζώων που χρονολογούνται από την Προκάμβριο Περίοδο (570.000.000 χρόνια πριν).

Οι πόροι της κάψας είναι ή πολθάριθμοι ομοιόμορφα κατανεμημένοι (Περίπυλα) ή συναθροισμένοι σε έναν πολικό θόλο (Μονόπυλα) ή μόνον τρεις, απο τους οποίους ο ένας είναι πολύ μεγαλύτερος από τους άλλους δύο (Τρίπυλα).

Ο αξονοπλάστης μπορεί να είναι κεντρικός, εντοπισμένος σε ένα κοίλωμα του πυρήνα ή περιφερειακός σε κάποιο σημείο γύρο από την πυρηνική μεμβράνη. Φαίνεται ότι υφίσταται μια ορισμένη αντιστοιχί μεταξύ της θέσης του άξονοπλάστη, της κατανομής των πόρων και της γενικής αρχιτεκτονικής του σκελετου. Είναι λοιπόν πιθανό το στερεόπλασμα να μετάχει στον μεταβολισμό του πυριτίου που σχηματίζει τον σκελετό.

Πηγές

• Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ-LAROUSSE-BRITTANICA