Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας

Ερρίκος Η'
Βασιλιάς της Αγγλίας
Περίοδος	21 Απριλίου 1509 - 28 Ιανουαρίου 1547
Στέψη	24 Ιουνίου 1509
Προκάτοχος	Ερρίκος Ζ΄ της Αγγλίας
Διάδοχος	Εδουάρδος ΣΤ΄ της Αγγλίας
Γέννηση	28 Ιουνίου 1491 Παλάτι της Πλακεντίας, Γκρήνουιτς
Θάνατος	28 Ιανουαρίου 1547 (56 ετών) Ανάκτορο Γουάιτχολ, Λονδίνο
Σύζυγος	Αικατερίνη της Αραγονίας (1509-1533) Άννα Μπολέυν (1533-1536) Τζέην Σέημουρ (1536-1537) Άννα της Κλέβης (1540) Αικατερίνη Χάουαρντ (1540-1542) Αικατερίνη Παρ (1543-1547)
Επίγονοι	Μαρία Α΄ της Αγγλίας Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας Εδουάρδος ΣΤ΄ της Αγγλίας κ.α.
Οίκος	Οίκος των Τυδώρ
Πατέρας	Ερρίκος Ζ΄ της Αγγλίας
Μητέρα	Ελισάβετ της Υόρκης
Θρησκεία	Αγγλικανός αρχικά καθολικός
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Ο Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας (Henry VIII, 28 Ιουνίου 1491 - 28 Ιανουαρίου 1547) ήταν βασιλιάς της Αγγλίας από τις 21 Απριλίου του 1509 έως το θάνατό του. Ανήκε στη δυναστεία των Τυδώρ, ήταν γιος του Ερρίκου Ζ΄ και ανέβηκε στο θρόνο σε ηλικία δεκαοκτώ ετών.

Ο Ερρίκος είχε λάβει εξαιρετικά επιμελημένη μόρφωση και αγαπούσε τόσο πολύ τη μουσική, ώστε διατηρούσε ορχήστρα στα ανάκτορά του και συνέθετε και ο ίδιος ύμνους, ένας από τους οποίους εκτελείται και σήμερα στις αγγλικανικές εκκλησίες. Μιλούσε Λατινικά, Γαλλικά και Ισπανικά και είχε κλίση στα μαθηματικά, το μεγάλο του πάθος όμως ήταν η θεολογία. Το 1521 δημοσίευσε τη μελέτη του «Ομολογία των επτά μυστηρίων κατά του Μαρτίνου Λούθηρου», για την οποία τού απονεμήθηκε από τον Πάπα ο τίτλος «Υπερασπιστής της Πίστεως».

Ο δεκαοκτάχρονος Ερρίκος μετά τη στέψη του το 1509.

Κατά τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του την εσωτερική πολιτική ασκούσε ο καγκελάριος Τόμας Ουόλσεϋ (Thomas Wolsey), μετέπειτα αρχιεπίσκοπος της Υόρκης, ενώ ο Ερρίκος ήταν απασχολημένος με πολέμους στην ηπειρωτική Ευρώπη, άλλοτε συμμαχώντας με τον Πάπα κατά του Βασιλιά της Γαλλίας Φραγκίσκου Α΄ και άλλοτε συμμαχώντας με τον τελευταίο. Οι πόλεμοι αυτοί έληξαν χωρίς σημαντικά αποτελέσματα, έδειξαν όμως τη δύναμη της Αγγλίας και τη θέλησή της να θεωρείται υπολογίσιμος παράγοντας.

Η Αικατερίνη της Αραγωνίας ως νεαρή χήρα, από τον αυλικό ζωγράφο του Ερρίκου Ζ΄, Μίκαελ Σίττοβ, περίπου το 1502.

Το ζήτημα που είχε κοσμογονικές συνέπειες στην πολιτική και θρησκευτική ιστορία της Αγγλίας και του δυτικού κόσμου, ήταν το πρόβλημα του διαδόχου του Βασιλιά. Ο Ερρίκος είχε παντρευτεί το 1509, σε ηλικία 18 ετών, την Αικατερίνη της Αραγωνίας, χήρα του αδελφού του Αρθούρου, πρίγκηπα της Ουαλίας, ο οποίος είχε πεθάνει το 1502. Από το γάμο αυτό επέζησε μόνο μία κόρη, η Μαρία. Ο Ερρίκος επιθυμούσε διακαώς αρσενικό διάδοχο και αποφάσισε να διαζευχθεί την Αικατερίνη, ισχυριζόμενος ότι ο γάμος με τη χήρα του αδελφού απαγορευόταν από τη Βίβλο. Είχε άλλωστε βρει αντικαταστάτρια, την ερωμένη του Άννα Μπολέυν. Αλλά το διαζύγιο χρειαζόταν παπική έγκριση, ο Πάπας Κλήμης Ζ΄ ήταν αιχμάλωτος του Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Καρόλου Ε΄, η Αικατερίνη ήταν θεία του Αυτοκράτορα και η παπική έγκριση δεν δόθηκε.

Ο Ουόλσεϋ, ο οποίος θεωρήθηκε υπεύθυνος της αποτυχίας (τον βάρυναν άλλωστε και οικονομικές αποτυχίες), κατηγορήθηκε για εσχάτη προδοσία, πρόλαβε όμως και πέθανε ενώ οδηγείτο στο Λονδίνο (1530). Τον διαδέχθηκε στο αξίωμα του καγκελάριου ο Τόμας Μορ, ο οποίος δεν ενέκρινε το διαζύγιο. Η εκτέλεση των σχεδίων του Βασιλιά ανατέθηκε στον Τόμας Κρόμγουελ.

Το Μάρτιο του 1532 η Βουλή των Κοινοτήτων ανακήρυξε τον Ερρίκο ως τη «μόνη κεφαλή, ανώτατο άρχοντα, προστάτη και υπερασπιστή» της Εκκλησίας. Ο Τόμας Μορ παραιτήθηκε αμέσως. Τον Ιανουάριο του 1533 έγινε ο γάμος με την Άννα Μπολέυν, το Μάιο κηρύχθηκε άκυρος ο πρώτος γάμος του Ερρίκου και το Σεπτέμβριο γεννήθηκε η Ελισάβετ.

Ο Πάπας για τη στάση του αυτή τον αφόρισε και ο Ερρίκος απάντησε με δήμευση της εκκλησιαστικής περιουσίας, κατάργηση της δεκάτης του Πάπα επί των εκκλησιαστικών εσόδων, απαγόρευση των εφέσεων στη Ρώμη και κατάργηση του δικαιώματος του Πάπα να ορίζει τους επισκόπους της Αγγλίας.

Η περίοδος της εξουσίας του Κρόμγουελ είναι συνδεδεμένη με την αιματηρή αυταρχικότητα του Ερρίκου. Ο Τόμας Μορ, που αρνήθηκε να τον αναγνωρίσει ως κεφαλή της Εκκλησίας, αποκεφαλίστηκε. Άλλα πενήντα άτομα αποκεφαλίστηκαν με το αιτιολογικό της εσχάτης προδοσίας, είτε γιατί όντως συνωμοτούσαν κατά κάποιον τρόπο, είτε γιατί είχαν βασιλική καταγωγή και αποτελούσαν κίνδυνο για τη δυναστεία των Τυδώρ.

Χανς Χολμπάιν ο νεότερος: Τόμας Μορ, Νέα Υόρκη, Frick Collection

Η Άννα Μπολέυν δεν είχε δώσει στον Ερρίκο τον άρρενα διάδοχο που ποθούσε. Το 1536 αποκεφαλίστηκε κατηγορούμενη άδικα για προδοσία και μοιχεία. Μαζί της εκτελέστηκαν συγγενείς της και μέλη της Αυλής. Λίγο νωρίτερα είχε πεθάνει η Αικατερίνη της Αραγωνίας, ακλόνητη στις απόψεις της για τα δικαιώματά της ως μόνη βασίλισσα. Ο Ερρίκος παντρεύτηκε την Τζέην Σέυμουρ, η οποία τού έδωσε τον πολυπόθητο γιο, τον Εδουάρδο (1537), αλλά πέθανε στη γέννα. Ύστερα ο Ερρίκος παντρεύτηκε την Άννα της Κλέβης, αδελφή του δούκα της Κλέβης, για να έχει ερείσματα κατά του Γερμανού Αυτοκράτορα. Τελικά όμως δεν του άρεσε και τη χώρισε. Η αποτυχία αυτή έδωσε στους πολυάριθμους εχθρούς του Κρόμγουελ την ευκαιρία να στρέψουν τον Βασιλιά εναντίον του. Τον Ιούλιο του 1540 ο Κρόμγουελ αποκεφαλίστηκε και αμέσως ο Ερρίκος παντρεύτηκε και πάλι, αυτή τη φορά την δεκαεπτάχρονη Αικατερίνη Χάουαρντ. Πολύ γρήγορα (1542) κατέληξε και αυτή στο ικρίωμα για προδοσία λόγω μοιχείας ενόσω ήταν βασίλισσα, αλλά και για την προηγούμενη έκλυτη ζωή της και αποκεφαλίστηκε στην ηλικία των 19 ετών . Τέλος, ο Ερρίκος παντρεύτηκε την Αικατερίνη Παρ (Catherine Parr), που ήταν δύο φορές χήρα και πιστή προτεστάντης. Εκείνη προσπάθησε υπογείως από τη θέση της ως βασίλισσα και αντιβασιλέας να κάνει μεταρρυθμίσεις στην καθολική Αγγλία. Παρότι για τις κινήσεις της αυτές κατηγορήθηκε στον Ερρίκο, κατόρθωσε να τον ημερέψει κάπως και να επιζήσει μάλιστα του φοβερού συζύγου της.

Ο Βασιλιάς της Αγγλίας, Ερρίκος Η΄ Τυδώρ (1491-1547), πορτραίτο από τον Χανς Χολμπάιν τον νεότερο.

Παρόλο που ήταν στα πρόθυρα της σωματικής κατάρρευσης, ο Ερρίκος συμμάχησε με τον Κάρολο Ε΄ κατά του Φραγκίσκου Α΄ της Γαλλίας σ'έναν καταστρεπτικό από οικονομικής άποψης πόλεμο. Η παράφορη ενεργητικότητά του ήταν τόση, που συνέχισε τον πόλεμο επί δύο χρόνια μετά την υπογραφή ειρήνης από το Γερμανό Αυτοκράτορα και στοίχισε την απώλεια της ευκαιρίας υποταγής της Σκωτίας, λόγω ωμών χειρισμών. Πέθανε τον Ιανουάριο του 1547.

Ο Ερρίκος χαρακτηρίστηκε από τους ιστορικούς ως «δεσπότης υπό το μανδύα του νόμου», γιατί όλες του οι πράξεις ήταν σύμφωνες με το γράμμα του νόμου. Με το Κοινοβούλιο είχε άριστες σχέσεις και αυτό του οφείλει την ανάπτυξή του. Κατόρθωσε να κάνει σεβαστή την Αγγλία στο εξωτερικό και να μεγαλώσει το βασίλειό του ενώνοντας την Ουαλία με την Αγγλία και ανακηρυσσόμενος βασιλιάς της Ιρλανδίας. Το μεγάλο του κατόρθωμα ήταν η απεξάρτηση από τη Ρώμη, ενώ πίστευε πάντοτε στα βασικά δόγματα της θρησκείας με τα οποία είχε ανατραφεί.

Σύμφωνα με την επιθυμία του, τον διαδέχτηκαν στο θρόνο με τη σειρά τα τέκνα του Εδουάρδος ΣΤ΄, Μαρία Α΄ και Ελισάβετ Α΄.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

|}