Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο

Το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο είναι Ποινικό Δικαστήριο, το οποίο εκδικάζει κακουργήματα σε πρώτο βαθμό. Συγκροτείται από τρεις τακτικούς δικαστές (έναν Πρόεδρο Πρωτοδικών ως πρόεδρο και δύο Πρωτοδίκες) και τέσσερις ενόρκους (λαϊκούς δικαστές). Κατά το Σύνταγμα είναι το κατ’ εξοχήν αρμόδιο δικαστήριο να δικάζει κακουργήματα. Κατά το άρθρο 97 παράγραφος 1:

Τα κακουργήματα και τα πολιτικά εγκλήματα δικάζονται από μικτά ορκωτά δικαστήρια που συγκροτούνται από τακτικούς δικαστές και ενόρκους, όπως νόμος ορίζει.

Διάφορα κακουργήματα όμως κυρίως κατά της περιουσίας και της ιδιοκτησίας είχαν ήδη υπαχθεί στη δικαιοδοσία των Τριμελών Εφετείων, με το σκεπτικό ότι οι λαϊκοί δικαστές δεν είναι πάντα σε θέση να εκφέρουν κρίση σε δύσκολα νομικά ζητήματα. Το Σύνταγμα (άρ. 97 παρ. 2) επιτρέπει αυτήν την υπαγωγή, καθώς και την υπαγωγή και νέων κακουργημάτων στη δικαιοδοσία του Εφετείου:

Με νόμο μπορεί να υπαχθούν στη δικαιοδοσία των ίδιων εφετείων και άλλα κακουργήματα.

Κατά την κρατούσα άποψη στη θεωρία όμως υπάρχει μια σαφής σχέση κανόνα-εξαίρεσης: μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις επιτρέπεται ο νομοθέτης να υπαγάγει κακούργημα στη δικαιοδοσία του Εφετείου. Στην αρμοδιότητα του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου υπάγονται σήμερα κυρίως κακουργήματα κατά της ζωής (ανθρωποκτονία) και της σωματικής ακεραιότητας (σωματική βλάβη σε βαθμό κακουργήματος κλπ.).

Το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο είναι αρμόδιο επίσης και για την εκδίκαση σε πρώτο βαθμό πολιτικών εγκλημάτων (πλημμελημάτων και κακουργημάτων).

Οι ένορκοι κληρώνονται από κατάλογο που καταρτίζεται κάθε χρόνο από το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών του κάθε Πρωτοδικείου μετά από πρόταση του οικείου Εισαγγελέα. Ικανοί να είναι ένορκοι στο ΜΟΔ είναι οι Έλληνες πολίτες και των δύο φύλων που κατοικούν ή διαμένουν μόνιμα στην έδρα του πρωτοδικείου όπου συγκροτείται το ΜΟΔ, είναι μεταξύ 30 και 70 ετών, έχουν τουλάχιστον απολυτήριο από τη στοιχειώδη εκπαίδευση και δεν έχουν στερηθεί τα πολιτικά τους δικαιώματα. Η απόφαση για την αθωότητα ή την ενοχή του κατηγορουμένου λαμβάνεται κατά πλειοψηφία και η κάθε ψήφος λαϊκού και τακτικού δικαστή έχει ίση βαρύτητα. Για ορισμένα ζητήματα όμως αποφασίζουν, κατ’ εξαίρεσιν, μόνο οι τρεις τακτικοί δικαστές. Όπως:

• η αρμοδιότητα του δικαστηρίου,
• η νομιμοποίηση της παράστασης του πολιτικώς ενάγοντος (θύματος),
• οι προϋποθέσεις της έγκυρης εισαγωγής στο ακροατήριο,
• τα διαδικαστικά ζητήματα που αφορούν τη διεξαγωγή της διαδικασίας στο ακροατήριο,
• τα παρεμπίπτοντα νομικά ζητήματα που εμφανίζονται και εξετάζονται στη διάρκεια της συζήτησης,
• η αναστολή της εκτέλεσης της απόφασης σε περίπτωση που ο καταδικασθείς ασκήσει ένδικο μέσο
• οι αστικές απαιτήσεις κατά του κράτους που εγείρει κατηγορούμενος που αθωώθηκε,
• οι αστικές απαιτήσεις του πολιτικώς ενάγοντος (θύματος) κατά του κατηγορουμένου.

Οι αποφάσεις του προσβάλλονται με το ένδικο μέσο της έφεσης ενώπιον του Μικτού Ορκωτού Εφετείου.

Το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο αντικατέστησε το 1967 το παλαιότερο Κακουργοδικείο, το οποίο ήταν αμιγές λαϊκό δικαστήριο.