Σφενδάμι Πιερίας

Σφενδάμι Πιερίας
Σφενδάμι Πιερίας Σφενδάμι Πιερίας
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Δήμος	Πύδνας - Κολινδρού
Γεωγραφία
Νομός	Πιερίας
Υψόμετρο	160
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Πάλιανη
Ταχ. κώδικας	600 66

Η Σφενδάμη ή Σφενδάμι είναι χωριό του νομού Πιερίας και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 160 μ. Απέχει 25 χιλιόμετρα από την πιερική πρωτεύουσα. Έχει 935 κατοίκους (απογραφή 2011) και βρίσκεται βορειανατολικά της Κατερίνης, 5 χλμ. από την διασταύρωση προς Μακρύγιαλο και το 450o χιλιόμετρο της Εθνικής οδού Αθηνών - Θεσσαλονίκης. Είναι έδρα της ομώνυμης Τοπικής Κοινότητας στο Δήμο Πύδνας - Κολινδρού. Η γεωργία και δευτερευόντως η κτηνοτροφία αποτελούν τις κυριότερες ασχολίες των κατοίκων. Καλλιεργούνται κυρίως τα καπνά, τα σιτηρά και οι ελιές. Τον Απρίλιο του 2007 στη Σφενδάμη έγινε αγώνας ορεινής ποδηλασίας, με τη συμμετοχή 118 ποδηλατών σχεδόν από όλη την Ελλάδα και με μεγάλη επιτυχία.

Υποδομή

Στο χωριό σήμερα υπάρχει τριθέσιο Δημοτικό Σχολείο και μονοθέσιο νηπιαγωγείο, αγροτικό ιατρείο, γεωργικός συνεταιρισμός, ΚΑΠΗ και επίσης σύλλογος εθελοντών αιμοδοτών (λειτουργεί στο ιατρείο της Κοινότητας), που είναι μάλιστα και πολύ δραστήριος. Στο χωριό δραστηριοποιείται αθλητικά ο Μορφωτικός Αθλητικός Σύλλογος Αναγέννηση Σφενδάμης, με έτος ιδρύσεως το 1936. Υπάρχει επίσης ο Ποντιακός Χορευτικός Σύλλογος "Πυρρίχιος" και ο Λαογραφικός - Πολιτιστικός σύλλογος "Η ΠΑΛΙΑΝΗ" ( όπως η παλιά ονομασία του χωριού ), που δραστηριοποιείται στα της παράδοσης, όχι μόνο της Ποντιακής, αλλά της Πανελλήνιας.

Η Αναγέννηση Σφενδάμης είναι ποδοσφαιρική ομάδα της ΕΠΣ Πιερίας και έχει δικό της γήπεδο. Αγωνίζεται στην Α΄ ερασιτεχνική. Τα τελευταία χρόνια στη Σφενδάμη έχουν γίνει σημαντικά αρδευτικά έργα. Το εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία αλλά και αυτό της Παναγίας αποτελούν πόλο έλξης επισκεπτών. Υπάρχουν επίσης οι ναοί της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Δημητρίου. Σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις γίνονται όλη την διάρκεια του χρόνου, όπως οι ετήσιοι χοροί των συλλόγων, το Καρναβάλι της Αποκριάς, ο χορός την Ημέρα της Γυναίκας, η εκδήλωση της Ζωοδόχου Πηγής, η χορευτική εκδήλωση για τον Προφήτη Ηλία - Στην σκιά του Αι-λιά- (κάθε Ιούλιο) και το - Αντάμωμα - (κάθε Αύγουστο).

Ιστορικά στοχεία

Στην τοποθεσία "Παλιοχώρι" υπήρχε οικισμός μέχρι και τους χρόνους του Μακεδονικού Αγώνα με την ονομασία "Πάλιανη". Ο οικισμός αυτός για  λόγους που δεν μας είναι γνωστούς εγκαταλείφθηκε. Μετά την Επανάσταση των Νεοτούρκων το 1908, κτίζονται τα πρώτα σπίτια στη σημερινή θέση του χωριού για να στεγάσουν Μουσουλμάνους από τη Βοσνία. Σ' αυτά τα σπίτια κατοίκησαν οι πρώτοι Έλληνες κάτοικοι μετά την απελευθέρωση του 1912. Αυτοί οι πρώτοι κάτοικοι ήταν Έλληνες πρόσφυγες από την Σκόπελο της Ανατολικής Θράκης από όπου εκδιώχθηκαν από το Τουρκικό καθεστώς. Οι συγκεκριμένοι μετανόμασαν ανεπίσημα το χωριό σε "Νέα Σκόπελος", επίσημα η ονομασία του οικισμού παρέμεινε "Παλιανη". Παράλληλα με τους Θρακιώτες πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στον νεοσύστατο οικισμό και κτηνοτρόφοι Βλαχικής καταγωγής. Το 1920,  στο χωριό εγκαταστάθηκαν γύρω στις 20 οικογένειες ακτημόνων γεωργών από την περιοχή της Στερεάς Ελλάδας. Μετά το 1923, αρχίζουν να καταφτάνουν στο χωριό πρόσφυγες από τον Πόντο, οι οποίοι τελικά θα αποτελέσουν και την πλειοψηφία του πληθυσμού. Εκείνη την περίοδο το χωριό μετονομάζεται σε Σφενδάμη από το ομώνυμο δέντρο. Μετέπειτα, ορισμένοι από τους Ποντιους πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στον οικισμό Πλατανάκια κοντά στο Δίον. Στην περίοδο της Κατοχής, οι Ναζί προέβησαν σε πυρπολήσεις σπιτιών αλλά και αργότερα στον Εμφύλιο συνέβησαν πολλές καταστροφές. Μεταπολεμικά, το χωριό υπέστη μείωση του πληθυσμού του εξαιτίας μετανάστευσης στο εξωτερικό. Σημαντικά έθιμα είναι το πανηγύρι που γίνεται στις 20 Ιουλίου (Προφήτη Ηλία) και η γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής. Από τη Σφενδάμη καταγόταν ο αγρότης Βασίλης Χαρισόπουλος, ο οποίος αυτοπυρπολήθηκε τον Απρίλιο του 1987 στην Κατερίνη σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την πολιτική της κυβέρνησης στα αγροτικά θέματα.

Από την Σφενδάμη κατάγονται οι ποδοσφαιριστές Νίκος Πανταζής με θητεία στον Πιερικό (α΄ εθνική), την ΑΕΚ και τον Ηρακλή Θεσσαλονίκης και ο Ευστάθιος ("Σούλης") Παρουσιάδης με θητεία στον Πιερικό και στην Καστοριά (α΄ εθνική). Από την Σφενδάμη κατάγεται ο δολοφονηθείς αγωνιστής κατά της δικτατορίας των συνταγματαρχών Γιάννης Χαλκίδης, ο πρώην δήμαρχος Περάματος Δημήτρης Κασαπίδης και ο λόγιος Όμηρος Ταχμαζίδης.