Σουηδία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό Προχωρημένη επεξεργασία από κινητό
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό Προχωρημένη επεξεργασία από κινητό
Γραμμή 125: Γραμμή 125:
Η αλλαγή της κυκλοφορίας σήμανε και το τέλος πολλών δημοτικών δικτύων [[τραμ]], διότι τα νέα οχήματα ήταν ακριβά και τα παλαιά είχαν τις πόρτες στην αριστερή πλευρά, με αποτέλεσμα πολλά τραμ να αντικατασταθούν από νέα λεωφορεία.{{παραπομπή}} Μέχρι σήμερα η οδήγηση στο [[Μετρό Στοκχόλμης]] παραμένει στα αριστερά. Η αγορά των σιδηροδρομικών μεταφορών είναι ιδιωτικοποιημένη, εντούτοις πολλές επιχειρήσεις εξακολουθούν να ανήκουν στο κράτος ή στους δήμους. Τα μεγαλύτερα αεροδρόμια περιλαμβάνουν το [[Διεθνές Αεροδρόμιο Αρλάντα]] (17,91 εκατομμύρια επιβάτες το 2007), 40 χιλιόμετρα βόρεια της Στοκχόλμης, το [[αεροδρόμιο Γκέτεμποργκ]]-Λαντβέτερ (4,3 εκατ. επιβάτες το 2006), και το δεύτερο αεροδρόμιο της Στοκχόλμης-Skavsta Airport (2,0 εκατ. επιβάτες).
Η αλλαγή της κυκλοφορίας σήμανε και το τέλος πολλών δημοτικών δικτύων [[τραμ]], διότι τα νέα οχήματα ήταν ακριβά και τα παλαιά είχαν τις πόρτες στην αριστερή πλευρά, με αποτέλεσμα πολλά τραμ να αντικατασταθούν από νέα λεωφορεία.{{παραπομπή}} Μέχρι σήμερα η οδήγηση στο [[Μετρό Στοκχόλμης]] παραμένει στα αριστερά. Η αγορά των σιδηροδρομικών μεταφορών είναι ιδιωτικοποιημένη, εντούτοις πολλές επιχειρήσεις εξακολουθούν να ανήκουν στο κράτος ή στους δήμους. Τα μεγαλύτερα αεροδρόμια περιλαμβάνουν το [[Διεθνές Αεροδρόμιο Αρλάντα]] (17,91 εκατομμύρια επιβάτες το 2007), 40 χιλιόμετρα βόρεια της Στοκχόλμης, το [[αεροδρόμιο Γκέτεμποργκ]]-Λαντβέτερ (4,3 εκατ. επιβάτες το 2006), και το δεύτερο αεροδρόμιο της Στοκχόλμης-Skavsta Airport (2,0 εκατ. επιβάτες).


Το οδικό δίκτυο της χώρας είναι απο τα καλύτερα στην Ευρώπη (12ο απο τις 45 χώρες της ηπείρου) ειδικά μετά την ανάπτυξη νέων αυτοκινητόδρομων που έγιναν μεταξύ του [[2006]] με του [[2012]]<ref>{{cite web|url=https://www.theglobaleconomy.com/rankings/roads_quality/Europe/|title= Roads quality in Europe|date= 2019|accessdate= 10 Οκτωβρίου 2020}}</ref>. Στην Σουηδία το δίκτυο αυτοκινητοδρόμων είναι δωρεάν προσβάσιμο για όλους τους πολίτες, χωρίς διόδια. Το ανώτατο όριο ταχύτητας είναι τα 110 χλμ/ώ ενώ σε δρόμους ταχείας κυκλοφορίας τα 70 ή τα 90 χλμ/ώ<ref>{{cite web|url=http://www.highwaymaps.eu/sweden|title=Highways in Sweden|date=|accessdate=10 Οκτωβρίου 2020}}</ref>.
Το οδικό δίκτυο της χώρας είναι απο τα καλύτερα στην Ευρώπη (12ο απο τις 45 χώρες της ηπείρου) ειδικά μετά την ανάπτυξη νέων αυτοκινητόδρομων που έγιναν μεταξύ του [[2006]] με του [[2012]]<ref>{{cite web|url=https://www.theglobaleconomy.com/rankings/roads_quality/Europe/|title= Roads quality in Europe|date= 2019|accessdate= 10 Οκτωβρίου 2020}}</ref>. Στην Σουηδία το δίκτυο αυτοκινητοδρόμων είναι δωρεάν προσβάσιμο για όλους τους πολίτες, χωρίς διόδια εκτός της γέφυρας Ορεσούντ. Το ανώτατο όριο ταχύτητας είναι τα 110 χλμ/ώ ενώ σε δρόμους ταχείας κυκλοφορίας τα 70 ή τα 90 χλμ/ώ<ref>{{cite web|url=http://www.highwaymaps.eu/sweden|title=Highways in Sweden|date=|accessdate=10 Οκτωβρίου 2020}}</ref>.


== Εκλογές ==
== Εκλογές ==

Έκδοση από την 20:02, 10 Οκτωβρίου 2020

Συντεταγμένες: 63°N 16°E / 63°N 16°E / 63; 16

Βασίλειο της Σουηδίας
Konungariket Sverige

Σημαία
Εθνόσημο
Εθνικό σύνθημα: För Sverige i tiden
Για τη Σουηδία με τον καιρό
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Η θέση της Σουηδίας (σκούρο πράσινο)
-στην Ευρωπαϊκή ήπειρο (πράσινο και σκούρο γκρι)
-στην Ευρωπαϊκή Ένωση (πράσινο)
και μεγαλύτερη πόληΣτοκχόλμη
59°21′N 18°4′E / 59.350°N 18.067°E / 59.350; 18.067
Σουηδικά
Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
Κάρολος ΙΣΤ΄ Γουσταύος
Στέφαν Λεβέν
Εθνική γιορτή
Ισχύον Σύνταγμα		6 Ιουνίου
1η Ιανουαρίου 1975
 • Σύνολο
 • % Νερό
 • Σύνορα
Ακτογραμμή
450.295 km2 (56η)
8,7
2.233 km
3.218 km
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 6-2020 
 • Πυκνότητα 
10.352.390[1] (89η) 
22,9 κατ./km2 (198η) 
ΑΕΠ (ΙΑΔ)
 • Ολικό  (2019)
 • Κατά κεφαλή 
567 δισ. $[2]  
54.474 $[2]  
ΑΕΠ (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2019)
 • Κατά κεφαλή 
563 δισ. $[2]  
54.135 $[2]  
ΔΑΑ (2018)Αύξηση 0,937[3] (8η) – πολύ υψηλός
ΝόμισμαΣουηδική κορόνα (SEK)
 • Θερινή ώραCET (UTC +1)
(UTC +2)
ISO 3166-1SE
Internet TLD.se και .eu ως μέλος της ΕΕ
Οδηγούν σταδεξιά
Κωδικός κλήσης+46

Το Βασίλειο της Σουηδίας (σουηδικά: Konungariket Sverige) είναι σκανδιναβική χώρα στη Βόρεια Ευρώπη. Συνορεύει δυτικά με τη Νορβηγία και βορειοανατολικά με τη Φινλανδία. Βρέχεται ανατολικά από το Βοθνιακό κόλπο και τη Βαλτική θάλασσα. Οι πορθμοί Σκάγερακ νοτιοδυτικά και Κάτεγατ, χωρίζουν τη σκανδιναβική χερσόνησο από τη Δανία, με την οποία ενώνεται με τη γέφυρα του Όρεσουντ.

Η Σουηδία έχει χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα, εκτός από τις μητροπολιτικές περιοχές της στο νότο, και μεγάλες εκτάσεις στην ενδοχώρα καλύπτονται από δάση κωνοφόρων. Η χώρα διαθέτει πλούσιους φυσικούς πόρους σε νερό, ξυλεία και σιδηρομεταλλεύματα. Οι πολίτες της απολαμβάνουν υψηλό βιοτικό επίπεδο και η χώρα γενικά θεωρείται σύγχρονη, πολιτικά φιλελεύθερη και με ισχυρό κοινωνικό κράτος.

Η πλειοψηφία των κατοίκων της χώρας είναι Σουηδοί. Υπάρχουν επίσης μειονότητες Φινλανδών και Σάμι. Επίσης στη χώρα ζουν πολλές μεταναστευτικές κοινότητες. Η Σουηδία έχει πληθυσμό 10.358.000 κατοίκων, εκ των οποίων οι 2.6 εκατομμύρια κατάγονται από χώρες του εξωτερικού.[4] Ως άτομα με ξένη καταγωγή θεωρούνται αυτά που γεννήθηκαν εκτός Σουηδίας ή γεννήθηκαν στην Σουηδία αλλά οι γονείς τους γεννήθηκαν εκτός Σουηδίας.[5] Έχει χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα 25 κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, με 1.437 κατοίκους ανά τ.χλμ. στις κοινότητες. Το 87% των Σουηδών ζουν σε αστικές περιοχές που καλύπτουν το 1.5% της έκτασης της Σουηδίας. Οι περισσότεροι Σουηδοί ζουν στα κεντρικά και νότια της χώρας.

Πρωτεύουσα της Σουηδίας είναι η Στοκχόλμη. Άλλες μεγάλες πόλεις είναι το Γκέτεμποργκ, το Μάλμε, η Ουψάλα και το Γιένσεπινγκ.

Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η Σουηδία εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) την 1η Ιανουαρίου 1995, αλλά αρνήθηκε συμμετοχή στο ΝΑΤΟ και τη Ευρωζώνη (ΕΖ) μετά από δημοψήφισμα. Είναι μέλος των Ηνωμένων Εθνών, του Συμβουλίου των Σκανδιναβικών χωρών, του Συμβουλίου της Ευρώπης, του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ). Η Σουηδία διατηρεί Σκανδιναβικό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας που παρέχει καθολική υγειονομική περίθαλψη και τριτοβάθμια εκπαίδευση για τους πολίτες της. Έχει το ενδέκατο υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα και κατατάσσεται υψηλά σε πολλές μετρήσεις εθνικών επιδόσεων, συμπεριλαμβανομένης της ποιότητας ζωής, της υγείας, της εκπαίδευσης, την προστασία των πολιτικών ελευθεριών, την οικονομική ανταγωνιστικότητα, την ισότητα, την ευημερία και την ανθρώπινη ανάπτυξη.[6][7][8]

Δημογραφία

Κύριο λήμμα: Δημογραφία της Σουηδίας

Επικρατούσα θρησκεία στη Σουηδία είναι ο Λουθηρανικός Χριστιανισμός. Η πλειοψηφία ανήκει στην Εκκλησία της Σουηδίας.

Η χώρα, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2020, αριθμεί 10.352.390[1] κατοίκους. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2016 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 82,4 χρόνια (80,6 χρόνια οι άνδρες και 84,1 οι γυναίκες).[9]

Η σουηδική γλώσσα ομιλείται από 9,8 εκατ. κατοίκους στη Σουηδία και 290.000 στη Φινλανδία.

Πληθυσμιακή πυραμίδα της Σουηδίας (2017)
Σουηδοί εορτάζουν το μεσοκαλόκαιρο (σουηδικά: Midsommar)

Στις 30 Ιουνίου του 2020, οι κάτοικοι της Σουηδίας ήταν 10.352.390 άτομα. Ο πληθυσμός έφτασε τα 9 εκατομμύρια περίπου στις 12 Αυγούστου 2004 και ξεπέρασε τα 9,5 εκατομμύρια στην άνοιξη του 2012, σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία της Σουηδίας.[10][11] Η πληθυσμιακή πυκνότητα είναι 22,5 άτομα ανά τ.χλμ., αν και είναι πολύ μεγαλύτερη στο νότο. Το μεγαλύτερο μέρος των Σουηδών (85%) ζει σε αστικές περιοχές.[12] Ο δήμος της Στοκχόλμης έχει πληθυσμό που πλησιάζει τα 950.000 άτομα (η αστική περιοχή φτάνει τους 1,5 εκατομμύρια κατοίκους και η μητροπολιτική περιοχή τους 2,3 εκατομμύρια κατοίκους). Το Γκέτεμποργκ και το Μάλμε είναι οι επόμενες μεγαλύτερες πόλεις. Άλλες πυκνοκατοικημένες περιοχές είναι το Γκέτεμποργκ και τα περίχωρα του, η Σκάνια και η περιοχή του Έρεσουντ. Η περιοχή του Έρεσουντ, μοιρασμένη ανάμεσα στη Δανία και τη Σουηδία, έχει πληθυσμό 4 εκατομμυρίων κατοίκων. Εκτός από τις μεγάλες πόλεις, άλλες πυκνοκατοικημένες περιοχές είναι το γεωργικό τμήμα της Ανατολικής Γοτλάνδης, η δυτική ακτή, η περιοχή γύρω από τη λίμνη Μέλερεν και η γεωργική περιοχή γύρω από την Ουψάλα.

Η Νορλάνδη, η οποία κατέχει περίπου το 60% της σουηδικής επικράτειας, έχει πολύ μικρή πληθυσμιακή πυκνότητα (κάτω από 5 κατοίκους ανά τ.χλμ.). Οι ορεινές περιοχές και το μεγαλύτερο μέρος των απομακρυσμένων παραλιακών περιοχών είναι σχεδόν ακατοίκητες. Σχετικά αραιοκατοικημένες είναι και μέρος της δυτικής Σβέαλαντ, καθώς και τα νότια και κεντρικά τμήμα της Σμώλαντ. Μια περιοχή γνωστή ως Φινβέντεν, στην νοτιοδυτική Σμώλαντ, είναι σχεδόν άδεια από κατοίκους.

Την περίοδο 1820-1930, περίπου 1,3 εκατομμύριο Σουηδοί, μετανάστευσαν στην Βόρεια Αμερική και κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με εκτίμηση του Γραφείου Απογραφών των ΗΠΑ για το 2006, υπάρχουν πάνω από 4,4 εκατομμύρια Σουηδοαμερικανοί.[13] Στον Καναδά, υπάρχουν 330.000 άτομα σουηδικής καταγωγής.[14]

Δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά για τις εθνικότητες, ωστόσο σύμφωνα με την Σουηδική Στατιστική Υπηρεσία, περίπου 3.193.089 (31,5%) κάτοικοι της Σουηδίας είχαν ξένη καταγωγή το 2017, χρησιμοποιώντας τον ορισμό ότι ένα άτομο γεννήθηκε στο εξωτερικό ή στη Σουηδία ενώ τουλάχιστον ένας γονέας έχει γεννηθεί στο εξωτερικό.[15] Οι μετανάστες κατάγονταν κυρίως από την Συρία (1,70%), την Φινλανδία (1,49%), το Ιράκ (1,39%), την Πολωνία (0,90%), το Ιράν (0,73%) και τη Σομαλία (0,66%).[16] Η μέση ηλικία είναι τα 41,1 έτη, μια από τις μεγαλύτερες στον κόσμο.[17]

Γλώσσα

Κύριο λήμμα: Γλώσσες της Σουηδίας

Η επίσημη γλώσσα της Σουηδίας είναι τα σουηδικά,[18][19] μια βόρεια Γερμανική γλώσσα. Σχετίζεται με την δανική και τη νορβηγική. Αυτές οι τρεις γλώσσες έχουν πολύ μεγάλες ομοιότητες, αλλά διαφέρουν στην ορθογραφία και τη προφορά. Οι Νορβηγοί μπορούν να καταλάβουν τα σουηδικά με σχετική ευκολία, όπως και οι Δανοί. Ωστόσο, στην κατανόηση της σουηδικής, οι Δανοί μπορούν να την καταλάβουν με λίγο περισσότερη δυσκολία σε σχέση με τους Νορβηγούς. Το ίδιο ισχύει και για τους Σουηδούς καθώς και τους ομιλητές της σουηδικής, καθώς μπορούν να καταλάβουν τα νορβηγικά πολύ ευκολότερα από τα δανικά. Ωστόσο, οι διάλεκτοι της Σκάνιας, στη νότια Σουηδία, έχει περισσότερες δανικές επιρροές επειδή παραδοσιακά αποτελούσε μέρος της Δανίας και τώρα γειτνιάζει γεωγραφικά με αυτή. Οι Φινλανδοί της Σουηδίας είναι η μεγαλύτερη γλωσσική μειονότητα της Σουηδίας, αποτελώντας περίπου το 5% του πληθυσμού της Σουηδίας,[20] ενώ η φινλανδική είναι επίσημα αναγνωρισμένη μειονοτική γλώσσα.[19] Ως αποτέλεσμα της εισόδου εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών στη χώρα στα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα, οι ομιλητές της αραβικής έχουν αυξηθεί σε τέτοιο βαθμό που πιθανώς η δεύτερη πιο ομιλούμενη γλώσσα της χώρας είναι τα αραβικά. Ωστόσο, δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στη χρήση γλωσσών.[21]

Μαζί με τα φινλανδικά, η Σουηδία αναγνωρίζει άλλες τέσσερις γλώσσες: τις Μεένκιελι, Σάμι, Ρομάνι και Γίντις. Η Σουηδική έγινε επίσημη γλώσσα στις 1 Ιουλίου 2009, όταν τέθηκε σε ισχύ νέος γλωσσικός νόμος.[19] Στο παρελθόν, η ανάδειξη της σουηδικής σε επίσημη γλώσσα είχε συζητηθεί και προηγήθηκε ψηφοφορία στη Ρίκσνταγκ το 2005, αλλά η πρόταση απέτυχε με μικρή διαφορά.[22]

Κατανομή των ομιλητών της σουηδικής γλώσσας

Ανάλογα με τη συχνότητα της αλληλεπίδρασης με την αγγλική γλώσσα, η πλειοψηφία των Σουηδών, ειδικά αυτοί που γεννήθηκαν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μπορούν να καταλάβουν και να μιλήσουν την αγγλική γλώσσα, λόγω των εμπορικών συνδέσμων, την δημοφιλία των ταξιδιών στο εξωτερικό, τη μεγάλη αγγλοαμερικανική επιρροή και την προτίμηση των υπότιτλων έναντι της μεταγλώττισης σε ξένες σειρές και ταινίες. Επίσης, η σχετική ομοιότητα σουηδικής και αγγλικής διευκολύνει την εκμάθηση της αγγλικής γλώσσας. Σε μια έρευνα του 2005 από το Ευρωβαρόμετρο, το 89% των Σουηδών ανέφερε ότι μπορούσε να μιλήσει την αγγλική.[23]

Τα αγγλικά έγιναν υποχρεωτικό μάθημα για μαθητές λυκείου που μελετούσαν φυσικές επιστήμες ήδη από το 1849, ενώ από τα τέλη της δεκαετίας του 1940, αποτελεί υποχρεωτικό μάθημα.[24] Ανάλογα με τις τοπικές σχολικές αρχές, τα αγγλικά είναι υποχρεωτικό μάθημα από την πρώτη μέχρι την ένατη τάξη (Α΄ Δημοτικού έως Γ΄ Γυμνασίου), ενώ όλοι οι μαθητές του λυκείου συνεχίζουν τα μαθήματα αγγλικής γλώσσας για άλλο ένα χρόνο. Οι περισσότεροι μαθητές μαθαίνουν ακόμη μία ή και δύο ξένες γλώσσες, όπως (αλλά όχι μόνο αυτές) τα γερμανικά, τα γαλλικά ή τα ισπανικά. Μερικές φορές, τα νορβηγικά και τα δανικά διδάσκονται ως μέρος μαθημάτων σουηδικής γλώσσας για μητρικούς ομιλητές. Λόγω της μεγάλης αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των τριών ηπειρωτικών σκανδιναβικών γλωσσών (δανικά, νορβηγικά, σουηδικά), οι ομιλητές της σουηδικής μιλούν συχνά τη μητρική τους γλώσσα όταν επισκέπτονται ή ζουν στην Δανία ή τη Νορβηγία.

Ιστορία

Αφού τελείωσε η εποχή των Βίκινγκς, η Σουηδία έγινε μέλος της Ένωσης του Κάλμαρ το 1397 μαζί με τη Δανία και τη Νορβηγία (η Φινλανδία εκείνη την εποχή ήταν τμήμα του σουηδικού βασιλείου). Η Σουηδία αποχώρησε από την Ένωση το 1523 και για πολλά χρόνια βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με τους γείτονές της, ιδιαίτερα τη Ρωσία και την Ένωση Δανίας-Νορβηγίας, οι οποίες ποτέ δεν αποδέχτηκαν τελείως την αποχώρηση της Σουηδίας. Η Σουηδία συμμετείχε στους μεγάλους πολέμους του 17ου αιώνα και αναδείχτηκε σε μεγάλη ευρωπαϊκή αυτοκρατορία, έχοντας έκταση διπλάσια από τη σημερινή της. Αμέσως μετά, όμως, άρχισε η συρρίκνωση: Μεταξύ 1700-1723 έχασε τις κτήσεις της στη νότια και την ανατολική Βαλτική με τον Μεγάλο Βόρειο Πόλεμο, ενώ το 1809 έχασε και τη Φινλανδία που προσαρτήθηκε στη Ρωσία. Το 1814 ο βασιλιάς της Σουηδίας απέκτησε (για λίγο) και το θρόνο της Νορβηγίας. Από το 1814, η Σουηδία βρίσκεται σε ειρήνη, αποφεύγοντας να συμμετέχει σε συμμαχίες σε καιρό ειρήνης και παραμένοντας ουδέτερη σε περιόδους πολέμου, πράγμα που κατάφερε και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά το γεγονός ότι ο Χίτλερ την εποφθαλμιούσε λόγω του άφθονου και πρώτης ποιότητας σιδηρομεταλλεύματος που διαθέτει.

Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι σοσιαλδημοκράτες άσκησαν σχεδόν αδιάκοπα την εξουσία, εισήγαγαν σημαντικές καινοτομίες στον οικονομικό τομέα και ενίσχυσαν αξιοσημείωτα τις ένοπλες δυνάμεις, διατηρώντας παράλληλα την ουδετερότητα της Σουηδίας. Στην εσωτερική πολιτική η Σουηδία πήρε μεταρρυθμιστικά μέτρα και το 1983, επί της διακυβέρνησης του σοσιαλδημοκράτη Ούλοφ Πάλμε, δημοσιεύτηκε ο νόμος που επέτρεψε στα συνδικάτα να αναλαμβάνουν, με τα λεγόμενα χρεόγραφα των υπαλλήλων, τον μερικό έλεγχο των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Ο Πάλμε δολοφονήθηκε το 1986.

Οι σοσιαλδημοκράτες έχασαν στις εκλογές του 1991 και η διακυβέρνηση πέρασε σε ένα συντηρητικό συνασπισμό, αλλά με την επιτυχία τους στην εκλογές του 1994 επέστρεψαν στην εξουσία. Ωστόσο, στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2006, την πλειοψηφία των ψήφων πήρε το Κόμμα των Συντηρητικών, σχηματίζοντας συνασπισμό ενιαίας πολιτικής γραμμής με το Κόμμα του Κέντρου, το Λαϊκό Κόμμα των Φιλελεύθερων και το Κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών. Τα τέσσερα αυτά κόμματα σχημάτισαν πλειοψηφική κυβέρνηση υπό την πρωθυπουργία του αρχηγού του Κόμματος των Συντηρητικών, του Φρέντρικ Ράινφελντ.

Η Σουηδία είναι κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την 1η Ιανουαρίου 1995 και ιδρυτικό μέλος του Σκανδιναβικού Συμβουλίου (1952).

Εκπαίδευση

Για παιδιά ηλικίας 1-5 ετών είναι εγγυημένη μια θέση σε δημόσιο νηπιαγωγείο (σουηδικά: förskola ή, στην καθομιλουμένη, dagis). Μεταξύ των ηλικιών 6 και 16, τα παιδιά συμμετέχουν σε υποχρεωτικό ενιαίο σχολείο. Στο Πρόγραμμα Διεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών (PISA),οι σουηδοί μαθητές ήταν κοντά στο μέσο όρο του ΟΟΣΑ. Μετά την ολοκλήρωση της 9ης τάξης, περίπου το 90% των μαθητών συνεχίζουν με τριετή ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (λύκειο), η οποία μπορεί να οδηγήσει τόσο σε έναν τίτλο εργασίας ή σε επιλεξιμότητα για είσοδο στο πανεπιστήμιο. Το σχολικό σύστημα χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από φόρους.

Υπάρχει μια σειρά από διάφορα πανεπιστήμια και κολλέγια στη Σουηδία, τα παλαιότερα και μεγαλύτερα από τα οποία βρίσκονται στην Ουψάλα, στο Λουντ, στο Γκέτεμποργκ και στην Στοκχόλμη. Λίγες μόνο χώρες όπως ο Καναδάς, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα έχουν υψηλότερα επίπεδα πτυχιούχων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Οικονομία

Η Σουηδία είναι σημαντικός εξαγωγέας σιδήρου, χαλκού και ξυλείας στην Ευρώπη από το Μεσαίωνα. Ωστόσο, η βελτίωση των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών έκανε δυνατή την εκμετάλλευση σε μεγαλύτερη κλίμακα του φυσικού πλούτου διαφόρων περιοχών της χώρας, ιδιαίτερα της ξυλείας και του σιδηρομεταλλεύματος. Ο ορυκτός πλούτος της χώρας είναι ιδιαίτερα σημαντικός, τα κοιτάσματα και τα μεταλλεία της τυγχάνουν παγκόσμιας αναγνώρισης και δεν είναι υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι το αναπτυξιακό πρότυπο της Σουηδίας έχει στη βάση του την μεταλλεία[25]. Η φιλελευθεροποίηση της οικονομίας και η ανάπτυξη της εκπαίδευσης συνέβαλαν στη γρήγορη εκβιομηχάνιση και από τη δεκαετία του 1890 η χώρα είχε αρχίσει να αναπτύσσει μια προηγμένη βιομηχανία κατασκευών. Στις αρχές του 20ού αιώνα ένα κράτος κοινωνικής πρόνοιας άρχισε να αναπτύσσεται. Σήμερα η χώρα χαρακτηρίζεται από σοσιαλφιλελεύθερες κατευθύνσεις και την επιδίωξη της κοινωνικής ισότητας. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στα έθνη του ΟΗΕ με τον υψηλότερο δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (Human Development Index - HDI).

Σημαντικές εταιρείες της χώρας είναι η εταιρεία επίπλων IKEA, η εταιρεία κατασκευής αεροσκαφών SAAB και οι αυτοκινητοβιομηχανίες Volvo (εταιρεία αυτοκινήτων πολυτελείας), Polestar (η θυγατρική της Volvo Cars που ασχολείται με κατασκευή εκδοχών των μοντέλων της Volvo με υψηλότερες επιδόσεις, ενώ πρόσφατα με ηλεκτροκίνητες σπορ εκδοχές τους), NEVS (National Electric Vehicle Sweden AB, που ασχολείται με την εξέλιξη ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων που θα βασίζονται στα μοντέλα της πρώην SAAB Automobile) και Koenigsegg (η οποία κατασκευάζει σπορ υπεραυτοκίνητα (supercars) εξαιρετικά υψηλών επιδόσεων).

Μεταφορές

Η οδική και σιδηροδρομική γέφυρα που συνδέει την Σουηδία με τη Δανία.

Η Σουηδία ήταν η τελευταία χώρα της ηπειρωτικής Ευρώπης που διατηρούσε την οδήγηση στα αριστερά. Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1967 η Σουηδία άλλαξε την πλευρά οδήγησης, καθιερώνοντάς την στα δεξιά. Η κυκλοφορία το 1967 ήταν ήδη αυξημένη και η λεγόμενη «Ημέρα Η» ("Dagen H") απαίτησε μεγάλες οργανωτικές προσπάθειες.

Η αλλαγή της κυκλοφορίας σήμανε και το τέλος πολλών δημοτικών δικτύων τραμ, διότι τα νέα οχήματα ήταν ακριβά και τα παλαιά είχαν τις πόρτες στην αριστερή πλευρά, με αποτέλεσμα πολλά τραμ να αντικατασταθούν από νέα λεωφορεία.[εκκρεμεί παραπομπή] Μέχρι σήμερα η οδήγηση στο Μετρό Στοκχόλμης παραμένει στα αριστερά. Η αγορά των σιδηροδρομικών μεταφορών είναι ιδιωτικοποιημένη, εντούτοις πολλές επιχειρήσεις εξακολουθούν να ανήκουν στο κράτος ή στους δήμους. Τα μεγαλύτερα αεροδρόμια περιλαμβάνουν το Διεθνές Αεροδρόμιο Αρλάντα (17,91 εκατομμύρια επιβάτες το 2007), 40 χιλιόμετρα βόρεια της Στοκχόλμης, το αεροδρόμιο Γκέτεμποργκ-Λαντβέτερ (4,3 εκατ. επιβάτες το 2006), και το δεύτερο αεροδρόμιο της Στοκχόλμης-Skavsta Airport (2,0 εκατ. επιβάτες).

Το οδικό δίκτυο της χώρας είναι απο τα καλύτερα στην Ευρώπη (12ο απο τις 45 χώρες της ηπείρου) ειδικά μετά την ανάπτυξη νέων αυτοκινητόδρομων που έγιναν μεταξύ του 2006 με του 2012[26]. Στην Σουηδία το δίκτυο αυτοκινητοδρόμων είναι δωρεάν προσβάσιμο για όλους τους πολίτες, χωρίς διόδια εκτός της γέφυρας Ορεσούντ. Το ανώτατο όριο ταχύτητας είναι τα 110 χλμ/ώ ενώ σε δρόμους ταχείας κυκλοφορίας τα 70 ή τα 90 χλμ/ώ[27].

Εκλογές

Κύριο λήμμα: Εκλογές στη Σουηδία

Σημεία ενδιαφέροντος

Δείτε επίσης

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 Επίσημη εκτίμηση
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Σουηδία». ΔΝΤ. 
  3. ↑ «2019 Human Development Report» (PDF). United Nations Development Programme. 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2019. 
  4. ↑ «Number of persons by foreign/Swedish background and year». www.statistikdatabasen.scb.se. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2020. 
  5. ↑ «Statistical database - Select variable and values». Statistikdatabasen.scb.se. 19 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2020. 
  6. ↑ «2013 Human Development Report» (PDF). United Nations Development Programme. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2013. 
  7. ↑ «OECD Better Life Index». OECD Publishing. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2013. 
  8. ↑ «Global Competitiveness Report 2012–2013». World Economic Forum. 5 Σεπτεμβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2013. 
  9. ↑ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
  10. ↑ «Sweden's population hits 9 million». Statistics Sweden. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2013. 
  11. ↑ «More than 9.5 million inhabitants». Statistics Sweden. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2013. 
  12. ↑ Yearbook of Housing and Building Statistics 2007
  13. ↑ «United States – Selected Social Characteristics: 2006». United States Census Bureau. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2014. 
  14. ↑ «Ethnocultural Portrait of Canada Highlight Tables, 2006 Census». Statistics Canada. 2 Απριλίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2008. 
  15. ↑ «Number of persons with foreign or Swedish background (detailed division) by region, age and sex. Year 2016». Statistics Sweden. 8 Ιουνίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2017. 
  16. ↑ «Statistics Sweden». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2017. 
  17. ↑ World Factbook EUROPE : SWEDEN, 12 Ιουλίου 2018, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sw.html 
  18. ↑ «Språklag (2009:600)» (στα Swedish). Riksdag. 28 Μαΐου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2014. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Landes, David (1 Ιουλίου 2009). «Swedish becomes official 'main language'». The Local. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 December 2013. https://web.archive.org/web/20131210004646/http://www.thelocal.se/20090701/20404. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2009. 
  20. ↑ «På lördag kan 440 000 flagga blått och vitt» [On Saturday 440 000 can flag blue and white] (στα Swedish). Statistics Sweden. 5 Δεκεμβρίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Αυγούστου 2010. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2009. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  21. ↑ «Hur många språk talas i Sverige?» [How many languages are spoken in Sweden?] (στα Σουηδικά). Sveriges Radio. 29 Οκτωβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2016. 
  22. ↑ «Svenskan blir inte officiellt språk» [Swedish will not become an official language] (στα Swedish). Sveriges Television. 7 Δεκεμβρίου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2013. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  23. ↑ «Oooops... We didn't find the page you are looking for...» (PDF). European Commission. 12 Μαρτίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2014. 
  24. ↑ «English spoken – fast ibland hellre än bra» (στα Σουηδικά). Lund University newsletter 7/1999. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιανουαρίου 2006. 
  25. ↑ «Το μεταλλευτικό πρότυπο της Σουηδίας». 
  26. ↑ «Roads quality in Europe». 2019. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2020. 
  27. ↑ «Highways in Sweden». Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

π • σ • ε Χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Μέλη της Ευρωζώνης
Εκτός Ευρωζώνης
Πρώην Μέλη της ΕΕ
Υπερπόντια Εδάφη μέλη της ΕΕ
π • σ • ε Χώρες της Ευρώπης
Κυρίαρχα κράτη
Εξαρτημένα εδάφη
Δανία
Ηνωμένο Βασίλειο
Νορβηγία
Φινλανδία
Αμφισβητούμενα εδάφη
  • Κριμαία
  • Νήσος Ρόκαλ
    • Μη αναγνωρισμένα κράτη
    1. Διηπειρωτικές χώρες με επικράτεια στην Ευρώπη και στην Ασία. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Κράτη που περιλαμβάνουν υπερπόντια εδάφη και σε άλλες ηπείρους με την μητροπολιτική περιοχή να βρίσκεται στην Ευρώπη.
    Καθιερωμένοι όροι
    Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σουηδία&oldid=8475387"