Πάρος

Πάρος

Υρία
Γεωγραφία
Συντεταγμένες	37°03′00″N 25°11′00″E
Αρχιπέλαγος	Αιγαίο Πέλαγος
Νησιωτικό σύμπλεγμα	Κυκλάδες
Αριθμός νήσων	7
Έκταση	193,308 km²
Υψόμετρο	724 μ
Υψηλότερη κορυφή	Λεύκες (Άγιοι Πάντες)
Χώρα
Ελλάδα
Περιφέρεια	Νοτίου Αιγαίου
Νομός	Κυκλάδων
Πρωτεύουσα	Παροικιά
Δημογραφικά
Πληθυσμός	13.710 (απογραφής 2011)
Πυκνότητα	65 /χλμ2
Πρόσθετες πληροφορίες
Ιστοσελίδα	www.paros.gr
Σχετικά πολυμέσα

Η Πάρος είναι το τρίτο σε μέγεθος νησί των Κυκλάδων και βρίσκεται δυτικά της Νάξου, από την οποία τη χωρίζει στενός δίαυλος πλάτους 3 περίπου μιλίων, ενώ από τον Πειραιά απέχει 90 ναυτικά μίλια. Έχει έκταση 193,308 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το μήκος των ακτών της είναι 118,5 χιλιόμετρα. Ο πληθυσμός του νησιού, κατά την απογραφή του 2001, ήταν 12.853 κάτοικοι και κατά την απογραφή του 2011, 13.710. Η καίρια γεωγραφική θέση της Πάρου στο κεντρικό Αιγαίο, το σταυροδρόμι των θαλάσσιων δρόμων που συνδέουν την ηπειρωτική Ελλάδα με τα νησιά του Αρχιπελάγους, τα μικρασιατικά παράλια και ευρύτερα τη Μεσόγειο, αποτέλεσε τη διαχρονική βάση για την ανάπτυξη του νησιού.

Γεωγραφία

Ακρωτήρι

Η Πάρος έχει σχήμα ελλειψοειδές μειούμενο προς Βορρά. Ο περίπλους της είναι 35 μίλια. Αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς των Ελλήνων και όχι μόνο. Οι ακτές του νησιού, από τις οποίες άλλες σχηματίζουν όμορφες παραλίες (κυρίως στην ανατολική πλευρά του) και φυσικά λιμανάκια και άλλες είναι απότομες και βραχώδεις, είναι περισσότερο διαμελισμένες στη βόρεια πλευρά του. Εκεί σχηματίζεται ο μεγάλος κόλπος της Νάουσας, ένα από τα πιο γραφικά λιμάνια του Αιγαίου. Οι άλλοι δύο μεγάλοι κόλποι του νησιού βρίσκονται στα δυτικά (Παροικιά) και στα ανατολικά (Μάρμαρα). Τα κυριότερα ακρωτήρια της Πάρου είναι: ο Άγιος Φωκάς στον λιμένα της Παροικιάς όπου υπάρχει φάρος, ο Κόρακας στο βόρειο άκρο όπου υπάρχει ο παραδοσιακός πέτρινος φάρος χτισμένος το 1887, ο Τούρχος (ή Τούρκος), ανατολικά του προηγουμένου, η Αγριά, ΒΑ. άκρο, ακριβώς απέναντι της Νάξου, η Σταφίδα, η Βίγλα, και ο Πύργος ή Πυργάκι, ανατολικά-νοτιοανατολικά, και ο Μαύρος κάβος, το νοτιότερο άκρο.
Πλησίον της νήσου βρίσκονται πλείστες νησίδες και σκόπελοι, όπως οι επικίνδυνες Πόρτες Πάρου, ο Άγιος Σπυρίδωνας, το Δροσονήσι, το Μακρονήσι, η Γλαροπόδα, το Πατερονήσι, το Φίτζι και το Εβραιόκαστρο (ή Βριόκαστρο).
Κυριότεροι λιμένες της Πάρου είναι: της Παροικιάς, της Νάουσας (αρχαία Αργούσα, πολεμικός λιμένας) μεταξύ των Ακρωτηρίων Κόρακα και Τούρχου, και ο λιμένας του Δρυός καλούμενος και Πόρτο Τρίο, νότια. Άλλοι μικρότεροι όρμοι είναι του Φιλιζίου προς Α., του Κεφάλου προς Δ., του Πίσω Λιβαδιού, ΝΑ., και της Αλυκής ΝΔ. Οι παραλίες του νησιού είναι ιδανικές για όλους καθώς υπάρχουν και απομονωμένες και οργανωμένες αντίστοιχα, με βράχια ή αμμουδιά.

Εσωτερικά το νησί διασχίζεται από Β προς Ν από τέσσερα γυμνά όρη, των οποίων υψηλότερες κορυφές είναι ο Προφήτης Ηλίας (776 μ.), η Μάρπησσα και ο Στρούμπουλας (730 μ.). Πηγαία νερά δεν έχει πολλά και τα περισσότερα υφιστάμενα βρίσκονται στην περιοχή του Δρυού.

Το έδαφος του νησιού είναι πετρώδες και αποτελείται από γρανίτες, ασβεστολιθικά πετρώματα (μάρμαρα), γνευσίους και μαρμαρυγίες. Το παριανό μάρμαρο ήταν γνωστό από την αρχαιότητα ως το καλύτερο της Ελλάδας. Σε μικρή ποσότητα υπάρχει επίσης μαγγάνιο, το οποίο οι Παριανοί το εκμεταλλεύονταν ως το 1960 στα ορυχεία των Θαψανών.

Κλίμα

Οι Λεύκες της Πάρου χιονισμένες

Ανεμόμυλος στην Παροικιά

Το κλίμα του νησιού είναι ήπιο, όπως και στα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων, δηλαδή εύκρατο, ξηρό, με ήπιους χειμώνες και λίγες βροχοπτώσεις. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι περίπου 18 βαθμούς Κελσίου, ενώ, από το Μάιο ως το Σεπτέμβριο, η θερμοκρασία ανεβαίνει αρκετά. Κατά τη διάρκεια του Αυγούστου, για 20-30 μέρες περίπου, τη ζέστη του καλοκαιριού μετριάζουν τα μελτέμια, των "ετησίων" όπως αναφέρονταν από τους αρχαίους Έλληνες, που φυσούν με ένταση 5-7, πολλές φορές φτάνουν και τα 8-9 μποφόρ κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ το βράδυ καταλαγιάζουν.

Χλωρίδα και πανίδα

Η χλωρίδα του νησιού είναι πλούσια: στην παραθαλάσσια ζώνη συναντάται ο κρίνος της θάλασσας, ο αμάραντος, διάφορα αγκάθια και το κρίταμο. Στα πεδινά φύονται φίδες, σχινάρια, κέδροι, ρείκια κ.α., ενώ στις ημιορεινές και ορεινές εκτάσεις συναντάται επιπλέον φασκόμηλο, ρίγανη, μάραθο, δεντρολίβανο, κυκλάμινα και ανεμώνες. Στη βλάστηση της Πάρου κυριαρχούν τα αρμυρίκια, τα κυπαρίσσια, τα πεύκα, οι χαρουπιές, οι αροκάριες, τα αμπέλια, οι συκιές, οι ελιές κ.α. Τα αμπέλια μάλιστα παράγουν δύο τοπικές ποικιλίες κρασιού, τη μανδηλαριά (κόκκινο)και τη μονεμβασιά(λευκό), που είναι Π.Ο.Π.

Αρχείο:Βοσκότοπος ΝΔ Πάρου.jpg

Βοσκότοπος της ΝΑ Πάρου

Οι υγρότοποι της Πάρου προσθέτουν ψηφίδες φυσικής ομορφιάς στο τοπίο, πλουτίζουν τη χλωρίδα της και αποτελούν ζωτικό χώρο για τα μεταναστευτικά πουλιά. Συναντώνται στις Κολυμπήθρες Νάουσας, στη Σάντα Μαρία, στον Μώλο, στη Χρυσή Ακτή, στην Αλυκή, στον Κάμπο και στα Λιβάδια Παροικιάς. Καλλιέργειες υπάρχουν σε πεζούλες στις πλαγιές των λόφων και σε αρκετές πεδινές εκτάσεις. Το νησί παράγει εξαιρετικής ποιότητας λάδι, πατάτες, κρασιά, κηπευτικά, φρούτα και δημητριακά. ΄ Ένα από τα πιο ιδιαίτερα φυτά των Κυκλάδων που συναντάμε συχνά και στην Πάρο είναι και η κάπαρη.

Η γεωγραφική θέση της Πάρου την καθιστά πολύ σημαντικό τόπο διαβίωσης μίας πλούσιας ορνιθοπανίδας. Περισσότερα από 200 διαφορετικά είδη πουλιών φιλοξενούνται στο νησί. Από αυτά ορισμένα είναι ενδημικά, ενώ τα περισσότερα είναι μεταναστευτικά και χρησιμοποιούν την Πάρο ως ενδιάμεσο σταθμό των ταξιδιών τους την άνοιξη και το φθινόπωρο. Στα πουλιά που συναντώνται στην Πάρο περιλαμβάνονται ο Αρτέμης (Calonectris diomedea), ο Κορμοράνος (Phalacrocorax carbo), ο Μικροτσικνιάς (Ixobrychus minutus) και το Βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus).

Παροικιά

Στην ορνιθοπανίδα της Πάρου περιλαμβάνονται επίσης και ορισμένα σπάνια ή απειλούμενα με εξαφάνιση είδη, όπως ο Θαλασσοκόρακας (Phalacrocorax aristotelis), ο Πορφυροτσικνιάς (Ardea purpurea), η Χαλκόκοτα (Plegadis falcinellus), ο Λιβαδόκιρκος (Circus pygargus), η Αετογερακίνα (Buteo rufinus), ο Σπιζαετός (Hieraaetus fasciatus), ο Μαυροπετρίτης (Falco eleonorae), η Πετροτριλίδα (Burhinus oedicnemus), ο Αιγαιόγλαρος (Larus audouinii) κ.α.

Στην κατάφυτη κοιλάδα, κοντά στα Ψυχοπιανά, τους καλοκαιρινούς μήνες εμφανίζεται ένα είδος πεταλούδας που την ημέρα μένει ακίνητη πάνω στους κορμούς των δέντρων και στους βράχους, ενώ κατά το απόγευμα ανεβαίνει στα φυλλώματα. Το Σεπτέμβριο, οι θηλυκές πεταλούδες εγκαταλείπουν την κοιλάδα, ταξιδεύοντας μόνο νύχτα, και πηγαίνουν σε περιοχές με θαμνώδη βλάστηση, όπου γεννάνε τα αβγά τους και πεθαίνουν.

Στην Πάρο λειτουργεί από το 1995 ο Σύλλογος Περίθαλψης και Προστασίας Άγριων Ζώων "Αλκυόνη", ο οποίος έχει ως σκοπό την περισυλλογή, θεραπεία και επανένταξη στη φύση των αγρίων ζώων της ελληνικής πανίδας που για κάποιο λόγο (παράνομο κυνήγι κυρίως, αλλά και μολύνσεις, ατυχήματα κ.α.) έχουν ανάγκη περίθαλψης. Ο σύλλογος λειτουργεί αποκλειστικά με τη βοήθεια εκατοντάδων εθελοντών απ' όλο τον κόσμο, και οι εγκαταστάσεις του φιλοξενούνται σε κτήμα 12,60 στρεμμάτων στην περιοχή Καμάρες που παραχωρήθηκε από την Ιερά Μονή Λογγοβάρδας. Στο νησί επίσης συναντάει κανείς μια μικρή ποικιλία άγριων μανιταριών από τα τέλη Νοεμβρίου μέχρι και τις αρχές Μαρτίου ανάλογα με τη συχνότητα των βροχοπτώσεων του τρέχοντος έτους.

Πεταλούδες της Πάρου

Αναφορικά το σπανιότερο αλλά και καλύτερο ποιοτικά είναι ο Αγκαθίτης (αρκετά σκληρό και χρώματος καφετί). Ο κοκκινοαμανίτης είναι πιο κοινό αλλά επίσης αρκετά νόστιμο και ο γλυστρίτης.

Προστατευόμενοι βιότοποι

Οι Πεταλούδες της Πάρου είναι προστατευόμενος βιότοπος του Natura 2000, με κωδικό GR4220016, κατά μία έκταση 1,02 τ.χλμ.

Τα ονόματα της Αρχαίας Πάρου

Ηλιοβασίλεμα στην Πάρο

Ένα από τα λιμανάκια της Νάουσας

Η γραφική πλατεία του Κώστου

Το γραφικό λιμανάκι της Νάουσας

Μουσείο Γλυπτικής στη Μάρπησσα

Το όνομα Πάρος δεν είναι το μόνο που χρησιμοποιήθηκε στα αρχαία χρόνια για την ονοματοδότηση του φερώνυμου κυκλαδικού νησιού. Τα ονόματα αυτά έχει καταγράψει ο Αλεξανδρινός γραμματικός Νικάνωρ (2ος αι. π.Χ.) στο έργο Μετονομασίαι και διέσωσε γραμματειακά ο Στέφανος ο Βυζάντιος στα Εθνικά του:

• α)το όνομα Πάρος δεν απαντά στον Όμηρο ούτε στις πινακίδες της γραμμικής γραφής Β΄, ενώ πρώτη γραμματειακή της μνεία είναι στον Ομηρικό Ύμνο Εις Απόλλωνα, έργο του 7ου αιώνα π.Χ. και στον Ύμνο εις Δήμητραν.

Το εθνικό όνομα των κατοίκων του νησιού ήταν Πάριος και απαντάται στον Πίνδαρο και τον Ηρόδοτο. Ως προς την ετυμολογία του ονόματος Πάρος μαθαίνουμε από τον Στέφανο τον Βυζάντιο, πως ο Καλλίμαχος ο γραμματικός υποστήριζε πως οφείλεται στον Αρκάδα οικιστή του νησιού Πάρο τον Παρράσιο, άποψη που δεχόταν και ο Αριστοτέλης.

• β) Η Πακτία μαρτυρείται μόνο από τον Στέφανο τον Βυζάντιο. Ο Salmasius θεωρεί τον τύπο αυτό αντιγραφικό λάθος και το διορθώνει σε Επακτία. Επάκτιος είναι αυτός που κείται επί της ακτής, ο παραλιακός. Επομένως το όνομα ξεκίνησε από την παραλιακή πόλη του νησιού και επεκτάθηκε σε όλο το νησί. Ο Αύγουστος Μάινεκε επιλέγει τη διόρθωση της Πακτίας σε Πλατεία, τοπωνύμιο οφειλόμενο στην αναφορά του Πλίνιου, ο οποίος συνδέει το περιγραφικό τοπωνύμιο με το σχήμα του εδάφους. Ο Αθανάσιος Βερτσέτης, το Πακτία το συνδέει με το ρήμα πακτόω, δηλαδή στερεώνω, ασφαλίζω, δηλαδή την ασφαλή τοποθεσία.
• γ) Η Δημητριάς από τη θεά Δήμητρα, η λατρεία της οποίας μαρτυρείται στο νησί από τον ομηρικό ύμνο στη Δήμητρα, τον Ηρόδοτο, τον Παυσανία, από αρχαίες επιγραφές, και νομίσματα που έχουν βρεθεί στο νησί και απεικονίζουν ένα σιτάρι
• δ) Η Ζάκυνθος, όνομα που έλαβε από Ζακύνθιους αποίκους που εγκαταστάθηκαν στο νησί στα πρώιμα ιστορικά χρόνια
• ε) Η Υρία (και Υρίη), λέγεται η Πάρος στο Στέφανο τον Βυζάντιο. Υρία λεγόταν και η Ζάκυνθος και έτσι είναι πιθανό να ήλθε αυτή η ονομασία μαζί με την ονομασία Ζάκυνθος
• στ) Η Υλήεσσα, ονομασία αναφερόμενη από τον Νικάνορα τον Γραμματικό. Από το κοινό όνομα ύλη, δηλαδή δάσος, δηλώνει τον δασώδη τόπο, όπως ήταν η ιόνιος Ζάκυνθος

Ιστορία

βλ. Ιστορία της Πάρου

Τα αρχαία λατομεία

Τα αρχαία λατομεία της Πάρου βρίσκονται στη θέση «Μαράθι» σε απόσταση περίπου 5 χλμ από την πρωτεύουσα Παροικία. Τα λατομεία αυτά είναι γνωστά από το εξαιρετικής ποιότητας λευκό μάρμαρο, την «Παρία λίθο», που εξορυσσόταν εκεί από τον 7ο π.Χ. αιώνα και ήταν πηγή πλούτου για το νησί της Πάρου. Από το μάρμαρο αυτό έχουν κατασκευαστεί πασίγνωστα γλυπτά όπως η Αφροδίτη της Μήλου, ο Ερμής του Πραξιτέλους και η Νίκη της Σαμοθράκης. Είναι επίσης γνωστό ως "λυχνίτης", ονομασία που οφείλεται είτε στη μεγάλη του διαύγεια και καθαρότητα, είτε στον τρόπο εξόρυξής του από τη γη (με τη χρήση λύχνων). Η λειτουργία των λατομείων σταμάτησε στους Βυζαντινούς χρόνους και επαναλήφθηκε στην εποχή της κυριαρχίας των Φράγκων στο νησί, με το μάρμαρο να κατευθύνεται προς πολλά σημεία της Ευρώπης και κυρίως τη Βενετία. Η εκμετάλλευση του μαρμάρου αρχίζει και πάλι τον 19ο αιώνα από την Γαλλική Εταιρεία Μαρμάρου και από το 1878 αναλαμβάνουν τη λειτουργία των λατομείων Βέλγοι για σύντομο χρονικό διάστημα τριών ετών. Στη συνέχεια η εκμετάλλευση των λατομείων περνά στον έλεγχο εταιρειών Ελληνικών συμφερόντων και συνεχίζεται για κάποια ακόμα χρόνια σε πιο χαλαρούς ρυθμούς. Στη συνέχεια η λειτουργία των λατομείων διακόπτεται οριστικά, πιθανότατα γιατί η φλέβα του άριστης ποιότητας μαρμάρου φαίνεται πλέον να εξαντλείται.

Στην περιοχή σήμερα σώζονται ερείπια κτηρίων υποδομών που είχαν κατασκευαστεί από τη Γαλλική Εταιρεία. Επίσης υπάρχουν δυο στοές σε σχετικά επισκέψιμη κατάσταση αν και η έντονη κλίση τους δημιουργεί δυσκολίες. Η νότια στοά του λατομείου είναι πιο δύσκολα επισκέψιμη και αποτελεί το αρχαίο τμήμα του. Στην είσοδο σώζεται τμήμα αρχαίου ελληνιστικού ανάγλυφου αφιερωμένου στις Νύμφες. Η βόρεια στοά του λατομείου δημιουργήθηκε από τη Γαλλική εταιρία.

Προϊόντα

Στην αρχαιότητα σπουδαία προϊόντα της Πάρου ήταν τα σύκα, τα πεπόνια και οι παριανές πίτες. Συγκεκριμένα ο περίφημος Παριανός σατυρικός ποιητής Αρχίλοχος, όταν πήγε στη Θάσο, δεν μπορούσε να ξεχάσει τα μαύρα σύκα τα λεγόμενα «αιμώνια», που ήταν παραγωγή της Πάρου. Ο δε Αθήναιος μνημονεύει τα πεπόνια της Πάρου που τα ονόμαζε «σικυούς σπερματίες». Ο δε Πλίνιος αναφέρει ότι στην Πάρο υπήρχε ένα δάσος του οποίου τα δένδρα δεν καρποφορούσαν, τα δε αλιεύματα πέριξ της Πάρου ήταν περισσότερο αλμυρά από τα συνήθη. Επίσης ο ίδιος αναφέρει και το αξιοπερίεργο ότι στην Πάρο υπήρχε κάποιος «λίθος», (χώμα;), από τον οποίο εξαγόταν ένας χυμός, (πιθανόν με βρασμό), που χρησίμευε ως θεραπευτικό φάρμακο. Άλλα προϊόντα της εποχής εκείνης ήταν τα παριανά ιμάτια που ήταν πορφυροβαφή, τα καλούμενα «βεύδεα». Κυρίως όμως ήταν τα λευκά μάρμαρα που μαζί με της Νάξου και της Πεντέλης συντέλεσαν στη δόξα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής. Διάσημοι ήταν οι Παριανοί αγαλματοποιοί Σκόπας και Αγοράκριτος, εφάμιλλοι του Φειδία, καθώς και οι ζωγράφοι Νικάνωρ και Αρκεσίλαος.

Σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι, οι Παριανοί, ασχολούνται κυρίως με την αλιεία, γεωργία, κτηνοτροφία και τον τουρισμό. Τα προϊόντα της Πάρου είναι ποικίλα και άριστης ποιότητας. Παράγει ετησίως μεγάλες ποσότητες οίνου με συνέπεια να έχει μικρές βιομηχανικές μονάδες οινοποιίας και ουζοποιίας,-και συγκεκριμένα την περιβόητη ¨σούμα¨- καθώς και την περίφημη παριανή γραβιέρα, λάδι και σύκα, περισσότερο για τις ανάγκες των κατοίκων. Ευφορότερες περιοχές είναι της Παροικίας και της Μάρπησσας. Το μέλι είναι ένα ακόμα προϊόν της Πάρου. Επίσης η Πάρος έχει αξιόλογα ορυκτά, μεταξύ των οποίων πρωτεύουσα θέση έχει το ονομαστό χιονόλευκο μάρμαρο της Πάρου.

Παραλίες της Πάρου

Η Πάρος είναι σημαντικός τουριστικός προορισμός και έχει σημαντικό αριθμό παραλιών κάποιες από τις οποίες είναι:

Βορειοδυτική πλευρά

Λιβάδια, Κριός, Μαρτσέλο, Σουβλιά, Καμίνια (ή Καμινάκια), Άγιος Φωκάς (Παροικιά), Μοναστήρι, ή παραλία Αγίου Ιωάννη, Κολυμπήθρες

Βορειοανατολική πλευρά

Πιπέρι, Άγιοι Ανάργυροι, Λάγγερη, Σάντα Μαρία, Μικρή Σάντα Μαρία, Αμπελάς, Γλυφάδες, Φιλίζι

Νοτιοανατολική πλευρά

Τσουκαλιά, Μώλος, Καλόγερος, Πίσω Λιβάδι, Λογαράς, Πούντα, Νέα Χρυσή Ακτή, ή Τσερδάκια, Χρυσή Ακτή, Δρυός, Λωλαντώνης, Γλύφα, Μπουτάρη

Νοτιοδυτική πλευρά

Φάραγγας, Πίσω Αλυκή, Αγ. Νικόλάος Αλυκής, Βουτάκος, Πούντα (απέναντι από την Αντίπαρο), Αγία Ειρήνη, Παρασπόρος, Δελφίνι, Όρμος του Μπέη

Μαρίνα - αλιευτικό καταφύγιο Πάρου

Οι επικίνδυνες ξέρες Πόρτες Πάρου όπου σημειώθηκε το ναυάγιο του Σάμινα.

Πολιτισμός

Κάθε χρόνο το δεκαπενταύγουστο γίνεται λιτανεία της εικόνας της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής με τη συμμετοχή κόσμου από όλο το νησί. Το Περιβαλλοντικό και Πολιτιστικό πάρκο Πάρου διοργανώνει από το 2009 το «Φεστιβάλ στο Πάρκο», ένα θερινό πρόγραμμα πολιτιστικών, αθλητικών και περιβαλλοντικών εκδηλώσεων στις εγκαταστάσεις του, το οποίο έχει διάρκεια από τον Ιούνιο έως και τον Σεπτέμβριο και φιλοξενεί διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Στη Νάουσα, στις 23 Αυγούστου γίνεται μεγάλο πανηγύρι για τα Εννιάμερα της Παναγίας. Το πρωί γίνεται λειτουργία και λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας, ενώ το βράδυ τρία καΐκια γεμάτα πειρατές κουρσεύουν το νησί και κλέβουν τις γυναίκες. Το όλο δρώμενο συνδέεται από παραδοσιακή μουσική και χορό για όλους.

Στην Αλυκή της Πάρου, κάθε χρόνο, εδώ και 35 χρόνια, το ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΤΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ ΜΠΕΝΕΤΟΥ & ΠΟΠΗΣ ΣΚΙΑΔΑ,[1] δέχεται τους παλιούς και νέους επισκέπτες του. Από 1η Μαϊου έως τέλος Σεπτεμβρίου, ανοιχτά κάθε μέρα, 9,00-14,00. Είναι ένα αξιόλογο έργο τέχνης, μαστοριάς και λατρείας για τον πολιτισμό μας. Ενας χώρος έμπνευσης για δημιουργία για μικρούς και μεγάλους.

Αθλητισμός

Ιστιοπλοϊκό σκάφος του Ναυτικού Ομίλου Πάρου με φόντο το νησί

Στο νησί λειτουργεί από το 1992 ο Ναυτικός Όμιλος Πάρου με έδρα στα Λειβάδια της Παροικίας.. Δραστηριοποιείται στον ναυταθλητισμό με τμήματα κολύμβησης, ιστιοπλοΐας τριγώνου-ανοικτής θάλασσας, αλλά και με πολιτιστικές ή περιβαλλοντολογικές δράσεις. Από το 2017 λειτουργεί ναυταθλητικός όμιλος με αντικείμενο την ιστιοπλοΐα, κολύμβηση και υδατοσφαίριση και στη Νάουσα της Πάρου. Η Πάρος λόγω των δυνατών ανέμων, προσφέρει την δυνατότητα ανάπτυξης ανάλογων αθλημάτων, όπως του κάιτσερφ και της ιστοσανίδας. Οι κύριες παραλίες όπου αναπτύσσονται τέτοιες δραστηριότητες, είναι αυτές της Πούντας και της Χρυσής Ακτής, όπου και υπάρχουν κέντρα εκμάθησης και ενοικίασης εξοπλισμού.

Πρόσβαση

Το αεροδρόμιο του νησιού, είναι ο Κρατικός Αερολιμένας Πάρου που συνδέει το νησί με διάφορες πόλεις της Ελλάδας όπως την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο Κρήτης, τη Σαντορίνη και την Μύκονο ενώ την περίοδο Μαΐου-Οκτωβρίου δρομολογούνται πτήσεις από το εξωτερικό. Το λιμάνι στην χώρα της Πάρου ή Παροικιάς είναι ο κεντρικός λιμένας του νησιού που συνδέει την Πάρο με το Λιμάνια του Πειραιά, του Λαυρίου, των Κυκλάδων άλλα και της Κρήτης. Τα λιμανάκια στη Νάουσα και το Πίσω Λιβάδι ενώνουν την Πάρο με άλλα Κυκλαδονήσια, κυρίως το καλοκαίρι, μέσω τουριστικών επιβατηγών σκαφών, καθώς και το λιμάνι στην Πούντα συνδέει το νησί με την Αντίπαρο με οχηματαγωγά καράβια καθ' όλη τη διάρκεια του έτους.

Όσον αφορά την μετακίνηση στην Πάρο, το Κτελ Πάρου δρομολογεί καθημερινά δρομολόγια ενώνοντας όλα τα χωριά και τις παραλίες του νησιού μεταξύ τους. Επίσης τα ταξί μεταφέρουν πολίτες και τουρίστες σε όποιο σημείο της Πάρου θέλουν. Το οδικό δίκτυο της Πάρου είναι ικανοποιητικό με ασφαλιστικό στο βασικό άξονα του νησιού. .

Εκπαίδευση

Το νησί της Πάρου διαθέτει 11 νηπιαγωγεία, 6 δημοτικά σχολεία, 4 γυμνάσια, 2 ΓΕΛ και 1 ΕΠΑΛ.

Αντιδράσεις προκλήθηκαν τη σχολική χρονιά 2016-17, την εποχή που το υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε το κλείσιμο τριών τομέων της Β' Τάξης του ΕΠΑΛ Πάρου, τους τομείς Πληροφορικής, Υγείας-Πρόνοιας και Δομικών Έργων. Μέχρι σήμερα όμως, η απόφαση αυτή, χάρη στην αντίσταση της τοπικής κοινωνίας, δεν εφαρμόστηκε.

Προσωπικότητες

• Αθανάσιος ο Πάριος (1721/22-1813), είναι αγίος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και θεολόγος
• Νίκος Περαντινός (1910-1991)
• Μπενέτος Σκιαδάς (1943-)
• Γιάννης Πάριος (1946-)
• Γιάννης Ραγκούσης (1965-)
• Γιώργος Παπανικολάου

Δήμος Πάρου

Δήμος Πάρου
Δήμος
Flag of {{{official_name}}} Σημαία
Χώρα	Ελλάδα
Έδρα	Παροικιά
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Μάρκος Κωβαίος (2014-σήμερα)
Διοικητική υπαγωγή
• Αποκ. διοίκηση	Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου
• Περιφέρεια	Νοτίου Αιγαίου
• Περιφ. ενότητα	Πάρου
Διαμέρισμα	Νησιά Αιγαίου
Νομός	Κυκλάδων
Έκταση	196,3 km2
Πληθυσμός	13.715 (απογραφή 2011)

Λογότυπο δήμου

Ο Δήμος Πάρου είναι δήμος της περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου που περιλαμβάνει την Πάρο και τις γειτονικές της νησίδες. Διοικητικά η Πάρος, πριν από την ένταξή της στο «σχέδιο Καποδίστριας», ήταν χωρισμένη σε 8 κοινότητες (Αρχιλόχου, Μάρπησσας, Νάουσσας, Παροικιάς, Κώστου, Αλυκής, Αγκαιριάς και Λευκών). Σήμερα βρίσκεται κάτω από τη διοίκηση ενός και μόνο δήμου, Δήμος Πάρου, που έχει έδρα την πρωτεύουσα του νησιού την Παροικιά. Με την εφαρμογή της νέας διοικητικής διαίρεσης της χώρας κατά το Πρόγραμμα Καλλικράτης ουδεμία μεταβολή επήλθε στο Δήμο, σύμφωνα με το άρθρο 1,§ 2.29.Γ. αυτού.

Οικισμοί και νησίδες

Ο δήμος Πάρου έχει (πραγματικό) πληθυσμό 12.853 κατοίκους. Στο δήμο περιλαμβάνονται:

Κοινότητα Πάρου [ 5.812 ]

• η Πάρος (πόλη) [ 4.522 ]
• ο Άγιος Σπυρίδων (νησίδα) [ 0 ]
• ο Άγιος Χαράλαμπος [ 8 ]
• τα Βουνιά (Δ.δ. Πάρου) [ 23 ]
• ο Βουτάκος (τ. η Βουτάκου, Δ.δ. Πάρου) [ 52 ]
• τα Γλυσίδια [ 65 ]
• ο Έλητας [ 112 ]
• τα Κακάπετρα [ 178 ]
• το Καλάμιον [ 115 ]
• οι Καμάρες [ 99 ]
• ο Κάμπος [ 126 ]
• , οι Κουκουμαυλές (τ. ο Κουκουμαλεύς) [ 30 ]
• το Κρωτήρι [ 84 ]
• η Μονή Χριστού Δάσους [ 32 ]
• ο Παράσπορος [ 39 ]
• η Πούντα [ 76 ]
• το Σαρακίνικο [ 127 ]
• οι Σωτήρες [ 96 ]
• το Χωριουδάκι (τ. το Χωριδάκι) [ 28 ]

Κοινότητα Αγκαιριάς Πάρου [ 981 ]

• η Αγκαιριά [ 271 ]
• ο Άγιος Ιωάννης Τρυπητής [ 25 ]
• η Αλυκή [ 504 ]
• η Ανερατζά [ 1 ]
• ο Βουτάκος (Δ.δ. Αγκαιριάς) [ 19 ]
• η Γλαρόμπουτα [ 35 ]
• το Καμάριον [ 72 ]
• η Μακριά Μύτη [ 27 ]
• η Μονή Αγίων Θεοδώρων [ 27 ]
• το Παντερονήσι [ 0 ]

Κοινότητα Αρχιλόχου Πάρου [ 910 ]

• τα Μάρμαρα [ 543 ]
• ο Άγιος Νικόλαος [ 4 ]
• οι Γλυφάδες [ 8 ]
• ο Μώλος [ 28 ]
• ο Πρόδρομος [ 311 ]
• τα Τσουκαλιά (τ. τα Τσουκάλια) [ 16 ]

Κοινότητα Κώστου Πάρου [ 374 ]

• ο Κώστος [ 235 ]
• το Ιστέρνι [ 64 ]
• το Μαράθι [ 75 ]

Κοινότητα Λευκών Πάρου [ 765 ]

• οι Λεύκες [ 519 ]
• το Άσπρο Χωριό [ 166 ]
• τα Βουνιά (Δ.δ. Λευκών) [ 44 ]
• τα Γλυφά [ 33 ] και η Λαγκάδα [ 3 ]

Κοινότητα Μαρπήσσης Πάρου [ 984 ]

• η Μάρπησσα [ 519 ]
• το Δρυονήσι (νησίδα) [ 0 ]
• ο Δρυός [ 201 ]
• το Μακρονήσι (νησίδα) [ 0 ]
• το Πίσω Λιβάδι [ 79 ]
• το Πυργάκι [ 65 ]
• ο Τζάνες [ 35 ]
• ο Τούρλος [ 23 ]
• ο Τσουκαλάς [ 14 ]
• η Χρυσή Ακτή [ 48 ]

Κοινότητα Ναούσης Πάρου [ 3.027 ]

• η Νάουσα [ 2.316 ]
• η Αγία Καλή (νησίδα) [ 0 ]
• ο Άγιος Ανδρέας [ 52 ]
• ο Άγιος Αρτέμιος (νησίδα) [ 0 ]
• ο Αμπελάς [ 147 ]
• το Γαϊδουρονήσι (νησίδα) [ 0 ]
• ο Γαλιάτσος (νησίδα) [ 0 ]
• η Γλαροπούντα (νησίδα) [ 0 ]
• το Εβριόκαστρο (νησίδα) [ 0 ]
• οι Καμάρες [ 147 ]
• οι Κολυμπήθρες [ 29 ]
• η Λάγκερη [ 66 ]
• τα Λιβάδια [ 83 ]
• το Μαυρονήσι (νησίδα) [ 0 ]
• το Μικρονήσι (νησίδα) [ 0 ]
• η Μονή Αγίου Αντωνίου [ 33 ]
• η Μονή Λογγοβάρδας [ 37 ]
• η Ξιφάρα [ 63 ]
• το Παντερονήσιο (νησίδα) [ 0 ]
• τα Πρωτόργια [ 54 ]
• το Τεταρτονήσι (νησίδα) [ 0 ]
• το Τηγάνι (νησίδα) [ 0 ]
• ο Τούρλος (νησίδα) [ 0 ]
• το Φιλίδι (νησίδα) [ 0 ]
• οι Φοίνισσες (νησίδα) [ 0 ]

Διοικητική ιστορία

Πρόεδροι της Κοινότητας

...

• 1983-1990 Στυλιανός Φραγκούλης
• 1991-1994 Γεώργιος Τριαντάφυλλος
• 1995-1998 Κωνσταντίνος Αργούζης

Δήμαρχοι

• 1999-2002 Κωνσταντίνος Αργούζης
• 2003-2010 Ιωάννης Ραγκούσης
• 2011-2014 Χρήστος Βλαχογιάννης
• 2014-σήμερα: Μάρκος Κωβαίος (επανεκλογή το 2019)

Πηγή: ΕΕΤΑΑ

Πηγές

• Σπύρος Λουκάτος, «Πολιτειογραφικά Πάρου-Αντιπάρου στα Καποδιστριακά χρόνια», Επετηρίς Εταιρεία Κυκλαδικών Μελετών, τομ.11 (1993), σελ.59-69
• Αθανάσιος Βερτσέτης, «Τα ονόματα της αρχαίας Πάρου», Επετηρίς Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών, τομ.12 (1995), σελ.123-134
• Δημ. Σκιλάρντι,«Παρατηρήσεις για την Ακρόπολη των Κουκουναριών και την Μυκηναϊκή Πάρο κατά τον 12ο αι.π.Χ», Επετηρίς Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών, τομ.12 (1995), σελ.481-506

Βιβλιογραφία

• "Πάρος: Πάρος η μαρμαρογέννητη". Αφιέρωμα περιοδικού Γεωτρόπιο, τεύχος 75 σ. 80-87 (Σεπτ. 2001)
• "Το Πάριο μάρμαρο στην ιστορία και στην τέχνη: κατά τους συγγραφείς, τις επιγραφές και τα μνημεία". Νίκος Χρ. Αλιπράντης, Έκδοση Δήμου Πάρου, Πάρος 1996
• "Κυκλάδες: Πάρος-Αντίπαρος". Χρίστος Γεωργούσης, Εκδόσεις ΦΙΛΙΠΠΟΤΗ, Αθήνα 1998
• "Η χλωρίδα της Πάρου". Χρίστος Γεωργούσης, ΥΠΠΕΧΩΔΕ-Κέντρον Ελληνικής και Ρωμαϊκής αρχαιότητος Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα 1997
• "ΠΑΡΙΑ ΛΙΘΟΣ". Ινστιτούτο Αρχαιολογίας Πάρου και Κυκλάδων/Α΄Διεθνές Συνέδριο/Παροικιά 2-5 Οκτωβρίου 1997

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Η σελίδα του Δήμου Πάρου
• Πάρος (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Κυκλάδες διά των αιώνων: Πάρος (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα: Πάρος-Αντίπαρος (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Τουριστικός οδηγός Πάρου