Μπλόκο της Κοκκινιάς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Μουσείο της Μάντρας του Μπλόκου Κοκκινιάς
Γραμμή 29: Γραμμή 29:
}}
}}


Ως '''Μπλόκο της Κοκκινιάς''' έχει μείνει στην ιστορία η τραγωδία για τη [[Νίκαια Αττικής|Νίκαια]], κατά την οποία διεξήχθησαν εμπρησμοί σπιτιών και ομαδικές εκτελέσεις στην περιοχή από τα [[Ναζιστική Γερμανία|Γερμανικά]] [[Κατοχή της Ελλάδας 1941-1944|Κατοχικά]] Στρατεύματα, ως αντίποινα της [[Μάχη της Κοκκινιάς|Μάχης της Κοκκινιάς]] που είχε προηγηθεί. Στις δυνάμεις Κατοχής μετείχαν με πρωταγωνιστικό ρόλο Έλληνες ταγματασφαλίτες οι οποίοι μεταπολεμικά δεν διώχθησαν για τη συμμετοχή τους στις εκτελέσεις. Στο μέρος των εκτελέσεων έχει δημιουργηθεί μουσείο.
Ως '''Μπλόκο της Κοκκινιάς''' έχει μείνει στην ιστορία η τραγωδία για τη [[Νίκαια Αττικής|Νίκαια]], κατά την οποία διεξήχθησαν εμπρησμοί σπιτιών και ομαδικές εκτελέσεις στην περιοχή από τα [[Ναζιστική Γερμανία|Γερμανικά]] [[Κατοχή της Ελλάδας 1941-1944|Κατοχικά]] Στρατεύματα, ως αντίποινα της [[Μάχη της Κοκκινιάς|Μάχης της Κοκκινιάς]] που είχε προηγηθεί. Στις δυνάμεις Κατοχής μετείχαν με πρωταγωνιστικό ρόλο Έλληνες ταγματασφαλίτες οι οποίοι μεταπολεμικά δεν διώχθησαν για τη συμμετοχή τους στις εκτελέσεις. Στον τόπο των εκτελέσεων έχει δημιουργηθεί το ''Μουσείο της Μάντρας του Μπλόκου Κοκκινιάς''.<ref>[https://museumfinder.gr/item/mantra-blokou-kokkinias/ Μάντρα Μπλόκου Κοκκινιάς, Museum Finder]</ref>


== Γεγονότα ==
== Γεγονότα ==

Έκδοση από την 08:11, 11 Αυγούστου 2020

Μπλόκο της Κοκκινιάς
Εθνική Αντίσταση
Β' Παγκόσμιος Πόλεμος
ΤόποςΚοκκινιά
Αντιμαχόμενοι
  • 6ο Ανεξάρτητο Σύνταγµα Πειραιά ΕΛΑΣ
  • ΟΠΛΑ
  • κάτοικοι

  • οπλίτες τη 11ης Αεροπορικής Μεραρχίας Εδάφους με βαρύ οπλισμό
  • μηχανοκίνητη διμοιρία
  • 1ο Σύνταγμα Ευζώνων
Ηγετικά πρόσωπα
  • Λοχαγός Απόστολος Χατζηβασιλείου  Εκτελέστηκε
  • Αρχηγός ΟΠΛΑ Παναγιώτης Ασµάνης  Εκτελέστηκε
  • Ομαδάρχης ΟΠΛΑ Διαμάντω Κουμπάκη  Εκτελέστηκε
Δυνάμεις
  • κάτοικοι
Απώλειες
104-200 νεκροί, 3000 συλληφθέντες

Ως Μπλόκο της Κοκκινιάς έχει μείνει στην ιστορία η τραγωδία για τη Νίκαια, κατά την οποία διεξήχθησαν εμπρησμοί σπιτιών και ομαδικές εκτελέσεις στην περιοχή από τα Γερμανικά Κατοχικά Στρατεύματα, ως αντίποινα της Μάχης της Κοκκινιάς που είχε προηγηθεί. Στις δυνάμεις Κατοχής μετείχαν με πρωταγωνιστικό ρόλο Έλληνες ταγματασφαλίτες οι οποίοι μεταπολεμικά δεν διώχθησαν για τη συμμετοχή τους στις εκτελέσεις. Στον τόπο των εκτελέσεων έχει δημιουργηθεί το Μουσείο της Μάντρας του Μπλόκου Κοκκινιάς.[1]

Γεγονότα

Γύρω στις 3 τα ξημερώματα της Πέμπτης 17 Αυγούστου 1944, δεκάδες μηχανοκίνητα και πεζοπόρα τμήματα του Γερμανικού Στρατού μαζί με Γερμανούς και Έλληνες ταγματασφαλίτες εισέβαλαν στη Νίκαια από την περιοχή της Πέτρου Ράλλη, στο ύψος του Γ' Νεκροταφείου και από το Περιβολάκι (Πλατεία Δαβάκη) και την περικύκλωσαν.

Τις πρώτες πρωινές ώρες, οι ταγματασφαλίτες απαίτησαν από τους άνδρες ηλικίας 14 εως 60 ετών να συγκεντρωθούν στην κεντρική πλατεία (Πλατεία Οσίας Ξένης) προκειμένου να ελεγχθούν. Τότε οι Γερμανοί εισέβαλαν στα σπίτια και όσους εντόπιζαν στα σπίτια τους ή στις γύρω γειτονιές, τους εκτελούσαν επί τόπου.

Έπειτα από μερικές ώρες, περίπου 20.000 Κοκκινιώτες βρίσκονταν στην πλατεία και εκεί ντόπιοι δωσίλογοι, φορώντας κουκούλες για να μην αναγνωρίζονται, ξεκίνησαν να υποδεικνύουν στους Ναζί τους κατοίκους της Κοκκινιάς που είχαν σχέση με το ΕΑΜ. Αυτοί οδηγούνταν στη Μάντρα της Κοκκινιάς, μερικά στενά μακριά από την πλατεία και με την κατηγορία ότι ήταν κομμουνιστές εκτελούνταν ομαδικά. Ταυτόχρονα με τις ομαδικές εκτελέσεις, οι Γερμανοί λεηλάτησαν και έκαψαν δεκάδες σπίτια.

Στο τέλος της ημέρας εκατοντάδες (350)[2] πτώματα μεταφέρθηκαν και θάφτηκαν στο Γ' Νεκροταφείο, ενώ περίπου 8.000 Κοκκινιώτες οδηγήθηκαν ως όμηροι στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου.

Η Μάντρα της Κοκκινιάς

Η Μάντρα της Κοκκινιάς ως μνημειακός χώρος (φωτογραφία 2016).

Ο τόπος αυτός αφορά την κτιριακή εγκατάσταση ενός προπολεμικού ταπητουργείου, το οποίο ανήκε στην αγγλική εταιρεία “Οριένταλ Κάρπετ” και λειτουργούσε από το 1929 μέχρι τα πρώτα χρόνια της περίοδου της Κατοχής όπου αδρανοποιήθηκε. Στο ανενεργό πλέον ταπητουργείο επί της Κατοχής, Γερμανοί κατακτητές και ντόπιοι συνεργάτες τους, εκτέλεσαν 75 συνολικά[3] Έλληνες πατριώτες νεαρής κυρίως ηλικίας, μεταξύ των οποίων 72 άνδρες και 3 γυναίκες.

Μετά τα γεγονότα το ταπητουργείο δεν λειτούργησε ξανά. Έμεινε γνωστό ως Μάντρα Μπλόκου της Κοκκινιάς ή απλά ως Μάντρα της Κοκκινιάς και σήμερα αποτελεί μνημειακό χώρο.

Δίκη

Μετά την απελευθέρωση η ηγεσία των Ταγμάτων Ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένου του διοικητή του ευζωνικού τάγματος, Ιωάννη Πλυτζανόπουλου, και των σημαντικότερων συνεργατών του, δικάστηκε για τη συμμετοχή σε περίπου 30 μπλόκα.[4] Από τις πρώτες μέρες της διαδικασίας οι δημοκρατικές εφημερίδες της εποχής επισήμαναν την παρουσία «οπαδών της δεξιάς» στο ακροατήριο και το φόβο που είχαν μάρτυρες κατηγορίας, όπως στρατιώτες που κατέθεταν συνοδευόμενοι από τη στρατονομία.[5] Η δικαστική διαδικασία για το μπλόκο της Κοκκινιάς επικεντρώθηκε στο αν ο Πλυτζανόπουλος είχε πυροβολήσει έναν συλληφθέντα που αντιδρούσε στον απαγχονισμό του και δεν ασχολήθηκε καθόλου με την κατηγορία για «πράξεις βίας εν συμπράξει μετά των οργάνων των αρχών κατοχής εις βάρος Ελλήνων ένεκα της δράσεώς των κατά του εχθρού».[6] Ο εισαγγελέας πρότεινε την ενοχή ενός κατηγορούμενου, που δρούσε στο μπλόκο ως καταδότης χωρίς να φοράει κουκούλα. Τελικά, όλοι οι κατηγορούμενοι κηρύχθηκαν αθώοι το Μάρτιο του 1947[7] και ο αθηναϊκός τύπος της εποχής έκανε μόνο μερικές ασήμαντες αναφορές στην απόφαση.[8]

Δημόσια μνήμη

Τη δεκαετία του 1950 τοποθετήθηκε στη μάντρα μια πλάκα που ανέφερε ότι «εδώ οι Γερμανοί κατακτητές εκτέλεσαν Έλληνες πατριώτες».[9] Στην επέτειο του μπλόκου τελούνταν ανεπίσημα μνημόσυνα από αριστερούς, έως ότου η δημοτική αρχή οργάνωσε ένα μνημόσυνο στην εικοστή επέτειο του μπλόκου, το 1964.[10] Μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου και την επιβολή στρατιωτικής δικτατορίας τη διοργάνωση της τελετής, που προσέλαβε πλέον αντικομμουνιστικό χαρακτήρα, ανέλαβε η Στρατιωτική Διοίκηση Πειραιώς. Στην επίσημη ομιλία τον Αύγουστο του 1967 αποσιωπήθηκε η συμμετοχή των ταγματασφαλιτών και προβλήθηκε ο ισχυρισμός ότι «κύριος αποκλειστικός στόχος» του μπλόκου ήταν μέλη της ΟΠΛΑ καθώς και ότι οι κουκουλοφόροι καταδότες ήταν εντεταλμένα μέλη του ΚΚΕ. Στις 17 Αυγούστου 1968 έγιναν τα αποκαλυπτήρια μιας νέας αναμνηστικής πλάκας στην μάντρα, που έφερε την επιγραφή «Προδόται και μασκοφόροι κομμουνισταί εαμίται, ελασίται παρέδωσαν εις τους βάρβαρους κατακτητάς την 17ην Αυγούστου 1944 αγνούς πατριώτας αγωνιστάς της Εθνικής Αντιστάσεως, τέκνα ηρωικά της Νικαίας, οι οποίοι και εξετελέσθησαν εις τον χώρον τούτον».[11] Στην ομιλία του τον ίδιο μήνα ο ταγματάρχης ε.α. Νικόλαος Πλυτζανόπουλος, ανιψιός του διοικητή των ταγματασφαλιτών που συμμετείχαν στο μπλόκο που ήταν διορισμένος από την δικτατορία δήμαρχος Νίκαιας, επανέλαβε το ίδιο επιχείρημα, αναφερόμενος στους δράστες ως «μασκοφόρους προδότας κομμουνιστάς» και στα θύματα ως «αθώους εθνικόφρονας πολίτας της Νικαίας» και υπερασπιζόμενος την ανάγκη δράσης το καλοκαίρι του 1944 κατά της «κόκκινης τρομοκρατίας».[12] Η επιγραφή αφαιρέθηκε μετά την πτώση της δικτατορίας.[13]

Το 1982 πραγματοποιήθηκε η αγορά της μάντρας της Κοκκινιάς προκειμένου να διατηρηθεί ο ιστορικός αυτός χώρος. Τον Ιούνιο του 1986, περίπου 40 χρόνια μετά τα γεγονότα, ολοκληρώθηκαν τα έργα της διαμόρφωσης του χώρου και στις 18 Αυγούστου του ίδιου έτους, μία μέρα μετά τη επέτειο, πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια. Το 2004 πραγματοποιήθηκε η τελευταία ριζική ανανέωση του μουσείου ενώ πρόκειται για το πρώτο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης σε ολόκληρη την Ελλάδα[14].

Δημόσια Μνήμη

Το Ηρώο των Πεσόντων του Μπλόκου της Κοκκινιάς βρίσκεται στην Πλατεία 17ης Αυγούστου (Πλατεία Οσίας Ξένης). Είναι ένα ορειχάλκινο άγαλμα του Γιώργου Ζογγολόπουλου, του 1956.

Στη Μάντρα της Κοκκινιάς, υπάρχει το μουσείο για το Μπλόκο της Κοκκινιάς.

Το Μνημείο των Πεσόντων του Μπλόκου της Κοκκινιάς βρίσκεται στον περιβάλλοντα χώρο του Γ' Νεκροταφείου Αθηνών.

Τα γεγονότα του Μπλόκου της Κοκκινιάς αναπαριστώνται στην ταινία «Το Μπλόκο» του 1965 του Άδωνι Κύρου.

Περαιτέρω ανάγνωση

  • Δημήτρης Π. Λιάτσος «Το μπλόκο της Κοκκινιάς» (1983)

Υποσημειώσεις

  1. ↑ Μάντρα Μπλόκου Κοκκινιάς, Museum Finder
  2. ↑ «Μπλόκο της Κοκκινιάς: 71 χρόνια μετά η μνήμη παραμένει ζωντανή - Η Αυγή Online». www.avgi.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2015. 
  3. ↑ ΜΑΝΤΡΑ ΜΠΛΟΚΟΥ ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ Αρχειοθετήθηκε 2018-05-11 στο Wayback Machine., nikaia-rentis.gov.gr
  4. ↑ Κωστόπουλος 2005, σελ. 77-8.
  5. ↑ Κωστόπουλος 2005, σελ. 77-8.
  6. ↑ Κωστόπουλος 2005, σελ. 78-9.
  7. ↑ Κωστόπουλος 2005, σελ. 78.
  8. ↑ Κωστόπουλος 2005, σελ. 79.
  9. ↑ Κωστόπουλος 2005, σελ. 151.
  10. ↑ Κωστόπουλος 2005, σελ. 149-50.
  11. ↑ Κωστόπουλος 2005, σελ. 150.
  12. ↑ Κωστόπουλος 2005, σελ. 149-51.
  13. ↑ Γιάννης Ζουμπουλάκης (14-08-2011). «Το Μπλόκο του ΄44 επιστρέφει στην Κοκκινιά του 2011». Το Βήμα. http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=415126. Ανακτήθηκε στις 31-01-2017. 
  14. ↑ Ένα απόγευμα στο Μουσείο Μάνδρας Μπλόκου Αρχειοθετήθηκε 2017-02-08 στο Wayback Machine., halkidona.gr

Βιβλιογραφία

  • Κωστόπουλος, Τάσος (2005). Η αυτολογοκριμένη μνήμη: Τα Τάγματα Ασφαλείας και η μεταπολεμική εθνικοφροσύνη. Αθήνα: φιλίστωρ. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μπλόκο_της_Κοκκινιάς&oldid=8383912"