Επιθηλιακός ιστός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ChriTsam (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 60: Γραμμή 60:


=== Κροσσοί ===
=== Κροσσοί ===
Οι κροσσοί μοιάζουν με της μικρολάχνες, στο εσωτερικό τους έχουν 11 μικρά σωληνάρια,όπου η διάταξη τους ονομάζεται αξόνημα,οι πρωτεΐνες κινεσίνης και δυνεΐνης είναι υπεύθυνες για την κίνηση τον κροσσών. Γενικά οι περισσότεροι τύποι κυττάρων διαθέτουν έναν μοναδικό κροσσό τον πρωτογενή κροσσό ο οποίος παρότι είναι ακίνητος είναι πλούσιος σε υποδοχείς και σηματοδοτικά συμπλέγματα για την ανίχνευση οσμών, κίνησης, ροής νερού και ανίχνευση φωτός, εκεί που διαφέρει το επιθήλιο είναι πως σε αυτό μπορούμε να συναντήσουμε άφθονους κροσσούς με μεγάλη κινητικότητα, το τυπικό μεγεθος τους είναι μήκος 5-10[[Μικρόμετρο|μm]] και διάμετρος 0,2[[Μικρόμετρο|μm]].Σε γενικές γραμμές τα αξόνημα αποτελούν την συνέχεια τον βασικών σωματίων,όπου είναι δομές που βρίσκονται κάτω από την πλασματική μεμβράνη. Οι κροσσοί για την προώθηση των υγρών δημιουργούν ένα παλμό,σαν κύμα προς μία κατεύθυνση κατά μήκος τους, αυτό επιτυγχάνετε με την βοήθεια της δυνεΐνης και την άντληση ενέργειας από την [[Τριφωσφορική αδενοσίνη|ATP]],ενδιαφέρουσα πληροφορία αποτελει πως και τα [[Σπερματοζωάριο|σπερματοζωάρια]] κινούνται με τον ιδιο μηχανισμό, επίσης υπάρχει και ένα σύνδρομο, το [[Σύνδρομο ακίνητων κροσσών|σύνδρομο τον ακίνητων κροσσών]]
Οι κροσσοί μοιάζουν με τις μικρολάχνες, στο εσωτερικό τους έχουν 11 μικρά σωληνάρια,όπου η διάταξη τους ονομάζεται αξόνημα,οι πρωτεΐνες κινεσίνης και δυνεΐνης είναι υπεύθυνες για την κίνηση τον κροσσών. Γενικά οι περισσότεροι τύποι κυττάρων διαθέτουν έναν μοναδικό κροσσό, τον πρωτογενή κροσσό ο οποίος παρότι είναι ακίνητος είναι πλούσιος σε υποδοχείς και σηματοδοτικά συμπλέγματα για την ανίχνευση οσμών, κίνησης, ροής νερού και ανίχνευση φωτός, εκεί που διαφέρει το επιθήλιο είναι πως σε αυτό μπορούμε να συναντήσουμε άφθονους κροσσούς με μεγάλη κινητικότητα, το τυπικό μεγεθος τους είναι μήκος 5-10[[Μικρόμετρο|μm]] και διάμετρος 0,2[[Μικρόμετρο|μm]].Σε γενικές γραμμές τα αξόνημα αποτελούν την συνέχεια τον βασικών σωματίων,όπου είναι δομές που βρίσκονται κάτω από την πλασματική μεμβράνη. Οι κροσσοί για την προώθηση των υγρών δημιουργούν ένα παλμό,σαν κύμα προς μία κατεύθυνση κατά μήκος τους, αυτό επιτυγχάνετε με την βοήθεια της δυνεΐνης και την άντληση ενέργειας από την [[Τριφωσφορική αδενοσίνη|ATP]],ενδιαφέρουσα πληροφορία αποτελει πως και τα [[Σπερματοζωάριο|σπερματοζωάρια]] κινούνται με τον ιδιο μηχανισμό, επίσης υπάρχει και ένα σύνδρομο, το [[Σύνδρομο ακίνητων κροσσών|σύνδρομο τον ακίνητων κροσσών]]


== Τύποι επιθηλίων ==
== Τύποι επιθηλίων ==

Έκδοση από την 15:28, 17 Ιουνίου 2020

Ο επιθηλιακός ιστός είναι ιστός, ο οποίος αποτελείται από κύτταρα τα οποία ονομάζονται επιθηλιακά κύτταρα,αυτά τα κύτταρα είναι πολυεδρικά,πυκνά και στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους, αποτελούνται από ελάχιστη μεσοκυττάρια ουσία και συνδέονται με ένα λεπτό στρώμα εξωκυττάριας ουσίας, ως εκ΄τούτου σχηματίζουν μεμβράνες οι οποίες έχουν ως σκοπό την κάλυψη επιφανειών και κοιλοτήτων του σώματος (Καλυπτήρια ή επενδυτικά επιθήλια) ή σχηματίζουν αδένες για την έκκριση σημαντικών μορίων για τον οργανισμό (Αδενικά ή εκκριτικά επιθήλια).Κάτω από τον επιθηλιακό ιστό συναντάμε τον συνδετικό ιστό

Γενικά χαρακτηριστικά επιθηλιακών κυττάρων

Το σχήμα και το μέγεθος αυτών των κυττάρων είναι πλούσιο, καθώς μπορούμε να τα βρούμε ως πλακώδες,κυβικό και κυλινδρικό, ανάλογο με το σχήμα τους ερχεται και ο πυρήνας τους, συνηθως τα σφαιρικά και τα κυβοειδή έχουν σφαιρικούς πυρήνες ενώ τα πλακώδες έχουν επίσης πλακώδες πυρήνα.

Αυτός ο ιστός δεν έχει δικά του αγγεία για την τροφοδοσία του με θρεπτικές ουσίες και για την αποβολή των άχρηστων ουσιών,ακόμα και όταν μιλάμε για πλούσιες δομές όπως τα πολύστιβα επιθήλια, για αυτό η τροφοδοσία τους εξαρτάται από τον συνδετικό ιστό ο οποίος συμβάλλει και στην στήριξη τον επιθηλίων, ο συνδετικός ιστός που κάνει αυτό είναι γνωστός και ως χόριο ή υποδόριος ιστός, στο σημείο της επαφής των δυο αυτών ιστών υπάρχει πάντα μια εξωκυττάρια βασική μεμβράνη, οι ουσίες διαχέονται μέσω της βασικής μεμβράνης από τον ένα ιστό στον άλλον, ενδιαφέρουσα πληροφορία είναι πως οι νευρικές ίνες διαπερνούν την βασική μεμβράνη σε αντίθεση με τα τριχοειδή αγγεία.

Σε επιθήλια που ασκείτε συχνά μηχανική τριβή, (πχ γλώσσα) είναι σύνηθες να παρατηρείτε ένα μόρφωμα που λέγετε θηλή, και ουσιαστικά είναι μια ενθυλάκωση.

Τα επιθηλιακά κύτταρα εμφανίζουν πολικότητα, εκεί που ενώνετε με τον συνδετικό ιστό ονομάζεται βασικός πόλος και η απέναντι περιοχή (που είναι ελεύθερη επιφάνεια συνηθως) λέγετε κορυφαίος πόλος,οι πόλοι διαφέρουν και στην λειτουργία και στην δομή τους,στα κυλινδρικά και στα κυβοειδή κύτταρα οι επιφάνειες που έρχονται σε επαφή με τα γειτονικά κύτταρα λέγονται πλάγιες επιφάνειες,για την αύξηση της λειτουργικής ικανότητας εμφανίζουν συχνά αλληλοεσοχές που έχουν ως σκοπό την επέκταση της επιφάνειας επαφής τους

Βασικές μεμβράνες

Ο βασικός πόλος αποτελείτε από ένα ηλεκτροπυκνοτικό στρώμα πάχους 20-100nm (νανόμετρα) και αποτελείτε από δύο υμένες, τον βασικό υμένα ο οποίος περιλαμβάνει ένα δίκτυο από λεπτά ινίδια, και τον δικτυωτό υμένα ο οποίος βρίσκετε κάτω από τον βασικό και είναι ποιο διάχυτος και ινώδης.

Η σύνθεση του βασικού υμένα είναι η εξής:

  • Κολλαγόνο τύπου 4 που περιλαμβάνει τρεις πολυπεπτιδικές αλυσίδες που σχηματίζουν δαντελωτό δίκτυο
  • Λαμινίνη Μεγάλες γλυκοπρωτεΐνες που σχηματίζουν δίκτυο κάτω από το βασικό πόλο και συνδέονται με της διαμεμβρανικές ιντεγκρίνες
  • Τέλος, τα παραπάνω συνδέονται μεταξύ τους με τις συγκολλητικές πρότεινες εντακτίνη νιντογένη και με την πρωτεογλυκάνη περλεκάνη

Στον διχτυωτό υμένα μπορούμε να συναντήσουμε ένα διάχυτο δίκτυο το οποίο περιέχει κολλαγόνο τύπου 3 και συνδέεται με το βασικό υμένα μέσω ινιδίων κολλαγόνου τύπου 7

Συνοψίζοντας της λειτουργίες της βασικής μεμβράνης θα λέγαμε πως θα μπορούσαμε να την συντάξουμε στης εξής 6 κύριες λειτουργίες και επιρροές:

  1. Επηρεάζει πολικότητα των κυττάρων
  2. Δομική στήριξη τον κυττάρων
  3. Ημιδιαπερατός φραγμός ουσιών προς το κύτταρο
  4. Ρυθμίζει τον πολλαπλασιασμό, διαφοροποίηση, μεταβολισμό (συγκεντρώνουν αυξητικούς παράγοντες)
  5. Στηρίζουν την επούλωση και αναγέννηση
  6. Οργάνωση πρωτεϊνών κυτταρικής μεμβράνης και έλεγχος δραστηριότητας

Διακυτταρικές συνδέσεις

Στην πλασματική μεμβράνη διακρίνουμε διάφορες δομές οι οποίες βοηθούν στην συνοχή των κυττάρων καθώς και στην κυτταρική επικοινωνία, αυτές οι δομές είναι πολυάριθμες και αρκετά εμφανείς στα επιθήλια σε αντίθεση με άλλους ιστούς,τα επιθήλια εμφανίζουν πολλές εξειδικευμενες διακυτταρικές συνδέσεις όπου εξυπηρετούν διαφορετικές λειτουργίες,αυτές είναι οι εξής:

  • Οι στερεές ή αποφρακτικές συνδέσεις
  • Οι συνδέσεις πρόσφρυσης ή αγκυροβολίας
  • Οι χασματικές συνδέσεις

Στερεές συνδέσεις

Της στερεές συνδέσεις φράζουν τον χώρο μεταξύ των κυττάρων και της βρίσκουμε στο κορυφαίο τμήμα του μεσοκυττάριου χώρου, ο φραγμός μεταξύ τον μεμβρανών οφείλεται σε δυο πρωτεΐνες που υπάρχουν σε κάθε κύτταρο, στην οκκλουδίνη και στην κλοδίνη. Στα επιθηλιακά κύτταρα αυτές οι συνδέσεις σχηματίζουν ζώνες,αυτές οι ζώνες εμποδίζουν την της μεμβρανικές πρωτεΐνες από το να μετακινηθούν (από την κορυφαία επιφάνεια σε άλλες θέσεις, πχ πλάγια, αντίστροφα κλπ) αυτό επιτρέπει την δημιουργία δύο μεμβρανών,με διαφορετική πρωτεϊνική σύνθεση,με διαφορετικούς υποδοχείς και εν τέλει με διαφορετικές λειτουργίες επειδή κάθε κύτταρο έχει δύο πλευρές.Τέλος,τα πλαγιοβασικά τμήματα είναι μέρος του βασικού διαμερίσματος και στηρίζετε στον εκάστοτε συνδετικό ιστό,ενώ η κορυφαία κυτταρική μεμβράνη αποτελει μέρος ενός συνόλου κυττάρων (είτε όργανο είτε ιστού)

Συνδέσεις πρόσφρυσης

Οι συνδέσεις πρόσφρυσης είναι θέσεις ζωνοειδούς κυτταρικής συγκόλληση, αυτές περιβάλλουν το κύτταρο κάτω από την αποφρακτική ζώνη, η κυτταρική σύνδεση μεσολαβείτε από γλυκοπρωτεΐνες του κυττάρου που αλληλεπιδρούν με ιόντα Ca2+ και λέγονται καδχερίνες,το κυτταροπλασματικό τους άκρο συνδέεται με την κατενίνη η οποία μέσω πρωτεϊνών προσφύεται σε νημάτια ακτίνης στην ζώνη συγκόλλησης σχηματίζοντας τμήμα του τελικού δικτύου ενός κυτταροπλασματικού χαρακτηριστικού που παρατηρείτε σε αρκετά επιθηλιακά κύτταρα,αυτό το χαρακτηριστικο συμβάλει σε πολλές λειτουργίες και μια εξ αυτόν είναι και η κινητικότητα του κυτταροπλάσματος.Σε αυτές της συνδέσεις ανήκει επίσης και η κηλίδα συγκόλλησης, η οποία μοιάζει με κηλίδα.

Χασματικές συνδέσεις

Οι χασματικές συνδέσεις χρησιμεύουν περισσότερο στην επικοινωνία και όχι στην σύνδεση και είναι πολυάριθμες.Οι πρωτεΐνες τους λέγονται κοννεξίνες, και δομούν τα κοννεξόνια τα οποία είναι εξαμερή συμπλέγματα, όταν δυο κύτταρα ακουμπούν μεταξύ τους τότε οι κοννεξίνες κινούνται και ενώνονται, δημιουργώντας έτσι το κοννεξόνιο. Αυτές οι συνδέσεις επιτρέπουν την διακυτταρική ανταλλαγή μικρόν μορίων κάτω του 1,5nm καθώς ο ίδιος ο πόρος τον κοννεξονίον είναι 1,5nm, μερικοί διαμεσολαβητές κινούνται ταχύτατα μέσο αυτών των συνδέσεων με αποτέλεσμα να επιτρέπονται κύτταρα από διάφορους ιστούς να δρουν συγχρονισμένα, παράδειγμα αποτελεί η καρδιά, η οποία μπορεί να κάνει συγχρονισμένη σύσπαση χάρη αυτού του μηχανισμού

Εξειδικεύσεις ελεύθερης επιφάνειας τον επιθηλιακών κυττάρων

Στην κορυφή επιθηλίων που επενδύουν ένα όργανο μπορούν να βρεθούν διάφορες δομές που εξυπηρετούν σημαντικούς σκοπούς,όπως η μετακίνηση ουσιών η η αύξηση της επιφάνειας του κυττάρου,αυτές οι εξειδικεύσεις μπορούν να βρεθούν σε πολλά συστήματα όπως για παράδειγμα το αναπνευστικό σύστημα, η παρουσία κροσσωτού επιθηλίου στους βρόχους.Οι εξειδικεύσεις της ελεύθερης επιφάνειας που διακρίνουμε είναι οι εξής:

  • Μικρολάχνες
  • Στερεοκροσσοί
  • Κροσσοί

Μικρολάχνες

Η κίνηση του κυτταροπλάσματος και η δραστικότητα τον νηματίων ακτίνης έχουν ως αποτέλεσμα κύτταρα να εμφανίζουν κυτταροπλασματικές εκβολές,αυτές οι εκβολές γενικά διαφοροποιούνται ως προς το σχήμα το μεγεθος καθώς και τον αριθμό τους,στην περίπτωση τον επιθηλιακών κυττάρων που είναι απορροφητικά παρουσιάζουν αυτές οι εκβολές και λέγονται μικρολάχνες. Το μέσο μέγεθος μίας μικρολάχνης είναι 1μm και το μέσο φάρδος 0,1μm,ωστόσο λόγο του μεγάλου όγκου μικρολαχνών που βρίσκουμε σε κάθε κύτταρο (από εκατοντάδες ως και χιλιάδες) η δυνατότητα της απορροφητικότητας κάθε σαπροφυτικού επιθηλιακού κυττάρου αυξάνετε κατά 20 με 30 φορές.Στον εντερικό σωλήνα συναντάμε μικρολαχνες,αυτές οι μικρολαχνες είναι επενδυμένες με έναν παχύ γλυκοκάλυκα ο οποίος έχει ένζυμα κατάλληλα για την διάσπαση κάποιον μακρομορίων,οι μικρολαχνες αν και συνηθως είναι ακίνητες χάρη στα νημάτια ακτίνης που φέρουν έχουν την δυνατότητα να κινούνται διαμορφώνοντας έτσι καλύτερες συνθήκες απορρόφησις

Στερεοκροσσοί

Οι Στερεοκροσσοί είναι ο ποιο περίεργος τύπος από τους τρεις,τον συναντάμε στο αναπαραγωγικό σύστημα του άνδρα (αυλός της επιδιδυμίδας και άυλος σπερματικού πόρου),και ποιο εξειδικευμένους Στερεοκροσσούς συναντάμε επίσης και στα αισθητηριακά κύτταρα του έσω ωτός.Οι Στερεοκροσσοί αυξάνουν την επιφάνεια επαφής,και μοιάζουν με της μικρολαχνες καθώς μπορούμε να συναντήσουμε ιδιο είδος ορισμένων δεσμευτικών πρωτεϊνών και λόγο της διάταξης τον νημάτιον ακτίνης ,έχουν όμως μεγαλύτερο μήκος και η κινητική τους δυνατότητα είναι μικρή, και κατά μήκος της πορείας τους μπορούν να διακλαδίζονται

Κροσσοί

Οι κροσσοί μοιάζουν με τις μικρολάχνες, στο εσωτερικό τους έχουν 11 μικρά σωληνάρια,όπου η διάταξη τους ονομάζεται αξόνημα,οι πρωτεΐνες κινεσίνης και δυνεΐνης είναι υπεύθυνες για την κίνηση τον κροσσών. Γενικά οι περισσότεροι τύποι κυττάρων διαθέτουν έναν μοναδικό κροσσό, τον πρωτογενή κροσσό ο οποίος παρότι είναι ακίνητος είναι πλούσιος σε υποδοχείς και σηματοδοτικά συμπλέγματα για την ανίχνευση οσμών, κίνησης, ροής νερού και ανίχνευση φωτός, εκεί που διαφέρει το επιθήλιο είναι πως σε αυτό μπορούμε να συναντήσουμε άφθονους κροσσούς με μεγάλη κινητικότητα, το τυπικό μεγεθος τους είναι μήκος 5-10μm και διάμετρος 0,2μm.Σε γενικές γραμμές τα αξόνημα αποτελούν την συνέχεια τον βασικών σωματίων,όπου είναι δομές που βρίσκονται κάτω από την πλασματική μεμβράνη. Οι κροσσοί για την προώθηση των υγρών δημιουργούν ένα παλμό,σαν κύμα προς μία κατεύθυνση κατά μήκος τους, αυτό επιτυγχάνετε με την βοήθεια της δυνεΐνης και την άντληση ενέργειας από την ATP,ενδιαφέρουσα πληροφορία αποτελει πως και τα σπερματοζωάρια κινούνται με τον ιδιο μηχανισμό, επίσης υπάρχει και ένα σύνδρομο, το σύνδρομο τον ακίνητων κροσσών

Τύποι επιθηλίων

Οι κύριοι τύποι επιθηλίων που διακρίνουμε είναι δυο, τα καλυπτικά επιθήλια και τα εκκριτικά ωστόσο οι κατηγορίες δεν είναι απόλυτες διότι υπάρχουν καλυπτικά επιθήλια που εκκρίνουν ουσίες και εκρηκτικά επιθήλια τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα μαζί με καλυπτήρια επιθήλια

Καλυπτικά επιθήλια

Τα καλυπτήρια η αλλιώς επενδυτικά επιθήλια έχουν ως σκοπό την κάλυψη κοιλοτήτων(πχ. το στομάχι, το έντερο, το στόμα κλπ.) και επιφανειών (πχ δέρμα).Η ταξινόμηση τους γίνεται με δυο κύρια κριτήρια,τον αριθμό τον στιβάδων και το σχήμα τον κυττάρων

Μονόστιβο καλυπτικό επιθήλιο

Στο μονόστιβο καλυπτικό επιθήλιο παρατηρούμε σχηματισμούς κυττάρων που μας οδηγούν στης εξής κατηγορίες:

  • Πλακώδης,το συναντάμε στην επένδυση των αγγείων,επένδυση της περικαρδιακής και υπεζωκοτικής κοιλότητας και στην επένδυση της περιτοναϊκής κοιλότητας.Κύριες λειτουργίες του αποτελούν, η έκκριση βιολογικά ενεργών μορίων, η ενεργητική μεταφορά με πινοκυττάρωση και η διευκόλυνση της κίνησης τον σπλάχνων.
  • Κυβοειδής,το συναντάμε στην επικάλυψη τον ωοθηκών καθώς και την επικάλυψη του θυρεοειδή αδένα.Κύριες λειτουργίες του αποτελούν, η κάλυψη και η έκκριση
  • Κυλινδρικά,το συναντάμε στην επένδυση του εντέρου και στην επένδυση της χοληδόχου κύστης.Κύριες λειτουργίες του αποτελούν, η προστασία, η έκκριση,η απορρόφηση και η λίπανση

Ψευδοπολύστιβο καλυπτικό επιθήλιο

Το ψευδοπολύστιβο καλυπτικό επιθήλιο δίνει την εντύπωση πως αποτελείται από πολλές στιβάδες ενώ στην πραγματικότητα, τα κύτταρα έχουν ακανόνιστο σχήμα,στηρίζονται στον βασικό υμένα,οι πυρήνες βρίσκονται σε διαφορετικά επίπεδα και δεν φτάνουν όλοι στην ελεύθερη επιφάνεια,το συναντάμε στην επένδυση της τραχείας,την επένδυση τον βρόγχων και την επένδυση των ρινικών κοιλοτήτων.Κύριες λειτουργίες του αποτελούν,η προστασία και η μεταφορά ουσιών που βρίσκονται παγιδευμένα σε βλέννη έξω από την αεροφόρο οδό

Πολύστιβο καλυπτικό επιθήλιο

Για να χαρακτηριστεί ένα καλυπτικό επιθήλιο, πολύστιβο καλυπτικό επιθήλιο, πρέπει να έχει δυο η παραπάνω σειρές κυττάρων, εδώ συναντάμε επίσης και τα κερατινοποιημένα επιθήλια,τα οποία είναι γεμάτα ενδιάμεσα με ινίδια κεράτινης,η μη κερατινοποιημένα,δηλαδή να έχουν μικρή ποσότητα ινιδίων κερατίνης εν ολίγοις διακρίνουμε τους εξής τύπους

  • Πλακώδες κερατινοποιημένο,το συναντάμε στην επιδερμίδα.Κύριες λειτουργίες του είναι η προστασία και η παρεμπόδιση απώλειας υγρών από το σώμα
  • Πλακώδες μη κερατινοποιημένο,το συναντάμε στο στόμα,στον οισοφάγο στον λάρυγγα,στον κολεό και στον πρωκτικό σωλήνα.Κύριες λειτουργίες του είναι η προστασία,η έκκριση και η παρεμπόδιση απώλειας υγρών από το σώμα
  • Κυβοειδής,το συναντάμε στους ιδρωτοποιούς αδένες και στα ωριμάζοντα ωοθυλάκια.Κύριες λειτουργίες του είναι η προστασία και η έκκριση
  • Μεταβατικό,το συναντάμε στην ουροδόχο κύστη,στους ουρητήρες και στους νεφρικούς κάλυκες.Κύριες λειτουργίες του είναι η προστασία και η διατασημότητα
  • Κυλινδρικό,το συναντάμε στον επιπεφυκότα.Κύριες λειτουργίες του είναι η προστασία

Εκκριτικά επιθήλια

Τα εκκριτικά επιθήλια έχουν ως σκοπό την έκκριση και παραγωγή ουσιών,τα συναντάμε στα επιθήλια ανεξάρτητα ή και σε εξειδικευμένα όργανα που λέγονται αδένες, το έκκριμα τους αποθηκεύεται στα εκκριτικά κοκκία,τα οποία εντοπίζονται στο κυτταρόπλασμα και ουσιαστικά κρατάνε το έκκριμα μέσα σε μία μεμβράνη.Δουλειά αυτών τον κυττάρων είναι η έκκριση ουσιών όπως οι πρωτεΐνες και τα συμπλέγματα πρωτεϊνών, λιπίδια και συμπλέγματα υδατανθράκων.Οι μαζικοί αδένες, έχουν την δυνατότητα να εκκρίνουν και της τρεις αυτές ουσίες από την άλλη έχουμε τους ιδρωτοποιούς αδένες όπου εκκρίνουν νερό και ηλεκτρολύτες όπου τους παραλαμβάνουν από το αίμα και δεν έχουν εκκρίνουν ιδιαίτερα της παραπάνω ουσίες

Γενικά τους αδένες βάση του που παροχετεύουν το έκκριμα τους τους χωρίζουμε σε τρεις κατηγορίες

  • Ενδοκρινής αδένες, αυτοί παροχετεύουν το έκκριμα τους σε ένα αγγείο κατευθείαν,παράδειγμα ο θυρεοειδής αδένας
  • Εξωκρινής αδένες,αυτοί παροχετεύουν το έκκριμα τους σε μια κοιλότητα κατευθείαν,παράδειγμα οι αδένες του στομάχου
  • Μεικτοί αδένες,αυτοί παροχετεύουν το έκκριμα τους και ενδοκρινώς και εξωκρινώς και για αυτό λέγονται μεικτοί, παράδειγμα το πάγκρεας όπου εκκρίνει με την ενδοκρινή μοίρα την ινσουλίνη και με την εξωκρινή το παγκρεατικό υγρό

Σε μονόστιβο κυβοειδές, κυλινδρικό και σε ψευδοπολύστιβο επιθήλιο διαφορών οργάνων είναι δυνατόν να συναντήσουμε μονοκυτταρικούς αδένες,χαρακτηριστικό παράδειγμα μονοκυτταρικού αδένα αποτελούν τα καλυκοειδή κύτταρα,όπου τα συναντάμε σε μεγάλες συγκεντρώσεις στο επιθήλιο του λεπτού εντέρου και στο αναπνευστικό σύστημα. δηλαδή περιοχές με μεγάλη ανάγκη έκκρισης βλέννη.

Η προέλευση τον αδένων είναι προφανώς από τα καλυπτικά επιθήλια,εκεί τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται,διαφοροποιούνται και μετά τελούν έναν αδένα,αυτό συμβαίνει κατά την εμβρυακή ανάπτυξη,ουσιαστικά αυτά τα κύτταρα καταλήγουν να εμβυθίζονται μέσα στον συνδετικό ιστό και από εκεί,οι εξωκρινής αδένες σχηματίζουν έναν "σωλήνα" προς το επιφανειακό επιθήλιο όπου λέγεται πόρος,και μέσω αυτού προωθούν το έκκριμα τους προς την επιφάνεια, ενώ οι ενδοκρινής αδένες δεν έρχονται σε επαφή με το επιθήλιο από το οποίο αναπτύχθηκαν και το έκκριμα τους παροχετεύεται δια μέσου τριχοειδικών αγγείων κατευθείαν στην αιματική κυκλοφορία

Εξωκρινής αδένες

Ένας εξωκρινής αδένας εν τέλη αποτελείτε από την εκκριτική μοίρα, η οποία είναι εμβυθισμένη στον συνδετικό ιστό και αποτελει το κομμάτι του αδένα που παράγει το έκκριμα και τον πόρο ο οποίος είναι ο σωλήνας που ενώνει την εκκριτική μοίρα με την επιφάνεια ενός επιθηλίου.Τους εξωκρινής αδένες τους χωρίζουμε καταρχάς από ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό,αυτό είναι αν αποτελείτε από μια εκκριτική μοίρα η αν ο πόρος διακλαδίζεται έτσι όπου συνδέετε με παραπάνω εκκριτικές μοίρες, βάση αυτού διακρίνονται σε:

  • Απλοί αδένες,όπου έχουν μια εκκριτική μοίρα
  • Σύνθετοι αδένες,όπου έχουν έναν διακλαδισμένο πόρο με παραπάνω από μία εκκριτική μοίρα

Ο επόμενος τρόπος ταξινόμησης είναι το σχήμα του ιδίου του πόρου,έτσι μπορούμε να διακρίνουμε:

  • Σωληνοειδής,μπορεί να είναι απλός ή σύνθετος
  • Διακλαδιζόμενος σωληνοειδής,μπορεί να είναι μόνο απλός
  • Περιπλεγμένος σωληνοειδής,μπορεί να είναι μόνο απλός
  • Κυψελοειδής,μπορεί να είναι απλός ή σύνθετος
  • Διακλαδιζόμενος κυψελοειδής,μπορεί να είναι μόνο απλός
  • Σωληνοκυψελοειδής,μπορεί να είναι μόνο σύνθετος

Ανανέωση επιθηλιακών κυττάρων

Ο επιθηλιακός ιστός θα λέγαμε πως τα κύτταρα του είναι αρκετά ασταθή, για τον λόγο αυτό ανάλογα με το σημείο στο οποίο εξετάζουμε συναντάμε διαφορετικούς χρόνους ανανέωσης.Ο τρόπος ανανέωσης είναι μέσω μιτώσεως και από αρχέγονους βλαστικούς κυτταρικούς πληθυσμούς,η ανανέωση σε γενικούς ρυθμούς είναι πολύ γρήγορη σε κατεστραμμένα η αποπτωτικά κύτταρα,ένα κάλο παράδειγμα είναι το ήπαρ όπου μετά από βλάβη του είτε τραυματική είτε χειρουργική η ακόμα και χημική,ο υγιής ιστός θα αρχίσει να πολλαπλασιάζεται προσδίδοντας στο ήπαρ πάλι πλήρη φυσική λειτουργία

Πηγές

Το λήμμα είναι βασισμένο στο επιστημονικό συγγραμμα Junqueira’s Βασική Ιστολογία[1]

https://ocp.teiath.gr/modules/units/?course=TIE_UNDER112&id=893

  1. Άνθονι Λ. Μέσχερ, L. Carlos Junqueira, - (Ιανουάριος 2015). JUNQUEIRA'S ΒΑΣΙΚΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ. 3316-0257: ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Π. Χ. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ. σελ. Κεφάλαιο 4 επιθηλιακός ιστός, σελίδες 117-145. ISBN 978-9963-716-89-0.