Νικηταράς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Αρκάς (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
| Γραμμή 52: | Γραμμή 52: | ||
Επί [[Ιωάννης Καποδίστριας|Καποδίστρια]] και [[Όθων της Ελλάδας|Όθωνα]] ανήκε στο Κόμμα των Ναπαίων (Ρωσόφιλων). Η Ελληνική Κυβέρνηση, φοβούμενη ότι το ρωσόφιλο Κόμμα επεδίωκε να αντικαταστήσει τον Βασιλιά Όθωνα με κάποιον [[Ρωσία|Ρώσο]] Πρίγκιπα, συνέλαβε το Νικηταρά το 1839 και τον καταδίκασε, σε ενάμιση χρόνο φυλάκιση, την οποία εξέτισε στις φυλακές της Αίγινας. Ο Νικηταράς είχε εμπλακεί σε [[συνωμοσία των ναπαίων|συνωμοσία]] εναντίον του Όθωνα, και είχε προδοθεί η δράση των συνωμοτών από πρώην μέλος. Στην επακόλουθη δίκη που ακολούθησε δεν προσκομίστηκαν, αφού είχαν προλάβει να τα καταστρέψουν, ενοχοποιητικά στοιχεία τα οποία να μπορούσαν να αποδείξουν έστω την σύσταση "μυστικής εταιρείας" για αυτό και αθωώθηκε.<ref>[http://www.ime.gr/chronos/12/gr/1833_1897/society/facts/04.html "H συγκρότηση του ελληνικού κράτους 1821-1897" ως συνόλου ανήκουν στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Η "Φιλορθοδόξος Εταιρεία\"]</ref> |
Επί [[Ιωάννης Καποδίστριας|Καποδίστρια]] και [[Όθων της Ελλάδας|Όθωνα]] ανήκε στο Κόμμα των Ναπαίων (Ρωσόφιλων). Η Ελληνική Κυβέρνηση, φοβούμενη ότι το ρωσόφιλο Κόμμα επεδίωκε να αντικαταστήσει τον Βασιλιά Όθωνα με κάποιον [[Ρωσία|Ρώσο]] Πρίγκιπα, συνέλαβε το Νικηταρά το 1839 και τον καταδίκασε, σε ενάμιση χρόνο φυλάκιση, την οποία εξέτισε στις φυλακές της Αίγινας. Ο Νικηταράς είχε εμπλακεί σε [[συνωμοσία των ναπαίων|συνωμοσία]] εναντίον του Όθωνα, και είχε προδοθεί η δράση των συνωμοτών από πρώην μέλος. Στην επακόλουθη δίκη που ακολούθησε δεν προσκομίστηκαν, αφού είχαν προλάβει να τα καταστρέψουν, ενοχοποιητικά στοιχεία τα οποία να μπορούσαν να αποδείξουν έστω την σύσταση "μυστικής εταιρείας" για αυτό και αθωώθηκε.<ref>[http://www.ime.gr/chronos/12/gr/1833_1897/society/facts/04.html "H συγκρότηση του ελληνικού κράτους 1821-1897" ως συνόλου ανήκουν στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Η "Φιλορθοδόξος Εταιρεία\"]</ref> |
||
Όταν αποφυλακίστηκε ο Νικηταράς, η υγεία του ήταν εξασθενημένη από τα βασανιστήρια που υπέστη κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του. Έπασχε από ζάχαρο χωρίς να το γνωρίζει, με αποτέλεσμα να χάσει σε μεγάλο βαθμό την όρασή του. Του χορηγήθηκε "άδεια επαιτείας", στον χώρο όπου υπάρχει σήμερα ο ναός της Ευαγγελίστριας, κάθε Παρασκευή. Το 1843, όταν ο Βασιλιάς Όθωνας αναγκάστηκε να δώσει Σύνταγμα στην Ελλάδα του απονεμήθηκε ο βαθμός του υποστράτηγου μαζί με μία πενιχρή σύνταξη.{{πηγή}} Απεβίωσε στις 25 Σεπτεμβρίου 1849 σε ηλικία |
Όταν αποφυλακίστηκε ο Νικηταράς, η υγεία του ήταν εξασθενημένη από τα βασανιστήρια που υπέστη κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του. Έπασχε από ζάχαρο χωρίς να το γνωρίζει, με αποτέλεσμα να χάσει σε μεγάλο βαθμό την όρασή του. Του χορηγήθηκε "άδεια επαιτείας", στον χώρο όπου υπάρχει σήμερα ο ναός της Ευαγγελίστριας, κάθε Παρασκευή. Το 1843, όταν ο Βασιλιάς Όθωνας αναγκάστηκε να δώσει Σύνταγμα στην Ελλάδα του απονεμήθηκε ο βαθμός του υποστράτηγου μαζί με μία πενιχρή σύνταξη.{{πηγή}} Απεβίωσε στις 25 Σεπτεμβρίου 1849 σε ηλικία 67 ετών.<ref>στο: Η μηχανή του Χρόνου, Ήρωες του 1821 - Η αχαριστία της πολιτείας</ref> Τελευταία του επιθυμία ήταν να ταφεί δίπλα από το Θείο του Θ. Κολοκοτρώνη στο Ά Νεκροταφείο Αθηνών.<ref>στο: Η μηχανή του Χρόνου, Ήρωες του 1821 - Η αχαριστία της πολιτείας</ref> |
||
[[Αρχείο:Nikitaras1.jpg|μικρογραφία|upright|Ο Νικηταράς σε μεγάλη ηλικία]] |
[[Αρχείο:Nikitaras1.jpg|μικρογραφία|upright|Ο Νικηταράς σε μεγάλη ηλικία]] |
||
Έκδοση από την 11:53, 13 Απριλίου 2020
 |
Η ουδέτερη οπτική γωνία αυτού του λήμματος αμφισβητείται. |
| Νικηταράς | |
|---|---|
 | |
| Ψευδώνυμο | "Τουρκοφάγος" |
| Γέννηση | Νικήτας Σταματελόπουλος 1782 Μεγάλη Αναστασίτσα (Νέδουσα Μεσσηνίας), Πελοπόννησος, Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Θάνατος | 25 Σεπτεμβρίου 1849 (67 ετών) Πειραιάς, Αττική, Ελλάδα |
| Ενταφιασμός | Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών |
| Χώρα |  Ελλάδα |
| Εν ενεργεία | 1821-1830 |
| Μάχες/πόλεμοι | Επανάσταση του 1821: Μάχη του Βαλτετσίου Μάχη των Δολιανών Άλωση της Τριπολιτσάς Μάχη των Δερβενακίων Μάχη του Αγιονορίου Μάχη του Μεχμέταγα Μάχη της Αράχωβας |
| Τιμές | Αργυρό αριστείο του Αγώνα και Χρυσός Σταυρός του Σωτήρος |
| Συγγενείς | Σταματέλος Σταματελόπουλος (πατέρας) Σοφία Δημητρίου Καρούτσου (μητέρα) Ιωάννης "Τουρκολέκας" Σταματελόπουλος & Νικόλαος Σταματελόπουλος (αδέλφια) |
| Ιδιότητα | Οπλαρχηγός Συνταγματάρχης του Τακτικού Στρατού (1834) Στρατιωτικός Νομοεπιθεωρητής (1834) Υποστράτηγος (1845) Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Mέλος της Γερουσίας της Ελλάδας |
| Υπογραφή |  |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Νικήτας Σταματελόπουλος, γνωστότερος ως Νικηταράς (Νέδουσα Μεσσηνίας, 1782 - Πειραιάς, 25 Σεπτεμβρίου 1849), ήταν Έλληνας οπλαρχηγός και ηγετική μορφή της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Έμεινε γνωστός και μέσα από το ψευδώνυμό του, ως Τουρκοφάγος.
Γεννήθηκε το 1782 στο χωριό Μεγάλη Αναστασίτσα των Πισινών Χωριών του Μυστρά (σημερινή Νέδουσα Μεσσηνίας, στους πρόποδες του Ταϋγέτου, 25 χλμ από την πόλη της Καλαμάτας, όπως μας διηγείται ο ίδιος στα απομνημονεύματά του που κατέγραψε ο Γ. Τερτσέτης [1]. Στη σελ. 1 αναφέρει: Εγεννήθηκα εις ένα χωριό Μεγάλη Αναστασίτσα αποδώθε από του Μυστρά προς την Καλαμάτα. Ο προπάππος μου ήτον Προεστός και ο πατέρας μου έφυγε δεκαέξι χρόνων και επήγε με τα στρατεύματα τα Ρούσικα στην Πάρο και ήτον πολεμικός. Τον εσκότωσαν εις την Μονεμβασιά μαζί με έναν αδελφό και μ' εναν κουνιάδο μου. Από ένδεκα χρόνων, μαζί με τον πατέρα μου, έσερνα άρματα. Ετουφέκισα ένα Τούρκο στο Λεοντάρι.
Οικογένεια
Γονείς του είναι ο Σταματέλος, αγωνιστής της περιοχής του Λεονταρίου και μητέρα του η Σοφία Δημητρίου Καρούτσου από τον Άκοβο του Λεονταρίου, δευτερότοκη θυγατέρα και αδελφή της γυναίκας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Αικατερίνης και της Μαρίας συζύγου του Ακοβίτη Γιωργάκη Μεταξά (Απομνημονεύματα Θ. Κολοκοτρώνη), καθώς και της συζύγου του Δημητρίου Κάρτσωνα, από τα Αρφαρά, το όνομα της οποίας είναι άγνωστο. Από τα αδέλφια του γνωστά είναι ο Ιωάννης Τουρκολέκας (1805-1816) και ο Νικόλαος Σταματελόπουλος.[1]
Βιογραφία
Διωγμένος και επικηρυγμένος ο πατέρας του από την Μεγάλη Αναστάσοβα (καθώς ήταν πολεμικός - από τους Τούρκους, σε ηλικία 16 χρονών πολέμησε στην Πάρο με Ρώσικα στρατεύματα)[εκκρεμεί παραπομπή] βρήκε καταφύγιο στο νεοσύστατο τότε μικρό συνοικισμό του Λεονταρίου σημερινό χωριό "Τουρκολέκα" Μεγαλόπολης. Εκεί γεννήθηκε ο γιος του Γιάννης (1805) και αδελφός του Νικηταρά όπου θανατώθηκε βάναυσα από τους Τούρκους το 1816 μαζί με τον γερο-Σταματέλο στην Μονεμβασιά και αγιοποιήθηκε αργότερα από την Ορθόδοξη Εκκλησία ως "Άγιος Ιωάννης ο Τουρκολέκας".
Το 1816, κατά τον ανηλεή διωγμό των κλεφταρματολών της Πελοποννήσου, ο πατέρας του σκοτώθηκε από τους Τούρκους και ο Νικηταράς ακολούθησε τον θείο του Κολοκοτρώνη στα Επτάνησα, όπου εντάχθηκε στα Ρωσικά τάγματα και μετέβη στην Ιταλία για να πολεμήσει κατά του στρατού του Ναπολέοντα. Στη συνέχεια επέστρεψε στα Επτάνησα και υπηρέτησε τους Γάλλους, οι οποίοι στο μεταξύ τα είχαν καταλάβει με τη συνθήκη του Τίλσιτ. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους αγωνιστές της Επανάστασης του 1821. Συντηρούσε δικό του σώμα ενόπλων με άνδρες που προέρχονταν από διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Ελληνική Επανάσταση
Με την έκρηξη της Επανάστασης, πήρε μέρος στην πρώτη Μάχη που δόθηκε στο Βαλτέτσι της Αρκαδίας στις 24 Απριλίου του 1821 (είχε προηγηθεί μια συμπλοκή στο Λεβίδι).[2] Μετέπειτα, στη Μάχη των Δολιανών, ο Νικηταράς που κρατούσε με λίγους άντρες τα Άνω Δολιανά, κατάφερε να αποκρούσει χιλιάδες Τούρκους που επιτίθενται με πυροβολικό. Επειδή έπεσαν πολλοί Τούρκοι από το χέρι του εκείνη την ημέρα, οι άντρες του τον ονόμασαν Τουρκοφάγο.[3] Διακρίθηκε και στις μάχες που ακολούθησαν, όπου συνεργάστηκε με το θείο του, κυρίως δε στην πολιορκία και την άλωση της Τριπολιτσάς,[4] και σε άλλες μάχες στην Στερεά Ελλάδα.[5]
“Του Λεωνίδα το σπαθί,
Νικηταράς θα το φορεί”
Συμμετείχε στην αντιμετώπιση του Δράμαλη στην Πελοπόννησο.[6] Όταν οι Έλληνες κατέστρεψαν τη στρατιά του Δράμαλη στα στενά των Δερβενακίων, ο Νικηταράς μαζί με τους Δημήτριο Υψηλάντη και Παπαφλέσσα, είχε καταλάβει τη χαράδρα γύρω από τον Άγιο Σώστη, απ' όπου θα περνούσαν οι Τούρκοι, προκαλώντας τους μεγάλη καταστροφή. Κατά τη διάρκεια της μάχης μάλιστα έσπασε τρία σπαθιά και όταν έσπασε το τελευταίο, το χέρι του έπαθε αγκύλωση και χρειάστηκε γιατρός για να του ανοίξει το χέρι και να βγάλει το σπαθί. Καθώς ο Δράμαλης υποχωρούσε προς το Άργος, ο Νικηταράς κατέλαβε την οχυρή θέση Αγιονόρι και σκότωσε πολλούς Τούρκους που προσπάθησαν να διαφύγουν μέσω αυτής. Συνετέλεσε στο να υποχωρήσει τελικά ο Δράμαλης, υφιστάμενος πανωλεθρία (26 - 28 Ιουλίου 1822).[7]
Ο Νικηταράς πήρε μέρος σε πολλές ακόμη μάχες μέχρι που απελευθερώθηκε η χώρα.[8]
Στο κόμμα των Ναπαίων (Ρωσόφιλων)
Επί Καποδίστρια και Όθωνα ανήκε στο Κόμμα των Ναπαίων (Ρωσόφιλων). Η Ελληνική Κυβέρνηση, φοβούμενη ότι το ρωσόφιλο Κόμμα επεδίωκε να αντικαταστήσει τον Βασιλιά Όθωνα με κάποιον Ρώσο Πρίγκιπα, συνέλαβε το Νικηταρά το 1839 και τον καταδίκασε, σε ενάμιση χρόνο φυλάκιση, την οποία εξέτισε στις φυλακές της Αίγινας. Ο Νικηταράς είχε εμπλακεί σε συνωμοσία εναντίον του Όθωνα, και είχε προδοθεί η δράση των συνωμοτών από πρώην μέλος. Στην επακόλουθη δίκη που ακολούθησε δεν προσκομίστηκαν, αφού είχαν προλάβει να τα καταστρέψουν, ενοχοποιητικά στοιχεία τα οποία να μπορούσαν να αποδείξουν έστω την σύσταση "μυστικής εταιρείας" για αυτό και αθωώθηκε.[9]
Όταν αποφυλακίστηκε ο Νικηταράς, η υγεία του ήταν εξασθενημένη από τα βασανιστήρια που υπέστη κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του. Έπασχε από ζάχαρο χωρίς να το γνωρίζει, με αποτέλεσμα να χάσει σε μεγάλο βαθμό την όρασή του. Του χορηγήθηκε "άδεια επαιτείας", στον χώρο όπου υπάρχει σήμερα ο ναός της Ευαγγελίστριας, κάθε Παρασκευή. Το 1843, όταν ο Βασιλιάς Όθωνας αναγκάστηκε να δώσει Σύνταγμα στην Ελλάδα του απονεμήθηκε ο βαθμός του υποστράτηγου μαζί με μία πενιχρή σύνταξη.[εκκρεμεί παραπομπή] Απεβίωσε στις 25 Σεπτεμβρίου 1849 σε ηλικία 67 ετών.[10] Τελευταία του επιθυμία ήταν να ταφεί δίπλα από το Θείο του Θ. Κολοκοτρώνη στο Ά Νεκροταφείο Αθηνών.[11]
Μάχες
- Μάχη του Βαλτετσίου
- Μάχη των Δολιανών
- Άλωση της Τριπολιτσάς
- Μάχη των Δερβενακίων
- Μάχη του Αγιονορίου
- Μάχη του Μεχμέταγα
- Μάχη της Αράχωβας
Τιμητικές Διακρίσεις
Για τις υπηρεσίες που προσέφερε στον υπέρ Ανεξαρτησίας των Ελλήνων αγώνα, μετά την ίδρυση του Νεοελληνικού Κράτους έλαβε τις παρακάτω τιμητικές διακρίσεις:
1. Το 1834 του απονέμεται ο βαθμός του Συνταγματάρχη του Τακτικού Στρατού και διορίζεται Στρατιωτικός Νομοεπιθεωρητής
2. Στις 18 (30) Σεπτεμβρίου 1835 εγκρίθηκε η απονομή του Αργύρου σταυρού του Αγώνα (Αργυρού Αριστείου). Το σχετικό δίπλωμα υπογράφηκε από τη Βασίλισσα Αμαλία και τέθηκε η ανάγλυφη Μεγάλη του Κράτους Σφραγίδα, στις 20 Φεβρουαρίου (3 Μαρτίου)1836. Το Πρωτότυπο του Διπλώματος φυλάσσεται, στα Γενικά Αρχεία του Κράτους των οποίων αποτελεί ιδιοκτησία . Ακριβές αντίγραφο, τηρείται στο Ιστορικό & Λαογραφικό Μουσείο της Τοπικής Κοινότητας Αρτεμισίας του Δήμου Καλαμάτας. Δωρεά του Σμηνάρχου (ΤΥΕ) ε.α. Ηλία Λαζάρου (Ιστοριοδίφη – Ερευνητή) και συντάκτη της παρούσης παραγράφου .
3. Στις 23 Ιανουαρίου 1835 με Β. Δ. το οποίο δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ. / 1 Α /23-1-1835 , τιμήθηκε με τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Σωτήρος .
4. Την 1 Ιανουαρίου 1838 με Β. Δ. το οποίο δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ. / 1 Α /1-1-1838 τιμήθηκε με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Τάγματος του Σωτήρος.
5. Το 1843 προάγεται από Συνταγματάρχης σε Υποστράτηγο (τότε δεν υπήρχε ο ενδιάμεσος Βαθμός του Ταξιάρχου).
6. Το 1847 διορίστηκε Γερουσιαστής.
7. Διετέλεσε Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων.
Παραπομπές
- ↑ 1,0 1,1 Μπίκος Πέτρος: Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, εκδόσεις Στρατίκη, Αθήνα, 1996
- ↑ Αγαπητός Σ. Αγαπητός (1877). «Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος». Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις. σελίδες 210–211.
- ↑ «Η Μάχη των Δολιανών – 1821: Το άνθος της Λευτεριάς». 1821. 26 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2020.
- ↑ Αγαπητός Σ. Αγαπητός (1877). «Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος». Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις. σελίδες 213–214.
- ↑ Αγαπητός Σ. Αγαπητός (1877). «Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος». Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις. σελίδες 211-212.
- ↑ Αγαπητός Σ. Αγαπητός (1877). «Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος». Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις. σελίδα 213.
- ↑ Αγαπητός Σ. Αγαπητός (1877). «Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος». Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις. σελίδες 213–214.
- ↑ Αγαπητός Σ. Αγαπητός (1877). «Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος». Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις. σελίδες 215.
- ↑ "H συγκρότηση του ελληνικού κράτους 1821-1897" ως συνόλου ανήκουν στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Η "Φιλορθοδόξος Εταιρεία\"
- ↑ στο: Η μηχανή του Χρόνου, Ήρωες του 1821 - Η αχαριστία της πολιτείας
- ↑ στο: Η μηχανή του Χρόνου, Ήρωες του 1821 - Η αχαριστία της πολιτείας
Βιβλιογραφία
- 1. Αγαπητός Σ. Αγαπητός (1877). «Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος». Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις. σελίδες 208–216. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2009.
- 2. Γενικά Αρχεία του Κράτους / Κεντρική Υπηρεσία (ΓΑΚ / ΚΥ)
- 3. Αρχείο της Ελληνικής Παλιγγενεσίας
- 4. Γρηγορίου Ε. : Ο Νικηταράς 1942
- 5. Φωτόπουλου Α. : Νικηταράς 1963
- 6. Πρακτικά του Β΄ Τοπικού συνεδρίου Αργολικών Σπουδών τόμος 14, Άργος 30 Μαΐου-1 Ιουνίου 1986, Ιωάννης Π. Χιωτακάκος, σελ.414-418.
- 7. Οι Κοντζαμπάσιδες της Πελοποννήσου .& Τάκη χ. Κανδηλώρου ο Αρματωλισμός της Πελοποννήσου σελ. 197
|