Ελεύθερη ζώνη

Ελεύθερη ζώνη (free zone) ονομάζεται συγκεκριμένος περίφρακτος και φυλασσόμενος χώρος εντός των λιμένων που διατίθεται ειδικά για εμπορεύματα προερχόμενα από το εξωτερικό με προορισμό πάλι το εξωτερικό και τα οποία δεν υπόκεινται σε τελωνειακές διατυπώσεις παρά μόνο όταν μέρος αυτών ή όλα εισαχθούν και χρησιμοποιηθούν στη χώρα όπου ο λιμένας και η ζώνη.Μπορεί να είναι και η ζώνη που δεν είναι περιφραγμένη.

Κύριος σκοπός της δημιουργίας ελεύθερης ζώνης είναι η απελευθέρωση αφενός του λιμένα ή τμήματός του και αφετέρου των πλοίων απ΄ όλες εκείνες τις χρονοβόρες διατυπώσεις και δυσχέρειες που προβάλλουν στο εμπόριο οι περίπλοκες πολλές φορές τελωνειακές διατυπώσεις. Έτσι με την καθιέρωση του θεσμού αυτού επιτυγχάνεται αφενός ταχύτερη εξυπηρέτηση των πλοίων με παράλληλη μείωση των ημερήσιων λιμενικών εξόδων (τελών) αλλά και η δυνατότητα αύξησης του διαμετακομιστικού εμπορίου που πολλές φορές περιλαμβάνει και μεταποίηση των εμπορευμάτων απαλλασσόμενα τελωνειακών δασμών.

Ο ιδιοκτήτης ή ο κύριος των εμπορευμάτων αυτών μετά την εναπόθεσή των στην «ελεύθερη ζώνη», παραλαμβάνει σχετική απόδειξη (δελτίο) στο οποίο αναγράφονται κύρια στοιχεία των εμπορευμάτων (ποσότητα, είδος, δικαιούχος, λιμένα προέλευσης κλπ).

Σημαντικότερα λιμάνια στον κόσμο που διαθέτουν ελεύθερες ζώνες είναι η Σιγκαπούρη, η Νέα Υόρκη, η Κοπεγχάγη, η Στοκχόλμη, το Γκντανσκ, η Σαλίνα Κρουζ (Μεξικού) κ.ά.

Στην Ελλάδα «ελεύθερη ζώνη» έχουν μόνο τα λιμάνια Πειραιά, Θεσσαλονίκης και Ηρακλείου.

• Σημειώνεται ότι ο θεσμός "ελεύθερης ζώνης" έχει επεκταθεί σήμερα και σε μεγάλα εμπορικά αεροδρόμια. Πρώτη ελεύθερη ζώνη για αερομεταφερόμενα εμπορεύματα ιδρύθηκε στον αερολιμένα του Σάνον της Ιρλανδίας το 1961.