Συνεταιρισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Διάσωση 1 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 36: Γραμμή 36:


Οι συνεταιρισμοί αποτελούν ιστορικά τον κύριο κορμό [[Κοινωνική οικονομία|κοινωνικής οικονομίας]] στην [[Ελλάδα]]. Λειτουργούν κυρίως ως [[Επιχείρηση|επιχειρήσεις]], με την έννοια ότι παράγουν και διαθέτουν στην [[Αγορά (εμπόριο)|αγορά]] [[Αγαθό (οικονομία)|προϊόντα]] ή [[Υπηρεσία|υπηρεσίες]].
Οι συνεταιρισμοί αποτελούν ιστορικά τον κύριο κορμό [[Κοινωνική οικονομία|κοινωνικής οικονομίας]] στην [[Ελλάδα]]. Λειτουργούν κυρίως ως [[Επιχείρηση|επιχειρήσεις]], με την έννοια ότι παράγουν και διαθέτουν στην [[Αγορά (εμπόριο)|αγορά]] [[Αγαθό (οικονομία)|προϊόντα]] ή [[Υπηρεσία|υπηρεσίες]].

Στα Λεχώνια Πηλίου βρίσκεται ο Αγροτικός Συνεταιρίσμος Πηλίου και Βορείων Σποράδων https://copil.gr/.


=== Ευρωπαϊκός συνεταιρισμός "SCE" ( ονομαζόμενος τυπικά "Ευρωπαϊκή συνεταιριστική εταιρία" "ΕΣΕΤ" ). ===
=== Ευρωπαϊκός συνεταιρισμός "SCE" ( ονομαζόμενος τυπικά "Ευρωπαϊκή συνεταιριστική εταιρία" "ΕΣΕΤ" ). ===

Έκδοση από την 08:49, 16 Δεκεμβρίου 2019

Ο Ρόμπερτ Όουεν (1771-1858) ήταν ο πρωτεργάτης των οικειοθελών συνεταιρισμών (Voluntary association)

Συνεταιρισμός, σύμφωνα με τη Διεθνή Συνεταιριστική Συμμαχία, είναι μια: «αυτόνομη ένωση προσώπων που συγκροτείται εθελοντικά για την αντιμετώπιση των κοινών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών και επιδιώξεων τους, διαμέσου μιας συνιδιόκτητης και δημοκρατικά διοικούμενης επιχείρησης».[1][2] Ο ορισμός δόθηκε στο παγκόσμιο συνέδριο συνεταιριστικών οργανώσεων στο Μάντσεστερ της Αγγλίας το 1995.[3] Ο όρος αυτός αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά τον 19ο αιώνα όπου και εξελίχθηκε ως ιδεολογία και ως κίνημα με κοινωνικό και οικονομικό περιεχόμενο αποβλέποντας κυρίως τις ασθενέστερες τάξεις των εργαζομένων για την ικανοποιητικότερη αντιμετώπιση των διαφόρων συχνά αναφυομένων αυθαιρεσιών του άκρατου κεφαλαιοκρατισμού. Η ελευθερία της συγκρότησης συνεταιρισμού για την επιδίωξη νόμιμων σκοπών θεμελιώνεται στα συντάγματα όλων των φιλελεύθερων και δημοκρατικών πολιτειών (δικαίωμα του «συνεταιρίζεσθαι»).

Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι

Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι βρίσκεται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου:

Άρθρο 20 (1) Καθένας έχει το δικαίωμα στην ελευθερία της ειρηνικής συνάθροισης και του συνεταιρίζεσθαι.
(2) Κανείς δεν μπορεί να υποχρεωθεί να συμμετέχει σε ορισμένο σωματείο.

Η ελληνική νομοθεσία

Στην ελληνική νομοθεσία γίνεται διάκριση μεταξύ:

  • Αστικών συνεταιρισμών το νομικό πλαίσιο της λειτουργίας των οποίων ρυθμίζεται από το νόμο 1667/1986 και
  • Αγροτικών συνεταιρισμών που διέπονται από το νόμο 2810/2000.

Στους αστικούς συνεταιρισμούς περιλαμβάνονται:

  • Οι καταναλωτικοί συνεταιρισμοί, που για τη σύστασή τους απαιτούνται τουλάχιστον εκατό άτομα, ενώ απαιτούνται δεκαπέντε άτομα για τους λοιπούς, όπως:
  • Παραγωγικοί συνεταιρισμοί
  • Προμηθευτικοί συνεταιρισμοί
  • Πιστωτικοί συνεταιρισμοί
  • Συνεταιρισμοί εργαζομένων
  • Μεταφορικοί συνεταιρισμοί
  • Τουριστικοί συνεταιρισμοί [3]

Αγροτικοί συνεταιρισμοί

Αγροτικοί είναι όσοι δραστηριοποιούνται σε οποιοδήποτε τομέα της αγροτικής οικονομίας για την ίδρυση των οποίων απαιτούνται τουλάχιστον δέκα άτομα[4]. Για να ενισχυθεί ο κεφαλαιουχικός χαρακτήρας του αγροτικού συνεταιρισμού παρέχεται η δυνατότητα απόκτησης περισσοτέρων από μιας μερίδων, οι οποίες μπορούν να δώσουν στον κάτοχο δικαίωμα περισσοτέρων από μιας ψήφου, η οποία όμως σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να ξεπερνά τις τρεις.Κάθε αστικός και γεωργικός συνεταιρισμός, ως νομικό, πρόσωπο είναι έμπορος και συνεπώς μπορεί να κηρυχτεί σε πτώχευση. Οι συνέταιροι αγροτικού συνεταιρισμού δεν μπορούν να προσωποκρατηθούν για τα χρέη του τελευταίου.[5]

Αξιοσημείωτες επιμέρους μορφές είναι οι Αγροτικοί ή γεωργικοί συνεταιρισμοί, στους οποίους περιλαμβάνονται οι κτηνοτροφικοί και οι αλιευτικοί, οι οποίοι αποτελούν οικονομικές οργανώσεις με συλλογική καλλιέργεια, ή παραγωγή, επεξεργασία, διάθεση (εμπορία) αγαθών, δανειοδότηση μελών, αποζημιώσεις επί καταστροφών κ.λπ.
Σημειώνεται ότι τα κέρδη των παραπάνω μορφών συνεταιρισμών και ειδικότερα των καταναλωτικών επιστρέφονται στα μέλη τους υπό μορφή μερίσματος που βασίζεται ανάλογα με το χρηματικό ποσό που δαπανήθηκε από κάθε μέτοχο μέσα σε κάποιο τακτό διάστημα.

Με το νόμο 4015/2011 καταργήθηκε ο δεύτερος και τρίτος βαθμός συνεταιριστικής οργάνωσης και δρομολογήθηκε η μετατροπή τους σε πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς. Παράλληλα,ξεκίνησαν ευρείας έκτασης συγχωνεύσεις αγροτικών συνεταιρισμών και ουσιαστική αδρανοποίηση μεγάλου αριθμού ανενεργών. Τέλος, δρομολογήθηκε η δραστική διευθέτηση των συνεταιριστικών χρεών μέσω σχεδίων αναδιάρθρωσης και εξυγίανσης. Η ΠΑΣΕΓΕΣ είναι το κεντρικό συντονιστικό όργανο των αγροτικών συνεταιρισμών και η διοίκηση της (διοικητικό συμβούλιο και γενική συνέλευση) πρέπει να εκλέγεται από πανελλήνιο συνέδριο αντιπροσώπων που προκύπτουν με άμεση και καθολική ψηφοφορία μεταξύ των συνεταιριστών όλης της Χώρας. Από το 1895 έχει ιδρυθεί η Διεθνής Συνεταιριστική Ένωση (ΔΣΕ) η οποία επεξεργάζεται τις Αρχές που πρέπει να ακολουθούν οι συνεταιρισμοί σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτές οι αρχές, αποτελούν τους νομικούς κανόνες των διαφόρων συνεταιριστικών νομοθεσιών. Η ΔΣΕ αναθεώρησε τρεις φορές τις Συνεταιριστικές Αρχές, προσαρμόζοντας τις σε ένα μεταβαλλόμενο κόσμο, το 1937, το 1966 και τελευταία το 1995 στο Συνέδριο της στο Μάντσεστερ της Μ. Βρετανίας.

Οι συνεταιρισμοί αποτελούν ιστορικά τον κύριο κορμό κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα. Λειτουργούν κυρίως ως επιχειρήσεις, με την έννοια ότι παράγουν και διαθέτουν στην αγορά προϊόντα ή υπηρεσίες.

Στα Λεχώνια Πηλίου βρίσκεται ο Αγροτικός Συνεταιρίσμος Πηλίου και Βορείων Σποράδων https://copil.gr/.

Ευρωπαϊκός συνεταιρισμός "SCE" ( ονομαζόμενος τυπικά "Ευρωπαϊκή συνεταιριστική εταιρία" "ΕΣΕΤ" ).

Η Ευρωπαϊκή ένωση, με τον κανονισμό 1435/2003 (http://eur-lex.europa.eu/legal-content/AUTO/?uri=CELEX:32003R1435&qid=1403248449201&rid=3) άμεσα εφαρμόσιμο με υπερνομοθετική ισχύ, εισάγει την δυνατότητα ιδρύσεως ιδιαίτερης μορφής συνεταιρισμού που δεν εντάσσεται στις ανωτέρω εθνικές κατηγορίες. Ο εκ του περισσού εφαρμοστικός νόμος 4099/2012 ρυθμίζει περαιτέρω κάποιες λεπτομέρειες για τους Ευρωπαϊκούς συνεταιρισμούς, δυστυχώς όμως εισάγει και αντίθετες διατάξεις οι οποίες παρότι δεν ισχύουν καθότι ο κανονισμός έχει ύπερνομοθετική ισχύ, δημιουργούν νομικές δυσκολίες και ασάφεια.

Ο κανονισμός ορίζει στο άρθρο 8 με τίτλο εφαρμοστέο δίκαιο:

1. Μια SCE διέπεται:

α) από τον παρόντα κανονισμό

β) εφόσον το επιτρέπει ρητά ο παρών κανονισμός, από τις διατάξεις του καταστατικού της

γ) σε θέματα που δεν ρυθμίζει ο παρών κανονισμός ή, σε θέματα που τα ρυθμίζει εν μέρει, όσον αφορά τις πτυχές που δεν καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό από: i) τις νομοθετικές διατάξεις που θεσπίζουν τα κράτη μέλη προς εφαρμογή κοινοτικών μέτρων που αφορούν ειδικά τις SCE· ii) τις νομοθετικές διατάξεις των κρατών μελών που έχουν εφαρμογή σε συνεταιρισμό ο οποίος έχει συσταθεί σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους της καταστατικής έδρας της SCE·

Έτσι έχουμε ότι στον Ευρωπαϊκό συνεταιρισμό εφαρμόζεται κατ' αρχήν ο κανονισμός.

Ο κανονισμός προβλέπει ρητά συγκεκριμένα θέματα να τα ορίζει το καταστατικό. Το άρθρο 8 ορίζει οι διατάξεις αυτές του καταστατικού να υπερισχύουν της εθνικής νομοθεσίας (κατ' εξουσιοδότηση του υπερεθνικού νομοθέτη).

Για να κατανοήσουμε πως ορίζεται κάποιο θέμα σε Ευρωπαϊκό συνεταιρισμό διαβάζουμε τον κανονισμό και τις διατάξεις του καταστατικού που ρητά προβλέπονται από αυτόν. Έτσι λοιπόν αν με μόνο αυτή την ανάγνωση μπορούμε να καταλάβουμε πως ορίζεται κάτι τότε δεν εφαρμόζεται τίποτε άλλο.

Μόνο αν μετά από αυτή την ανάγνωση κάτι είναι μη ορισμένο τότε λαμβάνονται κατά σειρά εφαρμογής υπ' όψιν οι ειδικές εθνικές διατάξεις των SCE ή των εθνικών συνεταιρισμών, ή οι μη ρητά προβλεπόμενες διατάξεις του καταστατικού.

Παράδειγμα: Αναρωτιόμαστε αν μέλη του συνεταιρισμού μπορεί να είναι και άτομα μη κάτοικοι Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Διαβάζουμε τον κανονισμό και τις ρητά προβλεπόμενες διατάξεις του καταστατικού. Πουθενά δεν γίνεται αναφορά για το ανωτέρω θέμα. Με βάση την αρχή του ότι δεν απαγορεύεται επιτρέπεται, αυτό σημαίνει ότι ο κανονισμός δεν απαγορεύει - άρα επιτρέπει την συμμετοχή μη κατοίκων Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Δεν εφαρμόζονται στο ερώτημα αυτό άρα ούτε οι ειδικές διατάξεις των SCE, ούτε οι εθνικές διατάξεις των συνεταιρισμών ούτε οι διατάξεις του καταστατικού. Αντίθετη ερμηνεία θα επέτρεπε στον Εθνικό νομοθέτη να ορίσει ότι π.χ. μέλη συνεταιρισμού μπορεί να είναι μόνο Έλληνες πολίτες ακυρώνοντας έτσι την ίδια την υπόσταση του Ευρωπαϊκού συνεταιρισμού.

Βασική αρχή του κανονισμού είναι η αρχή της μη διάκρισης που ορίζει ότι δεν δύναται να γίνεται διάκριση του Ευρωπαϊκού συνεταιρισμού από τους εγχώριους. Επειδή υπάρχουν διάφορα είδη εγχώριων συνεταιρισμών, οφείλει το κράτος τουλάχιστον να μην γίνεται αρνητική διάκριση με κάποιο από τα είδη συνεταιρισμών.

Ο συνεταιρισμός μπορεί να ιδρυθεί από τουλάχιστον 2 νομικά πρόσωπα από διαφορετικές χώρες της Ε.Ε. ή από τουλάχιστον 5 φυσικά ή νομικά πρόσωπα από τουλάχιστον 2 διαφορετικές χώρες της ΕΕ.

Το ελάχιστο κεφάλαιο είναι 30.000€ το οποίο πρέπει να κατατεθεί το 25% κατά την ίδρυση και το υπόλοιπο εντός 5 ετών από την ίδρυση (άσχετα με το ότι ο 4099/2012 λέει άλλα).

Κατά την διάλυση ο Ευρωπαϊκός συνεταιρισμός υπάγεται στην αρχή της αφιλοκερδούς διανομής εκτός αν το καταστατικό του προβλέπει διαφορετικά.

Η διαδικασία ιδρύσεως είναι:

α) Σύνταξη καταστατικού και υπογραφή από τους ιδρυτές δίχως ιδιαίτερη διατύπωση.

β) Κατάθεση στο ΓΕΜΗ του υπογραφέντος καταστατικού (δεν εγγράφεται στο μητρώο του ειρηνοδικείου και δεν γίνεται έλεγχος νομιμότητας - εγγράφεται στο πρώην μητρώο ανωνύμων ).

γ) Δημοσίευση στο ΓΕΜΗ οπότε και επέρχεται η σύσταση, ανακοίνωση στο ΦΕΚ και Εφημερίδα ΕΕ.

Μετά από μια πρώτη αποτυχημένη προσπάθεια ( https://web.archive.org/web/20101229045737/http://www.nsk.gov.gr/webnsk/gnwmodothsh.jsp?gnid=112551 ) ο πρώτος Ελληνικός Ευρωπαϊκός συνεταιρισμός ανακοινώθηκε 02/05/2014 ( βλέπε http://www.businessportal.gr/search_name.php με αναζήτηση στον διακριτικό τίτλο "ED SCE").

Αναγκαστικός συνεταιρισμός

Συνεταιριστική οργάνωση που ιδρύεται ύστερα από επιταγή νόμου και χαρακτηρίζεται από την υποχρεωτική συνεργασία για την εκπλήρωση σκοπού κοινής ωφελείας.[6] Κύριο παράδειγμα στην Ελλάδα είναι ο αναγκαστικός συνεταιρισμός ακτημόνων καλλιεργητών, στον οποίο παραδίδεται το κτήμα που θα μοιραστεί στους ακτήμονες για την αποκατάσταση τους και το διαχειρίζεται έως την πραγματική διανομή του.

Δείτε επίσης

Παραπομπές

  1. «Co-operative identity, values & principles». ica.coop. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2014. 
  2. «Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα « Συνεταιρισμοί και αναδιάρθρωση » (γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)». eur-lex.europa.eu. 29/6/2010. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2014.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
  3. 3,0 3,1 «συνεταιρισμός». ygeiaonline.gr. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2014. 
  4. Παράγραφος 11, Άρθρο 61, του Νόμου 4277/2014
  5. Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Βιώσιμη συνεταιρεστική οικονομία (Θεωρία και πρακτική) σελ. 195-198, εκδ. Αθανασίου Σταμούλη ISBN 960-351-521-3
  6. Άρθρο 12 § 6 του ισχύοντος Συντάγματος: «Επιτρέπεται η δια νόμου σύστασις αναγκαστικών συνεταιρισμών εις την εκπλήρωσιν σκοπών κοινής ωφελείας ή δημοσίου ενδιαφέροντος ή κοινής εκμεταλλεύσεως γεωργικών εκτάσεων ή άλλης πλουτοπαραγωγικής πηγής, εξασφαλιζόμενης πάντως της ίσης μεταχειρίσεως των συμμετεχόντων»