Γ΄ Εθνική ποδοσφαίρου ανδρών

Γ΄ Εθνική

Διοργανωτής	Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία
Ίδρυση	1965 (ανεπίσημα) 1982 (επίσημα)
Χώρα	Ελλάδα
Αριθμός ομάδων	110 (8 όμιλοι)
Επίπεδο	4
Άνοδος	Φούτμπολ Λιγκ
Υποβιβασμός	Τοπικά ερασιτεχνικά πρωταθλήματα ΕΠΣ
Τοπικά κύπελλα	Τοπικά ερασιτεχνικά κύπελλα ΕΠΣ
Τρέχων κάτοχος	Καβάλα Βέροια Κρόνος Αργυράδων Ολυμπιακός Βόλου Ο.Φ. Ιεράπετρας Ιάλυσος Ρόδου Αιγάλεω Ένωση Ασπροπύργου
Ιστοσελίδα	epo.gr
2019–20

Το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου της Γ΄ Εθνικής Ερασιτεχνικής Κατηγορίας αποτελεί την τέταρτη κατηγορία του ελληνικού ποδοσφαίρου και διοργανώνεται από την Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (ΕΠΟ). Καθιερώθηκε από την ΕΠΟ την ποδοσφαιρική περίοδο 1982–83, αν και η ύπαρξή της ανεπίσημα χρονολογείται από την περίοδο 1965–66 και επίσημα ως Γ΄ Εθνική για μία μόνο χρονιά, το 1966–67. Από το 1991 μέχρι και την αγωνιστική περίοδο 2012-13 είχε επαγγελματική ή ημιεπαγγελματική μορφή, ενώ από την περίοδο 2013-14 έχει ερασιτεχνική μορφή και αποτελεί την ανώτερη ερασιτεχνική κατηγορία του ελληνικού ποδοσφαίρου.

Μέχρι και την περίοδο 2018-19 αποτελούσε την τρίτη κατηγορία. Με την αναδιάρθρωση των επαγγελματικών κατηγοριών του Ελληνικού ποδοσφαίρου το 2019 και τη δημιουργία της «νέας ενδιάμεσης Α2 Εθνικής Κατηγορίας», η Β΄ Εθνική Κατηγορία (Football League) και η Γ΄ Εθνική Ερασιτεχνική Κατηγορία, «υποβιβάστηκαν» σε τρίτη και τέταρτη κατηγορία αντίστοιχα.

Ιστορικό

Την περίοδο 1965–66 (Δεκέμβριος του 1965) διοργανώθηκε για πρώτη φορά τρίτη κατηγορία, η οποία είχε την ονομασία Ερασιτεχνική Β΄ Εθνικής. Διοργανώθηκε σε τέσσερις ομίλους, χωρισμένους με γεωγραφικά κριτήρια και αποτελούμενους από 9 και 10 ομάδες ο καθένας, ενώ μετά την λήξη τους ακολούθησε ένας τελικός όμιλος ανάμεσα στις τέσσερις πρωταθλήτριες ομάδες με σκοπό την ανάδειξη του υπερπρωταθλητή κι αυτός ήταν ο Λεβαδειακός. Ο τελικός αυτός γύρος δεν είχε ιδιαίτερο νόημα, δεδομένου ότι και οι τέσσερις νικήτριες ομάδες των τεσσάρων ομίλων προβιβάστηκαν στην Β' Εθνική της επόμενης χρονιάς. Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν από την έναρξη αυτού του πρωταθλήματος, αρκετές από τις συμμετέχουσες ομάδες είχαν ήδη ξεκινήσει να αγωνίζονται στα κατά τόπους τοπικά πρωταθλήματα, όμως μετά από ορισμένους αγώνες αποχώρησαν.

Την επόμενη περίοδο (1966–67), η διοργάνωση ονομάστηκε επίσημα από την ΕΠΟ Γ΄ Εθνική, μάλιστα διευρύνθηκε, καθώς συμμετείχαν συνολικά 63 ομάδες χωρισμένες σε τέσσερις ομίλους. Οι δύο όμιλοι του Νότου ήταν χωρισμένοι σε δύο υποομίλους, πάντα με γεωγραφικά κριτήρια. Οι τέσσερις νικήτριες ομάδες τελικά δεν προβιβάστηκαν στην Β΄ Εθνική, καθώς επιχειρήθηκε αναδιάρθρωση των κατηγοριών κι έτσι η Γ' Εθνική καταργήθηκε, πριν καλά - καλά δημιουργηθεί.

Από την περίοδο 1967–68 μέχρι το 1976–77, τρίτη κατηγορία ουσιαστικά δεν υπήρξε. Μετά το τέλος των τοπικών πρωταθλημάτων, διεξάγονταν κατατακτήριοι αγώνες με την ονομασία Ειδικό Πρωτάθλημα ανάμεσα στις πρωταθλήτριες των τοπικών ενώσεων (ΕΠΣ) για την άνοδο στη Β΄ Εθνική. Στον αντίποδα, οι υποβιβασθείσες ομάδες της Β΄ Εθνικής αγωνίζονταν στα τοπικά των νομών τους πρωταθλήματα.

Την περίοδο 1977–78 καθιερώθηκε το Εθνικό Ερασιτεχνικό Πρωτάθλημα, το οποίο υπήρξε ουσιαστικά η τρίτη κατηγορία του ελληνικού ποδοσφαίρου. Μέχρι την περίοδο 1980–81 διεξαγόταν σε τέσσερις ομίλους, όπου την άνοδο στην Β' Εθνική εξασφάλιζαν οι δύο πρώτες ομάδες της κατάταξης του κάθε ομίλου. Την περίοδο 1981–82 διεξήχθη σε 8 ομίλους.

Γ΄ Εθνική κατηγορία

Το 1982–83 καθιερώθηκε επίσημα η Γ΄ Εθνική κατηγορία, αρχικά σε έναν πειραματικό όμιλο των 16 ομάδων (με πρώτο πρωταθλητή τον Εδεσσαϊκό), ενώ από την επόμενη χρονιά οι όμιλοι έγιναν δύο (Νότιος και Βόρειος). Το 1991 η Β και η Γ Εθνική εντάχθηκαν στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο και την ευθύνη διοργάνωσής τους ανέλαβε η Ε.Π.Α.Ε. Στη Γ Εθνική πάντως είχαν δικαίωμα συμμετοχής είτε Π.Α.Ε. είτε «Τμήματα Αμειβομένων Ποδοσφαιριστών» των ιδρυτικών αθλητικών σωματείων. Από το 1999 έως το 2004 η Γ΄ Εθνική έγινε αμιγώς επαγγελματική, καθώς οι σύλλογοι που αποκτούσαν δικαίωμα συμμετοχής (άνοδος από Δ) ήταν υποχρεωτικό να συστήσουν Π.Α.Ε. Αυτές τις χρονιές η διοργάνωσή της γινόταν σε έναν μόνο όμιλο. Από την περίοδο 2004–05 η κατηγορία επανήλθε σε ημιεπαγγελματική μορφή καθώς μπορούσαν να συμμετέχουν είτε ΠΑΕ, είτε ΤΑΠ, είτε οι ερασιτεχνικοί σύλλογοι με τα «Τμήματα Ερασιτεχνών Ποδοσφαιριστών». Ο αριθμός των ομάδων που συμμετέχουν ποικίλει από χρονιά σε χρονιά, όπως και ο αριθμός των ομάδων που προβιβάζονται και υποβιβάζονται.

Με την ίδρυση της Γ΄ Εθνικής το 1982–83, δεν σταμάτησε η διοργάνωση του Εθνικού Ερασιτεχνικού Πρωταθλήματος. Μόνο που τότε μετατράπηκε αυτομάτως σε τέταρτη κατηγορία του ελληνικού ποδοσφαίρου και από την περίοδο 1987–88 ονομάστηκε επίσημα Δ' Εθνική. Οι ομάδες της Γ' Εθνικής έχουν δικαίωμα συμμετοχής στην διοργάνωση του Κυπέλλου Ελλάδας, δικαίωμα που δεν είχαν οι ομάδες του Εθνικού Ερασιτεχνικού ως το 1981–82.

Football League 2

Από την περίοδο 2010–11 ως την περίοδο 2012-13 η Γ΄ Εθνική μετονομάστηκε σε Football League 2, με διοργανώτρια αρχή του πρωταθλήματος την Ένωση Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου Β΄ και Γ΄ Εθνικής Κατηγορίας (ΕΕΠ Β΄ & Γ΄ Εθνικής).

Γ΄ Εθνική Ερασιτεχνική κατηγορία

Την περίοδο 2013-14 η Football League 2 και η Δ΄ Εθνική καταργήθηκαν και επανήλθε η Γ΄ Εθνική ως τρίτη και τελευταία Εθνική κατηγορία του Ελληνικού ποδοσφαίρου με ερασιτεχνικό χαρακτήρα και με την επωνυμία "Γ΄ Εθνική Ερασιτεχνική κατηγορία", με διοργανώτρια αρχή της την ΕΠΟ αντί της "Ένωσης των Π.Α.Ε. Β΄ & Γ΄ Εθνικής" (πρώην Ε.Π.Α.Ε.), που διοργάνωνε το πρωτάθλημα της Γ΄ Εθνικής ως το 2013.

Οι σύλλογοι της κατηγορίας ήταν ερασιτεχνικοί και δεν μετείχαν στο θεσμό του Κυπέλλου Ελλάδας, αλλά σε έναν νεότευκτο θεσμό, το "Κύπελλο ομάδων Γ΄ Εθνικής Ερασιτεχνικής". Την περίοδο 2013-2014 η κατηγορία αποτελούνταν από έξι ομίλους των 15-16 ομάδων έκαστος (σύνολο 93 ομάδες), ενώ την επόμενη σεζόν 2014-15 οι όμιλοι μειώθηκαν σε τέσσερις των 14-16 ομάδων (σύνολο 61 ομάδες). Οι τέσσερις όμιλοι διατηρήθηκαν και τις δύο επόμενες περιόδους, με συμμετοχή 64 ομάδων τη σεζόν 2015-16 και 61 ομάδων τη σεζόν 2016-17, ενώ το 2017-18 οι ομάδες αυξήθηκαν σε 99, συγκροτώντας οκτώ ομίλους, αριθμός που διατηρήθηκε και τη σεζόν 2018-19 με τη συμμετοχή 107 ομάδων.

Ε.Π.Σ. και όμιλοι

Η κατανομή των ομάδων σε ομίλους γίνεται με γεωγραφικά κριτήρια και ορίζεται από την Ε.Π.Ο. όταν ολοκληρωθούν οι δηλώσεις συμμετοχής για κάθε αγωνιστική περίοδο, χωρίς να υπάρχουν σαφείς καταγεγραμμένοι κανόνες. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει την κατανομή των ομάδων σε ομίλους την περίοδο 2017-18, ομαδοποιημένων στις Ε.Π.Σ. των οποίων αποτελούν μέλη.

Όμιλος	Ε.Π.Σ.	Όμιλος	Ε.Π.Σ.	Όμιλος	Ε.Π.Σ.	Όμιλος	Ε.Π.Σ.
1ος	ΕΠΣ Έβρου ΕΠΣ Θράκης ΕΠΣ Ξάνθης ΕΠΣ Δράμας ΕΠΣ Καβάλας ΕΠΣ Σερρών	3ος	ΕΠΣ Φλώρινας ΕΠΣ Καστοριάς ΕΠΣ Ηπείρου ΕΠΣ Θεσπρωτίας ΕΠΣ Άρτας ΕΠΣ Πρέβεζας - Λευκάδας ΕΠΣ Κέρκυρας ΕΠΣ Αιτωλοακαρνανίας ΕΠΣ Κοζάνης	5ος	ΕΠΣ Κεφαλληνίας ΕΠΣ Ζακύνθου ΕΠΣ Αχαΐας ΕΠΣ Ηλείας ΕΠΣ Μεσσηνίας ΕΠΣ Λακωνίας ΕΠΣ Αρκαδίας	7ος	ΕΠΣ Αν. Αττικής ΕΠΣ Αργολίδας ΕΠΣ Λέσβου ΕΠΣ Κυκλάδων ΕΠΣ Εύβοιας
2ος	ΕΠΣ Μακεδονίας ΕΠΣ Χαλκιδικής ΕΠΣ Κιλκίς ΕΠΣ Πέλλας ΕΠΣ Ημαθίας ΕΠΣ Πιερίας	4ος	ΕΠΣ Λάρισας ΕΠΣ Τρικάλων ΕΠΣ Καρδίτσας ΕΠΣ Θεσσαλίας ΕΠΣ Φθιώτιδας ΕΠΣ Ευρυτανίας ΕΠΣ Φωκίδας ΕΠΣ Βοιωτίας	6ος	ΕΠΣ Πειραιά ΕΠΣ Κορίνθίας ΕΠΣ Δωδεκανήσου ΕΠΣ Δυτικής Αττικής	8ος	ΕΠΣ Αθηνών ΕΠΣ Χανίων ΕΠΣ Ρεθύμνου ΕΠΣ Ηρακλείου ΕΠΣ Λασιθίου

Οι πρωταθλητές

Πειραματική Γ΄ Εθνική (1965-1967) και Ειδικό Ερασιτεχνικό Πρωτάθλημα (1967-1977)

Περίοδος	1ος Όμιλος	2ος Όμιλος	3ος Όμιλος	4ος Όμιλος	5ος Όμιλος	6ος Όμιλος	7ος Όμιλος	8ος Όμιλος	9ος Όμιλος
1965–66	Εργοτέλης	Λεβαδειακός	Μέγας Αλέξανδρος Θεσσαλονίκης	Εθνικός Αλεξανδρούπολης
1966–67	Αστέρας Ζωγράφου	ΑΕΚ Φαλήρου	Θερμαϊκός Θεσσαλονίκης	Ελπίδα Δράμας
1968	Αργοναύτης	Μέγας Αλέξανδρος Θεσσαλονίκης
1969	Αναγέννηση Άρτας	Αναγέννηση Καρδίτσας
1970	Πανδραμαϊκός	Απόλλων Κρύας Βρύσης	Α.Ο. Καρδίτσας	Πανασπροπυργιακός	Εργοτέλης	Παναργειακός
1971	Ορέστης Ορεστιάδας	Νάουσα	Ορχομενός	Ρουφ	Ορφέας Αιγάλεω	Πανηλειακός
1972	Νέα Μουδανιά	Θήβα	Αναγέννηση Επανωμής	Ηλυσιακός	Φοίβος Κρεμαστής	Παννεμεατικός
1973	Νέστος Χρυσούπολης	Νίκη Πολυγύρου	Αχιλλέας Φαρσάλων	Λαμία	Παναιτωλικός	Παναρκαδικός	Ολυμπιακός Λιοσίων	Σύρος	Απόλλων Μυτιλήνης
1974	Εθνικός Σιδηροκάστρου	Κοζάνη	Μακεδονικός Σιάτιστας	Δήμητρα Τρικάλων	Πάτρα	Δόξα Βύρωνα	Μοσχάτο	Διαγόρας Ρόδου
1975	Ακρίτες Συκεών	Καμπανιακός	Ρήγας Φεραίος	Εθνικός Αστέρας	Άγιος Δημήτριος	Αμφιάλη	Ορφέας Αιγάλεω
1976	Κιλκισιακός	Απόλλων Καλαμαριάς	Εθνικός Σιδηροκάστρου	Αναγέννηση Άρτας	Νίκη Βόλου	Πανηλειακός	Καλλιθέα	Ηρόδοτος
1977	Μακεδονικός	Εδεσσαϊκός	Θύελλα Σερρών	Ελασσόνα	Χαλκίδα	Μεσολόγγι	Άγιος Δημήτριος	Ιωνικός

Εθνική Ερασιτεχνική Κατηγορία (1977-1982)

Περίοδος	1ος Όμιλος	2ος Όμιλος	3ος Όμιλος	4ος Όμιλος	5ος Όμιλος	6ος Όμιλος	7ος Όμιλος	8ος Όμιλος
1977–78	Αχαρναϊκός	Ολυμπιακός Λουτρακίου	Μακεδονικός Σιάτιστας	Αγροτικός Αστέρας
1978–79	Βύζας Μεγάρων	Πάτρα	Εορδαϊκός	Πανθρακικός
1979–80	Διαγόρας Ρόδου	Πέλοπας Κιάτου	Πιερικός	Απόλλων Καλαμαριάς
1980–81	Ατρόμητος Πειραιά	Παναργειακός	Τοξότης Βόλου	Κοζάνη
1981–82	Ιωνικός	Αιολικός Μυτιλήνης	Πανηλειακός	Λεβαδειακός	Θήβα	Φλώρινα	ΑΠΕ Λαγκαδά	Αλεξανδρούπολη

Πρωτάθλημα Γ΄ Eθνικής (1982-2010)

Περίοδος	Ενιαίος Όμιλος	Νότιος Όμιλος	Βόρειος Όμιλος
1982–83	Εδεσσαϊκός	Υπήρξε ενιαίος όμιλος
1983–84	Δεν υπήρξε ενιαίος όμιλος	Αιολικός Μυτιλήνης	Αλμωπός Αριδαίας
1984–85		Παναιτωλικός	Κιλκισιακός
1985–86		Χαραυγιακός	Ξάνθη
1986–87		Χαλκίδα	Εδεσσαϊκός
1987–88		Ατρόμητος Αθηνών	Μακεδονικός
1988–89	Εδεσσαϊκός	Υπήρξε ενιαίος όμιλος
1989–90	Δεν υπήρξε ενιαίος όμιλος	Προοδευτική	Αναγέννηση Γιαννιτσών
1990–91		Δόξα Βύρωνα	Νάουσα
1991–92		Παναιτωλικός	Πόντιοι Βέροιας
1992–93		Καλλιθέα	Αναγέννηση Καρδίτσας
1993–94		Πανηλειακός	Πανσερραϊκός
1994–95		Δόξα Βύρωνα	Καστοριά
1995–96		Παναιτωλικός	Νίκη Βόλου
1996–97		Εθνικός Αστέρας	Αναγέννηση Καρδίτσας
1997–98		Ιάλυσος Ρόδου	ΠΑΣ Γιάννινα
1998–99		Αιγάλεω	Εθνικός Ολυμπιακός Βόλου
1999–00	Ακράτητος	Υπήρξε ενιαίος όμιλος
2000–01	Πατραϊκός
2001–02	Κέρκυρα
2002–03	Ποσειδών Νέων Πόρων
2003–04	Καστοριά
2004–05	Δεν υπήρξε ενιαίος όμιλος	Θρασύβουλος	Βέροια
2005–06		Αστέρας Τρίπολης	Αγροτικός Αστέρας
2006–07		Άγιος Δημήτριος	Πιερικός
2007–08		Διαγόρας Ρόδου	Καβάλα
2008–09		Ηλιούπολη	Δόξα Δράμας
2009–10		Καλλιθέα	Βέροια

Πρωτάθλημα Football League 2 (2010-2013)

Περίοδος	Νότιος Όμιλος	Βόρειος Όμιλος
2010–11	Παναχαϊκή	Αναγέννηση Επανωμής
2011–12	Απόλλων Σμύρνης	Εθνικός Γαζώρου
2012–13	Φωστήρας	Απόλλων Καλαμαριάς

Πρωτάθλημα Γ΄ Eθνικής Ερασιτεχνικής (2013-2019)

Περίοδος	1ος Όμιλος	2ος Όμιλος	3ος Όμιλος	4ος Όμιλος	5ος Όμιλος	6ος Όμιλος	7ος Όμιλος	8ος Όμιλος
2013-14	Αγροτικός Αστέρας	ΑΕΛ	Λαμία 1964	Ερμιονίδα	Τράχωνες	ΑΕΚ
2014-15	Πανσερραϊκος	Τρίκαλα	Πανελευσινιακός	Κισσαμικός
2015-16	Άρης Θεσ/νίκης	Αιγινιακός	Σπάρτη	ΟΦΗ
2016-17	Απόλλων 1926	Απόλλων Λάρισας	Παναχαϊκή	Εργοτέλης
2017-18	Απόλλων Παραλιμνίου	Ηρακλής	Τηλυκράτης Λευκάδας	Βόλος Ν.Π.Σ.	Αστέρας Αμαλιάδας	Εθνικός	Αήττητος Σπάτων	Ηρόδοτος
2018-19	Καβάλα	Βέροια	Κρόνος Αργυράδων	Ολυμπιακός Βόλου	Ιεράπετρα	Ιάλυσος Ρόδου	Αιγάλεω	Ένωση Ασπροπύργου

Γ΄ Εθνική Ερασιτεχνική ως 4η Κατηγορία (2019-)

Περίοδος	1ος Όμιλος	2ος Όμιλος	3ος Όμιλος	4ος Όμιλος	5ος Όμιλος	6ος Όμιλος	7ος Όμιλος	8ος Όμιλος
2019-20

Δείτε επίσης

• Σύστημα ποδοσφαιρικών πρωταθλημάτων Ελλάδας
• Κύπελλο Γ΄ Εθνικής

Πηγές

• Νίκος Νικολαΐδης, "Απ' τη Γ΄ Εθνική στο Περιφερειακό (1965-2012)", Αθήνα 2012 (ψηφιακή έκδοση).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία