Βόρεια προάστια Αθηνών

Βόρεια Προάστια

Γεωγραφικά Δεδομένα
•Οικιστικό Συγκρότημα: Β Ζώνη Αθηνών-Αττικής •Γεωγραφική Ζώνη: Βορειοανατολική Αττική •Περιφέρεια: Αττικής •Χώρα: Ελλάδα •Συνασπισμός Κρατών: Ευρωπαϊκή Ένωση •Ήπειρος: Ευρώπη

Τα βόρεια προάστια των Αθηνών είναι συγκρότημα δήμων και διάσπαρτων συνοικιών που αναπτύσσονται στη βορεια και στην βορειοανατολική οικιστική τάση των Αθηνών, με κατεύθυνση προς τη βορειοανατολική Αττική. Ιστορική έδρα των βορείων προαστίων είναι η πόλη της Κηφισιάς και των βορειοανατολικών το Χαλάνδρι. Η βόρεια τάση παραδοσιακά κινείται στον άξονα Ψυχικού-Εκάλης, ενώ η βορειοανατολική στον άξονα Πάρνηθα-Παπάγου-Πεντέλης. Σύγχρονο αστικό κέντρο της βόρειας τάσης αποτελεί το Μαρούσι, ενώ κόμβος της βορειοανατολικής είναι η Αγία Παρασκευή. Αστικό κέντρο των υπερβορείων προαστίων, επέκταση της βόρειας τάσης, αποτελεί ο Άγιος Στέφανος, ενώ έδρα της βόρειας μεσογαίας, επέκτασης της βορειοανατολικής τάσης, είναι η πόλη της Παλλήνης. Το συγκρότημα είναι γνωστό ως Ζώνη Β, της οποίας σύγχρονο μητροπολιτικό κέντρο είναι η αναπτυσσόμενη πόλη του Αμαρουσίου. Το συγκρότημα Β απεικονίζεται στους χάρτες με πράσινο χρώμα. Στην βόρεια πλευρά κατοικούν συνήθως οικογένειες των μεγάλων εισοδηματικών στρωμάτων.

Μελετώντας τη ζώνη ως συμπαγές συγκρότημα που καλύπτει τη βορειοανατολική πεδιάδα των Αθηνών, η περιοχή οριοθετείται από τον Κηφισό-Πάρνηθα-Πεντέλη και Υμηττό, εσωκλείοντας τους δήμους Μεταμόρφωσης-Ηρακλείου-Εκάλη-Πεντέλης-Αγίας Παρασκευής και Παπάγου, ζώνη που είναι γνωστή ως "Βορειοανατολική Αθήνα". Μελετώντας το συγκρότημα με τα σύγχρονα δεδομένα ως Ζώνη Β των Αθηνών-Αττικής, το συγκρότημα απαρτίζεται από τους δήμους και κοινότητες που κινούνται με κετεύθυνση προς και γύρω από το Πεντελικό Όρος. Η κεντρική πεδιάδα οριοθετείται από τα Τουρκοβούνια-Πάρνηθα-Πεντέλη-Υμηττό και οι δύο οικιστικές τάσεις επεκτείνονται προς τη βορειοανατολική και την ανατολική Αττική. Η πρώτη επέκταση καλύπτει το συγκρότημα του Αγίου Στεφάνου και η δεύτερη το συγκρότημα της Παλλήνης. Το τελευταίο αποσπάται σταδιακά από τα παραδοσιακά μεσόγεια έπειτα από προσανατολισμός του στη Μαραθώνιας Αναπτυξιακής και τη συμμετοχή στον ΣΠΑΠ, κινούμενη προς την Πεντέλη και το Μαραθώνα που παραδοσιακά ανήκουν στη ζώνη της βορειοανατολικής Αττικής.

Οι δήμοι δε που βρίσκονται σε κοντινή ακτίνα με το Δήμο Αθηναίων, όπως το Γαλάτσι, κ.α. εξυπηρετούνται ουσιαστικά από το άστυ των Αθηνών για τις ανάγκες τους, καθώς βρίσκονται στην πεδιάδα που οριοθετούν τα Τουρκοβούνια στα δυτικά.

Παραδοσιακά προς τη βόρεια και βορειοανατολική οικιστική τάση στρέφονται άτομα των ανώτερων εισοδηματικών στρωμάτων των Αθηνών. Τα τελευταία χρόνια, με τις εισοδηματικές ανακατανομές και τις εσωτερικές μεταναστεύσεις συνυπάρχουν ποικίλες εισοδηματικές τάξεις στο ευρύτερο συγκρότημα που δέχεται έντονες πιέσεις αστικοποίησης, εκτοπίζοντας τα μέλη της ζώνης Β έξω από το λεκανοπέδιο προς νεοεντασσόμενες στο σχέδιο πόλης περιοχές, αλλά και δασικές εκτάσεις που αποψιλώνονται. Τις μεγαλύτερες πιέσεις αστικοποίησης δέχονται οι δήμοι που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από το Δήμο Αθηναίων, αλλά επεκτείνονται διαρκώς, με αποτέλεσμα να συνυπάρχουν τα ογκώδη αστικά συγκροτήματα με τις μεζονέτες και τις επαύλεις.

Μαρούσι: Το μητροπολιτικό κέντρο των Βορείων Προαστίων

Το συγκρότημα σήμερα απαρτίζεται από δήμους, ορισμένοι από τους οποίους βρίσκονται εντός πολεοδομικού συγκροτήματος Αθηνών και άλλοι, προς το παρόν, εκτός. Αποτελούν την ακριβότερη οικιστικά, ευρύτερη περιοχή των Αθηνών, μαζί με την παραλιακή ζώνη (Νότια Προάστια) και το ιστορικό κέντρο των Αθηνών, ενώ πίσω ακολουθούν σταθερά τα μεσόγεια, με ανεξάντλητη δόμηση και ζήτηση.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με έρευνα του τμήματος στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, ο μέσος όρος προσφερόμενης τιμής πώλησης τον Απρίλιο του 2006 άγγιζε τα 2.615 ευρώ/τ.μ. σε αντίθεση με τα 2.667 ευρώ/τ.μ. της παραλιακής. Για ολόκληρο το 12μηνο του 2006 η μέση τιμή πώλησης ενισχύθηκε κατά 8,81% και διαμορφώθηκε στα 2.756 ευρώ/τ.μ., σε αντίθεση με τα 2.704 ευρώ/τ.μ. στα νότια, σύμφωνα με στοιχεία μεσιτικών γραφείων.

Οι Θρακομακεδόνες στους πρόποδες της Πάρνηθας εμφανίζεται στη ζώνη Β ως το άκρο των βορείων προαστίων, μετά τη συγκοινωνιακή τους σύνδεση με την Κηφισιά (επέκταση Κύμης) ενώ η περιοχή είναι αποκλειστικής κατοικίας. Η περιοχή ενσωματώθηκε το 2010 με τον Δήμο Αχαρνών. Στην περιοχή κατοικούν άτομα μεσαίας και μεγάλης οικονομική τάξης ενώ χρόνο με τον χρόνο η περιοχή αναπτύσεται με την ανέγερση νέων κατοικιών. Η Λυκόβρυση και η Ανθούσα είναι οι δύο περιοχές των βορείων και βορειοανατολικών προαστίων αντίστοιχα που δεν έχουν γνωρίσει ακόμα την ανάπτυξη που επιζητούν. Η πρώτη λόγω αναστολής των χρήζοντων συγκοινωνιακών έργων και της προσπάθειας εκμετάλλευσης της φθηνής μέχρι στιγμής γης και των καταπατημένων δασών από φτωχούς μικροαστούς. Η δεύτερη καθώς βρίσκεται εκτός λεκανοπεδίου και στα όρια μεταξύ του ορεινού τοπίου και της πεδιάδας των Μεσογείων. Και οι δύο έχουν κατακερματισμένα γήπεδα και δεν ευνοήθηκαν από τη μέθοδο της αντιπαροχής. Αυτό όμως αφήνει και πολλές υποσχέσεις για μια ιδιαίτερη ανάπτυξή τους. Το 2004 στη βορειοανατολική Αττική για τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων δημιουργήθηκε μια καινούργια περιοχή για την διαμονή των αθλητών το Ολυμπιακό Χωριό νότια των Θρακομακεδόνων. Το χωριό έπειτα από τους αγώνες δόθηκε σε κατοίκους μεσαίας οικονομικής τάξης και υπάγεται διοικητικά στον δήμο Αχαρνών. Στον δήμο Αχαρνών υπάγονται επίσης η Βαρυμπόμπη και το Τατόι όπου η πρώτη είναι περιοχή αποκλειστικής κατοικίας ενώ στην δεύτερη βρίσκονται τα φημισμένα κέντρα διασκεδάσεως των βορείων προαστίων ή αλλιώς clubs τα ιστορικότερα είναι το Τατόι Club, το Jockey Club και το Varimpompi Club. Επίσης στο Τατόι βρίσκονται και τα βασιλικά κτήματα και πολλοί ιππικοί όμιλοι.

Παραπλήσια χαρακτηριστικά συναντιώνται και στον ενιαίο δήμο Νέας Φιλαδέλφειας και Νέας Χαλκηδόνας που κινούνται στη βορειοδυτική οικιστική τάση, ενώ το Γαλάτσι πλέον ενσωματώνεται στο κέντρο των Αθηνών. Οι δήμοι αυτοί τα τελευταία χρόνια υπάγονται στη ζώνη Δ των Αθηνών, γνωστή ως δυτική Αθήνα. Ο δήμος Παπάγου θεωρείται πλέον ως μία από τις ακριβές περιοχές του κέντρου επίσης. Επιπλέον, πολλές ορεινές εκτάσεις οικοδομούνται στους νοτιοανατολικούς πρόποδες της Πεντέλης λίγο πιο έξω από το λεκανοπέδιο (Ντράφι, Διώνη, Δέση, Καλλιτεχνούπολη, Νέος Βουτζάς, Καλλιθέα) και συγκεντρώνουν πληθυσμό υψηλού εισοδήματος , αν και η νομιμότητα ορισμένων από αυτούς τους οικισμούς (ή η έκτασή τους) σε πολλές περιπτώσεις έχει αμφισβητηθεί (όπως επίσης και η έκταση της κοινότητας Πεντέλης, Ροδοπόλεως και Διονύσου).

Κάντζα: Μία από τις πλέον ανερχόμενες συνοικίες της Βόρειας Μεσογαίας στην πόλη της Παλλήνης

Στη ζώνη Β' της Αττικής περιλαμβάνονται και οι δήμοι της βορειοανατολικής αττικής.

Οικονομικά Στοιχεία

Αγορά Ακινήτων

Νεοπεντελική κατοικία. Στο συγκρότημα καταβάλλεται προσπάθεια για τήρηση όρων ήπιας δόμησης

Η ακριβότερη περιοχή του συγκροτήματος σύμφωνα με το αντικειμενικό σύστημα παρακολούθησης το 2006 ήταν το Παλαιό Ψυχικό (με 4.450 ευρώ/τ.μ.), ενώ με τη νέα σύγκλιση αντικειμενικών-εμπορικών αξιών που ανακοινώνεται το Μάρτιο του 2007, οι τιμές στις περιοχές αυτές με κατοίκους υψηλού βιοτικού επιπέδου αυξάνονται δυσανάλογα σε σχέση με τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές, ώστε να προσεγγίσουν τις εμπορικές που είναι κατά πολύ υψηλότερες. Ακολουθούν η Φιλοθέη, η Εκάλη, η Κηφισιά, η Νέα Ερυθραία και το Νέο Ψυχικό με σειρά αντικειμενικων αξιών. Σύμφωνα με τις εμπορικές αξίες κατά καιρούς εμφανίζεται ως ακριβότερη περιοχή το Κεφαλάρι στην Κηφισιά, λόγω του τουριστικού και εμπορικού ενδιαφέροντος. Ένας από τους πιο ακριβούς οικιστικά δρόμους του συγκροτήματος είναι παραδοσιακά η Οδός Ρόδων στην Εκάλη, όπου διαμένουν οι βιομήχανοι και οι επιχειρηματίες των Αθηνών, καθώς και η Λεωφόρος Χαριλάου Τρικούπη στην Πολιτεία, ενώ και το Καστρί ιστορικά συγκεντρώνει άτομα των ανωτέρων εισοδηματικών τάξεων.

Οι αντικειμενικές αξίες μπορεί να μας δίνουν μια εικόνα για τις τιμές που συγκεντρώνουν οι δήμοι των Αθηνών, όμως οι τάσεις στην αγορά επηρρεάζονται κι από άλλους παράγοντες. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα του τμήματος στατιστικής, στο 12μηνο του 2006 σε ακριβότερη περιοχή της ζώνης Β' αναδείχθηκε η περιοχή του Παπάγου με 3.750 ευρώ/τ.μ. δόμησης, καθώς η προσφορά κατοικιών ήταν μεγαλύτερη από άλλα βόρεια Προάστια. Αυτό οφείλεται στην ιδιότυπη ιδιοκτησιακή νοοτροπία της περιοχής (αποκλειστικά κάτοικοι στα σώματα στρατού λόγω του γειτονικού Πενταγώνου που φαίνεται πως αλλάζει καθώς υπάρχουν πολλά περιθώρια ανοικοδόμησης στην περιοχή, με σεβασμό στα χαρακτηριστικά του δήμου (συντελεστές δόμησης), αλλά και με παράλληλη αξιοποίηση του φυσικού της κάλλους (αξιοποίηση πάρκων και αλσυλίων). Κατά καιρούς αναδεικνύεται σύμφωνα με τις εμπορικές τιμές ακριβότερη περιοχή το Κεφαλάρι της Κηφισιάς.

Γέρακας: Η πιο ταχέως οικοδομήσιμη περιοχή της ζώνης Β στα περίχωρα των Αθηνών, με ανεξάντλητη ζήτηση

Επιπλέον, ο Χολαργός αποτελεί πολλές φορές εμπειρικά τη δεύτερη πιο οικονομική λύση για όσους απογοητεύονται από τις τιμές σε περιοχές των βορειοανατολικών προαστίων, όπως το Χαλάνδρι, τα Βριλήσσια και η Αγία Παρασκευή, λόγω της παλαιότητας των κτισμάτων (κυρίως δεκαετίας 70' με λίγες ανοικοδομήσεις). Το Μαρούσι αποτελεί την πιο οικονομική λύση αντίστοιχα για τα βόρεια προάστια, για τις πιο οικονομικές γειτονιές πέριξ του κέντρου του(π.χ. μαρμαράδικα). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλές κατοικίες για παράδειγμα στην Αγία Παρασκευή να μένουν χωρίς ενοικιαστήριο και η ζήτηση του Χολαργού και των συνοικιών του Αμαρουσίου να ανεβάζουν τις τιμές τους. Επιπλέον το Μαρούσι συγκεντρώνει στελεχιακό δυναμικό από όλο το ευρύτερο συγκρότημα της ζώνης Β', με πληθώρα εταιριών και πολυτελών γραφείων που ανεβάζουν τις τιμές σε σημεία που ναι μεν δεν εκπέμπουν χαρακτηριστικά προαστίου (αμιγούς κατοικίας), αλλά συγκεντρώνουν μεγάλη ζήτηση για κατοικία πλησίον των εμπορικών ζωνών (π.χ. παράδεισος).

Όσοι δε, απογοητεύονται γενικότερα από τις τιμές στο βορειοανατολικό λεκανοπέδιο, στρέφονται σε περιοχές όπως τα Γλυκά Νερά και το Γέρακα. Στις περιοχές αυτές οι υψηλές τιμές οφείλονται στις νεόδμητες κατοικίες, αλλά παρά ταύτα η ζήτηση που συγκεντρώνουν και η σταθερότητα που παρουσιάζουν αποδεικνύουν πως η φρενήρης δόμηση των Ολυμπιακών Αγώνων δεν ήταν μια "φούσκα". Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την παραπάνω έρευνα, όταν τα νότια προάστια μάχονται με τα βόρεια για την πρωτιά, τα Μεσόγεια διαμορφώνουν μια διαχρονικά σταθερή αύξηση τιμών.

Η πιο οικονομική πόλη του συγκροτήματος είναι η Ανθούσα που διατηρεί τον παραθεριστικό της χαρακτήρα, με περιοριστικούς κανόνες όμως στη δόμηση.

Αντικειμενικές αξίες (ποσά σε ευρώ)

• Εκάλη 5.000
• Κηφισιά 4.500
• Νέα Ερυθραία 3.200
• Παλαιό Ψυχικό 3.000
• Θρακομακεδόνες 2.450
• Βριλήσσια 2.400
• Μαρούσι 2.250
• Χαλάνδρι 1.150

Εμπορική Αγορά

Οδός Κολοκοτρώνη: Ο πιο ακριβός εμπορικά δρόμος των βορείων προαστίων είναι η Οδός Κολοκοτρώνη που συνδέει την πόλη της Κηφισιάς με το Κεφαλάρι. Η οδός διασχίζει εμπορικούς πεζοδρόμους και καταλήγει στα πολυτελή εστιατόρια, καφέ και ξενοδοχεία του Κεφαλαρίου. Η αγορά της Κηφισιάς κατά κύριο λόγο απευθύνεται σε εκλεπτυσμένα γούστα και γεμάτες τσέπες.

Εμπορικό Κέντρο Mall: Ένα από τα πιο εμπορικά στέκια του συγκροτήματος

Φάρος Ψυχικού: Η είσοδος Φλύας στα βόρεια προάστια είναι ένα από τα πιο πολυσύχναστα σημεία από παλιά, ενώ στο Φάρο του Ψυχικού συγκεντρώνονται όλες οι εμπορικές υπηρεσίες των δήμων Παλαιού και Νέου Ψυχικού, με πληθώρα εκλεπτυσμένων καφέ και εστιατορίων να προσελκύουν κόσμο των Αθηνών.

Λεωφόρος Κηφισίας: Η κομβική λεωφόρος Κηφισίας διαθέτει μια πολύ δραστήρια αγορά, από την περιοχή του Φάρου στο Ψυχικό και τις εργασιακές εστίες του Χαλανδρίου, μέχρι τα εκθεσιακά και εμπορικά κέντρα του Αμαρουσίου και την ακριβή αγορά της Κηφισιάς. Η Κηφισίας διακλαδίζεται στον ομώνυμο κόμβο στο ύψος του Παραδείσου στην καρδιά της ζώνης Β όπου δραστηριοποιούνται πλείστες επιχειρήσεις, κυρίως στον κλάδο υγείας και ασφάλισης.

Νερατζιώτισσα: Σε σημαντικό κόμβο αναδεικνύεται η φιλήσυχη περιοχή της Παναγιάς της Νερατζιώτισσας στο νοτιοδυτικό Μαρούσι, μετά τα συγκοινωνιακά έργα που πραγματοποιούνται, συνδέοντας τον Ηλεκτρικό με τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο. Κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες ανεγείρεται συγκρότημα και καταλύμματα δημοσιογραφικού χωριού για να φιλοξενήσει η πόλη του Αμαρουσίου τους δημοσιογράφους που θα κληθούν να καλύψουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Το συγκρότημα της Νερατζιώτισσας μετατρέπεται στο εμπορικό κέντρο Mall, ενώ η Ήλιδα πωλεί τις κατοικίες μέσω του ΟΕΚ. Το πρώτο απευθύνεται στα μεσαία εισοδήματα, συγκεντρώνοντας πληθώρα κόσμου, ενώ αναγγέλεται η πρόθεση κατασκευής Golden Mall, που θα απευθύνεται στα υψηλά εισοδήματα. Και ενώ οι μελέτες κατασκευής προχωρούν, απόφαση "καταπέλτης" του ΣτΕ κηρύττει παράνομους τους πολεοδομικούς όρους κατασκευής του Mall, που έρχονται σε αντίθεση με την ήπια και οικιστική δόμηση που προβλέπεται στη συγκεκριμένη περιοχή του Αμαρουσίου. Κατά κύρια ομολογία δε, προκάλεσε πλήγμα στα συνοικιακά καταστήματα του Αμαρουσίου.

Πεζόδρομος Χαλανδρίου: Ένα από τα πιο πολυσύχναστα σημεία του συγκροτήματος

Οδός Χαϋμαντά: Ο πεζόδρομος του Χαλανδρίου φημίζεται για την υπερδραστήρια αγορά καθώς συνδυάζει με επιτυχία τις ποιοτικές υπηρεσίες για όλα τα γούστα και όλες τις τσέπες, με την ευχαρίστηση ενός περιπάτου στην καρδιά της πόλης. Εντός του πεζοδρόμου συγκεντρώνονται τα καταστήματα που απευθύνονται σε υψηλά εισοδήματα, πέριξ αυτού τα εισοδήματα που στοχεύουν σε οικονομικά προϊόντα.

Οδός Ερμού: Ο πεζόδρομος Αμαρουσίου έχει ταυτιστεί από παλιά με το χαρακτηριστικό σημείο συνάντησης των βορείων προαστίων από την εποχή της λειτουργίας του Σταθμού του Σιδηροδρόμου του Αμαρουσίου. Η πιο ακριβή οδός είναι η Οδός Ερμού, με προϊόντα που απευθύνονται σε όσους κάνουν αγορές με γνώμονα την οικονομία.

Νέο Ηράκλειο: Η πλατεία του Νέου Ηρακλείου πλησίον του Σταθμού του Ηλεκτρικού φημίζεται για την πλούσια αγορά της και τα ποικίλα στέκια εστίασης πέριξ της πλατείας και της Οδού Μαρίνου Αντύπα.

Λεωφόρος Πεντέλης: Τα τελευταία χρόνια η Λεωφόρος Πεντέλης έχει καταστεί ένας ιδιαίτερα εμπορικός δρόμος, ιδίως μετά τα έργα ανάπλασης και συγκοινωνιακής σύνδεσης που έγιναν. Εμπορικά σημεία και κέντρα εστίασης φαίνεται να έλκουν πληθυσμό των βορειοανατολικών προαστίων για τις αγορές τους. Απευθύνεται στα μεσαία προς υψηλά εισοδήματα. Η εμπορικότητα όπως ήταν αναμενόμενο έχει προκαλέσει κυκλοφοριακό κορεσμό. Φαίνεται δε να καλύπτει πλήρως τις εμπορικές ανάγκες των Βριλησσιωτών που έχουν περιορίσει τις εφόδους στο Χαλάνδρι, ιδίως λόγω της κίνησης. Επιπλέον, καθόδους στην αγορά κάνουν Μελισσιώτες, Πεντελιώτες, Γαργήττιοι και κάτοικοι του Πατήματος. Παραπλήσια αναπτυξιακή πορεία φαίνεται να ακολουθεί και η Λεωφόρος Αναπαύσεως.

Πλατεία Σωτήρος, Μεταμόρφωση: Βρίσκεται απέναντι από το Δημαρχείο και το Λύκειο της πόλης. Αποτελεί χώρο συνάθροισης της νεολαίας, στις καφετέριες που υπάρχουν γύρω από την πλατεία, μέσα σε ένα καταπράσινο περιβάλλον. Εδώ διοργανώνονται αρκετά συχνά πολιτιστικές και άλλες εκδηλώσεις, ενώ αρκετά γνωστός είναι και ο Μητροπολιτικός Ναός της Μεταμόρφωσης του Χριστού, στον οποίο τελούνται πολλά μυστήρια.

Λεωφόρος Πεντέλης: Ένας από τους πιο ακριβούς Δρόμους του συγκροτήματος

Λεωφόρος Μεσογείων: Η λεωφόρος μεσογείων συγκεντρώνει πληθώρα επιχειρήσεων, κέντρων εστίασης και εμπορικών καταστημάτων.

Λεωφόρος Ειρήνης: Η λεωφόρος Ειρήνης στην Πεύκη είναι ένας ιδιαίτερα δημοφιλής προορισμός για τους κατοίκους της πόλης, ενώ η διαδημοτική συγκοινωνία κάνει ακόμη πιο εύκολη την πρόσβαση. Έργα ανάπλασης στην περιοχή προσελκύουν το ενδιαφέρον των δημοτών, ενώ απευθύνεται στα μεσαία προς χαμηλά εισοδήματα. Επίσης ένας από τους κορεσμένους κυκλοφοριακά δρόμους του συγκροτήματος.

Κόμβος Δροσιάς: Τα υπερβόρεια προάστια, λόγω των περιοριστικών κανόνων στην εμπορική ανάπτυξη, εξυπηρετούνται κατά το πλείστον από τον Κόμβο της Δροσιάς, όπου συγκεντρώνονται κέντρα εστίασης, φροντιστήρια και λοιπές δραστηριότητες, κυρίως εναλλακτικής διασκέδασης. Δειλά βήματα εμπορικής ανάπτυξης παρουσιάζουν επίσης η Άνοιξη και ο Άγιος Στέφανος.

Εθνική Οδός Αθηνών-Λαμίας: Η εθνική οδός, στο ύψος των υπερβορείων προαστίων (μετά τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις) προσελκύει πολυεθνικές επιχειρήσεις, εμπορικά κέντρα και λοιπά κέντρα εστίασης, αναδεικνύοντας ένα άλλο πρόσωπο του αυτοκινητοδρόμου ταχείας κυκλοφορίας. Στο ύψος αυτό προβλέπεται να λειτουργήσει και σταθμός του Ηλεκτρικού, κάνοντας πιο άμεση την πρόσβαση για τα γειτονικά προάστια.

Παλλήνη: Μετά το μεγάλο οικιστικό ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε από την ομάδα Β των Αθηνών για τον οικισμό της Κάντζας λόγω των συγκοινωνιακών έργων, επιχειρήσεις έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους για εγκατάσταση εμπορικών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων υγείας. Παρά ταύτα, οι πολεοδομικοί περιορισμοί είναι πολύ αυστηροί στην περιοχή και τα εμπορικά καταστήματα περιορίζονται σε τοπικό επίπεδο στο ύψος της αναπτυσσόμενης Λεωφόρου Λαυρίου μετά την ανάπλασή της. Μεγάλη εμπορική άνθιση γνωρίζει και η Λεωφόρος Μαραθώνος στο ύψος της Παλλήνης, όπου βελτιώνεται και η ποιότητα των καταστημάτων.

Επισκέψιμοι Χώροι και Φυσικό Τοπίο

Αττικό πάρκο Βριλησσίων: Έδρα του ποδηλατοδρόμου του συγκροτήματος

Τα βόρεια προάστια φημίζονται για την πληθώρα ελεύθερων χώρων, χώρων πρασίνου και τις προσπάθειες που καταβάλλονται για διατήρηση του φυσικού κάλλους, παρά τις έντονες πιέσεις αστικοποίησης που αγγίζουν πλέον τα αττικά βουνά. Στα ανατολικά εκτείνονται τα πευκοδάση του Υμηττού, στα βορειοανατολικά το πεντελικό τοπίο, στα βόρεια η Πάρνηθα και στα δυτικά οι λόφοι των Τουρκοβουνίων. Ορισμένες από τις πιο καλαίσθητες και συχνά επισκεπτόμενες πλατείες είναι η Πλατεία Πλατάνων στο Σταθμό της Κηφισιάς, η πλατεία Αριστοτέλους στους Θρακομακεδόνες, η Πλατεία Πίνδου στο Σταθμό του Αμαρουσίου, η Πλατεία Δροσοπούλου στη Φιλοθέη, Αγίας Σοφίας στο Νεό Ψυχικό, Πλατεία Αγίου Νικολάου στο Χαλάνδρι, Αναλήψεως στα Βριλήσσια και πολλές άλλες. Μερικά μόλις από τα πιο γνωστά πάρκα και άλση είναι το ιστορικό Άλσος της Κηφισιάς που φιλοξενεί παραδοσιακά την Ανθοκομική Έκθεση της πόλης, το Δάσος Συγγρού στο Μαρούσι, πραγματικός πνεύμονας πρασίνου και αναψυχής, καθώς και το Αττικό Πάρκο Βριλησσίων για ποδηλασία και αθλοπαιδιές. Η Ρεματιά του Χαλανδρίου προτείνεται για μια γρήγορη εναλλαγή από το αστικό στο φυσικό τοπίο, ενώ το Δάσος της Πάρνηθας και της Πεντέλης προσελκύουν εκδρομείς όλο το χρόνο. Το Πάρκο Μαρία Κάλλας στα Βριλήσσια συγκεντρώνει κόσμο των βορειοανατολικών προαστίων, ενώ η πόλη των Μελισσίων είναι γνωστή για τα πλούσια άλση της.

Συγκοινωνιακές Υποδομές

Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος: Συνδέει από το 1869 τα Βόρεια Προάστια με την Αθήνα και τον Πειραιά

Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος

Οι Δήμοι του συγκροτήματος, λόγω της αρχικής οικοδομικής τους φιλοσοφίας για στέγαση σε απόμακρες, δασόφυτες και ήσυχες γειτονιές μακρυά από την πόλη και το καυσαέριο είχαν εκ προθέσεως προβληματικές συγκοινωνίες και ενθάρρυναν την ευρεία χρήση του ΙΧ. Όταν άρχισαν να δημιουργούνται εστίες εργασίας, εμπορίου και στέγαση υπηρεσιών και να ελκύουν τη μεσοαστική τάξη, παρουσιάστηκε και η ανάγκη βελτίωσης των συγκοινωνιακών υποδομών. Έως τότε, το μόνο μέσο μαζικής μετακίνησης ήταν ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος που ξεκινούσε από την Κηφισιά και κατέληγε σε Αθήνα και Πειραιά.

Δημοτική Συγκοινωνία & Διαδημοτική Συγκοινωνία

Πρώτος επιχειρεί ο Δήμος Αμαρουσίου το εγχείρημα της δημοτικής συγκοινωνίας λόγω των πολλών διάσπαρτων οικισμών, μετά από σχετικό κονδύλι της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις αρχές του 2000. Το ίδιο κάνουν και οι Δήμοι Μεταμόρφωσης, Πεύκης και Νέου Ηρακλείου για την πρόσβαση στον ηλεκτρικό.

Σύστημα δημοτικής & διαδημοτικής συγκοινωνίας Βορείων Προαστίων

Το Μαρούσι συσκέπτεται συχνά με τη γειτονική Πεύκη προς επίλυση των συγκοινωνιακών τους προβλημάτων και προωθούν το εγχείρημα της Διαδημοτικής Συγκοινωνίας, ενώ η δεύτερη, μαζί τη Λυκόβρυση προτείνουν τη μελλοντική επέκταση της γραμμής 4 από Γαλάτσι προς τα σύνορά τους. Επιπλέον, η δημοτική αρχή του Αμαρουσίου μελετά συχνά πρωτοβουλίες διαδημοτικής συγκοινωνίας στο ευρύτερο συγκρότημα. Τελικά το εγχείρημα ξεκινά με συμμετοχή των Δήμων Λυκόβρυσης, Πεύκης και Αμαρουσίου, με διέλευση επί της Λεωφόρου Ειρήνης προς ενίσχυση των λεωφορείων του ΟΑΣΑ. Αυτό αποτελεί και ένα πρώτο βήμα αναπτυξιακού προσανατολισμού της Λυκόβρυσης προς τα βόρεια προάστια στα ανατολικά της.

Μετρό & Προαστιακός

Σταθμός Νερατζιωτίσσης: Σύνδεση Ηλεκτρικού και Προαστιακού

Μετά την ολοκλήρωση της γραμμής 3 του Μετρό που εξυπηρέτησε τα βορειοανατολικά προάστια και τα Μεσόγεια, δόθηκε το ερέθισμα και για άλλους Δήμους για πρόσβαση στους νέους σταθμούς. Ορισμένοι από αυτούς ήταν το Χαλάνδρι, τα Βριλήσσια, τα Μελίσσια και η Πεντέλη για το Σταθμό της Δουκίσσης Πλακεντίας. Ο Δήμος Χαλανδρίου, με την οικειοποίηση της λωρίδας του Πατήματος και με το επιχείρημα προστασίας του οικισμού από την διαμπερή κυκλοφορία απαγορεύει την πρόσβαση των οχημάτων των γειτονικών Δήμων και κάπως έτσι παγώνει το εγχείρημα των Μελισσίων και της Πεντέλης. Αντιθέτως, το Μαρούσι και το Ν. Ηράκλειο επιτρέπουν την πρόσβαση των δημοτικών λεωφορείων Μεταμόρφωσης και Πεύκης στους σταθμούς τους. Επίσης, από το 2010 λειτουργεί και ο σταθμος του Προαστιακού Σιδηροδρόμου στην Μεταμόρφωση.

Με τις νέες επεκτάσεις του Προαστικού Σιδηροδρόμου και του Ηλεκτρικού προς τη βορειοανατολική Αττική που έχει προγραμματιστεί για το 2013-2015, καθώς και η νέα κυκλική γραμμή 4 του Μετρό και τους 3 νέους σταθμούς της γραμμής 2 καθιερώνεται ένα ιδιαιτέρως προνομιακό συγκοινωνιακό καθεστώς στο συγκρότημα.

Συγκοινωνιακοί Κόμβοι ΟΑΣΑ

Κόμβος Δουκίσσης Πλακεντίας: Σύνδεση Προαστιακού & Μετρό

Σημαντικοί συγκοινωνιακοί κόβμοι λεωφορείων δημιουργούνται στους σταθμούς, όπως ο κόμβος της Δουκίσσης Πλακεντίας. Παρά ταύτα ότι η ΕΘΕΛ, αντί να αυξήσει το στόλο των λεωφορείων πραγματοποιεί μεταθέσεις από ήδη εξυπηρετούμενες γειτονιές σε νεοαναπτυχθείσες, προκαλώντας σύχγυση στους κατοίκους και αύξηση των ποσοστών χρήσης του ΙΧ. Επίσης, αδυνατεί να συνδέσει τους απομακρυσμένους σταθμούς του Προαστιακού με τις γειτονιές που καλείται να εξυπηρετήσει, προκαλώντας ελλιπή χρήση και του δευτέρου συγκοινωνιακού μέσου μαζί με τα λοιπά προβλήματα που αντιμετωπίζει. Όσον αφορά το σταθμό Χαλανδρίου έχει παρατηρηθεί αναποτελεσματική σύνδεση με το κέντρο του Δήμου και τους γειτονικούς Δήμους, τόσο σε επίπεδο δημοτικής συγκοινωνίας όσο και σε επίπεδο ΕΘΕΛ. Οι σταθμοί του Προαστιακού από την άλλη εμφανίζουν μειωμένη επισκεψιμότητα που οφείλεται σε σειρά παραγόντων.

Σύστημα Ποδηλατοδρόμων

Ποδηλατόδρομος Βορείων Προαστίων: Ένα τολμηρό εγχείρημα για τη φιλοσοφία των Αθηνών

Τα βόρεια προάστια μετά το 2004 αρχίζουν να αξιοποιούν κοινοτικά κονδύλια για δημουργία οδών ήπιας κυκλοφορίας και πεζοδρόμους, ενώ οι Δήμοι Χαλανδρίου και Βριλησσίων προωθούν συνεργαζόμενοι το σύστημα ποδηλατοδρόμων, συνδέοντας το άνω Χαλάνδρι με τον σταθμό του Χαλανδρίου και τον σταθμό της Λ. Πεντέλης με τα Άνω Βριλήσσια.

Πρόσβαση

Η πρόσβαση για τα βόρεια είναι εφικτή από ένα πλήθος λεωφόρων και αυτοκινητοδρόμων. Η πιο γνωστή είναι η λεωφόρος Κηφησίας η οποία ξεκινά από το κέντρο της Αθήνας και διαπερνά τις περισσότερες περιοχές των βόρειων προαστίων (άξονας Ψυχικού-Εκάλης). Η λεωφόρος Πεντέλης επίσης αρχίζει από το κέντρο του Χαλανδρίου και τελειώνει στα Άνω Μελίσσια περνώντας στο μεταξύ από τα Βριλήσσια και την περιοχή της Πεντέλης. Η Εθνικής οδός Αθηνών-Λαμίας καθιστά πιο εύκολη την μετακίνηση για το κέντρο για τους κατοίκους των υπέρ βόρειων προαστίων (κομμάτι Αγ. Στεφάνου, Θρακομακεδόνων, Εκάλης, Λυκόβρυσης, Δροσιάς και Διονύσου). Η πιο σύγχρονη και νεότερη είναι η Αττική οδός η οποία ξεκινά από το Λαύριο και καταλήγει στον Ασπρόπυργο. Η Αττική οδός διασχίζει τις περισσότερες περιοχές των βόρειων προαστίων καθώς περνά μέσα από το Χαλάνδρι, το Μαρούσι, την Μεταμόρφωση, τα Βριλήσσια και το Ηράκλειο. Το 2004 παραδόθηκε στην κυκλοφορία και η λεωφόρος Κύμης η οποία ξεκινά από το Ολυμπιακό στάδιο στο Μαρούσι και καταλήγει στους Θρακομακεδόνες περνώντας μέσα από το Ολυμπιακό χωριό, την Κηφισιά και το Τατόι. Επιπλέον λειτουργεί από το 2004 ο Προαστιακός σιδηρόδρομος ο οποίος διευκολύνει την πρόσβαση από την Ανατολική και Δυτική Αττική ενώ από το 19ο αιώνα λειτουργεί και ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος από τον Πειραιά έως την Κηφισιά. Ένα από τα μελλοντικά έργα είναι η κατασκευή της γραμμής 4 του μέτρο όπου θα ξεκινά από το κέντρο θα περνά στο Μαρούσι και θα τελειώνει στην εθνική οδό.

Θεσμός Ανακύκλωσης

Τα βόρεια προάστια στις αρχές της δεκαετίας του 2000 προέβησαν στη θέσπιση του θεσμού της ανακύκλωσης, προωθώντας διαδικασίες διαχωρισμού των ανακυκλώσιμων υλικών σε ειδικά σακίδια και ρίψη στους μπλε κάδους. Οι πρώτοι Δήμοι που συμμετέχουν στο εγχείρημα είναι η Φιλοθέη, το Μαρούσι, τα Βριλήσσια, το Χαλάνδρι, τα Μελίσσια, η Πεύκη, η Κηφισιά, το Ψυχικό, οι Θρακομακεδόνες, η Νέα Ερυθραία και το Νέο Ηράκλειο, ενώ αργότερα ακολουθούν και οι υπόλοιποι Δήμοι. Οι οικιστικές περιοχές είναι υποχρεωμένες να τοποθετούνται ειδικοί κάδοι απορριμμάτων Proper. Από την δεκαετία 1990 στα βόρεια προάστια συνηθίζεται ιδιωτικές εταιρείες να διαχειρίζονται τα απορρίμματα των περιοχών με στόχο καλύτερες υπηρεσίες από άλλες περιοχές.

ΚάδοςProper

Σύλλογος Προστασίας και Ανάπλασης του Πεντελικού

Το Πεντελικό Όρος: Σημείο αναφοράς του συγκροτήματος, κακοποιημένο από την οικιστική δημοφιλία της ζώνης Β

Ο ΣΠΑΠ ιδρύθηκε μετά το συντονισμό δήμων και κοινοτήτων του πεντελικού με μέλη την Κηφισιά, Ν. Ερυθραία, Μαρούσι, Μελίσσια, Βριλήσσια, Άγιος Στέφανος, Χαλάνδρι, Νέα Πεντέλη, Πεντέλη, Εκάλη, Δροσιά, Διόνυσος, Νέα Μάκρη και Άνοιξη και νεότερα μέλη Αρτέμιδα, Ραφήνα, Κρυονέρι, Γαλάτσι, Πικέρμι, Ανθούσα, Ροδόπολη, Σταμάτα και Γέρακα, με πρόεδρο του συνδέσμου των 23, το δήμαρχο Πεντέλης. Στη χρονιά που ακολουθεί η Πεντέλη και η Νέα Μάκρη πραγματοποιούν ενταντική πρωτοβουλία αναδάσωσης, πέριξ του αστικού ιστού (χαρακτηριστικός ο νεος πνεύμονας πρασίνου επί των περιφερειακών Διονύσου από την Πεντέλη έως και τη Νέα Μάκρη).

Διασκέδαση

Οι κάτοικοι των βορείων προαστίων έχουν αρκετές επιλογές όσων αφορά την διασκέδαση. Στο βόρειο μέρος και συγκεκριμένα στην Βαρυμπόμπη, την Εκάλη και το Τατόι βρίσκονται οι κλειστές λέσχες στις οποίες μέλη είναι μόνο κάτοικοι των βορείων προαστίων. Στο κεντρικό κομμάτι (Κηφισιά, Μαρούσι) βρίσκονται χλιδάτα εστιατόρια και κέντρα διασκεδάσεως τα οποία είναι ελκυστικά προς την νεολαία. Η ανατολική μεριά (Χαλάνδρι) αναπτύσεται συνεχώς χρόνια με τα χρόνια.

Κόντρα με τα δυτικά

Στις αρχές της δεκαετίας 2000 μέχρι το 2013 υπήρξε μια κόντρα ανάμεσα στους κατοίκους των βορείων προαστίων με τους κατοίκους της δυτικής πλευράς των Αθηνών. Ο λόγος ήταν διότι οι κάτοικοι ων δυτικών θεωρούσαν τους βόρειους ως πλουσιόπαιδα ενώ στην αντίθετη μεριά οι δυτικοί θεωρούσαν ότι το Μπουρνάζι και οι δυτικές συνοικίες ήταν μπασκλασαρίες και φτωχοί. Για αυτό τον λόγο βγήκαν αρκετές τηλεοπτικές σειρές όπως ο Εραστής Δυτικών Προαστίων και οι Λατρεμένοι μου γείτονες και το βιβλίο Μαμάδες Βορείων Προαστίων.

Παραπομπές

Διαδικτυακοί Τόποι Ενημέρωσης για τα Βόρεια Προάστια
Eνημέρωση για τα Βόρεια Προάστια	Φιλοθέη Press
Ενημέρωση για τα Βόρεια Προάστια	Βόρεια Προάστια.gr
Ενημέρωση για τα Βορειοδυτικά Προάστια	Εφημερίς Θέση
Εφημερίδα Χτύπος για τα βόρεια προάστια	[1]	Ενημέρωση για τα Βορειοανατολικά Προάστια	Εφημερίς Αμαρυσία
Ενημέρωση για τα Υπερβόρεια Προάστια	Θεσμός on Line
Ενημέρωση για τη Βόρεια Μεσογαία	Μαραθώνιος Αναπτυξιακή
Ενημέρωση για την Βαρυμπόμπη και τους Θρακ/νες	Εν τι πόλι
Ιστορία του Πεντελικού	Πεντελικόν Όρος
Δίκτυο Αστικών Μετακινήσεων Αττικής	Αττικό Μετρό
Δίκτυο Υπεραστικών Μετακινήσεων Αττικής	Προαστιακός
Αυτοκινητόδρομος Αττικής	Αττική Οδός
Λεωφορειογραμμές Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών	Διαδρομές Βορείων Προαστίων.pdf
Χαρακτηριστικά Δήμων & Κριτήρια Χρηματοδοτήσεων	Υπουργείο Εσωτερικών
Εργασία Χωροταξικής Ανάλυσης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας	Αττική.pdf
Εφημερίδα Ευ Ζην στην Εκάλη	Ευ Ζην στην Εκάλη

• 
  Προαστιακός
• 
  Άλσος Παπάγου
• 
  Πλατεία Μελισσίων
• 
  Ποδηλατόδρομος
• 
  Λεωφόρος Πεντέλης
• 
  Αττική Οδός
• 
  Άνω Πεύκη
• 
  Γαργηττός
• 
  Πλατεία Αμαρουσίου
• 
  Χαλάνδρι
• 
  Το Πέτρινο της Ανθούσας
• 
  Πεντέλη
• 
  Νέο Ψυχικό
• 
  Άλσος Χολαργού
• 
  Δάσος Διονύσου
• 
  ΟΑΚΑ
• 
  Ιερά Μονή Πεντέλης
• 
  Οικία Plaisance
• 
  Θρακομακεδόνες
• 
  Ηλιοβασίλεμα
• 
  Βριλήσσια

Αφίδνες   Καπανδρίτι    Μαραθώνας  Άνω Λιόσια Μπουρνάζι  Ραφήνα      Αθήνα   Παιανία    Σπάτα