Ξύλινο ταφικό ομοίωμα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
μ προστέθηκε η Κατηγορία:Ταφικά έθιμα (με το HotCat) |
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 12: | Γραμμή 12: | ||
==Μετέπειτα εξέλιξη== |
==Μετέπειτα εξέλιξη== |
||
Στη διάρκεια του Νέου Βασιλείου και κατά την Ύστερη Περίοδο (747 - 332 π.Χ.), τα ξύλινα ομοιώματα μετεξελίχθηκαν στα γνωστά ως [[Ουσάμπτι|Σάμπτι ή Ουσάμπτι]]. Τα Σάμπτι ήταν παρόμοια ταφικά ομοιώματα που προσφέρονταν στους τάφους της Αιγυπτιακής αριστοκρατίας με σκοπό να απαλλάξουν τον ιδιοκτήτη του τάφου από τον κόπο της εργασίας στη μετά θάνατον ζωή. Τα Σάμπτι έφεραν επιγραφές από το κεφάλαιο 6 του Βιβλίου των Νεκρών οι οποίες τα καθοδηγούσαν πως να εκτελέσουν τις εργασίες τους. Παρέχονταν επίσης και ομοιώματα "επιστατών" ως εγγύηση ότι τα Σάμπτι θα ολοκλήρωναν τις υποχρεώσεις τους. Τα Σάμπτι ήταν φτιαγμένα από ξύλο, πηλό, κερί, πέτρα, χαλκό, φαγεντιανή ή γυαλί. Το έθιμο εξαφανίστηκε σταδιακά κατά τη διάρκεια της Πτολεμαϊκής περιόδου (332 - 30 π.Χ.).<ref>'''^''' Shaw & Nicholson 1995, p.267</ref> |
Στη διάρκεια του Νέου Βασιλείου και κατά την Ύστερη Περίοδο (747 - 332 π.Χ.), τα ξύλινα ομοιώματα μετεξελίχθηκαν στα γνωστά ως [[Ουσάμπτι|Σάμπτι ή Ουσάμπτι]]. Τα Σάμπτι ήταν παρόμοια ταφικά ομοιώματα που προσφέρονταν στους τάφους της Αιγυπτιακής αριστοκρατίας με σκοπό να απαλλάξουν τον ιδιοκτήτη του τάφου από τον κόπο της εργασίας στη μετά θάνατον ζωή. Τα Σάμπτι έφεραν επιγραφές από το κεφάλαιο 6 του Βιβλίου των Νεκρών οι οποίες τα καθοδηγούσαν πως να εκτελέσουν τις εργασίες τους. Παρέχονταν επίσης και ομοιώματα "επιστατών" ως εγγύηση ότι τα Σάμπτι θα ολοκλήρωναν τις υποχρεώσεις τους. Τα Σάμπτι ήταν φτιαγμένα από ξύλο, πηλό, κερί, πέτρα, χαλκό, [[Φαγεντιανή (αιγυπτιακή)|φαγεντιανή]] ή γυαλί. Το έθιμο εξαφανίστηκε σταδιακά κατά τη διάρκεια της Πτολεμαϊκής περιόδου (332 - 30 π.Χ.).<ref>'''^''' Shaw & Nicholson 1995, p.267</ref> |
||
==Εικόνες== |
==Εικόνες== |
Έκδοση από την 11:20, 5 Αυγούστου 2019
Τα ξύλινα ταφικά ομοιώματα ήταν ταφικό έθιμο της αρχαίας Αιγύπτου την περίοδο του Μέσου Βασιλείου κατά την οποία κατασκευάζονταν ξύλινα ειδώλια και σύνολα για να τοποθετηθούν στους τάφους της αιγυπτιακής αριστοκρατίας. Τα ξύλινα αυτά ομοιώματα αναπαριστούσαν τις δραστηριότητες υπηρετών, αγροτών, άλλων ειδικευμένων τεχνιτών, στρατιωτών και σκηνές θρησκευτικών τελετουργιών.[1] Τα διαφόρων ειδών ομοιώματα είχαν συμβολικό χαρακτήρα και πίστευαν για αυτά πως θα επιτελούσαν τις διάφορες εργασίες προς τιμήν του νεκρού στον άλλο κόσμο.[2]
Προέλευση
Κατά την Προδυναστική (5500 - 3100 π.Χ.) και Πρώιμη Δυναστική περίοδο (3100–2686 π.Χ.) εφαρμοζόταν τo ταφικό έθιμο των ανθρωποθυσιών για να προσφέρονται στους νεκρούς βασιλείς υπηρέτες, οι οποίοι θα τους συντρόφευαν στη μεταθανάτια ζωή.[3] Στην Άβυδο και τη Σακκάρα (3100–2890 π.Χ.), στους τάφους των ηγεμόνων της 1ης Δυναστείας η πρακτική αυτή υποδηλώνεται με "βοηθητικές" ταφές κάτω από την ίδια στέγη, γύρω από τον κύριο τάφο.[4] Η πρακτική των ανθρωποθυσιών αργότερα αντικαταστάθηκε από τα ξύλινα ομοιώματα υπηρετών.[5]
Οι Αιγύπτιοι βασιλείς χρειάζονταν απαραιτήτως τους υπηρέτες τους μετά θάνατον, επειδή όλη τους τη ζωή εκείνοι τους υπηρετούσαν πιστά σε κάθε τους ανάγκη. Αυτό φαίνεται να οδήγησε στην κατασκευή μίας μεγάλης ποικιλίας ομοιωμάτων που ανακαλύφθηκαν μέσα στους τάφους αναπαριστώντας διαφόρων ειδών εργασίες.[6] Αρχικά, στους βασιλικούς τάφους προσφερόταν ένα μόνο ομοίωμα υπηρέτη, αλλά με το πέρασμα του χρόνου ο αριθμός τους αυξήθηκε, με ορισμένους να περιέχουν 365 ομοιώματα, ένα για κάθε ημέρα του έτους.[7] Επίσης, άρχισαν να εμφανίζονται ομοιώματα με σκηνικές συνθέσεις, που περιλάμβαναν ζώα και άλλα αντικείμενα.[8] Καθώς το έθιμο των ξύλινων ομοιωμάτων εξακολούθησε να υπάρχει και την περίοδο του Νέου Βασιλείου (1550 - 1069 π.Χ.), ο αριθμός τους συνέχισε να αυξάνεται. Περισσότερα από 700 ομοιώματα υποστηρίζεται ότι βρέθηκαν στον τάφο του Sety I (1294–1279 π.Χ.).[9]
Ποικιλία ομοιωμάτων
Όσο το έθιμο των ταφικών ομοιωμάτων γινόταν ολοένα και πιο δημοφιλές, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του Μέσου Βασιλείου, τόσο αυξανόταν η ποικιλία και η χρησιμότητά τους. Εκτός από τα ομοιώματα υπηρετών κατασκευάζονταν επίσης ομοιώματα αρτοποιείων, στάβλων, σιταποθηκών, βιοτεχνιών, στρατευμάτων και σκηνές θρησκευτικών τελετουργιών, με την προσθήκη εργατών, εργαλείων, όπλων και ζώων. Κάθε ομοίωμα εξυπηρετούσε διαφορετικό σκοπό στις δοξασίες των Αιγυπτίων και προσφερόταν για να εκπληρώσει τη συγκεκριμένη λειτουργία. Τα ομοιώματα σπιτιών συμπεριλαμβάνονταν για να διασφαλίσουν την ύπαρξη του νεκρού στον άλλο κόσμο. Ομοιώματα αγροτών, χειροτεχνών και μαστόρων λεγόταν ότι αύξαναν τον υλικό πλούτο του ατόμου. Εάν ο ένοικος του τάφου ήταν απαραίτητο να επιτελέσει ένα συγκεκριμένο καθήκον στον άλλο κόσμο, τότε συμπεριλαμβανόταν το αντίστοιχο ξύλινο ομοίωμα για να πραγματοποιήσει την εργασία αυτή για εκείνον. Στα ομοιώματα των ταφικών λέμβων αντικατοπτρίζονταν οι μυθολογικές δοξασίες των Αιγυπτίων ότι θα εξυπηρετούσαν το ταξίδι του νεκρού στον κάτω κόσμο.[10] Τα πιο αξιόλογα γνωστά παραδείγματα ξύλινων ομοιωμάτων προέρχονται από τον τάφο του Μεκετρέ, ενός αξιωματούχου κατά την περίοδο της 11ης Δυναστείας. Από τα ομοιώματα του τάφου του Μεκετρέ περισσότερα από τα μισά είναι ταφικές λέμβοι.[11] Τα ομοιώματα του Μεκετρέ ανακαλύφθηκαν από τον Αμερικανό Αιγυπτιολόγο Χέρμπερτ Ιούστις Ουίνλοκ στις ανασκαφές του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης Νέας Υόρκης.[12]
Μετέπειτα εξέλιξη
Στη διάρκεια του Νέου Βασιλείου και κατά την Ύστερη Περίοδο (747 - 332 π.Χ.), τα ξύλινα ομοιώματα μετεξελίχθηκαν στα γνωστά ως Σάμπτι ή Ουσάμπτι. Τα Σάμπτι ήταν παρόμοια ταφικά ομοιώματα που προσφέρονταν στους τάφους της Αιγυπτιακής αριστοκρατίας με σκοπό να απαλλάξουν τον ιδιοκτήτη του τάφου από τον κόπο της εργασίας στη μετά θάνατον ζωή. Τα Σάμπτι έφεραν επιγραφές από το κεφάλαιο 6 του Βιβλίου των Νεκρών οι οποίες τα καθοδηγούσαν πως να εκτελέσουν τις εργασίες τους. Παρέχονταν επίσης και ομοιώματα "επιστατών" ως εγγύηση ότι τα Σάμπτι θα ολοκλήρωναν τις υποχρεώσεις τους. Τα Σάμπτι ήταν φτιαγμένα από ξύλο, πηλό, κερί, πέτρα, χαλκό, φαγεντιανή ή γυαλί. Το έθιμο εξαφανίστηκε σταδιακά κατά τη διάρκεια της Πτολεμαϊκής περιόδου (332 - 30 π.Χ.).[13]
Εικόνες
-
Ξύλινο ομοίωμα ζυθοποιείου από την περίοδο του Μέσου Βασιλείου. Αιγυπτιακό Μουσείο Rosicrucian.΄Άνδρες ασχολούνται με τη ζύμωση και την εμφιάλωση μπύρας. Ένας όρθιος γραφέας με την πινακίδα κάτω από τον ώμο, επιβλέπει.
-
Αιγυπτιακό Μουσείο Βερολίνου. Ξύλινο ομοίωμα από τη Νεκρόπολη της Σακκάρα. Χρονολογείται στην περίοδο του Μέσου Βασιλείου. Σκηνές παρασκευής ψωμιού και μπύρας.
-
Ομοίωμα γονατιστής ανδρικής μορφής που ζυμώνει. Βρέθηκε στη Σακκάρα και βρίσκεται στο Εθνικό Μουσείο της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο.
-
Ομοίωμα που αναπαριστά σκηνή άροσης με γεωργό και δύο βόδια. Βρίσκεται στο Μουσείο Roemer - Pelizaeus, Χίλντεσχαϊμ.
-
Ξύλινα ομοιώματα πομπής στρατιωτών από τον τάφο του Djehutynakht, νομάρχη της Ερμούπολης (Μέσο Βασίλειο). Ενταφιάστηκε στην περιοχή Deir El Bersha (τάφος 10Α) μαζί με μία από τις μεγαλύτερες συλλογές ταφικών ομοιωμάτων. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται 55 ομοιώματα λέμβων ως συνοδεία στο μετά θάνατον ταξίδι. Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης.
-
Ξύλινο ομοίωμα με άνδρες που μεταφέρουν προσφορές, από τον τάφο του Djehutynakht, νομάρχη της Ερμούπολης (Μέσο Βασίλειο). Ενταφιάστηκε στην περιοχή Deir El Bersha (τάφος 10Α) μαζί με μία από τις μεγαλύτερες συλλογές ταφικών ομοιωμάτων. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται 55 ομοιώματα λέμβων ως συνοδεία στο μετά θάνατον ταξίδι. Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης.
-
Ξύλινο ομοίωμα λέμβου με κωπηλάτες, με σκηνή προετοιμασίας φαγητού. Από τον τάφο του Μεκετρέ. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης Νέας Υόρκης.
-
Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης Νέας Υόρκης. Ξύλινο ομοίωμα από τον τάφο του Μεκετρέ. Απεικονίζεται πομπή ταφικών προσφορών. Η μορφή που προπορεύεται κρατά λιβανιστήρι, ενώ επάνω στον αριστερό ώμο μεταφέρει ένα τελετουργικό αγγείο. Πίσω του, ένας άνδρας μεταφέρει επάνω στο κεφάλι του ένα δίσκο με μία στοίβα διπλωμένων υφασμάτων. Ακολουθούν δύο γυναίκες που κρατούν στο δεξί τους χέρι από μία πάπια. Στο κεφάλι τους φέρουν από ένα καλάθι. Μέσα στο καλάθι της γυναίκας που προηγείται διακρίνονται κωνικού σχήματος ψωμιά και δύο σφραγισμένα δοχεία μπύρας.
-
Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης Νέας Υόρκης. Ξύλινα ομοιώματα από τον τάφο του Μεκετρέ. Απεικονίζεται σκηνή παρασκευής ψωμιού. Ο καθιστός άνδρας στο κέντρο πλάθει το ζυμάρι. Στα δεξιά, ένας άνδρας κάθεται μπροστά από ένα φούρνο, επιβλέποντας το ψήσιμο του ψωμιού. Στα αριστερά της εικόνας, δύο γυναίκες αποθηκεύουν τα ψημένα καρβέλια μέσα σε δύο μεγάλα καλάθια.
-
Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης. Ξύλινο ομοίωμα από τον τάφο του Μεκετρέ στις Θήβες. Σε γειτονικούς χώρους απεικονίζεται σκηνή παρασκευής ψωμιού και μπύρας. Στα ξύλινα ομοιώματα η αρτοποίία και η ζυθοποιία είναι δύο ασχολίες που παρουσιάζονται στον ίδιο χώρο, επειδή πρόκειται για προϊόντα που έχουν κοινό το βασικό συστατικό τους, δηλαδή τα σιτηρά που καλλιεργούσαν οι Αιγύπτιοι στις απέραντες πεδιάδες γύρω από τον ζωοδόχο Νείλο.
-
Χίλντεσχαϊμ, Μουσείο Roemer - Pelizaeus. Ξύλινο ταφικό ομοίωμα σιταποθήκης (11η Δυναστεία, Μέσο Βασίλειο). Βρέθηκε στην Asyut. Στο εσωτερικό μίας αποθήκης, εργάτες αποθηκεύουν σιτηρά, στοιβαγμένα σε σακιά. Ο άνδρας που στέκεται όρθιος και παρατηρεί, συγκρατώντας μία πινακίδα κάτω από τον αριστερό του ώμο, είναι ένας γραφέας. Η καταγραφή και αποθήκευση των αγροτικών προϊόντων ήταν ζωτικής σημασίας για τους αρχαίους Αιγύπτιους, ώστε να αποφεύγονται οι περίοδοι σιτοδείας. Οι γραφείς ήταν άτομα με υψηλή κοινωνική θέση και κύρος στην αιγυπτιακή κοινωνία και βρίσκονταν στον άμεσο περίγυρο των Φαραώ, ως έμπιστοι υπάλληλοί τους.
-
Ξύλινο ομοίωμα ταφικής λέμβου (Μέσο Βασίλειο) από την Αιγυπτιακή συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, Αθηνών. Στον αρχαίο κόσμο υπήρχε η συνήθεια να χρησιμοποιούνται λέμβοι ως κτερίσματα, επειδή πίστευαν ότι εξυπηρετούν τους νεκρούς στο ταξίδι τους προς τον άλλο κόσμο.
-
Ξύλινο ταφικό ομοίωμα που αναπαριστά πομπή Νούβιων στρατιωτών. Προέρχεται από τον τάφο του Φαραώ Μεντουχοτέπ Β΄στο Ντέιρ ελ-Μπαχάρι. Μουσείο Αιγυπτιακών Αρχαιοτήτων Καΐρου.
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Wooden tomb model της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες). |
Παραπομπές
- ↑ Kathryn A. Bard, Steven Blake Shubert, Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt, pp.266f, Routledge, 1999.
- ↑ ^ Bard & Shubert 1999, pp.266f.
- ↑ Ian Shaw & Paul Nicholson, The British Museum Dictionary of Ancient Egypt, p.134, 1995, British Museum Press
- ↑ ^ Shaw & Nicholson 1995, p.134
- ↑ ^ Shaw & Nicholson 1995, p.134
- ↑ ^ "Ancient Egypt: Funerary Objects", Kibbutz Reshafim, n.p., [cited 9 Dec. 2014]. Online: http://www.reshafim.org.il/ad/egypt/funerary_practices/funerary_objects.
- ↑ Shaw & Nicholson 1995, p.266
- ↑ Kibbutz Reshafim, n.p.
- ↑ Shaw & Nicholson 1995, p.266
- ↑ Kibbutz Reshafim, n.p.
- ↑ The British Museum, "Wooden model of a granary with figures", The British Museum, n.p., [cited 9 Dec. 2014].
- ↑ Winlock, Herbert Eustis, "Models of daily life in ancient Egypt : from the tomb of Meket-Rēʻ at Thebes", Cambridge : Published for the Metropolitan Museum of Art by Harvard University Press (1955), Digital Collection: Metropolitan Museum of Art Publications.
- ↑ ^ Shaw & Nicholson 1995, p.267
Δείτε επίσης
- Roehrig, Catharine H., "Life along the Nile, Three Egyptians of Ancient Thebes", The Metropolitan Museum of Art Bulletin, v. 60, no. 1 (Summer, 2002).
- Βικιπαίδεια, Μεκετρέ
- Βικιπαίδεια, Τάφος του Μεκετρέ στις Θήβες Αιγύπτου