Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
Ο '''Μιχαήλ Ζ΄''' ο ''παραπινάκης'' (περ. [[1050]] – [[1090]]) από τη [[Δυναστεία των Δουκών]], ήταν [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινός αυτοκράτορας]] από το [[1071]] μέχρι το [[1078]]. Όταν παραιτήθηκε έγινε μητροπολίτης Εφέσου.

{{Infobox Royalty
{{Infobox Royalty
|όνομα = Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας
|όνομα = Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας
Γραμμή 32: Γραμμή 30:
|υπογραφή =
|υπογραφή =
}}
}}
Ο '''Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας''' ή '''Μιχαήλ Παραπινάκης''' ([[Κωνσταντινούπολη]], περί το [[1050]] – [[1090]]) ήταν [[Κατάλογος Βυζαντινών αυτοκρατόρων|Βυζαντινός αυτοκράτορας]] ([[1071]] - [[1078]]) από την [[Δυναστεία των Δουκών]], κατόπιν παραιτήθηκε και έγινε για λίγο Μητροπολίτης Εφέσου.


==Βασιλεία Ρωμανού Διογένη==
==Η ενθρόνιση==
Ήταν πρωτότοκος γιος του αυτοκράτορα [[Κωνσταντίνος Ι΄|Κωνσταντίνου Ι΄ Δούκα]] ([[1059]]-[[1067]]) και της [[Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα|Ευδοκίας Μακρεμβολίτισσας]]. Νήπιο σχεδόν στέφθηκε συμβασιλέας από τον πατέρα του και μερικούς μήνες μετά, δεκαετής περίπου τον διαδέχθηκε, όταν εκείνος απεβίωσε τον Μάιο του [[1067]]. Η Ευδοκία μετά από λίγο παντρεύτηκε το στρατηγό [[Ρωμανός Δ΄|Ρωμανό Δ΄ Διογένη]], οπότε τον Ιανουάριο του [[1068]] παρέδωσε τη βασιλική αρχή στον νέο της σύζυγο.


Ο Μιχαήλ Ζ΄ ήταν πρωτότοκος γιος του αυτοκράτορα [[Κωνσταντίνος Ι΄|Κωνσταντίνου Ι΄ Δούκα]] και της [[Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα|Ευδοκίας Μακρεμβολίτισσας]].<ref>Dumbarton Oaks 1973, σ. 779</ref> Στέφτηκε σε νηπιακή ηλικία Συμβασιλέας με τον πατέρα του λίγο πριν γεννηθεί ο μικρότερος αδελφός του [[Κωνστάντιος Δούκας]] (1059), διαδέχτηκε τον πατέρα του τον Μάιο του 1067 σε ηλικία 17 ετών υπό την κηδεμονία της μητέρας του. Έδειξε ελάχιστο ενδιαφέρον για την πολιτική, την πραγματική εξουσία είχαν η μητέρα του και ο πανίσχυρος θείος του [[Καίσαρας]] [[Ιωάννης Δούκας (καίσαρ)|Ιωάννης Δούκας]].<ref>Dumbarton Oaks 1973, σ. 780</ref> Η Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα παρά τους όρκους που είχε δώσει στον σύζυγο της να μην ξαναπαντρευτεί παντρεύτηκε τον εξέχοντα στρατηγό Ρωμανό Δ΄ Διογένη και τον ανέβασε στον θρόνο τον Ιανουάριο του 1068. Ο [[Ρωμανός Δ΄ Διογένης]] κυβέρνησε την [[Βυζαντινή αυτοκρατορία]] την τριετία (1068 - 1071) σαν Συναυτοκράτορας και κηδεμόνας με τους τρεις θετούς γιους του : Μιχαήλ Ζ΄, [[Ανδρόνικος Δούκας (συναυτοκράτορας)|Ανδρόνικο]] και Κωνστάντιο.<ref>Dumbarton Oaks 1973, σ. 785</ref>
Το φθινόπωρο του [[1071]], όταν έγινε γνωστό ότι οι Τούρκοι αιχμαλώτισαν τον Αυτοκράτορα Ρωμανό Δ΄, οι φίλοι του Δούκα -πρωτοστατούντος του Καίσαρα [[Ιωάννης Δούκας (καίσαρ)|Ιωάννη Δούκα]]- αναγόρευσαν αυτοκράτορα τον Μιχαήλ Ζ΄ και εξόρισαν την Ευδοκία στο [[μοναστήρι της Πιπερούς]], που η ίδια είχε ιδρύσει στην [[Προποντίδα]]· εκεί δια της βίας εκάρη μοναχή. Στο μεταξύ ο Ρωμανός Δ΄, που είχε ελευθερωθεί από τον [[σουλτάνος|Σουλτάνο]] [[Άλπ Αρσλάν]], επέστρεφε στην Κωνσταντινούπολη. Τότε ο Μιχαήλ Ζ΄, που θορυβήθηκε, εξαπέστειλε στρατεύματα, τα οποία συνέλαβαν τον Ρωμανό Δ΄ και τον τύφλωσαν.


==Άνοδος στον θρόνο==
==Πρώτες αποφάσεις==
Ο Μιχαήλ Ζ΄, αναλαμβάνοντας την Αρχή, προσέλαβε ως [[Λογοθέτης|λογοθέτη των δρόμων]] τον [[ευνούχος|ευνούχο]] Νικηφόρο (''Νικηφορίτζη''), ο οποίος απομάκρυνε από τα ανάκτορα όλους τους συγγενείς και φίλους του Αυτοκράτορα. Είχε καταστεί πανίσχυρος κυβερνήτης με αδικίες και καταχρήσεις. Έφθασε να πουλά στο λαό τον σίτο ενός μεδίμνου, ελλιπή «παρά πινακίω», εξ ου και το προσωνύμιο του Μιχαήλ Ζ΄ «ο παραπινάκης».


Ο Ρωμανός Διογένης ηττήθηκε τον Αύγουστο του 1071 στην [[Μάχη του Μαντζικέρτ]] από τον [[Σελτζούκοι|Σελτζούκο]] Σουλτάνο [[Αλπ Αρσλάν]] και αιχμαλωτίστηκε οκτώ μέρες.<ref>Norwich 1993, σ. 353</ref> Οι εχθροί του από την [[Δυναστεία των Δουκών]] απέκτησαν ταυτόχρονα την πρωτοβουλία των κινήσεων, ο θείος του Ιωάννης Δούκας και ο [[Μιχαήλ Ψελλός]] ανέλαβαν την πρωτοβουλία να τον ανεβάσουν στον θρόνο.<ref>Norwich 1993, σ. 355</ref> Οι συνωμότες αδιαφόρησαν πλήρως στις τιμές που έδωσε ο Αλπ Αρσλάν στον Ρωμανό Διογένη με αποτέλεσμα την γρήγορη απελευθέρωση του. Ο Ρωμανός Δ΄ Διογένης ανακηρύχτηκε έκπτωτος, η δεύτερη σύζυγος του και μητέρα του Μιχαήλ Ευδοκία κλείστηκε με την βία σε μοναστήρι και ο Μιχαήλ στέφτηκε νέος Βυζαντινός αυτοκράτορας ως Μιχαήλ Ζ΄ (24 Οκτωβρίου 1071). Ο Ρωμανός Δ΄ επέστρεψε, η συμπεριφορά του θείου του Μιχαήλ Ζ΄ Καίσαρα Ιωάννη Δούκα ήταν εξαιρετικά βίαιη και άτιμη απέναντι στον πρώην αυτοκράτορα, τον τύφλωσε και τον έστειλε εξορία, πέθανε λίγο αργότερα από τα τραύματα του.<ref>Norwich 1993, σ. 355</ref>
==Σημαντικά προβλήματα στη θητεία του==
Στη σιτοδεία και τον λιμό που ενέσκηψαν, ήρθε να προστεθεί και η επιδρομή των Τούρκων, που θεώρησαν άκυρες τις συνομολογηθείσες συμφωνίες με τον Ρωμανό Δ΄ και, αφού εισέβαλλαν στη [[Μικρά Ασία]], κατέλαβαν τις εκεί περιοχές. Τον ίδιο καιρό συνέβη και η ανταρσία του Φράγκου Ουρσελίου, η επανάσταση της [[Βουλγαρία]]ς, η επιδρομή των Χρωβατών ([[Κροάτες|Κροατών]]) στην [[Ιλλυρία]] και των [[Νορμανδοί|Νορμανδών]] στην [[κάτω Ιταλία]], οι οποίοι στη συνέχεια στράφηκαν στα [[Αλβανία|Αλβανικά]] παράλια. Εναντίον αυτών εστάλη ο στρατηγός [[Δαμιανός Δαλασσηνός]], ο οποίος ηττήθηκε κατά κράτος από τους Βουλγάρους και τους συμμάχους τους [[Σέρβοι|Σέρβους]]. Αποσταλείς στη συνέχεια ο στρατηγός [[Νικηφόρος Βρυέννιος]], κατόρθωσε να καθυποτάξει τους Βουλγάρους και να εκδιώξει τους Χρωβάτες, τους Σέρβους και τους Νορμανδούς, ειρηνεύοντας τις περιοχές εκείνες. Νέες όμως θύελλες εξερράγησαν.


==Ανίκανη διακυβέρνηση==
⚫
Ο στρατηγός Νέστωρ στη Δρίστρια (σημερ. [[Σιλίστρια]]) της Βουλγαρίας, δυσαρεστηθείς για την αργοπορία της μισθοδοσίας του και του στρατού του, απαίτησε τη καθαίρεση του Νικηφορίτζη. Όταν ο Μιχαήλ Ζ΄ αρνήθηκε, ο Νέστωρ στασίασε, προσλαμβάνοντας για συμμάχους του τους [[Πατσινάκες]] ή Πετσενέγκες και έφθασε στα προάστια της [[Κωνσταντινούπολη]]ς, όπου οι κάτοικοι πέθαιναν σωρηδόν από τον λοιμό, μένοντας άταφοι.


Με την άνοδο στον θρόνο βρισκόταν πλήρως εξαρτημένος από τον θείο του Ιωάννη Δούκα και τον Μιχαήλ Ψελλό αλλά σύντομα τους παραμέρισε και οι σχέσεις του με τον Μιχαήλ Ψελλό περιορίστηκαν σε Ακαδημαϊκά θέματα. Ο ευνούχος [[Νικηφορίτζης]] διορίστηκε [[Λογοθέτης]] και ανέλαβε την πραγματική εξουσία, σύντομα ο Νικηφορίτζης έγινε μισητός στον λαό χάρη στις καταχρήσεις του, την πολυτελή ζωή και την υψηλή φορολογία. Σαν αυτοκράτορας περιστοιχίστηκε με ανίκανους αξιωματούχους που προχώρησαν σε κατασχέσεις περιουσιών, απαλλοτρίωσαν ακόμα και την εκκλησιαστική περιουσία. Ο στρατός ήταν έτοιμος να επαναστατήσει, οι [[Νορμανδοί]] και ο [[Ροβέρτος Γυισκάρδος]] κατέλαβαν το [[Μπάρι]] (1071), το τελευταίο οχυρό των Βυζαντινών στην [[Ιταλία]].
==Εγκατάλειψη του θρόνου==
Την ίδια εποχή ακολούθησαν μεγάλες επαναστάσεις στα [[Βαλκάνια]], οι [[Βούλγαροι]] ήταν έτοιμοι να αναστήσουν ξανά την αυτοκρατορία τους και οι [[Κροάτες]] επαναστάτησαν στην [[Ιλλυρία]].<ref>Norwich 1993, σ. 359</ref> Ο στρατηγός [[Δαμιανός Δαλασσηνός]] που απεστάλη πρώτος να τους αντιμετωπίσει ηττήθηκε κατά κράτος από τους Βουλγάρους και τους συμμάχους τους [[Σέρβοι|Σέρβους]]. Ο στρατηγός [[Νικηφόρος Βρυέννιος]] κατόρθωσε να καθυποτάξει τους Βουλγάρους και να εκδιώξει τους Χρωβάτες, τους Σέρβους και τους Νορμανδούς, ειρηνεύοντας τις περιοχές εκείνες αλλά στάθηκε ανίκανος να αποκαταστήσει τα παλιά σύνορα.
⚫
Μπροστά σε αυτές τις συμφορές ο Μιχαήλ Ζ΄ παρέμεινε ανάλγητος και προχώρησε στην καθαίρεση του δαφνοστεφή στρατηγού Νικηφόρου Βρυέννιου και του στρατηγού Βασιλάκιου. Τότε ο Βρυέννιος στασίασε και αναγορεύθηκε «αυτοκράτορας πασών των επαρχιών από Δυρραχίου μέχρι Αδριανουπόλεως» και αυτής της Κωνσταντινουπόλεως. Επίσης στασίασε και ο στρατηγός [[Νικηφόρος Βοτανειάτης]] από τη [[Μικρά Ασία]], που έφθασε στη [[Χαλκηδόνα]] και στη [[Ουσκουντάρ|Χρυσόπολη]] κυριεύοντας τα στενά του [[Βόσπορος|Βοσπόρου]]. Τότε εξερράγη λαϊκή εξέγερση: πρόκριτοι και λαός πήραν τα όπλα την [[Κυριακή του Λαζάρου]] [[1078]], επιτέθηκαν στη Φρουρά των ανακτόρων, αιχμαλώτισαν τον Μιχαήλ Ζ΄ και τελικά εξανάγκασαν αυτόν και την αυτοκράτειρα Μαρία να καρούν μοναχοί. Τη μεθεπομένη εισήλθε στη πόλη επευφημούμενος ο νέος Αυτοκράτορας [[Νικηφόρος Γ΄ Βοτανειάτης]].


⚫
Ο στρατηγός Νέστωρ στην Σιλίστρια της Βουλγαρίας δυσαρεστηθείς για την αργοπορία της μισθοδοσίας του και του στρατού του απαίτησε τη καθαίρεση του Νικηφορίτζη. Όταν ο Μιχαήλ Ζ΄ αρνήθηκε ο Νέστωρ στασίασε, προσλαμβάνοντας για συμμάχους του τους Πατσινάκες ή Πετσενέγκες έφθασε στα προάστια της Κωνσταντινούπολης, οι κάτοικοι πέθαιναν σωρηδόν από τον λοιμό μένοντας άταφοι.
Μετά από κάποιο χρόνο ο Μιχαήλ Ζ΄ προεχειρίσθη μητροπολίτης Εφέσου, αλλά μεταμεληθείς επέστρεψε στη [[μονή Στουδίου]], κατ' άλλους στη [[Μονή του Μανουήλ]] (1071 -1078), όπου παρέμεινε μέχρι το θάνατό του. Ο Μιχαήλ Ζ΄ από το γάμο του με τη Μαρία απέκτησε ένα γιο, τον πορφυρογέννητο Κωνσταντίνο, τον οποίο σε μικρή ηλικία μνήστευσε με την κόρη του Νορμανδού ηγεμόνα της Κάτω Ιταλίας, [[Ροβέρτος Γυισκάρδος|Ροβέρτου Γισκάρδου]], αλλά μετά ο αρραβώνας λύθηκε. Ο [[Αλέξιος Α΄ Κομνηνός]] ανεβαίνοντας στο θρόνο το [[1081]], μνήστευσε τον Κωνσταντίνο με τη κόρη του,[[Άννα Κομνηνή]]. Από αυτό λαμβάνοντας αφορμή ο [[Ροβέρτος Γυισκάρδος]] επιχείρησε το [[1081]] την κατά της [[Βυζαντινή αυτοκρατορία|Ρωμανίας]] μεγάλη εκστρατεία των Νορμανδών.
Στη σιτοδεία και τον λιμό που ενέσκηψαν ήρθε να προστεθεί και η επιδρομή των Σελτζούκων που θεώρησαν άκυρες τις συμφωνίες με τον Ρωμανό Δ΄ λόγω της άθλιας μεταχείρισης που του έδειξαν, εισέβαλαν στη [[Μικρά Ασία]] και κατέλαβαν τις γύρω περιοχές. Ο Μιχαήλ Ζ΄ έστειλε εναντίον τους νέο στρατό με αρχηγό τον [[Ισαάκιος Κομνηνός (αδελφός Αλεξίου Α΄)|Ισαάκιο Κομνηνό]] μεγαλύτερο αδελφό του μελλοντικού αυτοκράτορα [[Αλέξιος Α΄ Κομνηνός|Αλεξίου Α΄ Κομνηνού.]] Ο στρατός ηττήθηκε και ο Ισαάκιος Κομνηνός συνελήφθη αιχμάλωτος των Σελτζούκων (1073), ελευθερώθηκε την επόμενη χρονιά με την καταβολή λύτρων.<ref>Finlay 1854, σ. 52</ref>

==Η εξέγερση των μισθοφόρων==

Τα προβλήματα έγιναν μεγαλύτερα όταν εξεγέρθηκαν οι [[Νορμανδοί]] μισθοφόροι με αρχηγό τον Ουρσέλ ντε Μπαγιέλ και προσπάθησαν να δημιουργήσουν ένα ανεξάρτητο βασίλειο στην Ανατολή <ref>Finlay, σελ. 52</ref><ref name="Norwich, σελ. 360">Norwich, σελ. 360</ref>.
Ο Μιχαήλ Ζ΄ έστειλε εναντίον των μισθοφόρων νέο στρατό με αρχηγό τον θείο του Καίσαρα Ιωάννη Δούκα, οι δύο στρατοί συναντήθηκαν στο Δορύλαιο κοντά στη γέφυρα του ποταμού Ζομπί, ήταν μία από τις γραμμές επικοινωνίας ανάμεσα στην Κωνσταντινούπολη και τις επαρχίες της Μικράς Ασίας. Οι Βυζαντινοί ηττήθηκαν και ο Καίσαρας συνελήφθη αιχμάλωτος των μισθοφόρων μαζί με τον γιο του [[Ανδρόνικος Δούκας (εξάδελφος Μιχαήλ Ζ΄)|Ανδρόνικο]].<ref name="Finley, σελ. 53">Finley, σελ. 53</ref> Οι Φράγκοι μισθοφόροι στη συνέχεια προχώρησαν στις ακτές του Βοσπόρου, υπό τον νεότερο γιο του Ιωάννη Κωνσταντίνο και διαλύθηκαν. Ο Ουρσέλ ντε Μπαγιέλ αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τον αιχμάλωτο Καίσαρα στα σχέδια του, του πρότεινε να ανατρέψουν, να τυφλώσουν τον ανεψιό του και να ανεβάσει τον ίδιο αυτοκράτορα, ο Ιωάννης Δούκας συμφώνησε και βάδισαν στην Κωνσταντινούπολη.<ref name="Finley, σελ. 53">Finley, σελ. 53</ref>.
Ο Μιχαήλ Ζ΄ και η κυβέρνηση του μπροστά στο αδιέξοδο αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν τις κατακτήσεις των Σελτζούκων στην Μικρά Ασία και να αναζητήσουν την συμμαχία τους. Ο Μιχαήλ έστειλε νέο στρατό εναντίον του θείου του και των μισθοφόρων με αρχηγό τον Αλέξιο Κομνηνό, ο Σουλτάνος [[Μαλίκ Σαχ Α΄]] γιος του Αλπ Αρσλάν έστειλε ενισχύσεις, οι Βυζαντινοί νίκησαν τους μισθοφόρους και συνέλαβαν τον αποστάτη Ιωάννη Δούκα (1074).<ref>Norwich 1993, σ. 360</ref>

==Ανατροπή==

Μπροστά σε αυτές τις συμφορές ο Μιχαήλ Ζ΄ παρέμεινε ανάλγητος και προχώρησε στην καθαίρεση του νικητή στρατηγού Νικηφόρου Βρυέννιου και του στρατηγού Βασιλάκιου.
Οι αποτυχίες προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις στους υπηκόους του, έφτασαν στο αποκορύφωμα όταν έγινε υποτίμηση του νομίσματος, η πράξη αυτή του έδωσε το προσωνύμιο ''"Παραπινάκης"'' που μεταφράζεται ''"ελλιπής παρά ένα πινάκιο"''. Ο στρατηγός [[Νικηφόρος Βρυέννιος ο Πρεσβύτερος]] στασίασε στα [[Βαλκάνια]] και ο στρατηγός Νικηφόρος Βοτανειάτης στασίασε ταυτόχρονα στην Μικρά Ασία (1078).<ref>Norwich 1993, σ. 360</ref> Ο Νικηφόρος Βρυέννιος αναγορεύτηκε ''"«αυτοκράτορας πασών των επαρχιών από Δυρραχίου μέχρι Αδριανουπόλεως» και αυτής της Κωνσταντινουπόλεως"''.

⚫
Ο Βοτανειάτης, έφτασε στη [[Χαλκηδόνα]] και στη [[Ουσκουντάρ|Χρυσόπολη]] κυριεύοντας τα στενά του [[Βόσπορος|Βοσπόρου]], κέρδισε την υποστήριξη των Σελτζούκων και έφτασε πρώτος στην Κωνσταντινούπολη. Τότε εξερράγη λαϊκή εξέγερση, πρόκριτοι και λαός πήραν τα όπλα την [[Κυριακή του Λαζάρου]] επιτέθηκαν στη Φρουρά των ανακτόρων, αιχμαλώτισαν τον Μιχαήλ Ζ΄ και τελικά εξανάγκασαν αυτόν και την αυτοκράτειρα Μαρία να καρούν μοναχοί (31 Μαρτίου 1078). Τη μεθεπομένη εισήλθε στη πόλη επευφημούμενος ο νέος Αυτοκράτορας [[Νικηφόρος Γ΄ Βοτανειάτης]].
Ο Μιχαήλ Ζ΄ αποσύρθηκε στην [[Μονή Στουδίου]], αργότερα έγινε Μητροπολίτης Εφέσου, επέστρεψε ξανά στη Μονή Στουδίου, κατ΄ άλλους στη [[Τέμενος Κεφελί|Μονή του Μανουήλ]] και πέθανε στην Κωνσταντινούπολη γύρω στο 1090.<ref>Norwich 1993, σ. 361</ref><ref>Kazhdan 1991, σ. 1366</ref>
==Αποστολή στην Κίνα==

Λίγο πριν από την παραίτηση του ο Μιχαήλ Ζ΄ έστειλε αποστολή στην [[Δυναστεία Σονγκ]] στην [[Κίνα]] ακολουθώντας την παράδοση παλιότερων Βυζαντινών αποστολών στην [[Δυναστεία Τανγκ]].<ref>https://sourcebooks.fordham.edu/eastasia/romchin1.asp</ref> Ο Κινέζος ιστορικός Μα Ντουάνλιν (1245–1322) στο έργο ''"Ιστορία του Σόνγκ"'' παρέχει την πληροφορία ότι έφτασε στην Κίνα τον Νοέμβριο του 1081 την εποχή του αυτοκράτορα Σενζόνγκ του Σόνγκ (1067 - 1085) Βυζαντινή αποστολή του αυτοκράτορα Μιχαήλ Ζ΄ Παραπινάκη.<ref>Fuat Sezgin; Carl Ehrig-Eggert; Amawi Mazen; E. Neubauer (1996), σ.25</ref><ref>https://sourcebooks.fordham.edu/eastasia/romchin1.asp</ref> Ο Μα Ντουάνλιν γράφει ότι η Βυζαντινή αποστολή έστειλε δώρα στον Κινέζο αυτοκράτορα της δυναστείας των Σονγκ σαμαρωμένα άλογα, σπαθιά και μαργαριτάρια.<ref>https://sourcebooks.fordham.edu/eastasia/romchin1.asp</ref>


==Οικογένεια==
==Οικογένεια==

Ο Μιχαήλ Ζ΄ νυμφεύτηκε τη [[Μαρία της Αλανίας|Μάρθα (Μαρία) των Βαγρατιδών]], κόρη του [[Βαγράτ Δ΄ της Γεωργίας]]. Επειδή η μητέρα της Μπορένα της Αλανίας, ήταν αδελφή του Ντουργκουλέλ ηγεμόνα των Αλανών, οι πηγές την αναφέρουν ως "Μαρία η Αλανή". Είχε τέκνο:
Ο Μιχαήλ Ζ΄ νυμφεύτηκε τη [[Μαρία της Αλανίας]], κόρη του [[Βαγράτ Δ΄ της Γεωργίας]]. Επειδή η μητέρα της Μπορένα της Αλανίας, ήταν αδελφή του Ντουργκουλέλ ηγεμόνα των Αλανών, οι πηγές την αναφέρουν ως "Μαρία η Αλανή". Είχε τέκνο:
* [[Κωνσταντίνος Δούκας (γιος Μιχαήλ Ζ΄)|Κωνσταντίνος]] ο ''πορφυρογέννητος'' 1074-π. 1095.

*[[Κωνσταντίνος Δούκας (γιος Μιχαήλ Ζ΄)|Κωνσταντίνος]] ο ''Πορφυρογέννητος'' 1074 - περί το 1095., σε μικρή ηλικία αρραβωνιάστηκε την κόρη του Νορμανδού ηγεμόνα της Κάτω Ιταλίας [[Ροβέρτος Γυισκάρδος|Ροβέρτου Γυισκάρδου]], αλλά μετά ο αρραβώνας διαλύθηκε. Ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός ανεβαίνοντας στον θρόνο (1081) αρραβώνιασε τον Κωνσταντίνο με την μικρή κόρη του [[Άννα Κομνηνή]]. Ο Ροβέρτος Γυισκάρδος εξοργισμένος από την εξέλιξη των γεγονότων ξεκίνησε την μεγάλη Νορμανδική εκστρατεία απέναντι στην [[Βυζαντινή αυτοκρατορία]].


==Νομίσματα==
==Νομίσματα==

[[File:NomismaMikaelVIIDoukas.jpg|thumb|Χρυσό ιστάμενο του Μιχαήλ Ζ΄Δούκα]]
[[File:NomismaMikaelVIIDoukas.jpg|thumb|Χρυσό ιστάμενο του Μιχαήλ Ζ΄Δούκα]]
Κατά την περίοδο της βασιλείας του κυκλοφόρησαν [[Ιστάμενον|ιστάμενα]] και τεταρτηρά από [[Χρυσός|χρυσό]] ή ήλεκτρο, αργυρά ολόκληρα ή στα 2/3 ή στο 1/3 του [[Μιλιαρήσιο|μιλιαρησίου]] και χάλκινες [[Φόλλις|φόλλεις]]. Τα μη καθαρά χρυσά φανερώνουν την κατάπτωση της οικονομίας. Το ''ιστάμενον'' έχει την προτομή του γενειοφόρου Μιχαήλ Ζ΄ με στέμμα και ''λώρο'', που κρατά το ''λάβαρο'' στο δεξί χέρι και σταυροφόρο σφαίρα στο αριστερό. Επιγραφή +ΜΙΧΑΗΛ ΒΑCIΛ[ΕΥC] Ο Δ[OYKAC].<ref>David R. Sear, Byzantine coins & their values, Seaby Ltd., 2nd edition 1996</ref>
Κατά την περίοδο της βασιλείας του κυκλοφόρησαν [[Ιστάμενον|ιστάμενα]] και τεταρτηρά από [[Χρυσός|χρυσό]] ή ήλεκτρο, αργυρά ολόκληρα ή στα 2/3 ή στο 1/3 του [[Μιλιαρήσιο|μιλιαρησίου]] και χάλκινες [[Φόλλις|φόλλεις]]. Τα μη καθαρά χρυσά φανερώνουν την κατάπτωση της οικονομίας. Το ''ιστάμενον'' έχει την προτομή του γενειοφόρου Μιχαήλ Ζ΄ με στέμμα και ''λώρο'', που κρατά το ''λάβαρο'' στο δεξί χέρι και σταυροφόρο σφαίρα στο αριστερό. Επιγραφή +ΜΙΧΑΗΛ ΒΑCIΛ[ΕΥC] Ο Δ[OYKAC].<ref>David R. Sear, Byzantine coins & their values, Seaby Ltd., 2nd edition 1996</ref>


== Παραπομπές ==
==Παραπομπές==
<references />
<references />


== Πηγές ==
==Πηγές==

{{Commonscat}}
* «Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου» τομ. 13ος, σελ. 680.
*«Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου» τομ. 13ος, σελ. 680.
*Dumbarton Oaks (1973), Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection: Leo III to Nicephorus Iii, 717–1081 see also Dumbarton Oaks, "Michael VII Doukas (1071–1078)", God's Regents on Earth: A Thousand Years of Byzantine Imperial Seals
*Finlay, George (1854), History of the Byzantine and Greek Empires from 1057–1453, 2, William Blackwood & Sons
*Kazhdan, Alexander, ed. (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press.
*Norwich, John Julius (1993), Byzantium: The Apogee, Penguin.
*Treadgold, Warren (1997), A History of the Byzantine State and Society, Stanford University Press.
*Garland, Linda (1999), Byzantine Empresses: Women and Power in Byzantium AD 527–1204, Routledge.
*Polemis, Demetrios I. (1968), The Doukai: A Contribution to Byzantine Prosopography, London

{{Ενσωμάτωση κειμένου|en|Michael VII Doukas}}


{{clear}}
{{clear}}

Έκδοση από την 07:08, 13 Ιουνίου 2019

Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας
ΜΙΧΑΗΛ ΕΝ ΧΩ ΠΙΣΤΟC ΒΑCΙΛΕΥC ΡΩΜΑΙΩΝ Ο ΔΟΥΚΑC
Περίοδος1071 - 1078
ΠροκάτοχοςΡωμανός Δ΄ Διογένης
ΔιάδοχοςΝικηφόρος Γ΄ Βοτανειάτης
Γέννηση1050
Θάνατος1090
ΣύζυγοςΜαρία Αλανή (Μάρθα-Μαρία Μπαγκρατιόνι)
ΕπίγονοιΚωνσταντίνος πορφυρογέννητος
Οίκοςτων Δουκών
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας ή Μιχαήλ Παραπινάκης (Κωνσταντινούπολη, περί το 1050 – 1090) ήταν Βυζαντινός αυτοκράτορας (1071 - 1078) από την Δυναστεία των Δουκών, κατόπιν παραιτήθηκε και έγινε για λίγο Μητροπολίτης Εφέσου.

Βασιλεία Ρωμανού Διογένη

Ο Μιχαήλ Ζ΄ ήταν πρωτότοκος γιος του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ι΄ Δούκα και της Ευδοκίας Μακρεμβολίτισσας.[1] Στέφτηκε σε νηπιακή ηλικία Συμβασιλέας με τον πατέρα του λίγο πριν γεννηθεί ο μικρότερος αδελφός του Κωνστάντιος Δούκας (1059), διαδέχτηκε τον πατέρα του τον Μάιο του 1067 σε ηλικία 17 ετών υπό την κηδεμονία της μητέρας του. Έδειξε ελάχιστο ενδιαφέρον για την πολιτική, την πραγματική εξουσία είχαν η μητέρα του και ο πανίσχυρος θείος του Καίσαρας Ιωάννης Δούκας.[2] Η Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα παρά τους όρκους που είχε δώσει στον σύζυγο της να μην ξαναπαντρευτεί παντρεύτηκε τον εξέχοντα στρατηγό Ρωμανό Δ΄ Διογένη και τον ανέβασε στον θρόνο τον Ιανουάριο του 1068. Ο Ρωμανός Δ΄ Διογένης κυβέρνησε την Βυζαντινή αυτοκρατορία την τριετία (1068 - 1071) σαν Συναυτοκράτορας και κηδεμόνας με τους τρεις θετούς γιους του : Μιχαήλ Ζ΄, Ανδρόνικο και Κωνστάντιο.[3]

Άνοδος στον θρόνο

Ο Ρωμανός Διογένης ηττήθηκε τον Αύγουστο του 1071 στην Μάχη του Μαντζικέρτ από τον Σελτζούκο Σουλτάνο Αλπ Αρσλάν και αιχμαλωτίστηκε οκτώ μέρες.[4] Οι εχθροί του από την Δυναστεία των Δουκών απέκτησαν ταυτόχρονα την πρωτοβουλία των κινήσεων, ο θείος του Ιωάννης Δούκας και ο Μιχαήλ Ψελλός ανέλαβαν την πρωτοβουλία να τον ανεβάσουν στον θρόνο.[5] Οι συνωμότες αδιαφόρησαν πλήρως στις τιμές που έδωσε ο Αλπ Αρσλάν στον Ρωμανό Διογένη με αποτέλεσμα την γρήγορη απελευθέρωση του. Ο Ρωμανός Δ΄ Διογένης ανακηρύχτηκε έκπτωτος, η δεύτερη σύζυγος του και μητέρα του Μιχαήλ Ευδοκία κλείστηκε με την βία σε μοναστήρι και ο Μιχαήλ στέφτηκε νέος Βυζαντινός αυτοκράτορας ως Μιχαήλ Ζ΄ (24 Οκτωβρίου 1071). Ο Ρωμανός Δ΄ επέστρεψε, η συμπεριφορά του θείου του Μιχαήλ Ζ΄ Καίσαρα Ιωάννη Δούκα ήταν εξαιρετικά βίαιη και άτιμη απέναντι στον πρώην αυτοκράτορα, τον τύφλωσε και τον έστειλε εξορία, πέθανε λίγο αργότερα από τα τραύματα του.[6]

Ανίκανη διακυβέρνηση

Με την άνοδο στον θρόνο βρισκόταν πλήρως εξαρτημένος από τον θείο του Ιωάννη Δούκα και τον Μιχαήλ Ψελλό αλλά σύντομα τους παραμέρισε και οι σχέσεις του με τον Μιχαήλ Ψελλό περιορίστηκαν σε Ακαδημαϊκά θέματα. Ο ευνούχος Νικηφορίτζης διορίστηκε Λογοθέτης και ανέλαβε την πραγματική εξουσία, σύντομα ο Νικηφορίτζης έγινε μισητός στον λαό χάρη στις καταχρήσεις του, την πολυτελή ζωή και την υψηλή φορολογία. Σαν αυτοκράτορας περιστοιχίστηκε με ανίκανους αξιωματούχους που προχώρησαν σε κατασχέσεις περιουσιών, απαλλοτρίωσαν ακόμα και την εκκλησιαστική περιουσία. Ο στρατός ήταν έτοιμος να επαναστατήσει, οι Νορμανδοί και ο Ροβέρτος Γυισκάρδος κατέλαβαν το Μπάρι (1071), το τελευταίο οχυρό των Βυζαντινών στην Ιταλία. Την ίδια εποχή ακολούθησαν μεγάλες επαναστάσεις στα Βαλκάνια, οι Βούλγαροι ήταν έτοιμοι να αναστήσουν ξανά την αυτοκρατορία τους και οι Κροάτες επαναστάτησαν στην Ιλλυρία.[7] Ο στρατηγός Δαμιανός Δαλασσηνός που απεστάλη πρώτος να τους αντιμετωπίσει ηττήθηκε κατά κράτος από τους Βουλγάρους και τους συμμάχους τους Σέρβους. Ο στρατηγός Νικηφόρος Βρυέννιος κατόρθωσε να καθυποτάξει τους Βουλγάρους και να εκδιώξει τους Χρωβάτες, τους Σέρβους και τους Νορμανδούς, ειρηνεύοντας τις περιοχές εκείνες αλλά στάθηκε ανίκανος να αποκαταστήσει τα παλιά σύνορα.

Ο στρατηγός Νέστωρ στην Σιλίστρια της Βουλγαρίας δυσαρεστηθείς για την αργοπορία της μισθοδοσίας του και του στρατού του απαίτησε τη καθαίρεση του Νικηφορίτζη. Όταν ο Μιχαήλ Ζ΄ αρνήθηκε ο Νέστωρ στασίασε, προσλαμβάνοντας για συμμάχους του τους Πατσινάκες ή Πετσενέγκες έφθασε στα προάστια της Κωνσταντινούπολης, οι κάτοικοι πέθαιναν σωρηδόν από τον λοιμό μένοντας άταφοι. Στη σιτοδεία και τον λιμό που ενέσκηψαν ήρθε να προστεθεί και η επιδρομή των Σελτζούκων που θεώρησαν άκυρες τις συμφωνίες με τον Ρωμανό Δ΄ λόγω της άθλιας μεταχείρισης που του έδειξαν, εισέβαλαν στη Μικρά Ασία και κατέλαβαν τις γύρω περιοχές. Ο Μιχαήλ Ζ΄ έστειλε εναντίον τους νέο στρατό με αρχηγό τον Ισαάκιο Κομνηνό μεγαλύτερο αδελφό του μελλοντικού αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄ Κομνηνού. Ο στρατός ηττήθηκε και ο Ισαάκιος Κομνηνός συνελήφθη αιχμάλωτος των Σελτζούκων (1073), ελευθερώθηκε την επόμενη χρονιά με την καταβολή λύτρων.[8]

Η εξέγερση των μισθοφόρων

Τα προβλήματα έγιναν μεγαλύτερα όταν εξεγέρθηκαν οι Νορμανδοί μισθοφόροι με αρχηγό τον Ουρσέλ ντε Μπαγιέλ και προσπάθησαν να δημιουργήσουν ένα ανεξάρτητο βασίλειο στην Ανατολή [9][10]. Ο Μιχαήλ Ζ΄ έστειλε εναντίον των μισθοφόρων νέο στρατό με αρχηγό τον θείο του Καίσαρα Ιωάννη Δούκα, οι δύο στρατοί συναντήθηκαν στο Δορύλαιο κοντά στη γέφυρα του ποταμού Ζομπί, ήταν μία από τις γραμμές επικοινωνίας ανάμεσα στην Κωνσταντινούπολη και τις επαρχίες της Μικράς Ασίας. Οι Βυζαντινοί ηττήθηκαν και ο Καίσαρας συνελήφθη αιχμάλωτος των μισθοφόρων μαζί με τον γιο του Ανδρόνικο.[11] Οι Φράγκοι μισθοφόροι στη συνέχεια προχώρησαν στις ακτές του Βοσπόρου, υπό τον νεότερο γιο του Ιωάννη Κωνσταντίνο και διαλύθηκαν. Ο Ουρσέλ ντε Μπαγιέλ αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τον αιχμάλωτο Καίσαρα στα σχέδια του, του πρότεινε να ανατρέψουν, να τυφλώσουν τον ανεψιό του και να ανεβάσει τον ίδιο αυτοκράτορα, ο Ιωάννης Δούκας συμφώνησε και βάδισαν στην Κωνσταντινούπολη.[11]. Ο Μιχαήλ Ζ΄ και η κυβέρνηση του μπροστά στο αδιέξοδο αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν τις κατακτήσεις των Σελτζούκων στην Μικρά Ασία και να αναζητήσουν την συμμαχία τους. Ο Μιχαήλ έστειλε νέο στρατό εναντίον του θείου του και των μισθοφόρων με αρχηγό τον Αλέξιο Κομνηνό, ο Σουλτάνος Μαλίκ Σαχ Α΄ γιος του Αλπ Αρσλάν έστειλε ενισχύσεις, οι Βυζαντινοί νίκησαν τους μισθοφόρους και συνέλαβαν τον αποστάτη Ιωάννη Δούκα (1074).[12]

Ανατροπή

Μπροστά σε αυτές τις συμφορές ο Μιχαήλ Ζ΄ παρέμεινε ανάλγητος και προχώρησε στην καθαίρεση του νικητή στρατηγού Νικηφόρου Βρυέννιου και του στρατηγού Βασιλάκιου. Οι αποτυχίες προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις στους υπηκόους του, έφτασαν στο αποκορύφωμα όταν έγινε υποτίμηση του νομίσματος, η πράξη αυτή του έδωσε το προσωνύμιο "Παραπινάκης" που μεταφράζεται "ελλιπής παρά ένα πινάκιο". Ο στρατηγός Νικηφόρος Βρυέννιος ο Πρεσβύτερος στασίασε στα Βαλκάνια και ο στρατηγός Νικηφόρος Βοτανειάτης στασίασε ταυτόχρονα στην Μικρά Ασία (1078).[13] Ο Νικηφόρος Βρυέννιος αναγορεύτηκε "«αυτοκράτορας πασών των επαρχιών από Δυρραχίου μέχρι Αδριανουπόλεως» και αυτής της Κωνσταντινουπόλεως".

Ο Βοτανειάτης, έφτασε στη Χαλκηδόνα και στη Χρυσόπολη κυριεύοντας τα στενά του Βοσπόρου, κέρδισε την υποστήριξη των Σελτζούκων και έφτασε πρώτος στην Κωνσταντινούπολη. Τότε εξερράγη λαϊκή εξέγερση, πρόκριτοι και λαός πήραν τα όπλα την Κυριακή του Λαζάρου επιτέθηκαν στη Φρουρά των ανακτόρων, αιχμαλώτισαν τον Μιχαήλ Ζ΄ και τελικά εξανάγκασαν αυτόν και την αυτοκράτειρα Μαρία να καρούν μοναχοί (31 Μαρτίου 1078). Τη μεθεπομένη εισήλθε στη πόλη επευφημούμενος ο νέος Αυτοκράτορας Νικηφόρος Γ΄ Βοτανειάτης. Ο Μιχαήλ Ζ΄ αποσύρθηκε στην Μονή Στουδίου, αργότερα έγινε Μητροπολίτης Εφέσου, επέστρεψε ξανά στη Μονή Στουδίου, κατ΄ άλλους στη Μονή του Μανουήλ και πέθανε στην Κωνσταντινούπολη γύρω στο 1090.[14][15]

Αποστολή στην Κίνα

Λίγο πριν από την παραίτηση του ο Μιχαήλ Ζ΄ έστειλε αποστολή στην Δυναστεία Σονγκ στην Κίνα ακολουθώντας την παράδοση παλιότερων Βυζαντινών αποστολών στην Δυναστεία Τανγκ.[16] Ο Κινέζος ιστορικός Μα Ντουάνλιν (1245–1322) στο έργο "Ιστορία του Σόνγκ" παρέχει την πληροφορία ότι έφτασε στην Κίνα τον Νοέμβριο του 1081 την εποχή του αυτοκράτορα Σενζόνγκ του Σόνγκ (1067 - 1085) Βυζαντινή αποστολή του αυτοκράτορα Μιχαήλ Ζ΄ Παραπινάκη.[17][18] Ο Μα Ντουάνλιν γράφει ότι η Βυζαντινή αποστολή έστειλε δώρα στον Κινέζο αυτοκράτορα της δυναστείας των Σονγκ σαμαρωμένα άλογα, σπαθιά και μαργαριτάρια.[19]

Οικογένεια

Ο Μιχαήλ Ζ΄ νυμφεύτηκε τη Μαρία της Αλανίας, κόρη του Βαγράτ Δ΄ της Γεωργίας. Επειδή η μητέρα της Μπορένα της Αλανίας, ήταν αδελφή του Ντουργκουλέλ ηγεμόνα των Αλανών, οι πηγές την αναφέρουν ως "Μαρία η Αλανή". Είχε τέκνο:

  • Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος 1074 - περί το 1095., σε μικρή ηλικία αρραβωνιάστηκε την κόρη του Νορμανδού ηγεμόνα της Κάτω Ιταλίας Ροβέρτου Γυισκάρδου, αλλά μετά ο αρραβώνας διαλύθηκε. Ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός ανεβαίνοντας στον θρόνο (1081) αρραβώνιασε τον Κωνσταντίνο με την μικρή κόρη του Άννα Κομνηνή. Ο Ροβέρτος Γυισκάρδος εξοργισμένος από την εξέλιξη των γεγονότων ξεκίνησε την μεγάλη Νορμανδική εκστρατεία απέναντι στην Βυζαντινή αυτοκρατορία.

Νομίσματα

Χρυσό ιστάμενο του Μιχαήλ Ζ΄Δούκα

Κατά την περίοδο της βασιλείας του κυκλοφόρησαν ιστάμενα και τεταρτηρά από χρυσό ή ήλεκτρο, αργυρά ολόκληρα ή στα 2/3 ή στο 1/3 του μιλιαρησίου και χάλκινες φόλλεις. Τα μη καθαρά χρυσά φανερώνουν την κατάπτωση της οικονομίας. Το ιστάμενον έχει την προτομή του γενειοφόρου Μιχαήλ Ζ΄ με στέμμα και λώρο, που κρατά το λάβαρο στο δεξί χέρι και σταυροφόρο σφαίρα στο αριστερό. Επιγραφή +ΜΙΧΑΗΛ ΒΑCIΛ[ΕΥC] Ο Δ[OYKAC].[20]

Παραπομπές

  1. ↑ Dumbarton Oaks 1973, σ. 779
  2. ↑ Dumbarton Oaks 1973, σ. 780
  3. ↑ Dumbarton Oaks 1973, σ. 785
  4. ↑ Norwich 1993, σ. 353
  5. ↑ Norwich 1993, σ. 355
  6. ↑ Norwich 1993, σ. 355
  7. ↑ Norwich 1993, σ. 359
  8. ↑ Finlay 1854, σ. 52
  9. ↑ Finlay, σελ. 52
  10. ↑ Norwich, σελ. 360
  11. ↑ 11,0 11,1 Finley, σελ. 53
  12. ↑ Norwich 1993, σ. 360
  13. ↑ Norwich 1993, σ. 360
  14. ↑ Norwich 1993, σ. 361
  15. ↑ Kazhdan 1991, σ. 1366
  16. ↑ https://sourcebooks.fordham.edu/eastasia/romchin1.asp
  17. ↑ Fuat Sezgin; Carl Ehrig-Eggert; Amawi Mazen; E. Neubauer (1996), σ.25
  18. ↑ https://sourcebooks.fordham.edu/eastasia/romchin1.asp
  19. ↑ https://sourcebooks.fordham.edu/eastasia/romchin1.asp
  20. ↑ David R. Sear, Byzantine coins & their values, Seaby Ltd., 2nd edition 1996

Πηγές

  • «Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου» τομ. 13ος, σελ. 680.
  • Dumbarton Oaks (1973), Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection: Leo III to Nicephorus Iii, 717–1081 see also Dumbarton Oaks, "Michael VII Doukas (1071–1078)", God's Regents on Earth: A Thousand Years of Byzantine Imperial Seals
  • Finlay, George (1854), History of the Byzantine and Greek Empires from 1057–1453, 2, William Blackwood & Sons
  • Kazhdan, Alexander, ed. (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press.
  • Norwich, John Julius (1993), Byzantium: The Apogee, Penguin.
  • Treadgold, Warren (1997), A History of the Byzantine State and Society, Stanford University Press.
  • Garland, Linda (1999), Byzantine Empresses: Women and Power in Byzantium AD 527–1204, Routledge.
  • Polemis, Demetrios I. (1968), The Doukai: A Contribution to Byzantine Prosopography, London
CC-BY-SA
Μετάφραση 		Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Michael VII Doukas της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).
Προηγούμενος
Ρωμανός Δ΄ Διογένης 		Αυτοκράτορας του Βυζαντίου
 Επόμενος
Νικηφόρος Γ΄ Βοτανειάτης
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μιχαήλ_Ζ΄_Δούκας&oldid=7577530"