Καρστική πηγή: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά

← Προηγούμενη διαφορά Επόμενη διαφορά →

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε

ΟπτικήΚώδικας wiki

Ενδογραμμικά

Έκδοση από την 07:21, 20 Απριλίου 2019

Στη γεωλογία ο όρος καρστική πηγή αναφέρεται στην υδάτινη πηγή (εκροή υπογείων υδάτων) που αποτελεί μέρος ενός καρστικού υδρολογικού συστήματος ^[1], του γεωλογικού συστήματος εκείνου δηλαδή που διαμορφώθηκε από τη διάλυση πετρωμάτων, όπως ασβεστόλιθος, δολομίτης και γύψος και χαρακτηρίζεται από καταβόθρες, σπηλιές και υπόγεια αποστραγγιστικά συστήματα ^[2].

Ιδιότητες καρστικών πηγών

Το διοξείδιο του άνθρακα (CO₂), όταν είναι ενσωματωμένο στo νερό (π.χ. βρόχινο νερό) διαλύει χημικά τον ανθρακικό βράχο. Εκεί που δεν υφίσταται επιφανειακή στράγγιση, το νερό διαπερνά το έδαφος σχηματίζοντας έτσι τις χαρακτηριστική γεωλογική καρστικη μορφολογία του.

Σε ορεινές περιοχές, π.χ. στην Πελοπόννησο, αναπτύχθηκαν Οροπέδια: επιφάνεια χωρίς αποστράγγιση (κλειστές γεωλογικές Λεκάνες). Η έλλειψη νερού για άρδευση καλύφθηκε με πηγάδια και καρστικές πηγές.

Σε χρόνια με έντονη βροχόπτωση και σήμερα ακόμα πλημμυρίζουν τα εδάφη ή και καλύπτονται τελείως από λίμνες που σχηματίζονται.

Παλιές καταβόθρες και οι υπόγειοι σωλήνες τους αποστραγγίζουν το νερό, εκτός και αν η διαδικασία επιβραδύνεται από συντρίμμια.

Σε υδρογεωλογικά σημεία σε μεγάλη απόσταση θα αναδύεται το νερό ξανά ως καρστικη πηγή. Σε μορφολογίες διαφορετικές από την οροπέδια η ελλιπής διαθεσιμότητα επιφανειακών υδάτων είναι παρόμοιο πρόβλημα.

Το βρόχινο νερό, όταν είναι εμπλουτισμένο με φυσικό διοξείδιο του άνθρακα (CO₂), διαβρώνει με χημικό τρόπο τους ανθρακικούς βράχους.

Οι ανοίγματα στα βράχια διευρύνονται και συνδέονται με δίκτυο υδατίνων αγωγών που φτάνουν μέχρι και σε μέγεθος σπηλιάς.

Μεγαλύτερες ποσότητες νερού διεισδύουν ταχύτερα σε καρστικο υδροφόρο ορίζοντα. Έτσι o φυσικός καθαρισμός μέσω φιλτραρίσματος μειώνεται δραστικά.

Μια πολύ αρνητική ιδιότητα των καρστικών πηγών είναι η δυνητικά προβληματική ποιότητα του νερού τους. Όταν το νερό της βροχής διέρχεται μέσα από τον ασβεστόλιθο, μολύνει πιθανώς το πόσιμο νερό. Το νερό άρδευσης επιβαρύνεται από ευτροφισμό (νιτρικά και φωσφορικά, κυρίως από λιπάσματα και απορρυπαντικά).

Η απόδοση νερού σε καρστικές πηγές έχει μεγάλες διακυμάνσεις ανάλογα με την βροχόπτωση.

Καρστικές πηγές στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα ο καρστικές πηγές καλύπτει περίπου το 30 %.^[3] Τα ανθρακικά πετρώματα κυριαρχούν προπαντός τη στην Πελοπόννησο, τη Μακεδονία, τη Στερεά Ελλάδα και τη Κρήτη. Η κατανομή των καρστικών πηγών στην Ελλάδα έχει ως εξής : 125 στην Πελοπόννησο, 98 στην Στερεάς Ελλάδας, 95 στην Μακεδονία, 44 στην Κρήτη.^[4]

Στην Ελλάδα το καρστικό νερό είναι σκληρό ή και πολύ σκληρό (βαρύ φορτίο ορυκτών και ανθρακικιού ασβεστίου ή ανθρακικού μαγνησίου). Παρά το φορτία ρύπανσης (δείτε επίσης παρακάτω), η Ελλάδα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό για το πόσιμο νερό από τις καρστικές πηγές. Το 24% ή σε αριθμό 129 πηγές, ήταν ανεκμετάλλευτες την περίοδο 1978 – 1986, εκ των οποίων 62 ανήκουν στο παράκτιο καρστικό σύστημα και αυτές εξακολουθούν να μένουν ανεκμετάλλευτες.“^[5] Το 34% χρησιμοποιείται για άρδευση. Το 41% χρησιμοποιείται για πόσιμο νερό και αρδευση, 10% αποκλειστικά για πόσιμο νερό.^[6] Υπάρχουν καρστικές πηγές στην επιφάνεια και ακόμη και σε ποτάμια, σε λίμνες, στην Ακτή και στην Υφαλοκρηπίδα.

Το 10-15% της χερσαίας επιφάνειας όλων των ηπείρων είναι σημαντικά υπολείμματα ανθρακικών.
"Αργόν Πεδίον", Οροπέδιο που αναφέρεται από τον Παυσανία το βιβλίο του „Ἑλλάδος Περιήγησις“, περ. 175. Μέρος της οροπέδιος της Τρίπολης (Νεστάνη Αρκαδίας polje)
Το νέρο από δύο οροπέδια: Στυμφαλία και οροπέδιο της σκοτεινής-Αλέα Αργολίδας. Επιβεβαιώθηκε χρωματίζοντας και παρακολουθώντας τα νερά
…“τις περισσότερες καρστικές πηγές στο παράκτιο σύστημα έιναι εξακολουθούν να μένουν ανεκμετάλλευτες“…
Καρστική πηγή σε χωριό Αλωνίσταινα Αρκαδίας σε 1150 μέτρα στην δασώδη υψηλή οροσειρά Μαίναλο (άφθονες πηγές και βρύσες)

Παραπομπές

↑ Whittow, John (1984). Dictionary of Physical Geography. London: Penguin, 1984, p. 291. (ISBN 0-14-051094-X).
↑ What is Karst, University of Texas at Austin
↑ General characteristics and classification of karst aquifers in Greece. K. Voudouris, N. Kazakis. Review of the Bulgarian Geological Society, Vol. 79,3, 2018,p. 159
↑ Καρστικές Πηγές Στην Ελλάδας. Αποτήπωση και αξιολόγηση με τι χρήση γεωγραφικού συστήματος πληροφοριών. Ι. Ομππετσανοφ, Ι. Κοημαντακις, Σ. Σταματακη. NTUA, Athens, School of Mining and Metallurgy, paper 2004, p. 7
↑ NTUA χαρτί, σελ. 18
↑ NTUA χαρτί, σελ. 19

Βιβλιογραφία

General characteristics and classification of karst aquifers in Greece. K. Voudouris, N. Kazakis. Review of the Bulgarian Geological Society, Vol. 79,3, 2018
Kallioras, A., P. Marinos. Water resources assessment and management of karst aquifer systems in Greece. Environmental Earth Science., 74, 2015.
Καρστικές Πηγές Στην Ελλάδας. Αποτήπωση και αξιολόγηση με τι χρήση γεωγραφικού συστήματος πληροφοριών. Ι. Ομππετσανοφ, Ι. Κοημαντακις, Σ. Σταματακη. NTUA, Athens, School of Mining and Metallurgy, paper 2004

Δείτε επίσης

Αργολικός κόλπος

Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης

Λεκάνη απορροής

Οροπέδιο Λασιθίου

Αυτό το λήμμα σχετικά με τη Γεωλογία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Καρστικές πηγές στην Ελαδδα

[1] Whittow, John (1984). Dictionary of Physical Geography. London: Penguin, 1984, p. 291. (ISBN 0-14-051094-X).

[2] What is Karst, University of Texas at Austin

[3] General characteristics and classification of karst aquifers in Greece. K. Voudouris, N. Kazakis. Review of the Bulgarian Geological Society, Vol. 79,3, 2018,p. 159

[4] Καρστικές Πηγές Στην Ελλάδας. Αποτήπωση και αξιολόγηση με τι χρήση γεωγραφικού συστήματος πληροφοριών. Ι. Ομππετσανοφ, Ι. Κοημαντακις, Σ. Σταματακη. NTUA, Athens, School of Mining and Metallurgy, paper 2004, p. 7

[5] NTUA χαρτί, σελ. 18

[6] NTUA χαρτί, σελ. 19

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Γραμμή 8: / Γραμμή 8: @@
 [[Αρχείο:Karst-spring-Kefalari_Argolis_Greece.jpg|thumb|[[Πελοπόννησος]], Αργολις, κοντά σε [[Αργολικός κόλπος]]. Νερό από τα βουνά της Αρκαδίας: Η πηγή έιναι άγια από τα 2000 χρόνια]]
-Στη [[γεωλογία]] 0 όρος '''καρστική πηγή''' αναφέρεται στην [[υδάτινη πηγή]] (εκροή υπογείων υδάτων)  που αποτελεί μέρος ενός καρστικού υδρολογικού συστήματος  <ref>Whittow, John (1984). ''Dictionary of Physical Geography''. London: Penguin, 1984, p. 291. {{ISBN|0-14-051094-X}}.</ref>, του γεωλογικού συστήματος εκείνου δηλαδή που διαμορφώθηκε από τη διάλυση  πετρωμάτων, όπως [[ασβεστόλιθος]], [[δολομίτης]] και [[γύψος]] και χαρακτηρίζεται από [[Καταβόθρα|καταβόθρες]], σπηλιές και υπόγεια αποστραγγιστικά συστήματα <ref>[https://web.archive.org/web/20060516002856/http://www.esi.utexas.edu/outreach/caves/karst.php What is Karst, University of Texas at Austin]</ref>.
+Στη [[γεωλογία]] ο όρος '''καρστική πηγή''' αναφέρεται στην [[υδάτινη πηγή]] (εκροή υπογείων υδάτων)  που αποτελεί μέρος ενός καρστικού υδρολογικού συστήματος  <ref>Whittow, John (1984). ''Dictionary of Physical Geography''. London: Penguin, 1984, p. 291. {{ISBN|0-14-051094-X}}.</ref>, του γεωλογικού συστήματος εκείνου δηλαδή που διαμορφώθηκε από τη διάλυση  πετρωμάτων, όπως [[ασβεστόλιθος]], [[δολομίτης]] και [[γύψος]] και χαρακτηρίζεται από [[Καταβόθρα|καταβόθρες]], σπηλιές και υπόγεια αποστραγγιστικά συστήματα <ref>[https://web.archive.org/web/20060516002856/http://www.esi.utexas.edu/outreach/caves/karst.php What is Karst, University of Texas at Austin]</ref>.
+==Ιδιότητες καρστικών πηγών==
-==Καρστικές πηγές Στην Ελλάδα ==
+Το [[διοξείδιο του άνθρακα]] (CO<sub>2</sub>), όταν είναι ενσωματωμένο στo νερό (π.χ. βρόχινο νερό) διαλύει χημικά τον ανθρακικό βράχο. Εκεί που δεν υφίσταται επιφανειακή στράγγιση, το νερό διαπερνά το έδαφος σχηματίζοντας έτσι τις χαρακτηριστική γεωλογική καρστικη μορφολογία του.
-Στην Ελλάδα ο καρστ (μορφολογία και υδροφορέα σε ασβεστόλιθο, δoλομίτη και [[Μάρμαρο|μαρμάρινα]] ιζήματα) καλύπτει περίπου το 30 %.<ref>General characteristics and classification of karst aquifers in Greece. K. Voudouris, N. Kazakis. Review of the Bulgarian Geological Society, Vol. 79,3, 2018,p. 159</ref> Στην Ελλάδα τα ανθρακικά πετρώματα κυριαρχούν προπαντός τη στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]], τη Μακεδονία, τη [[Στερεά Ελλάδα]] και τη [[Κρήτη]]. Η διανομή τών καρστικών πηγών στην Ελλάδα έχει ως εξής : 125 στην Πελοπόννησο, 98 στην Στερεάς Ελλάδας, 95 στην Μακεδονία, 44 στην Κρήτη.<ref>Καρστικές Πηγές Στην Ελλάδας. Αποτήπωση και αξιολόγηση με τι χρήση γεωγραφικού συστήματος πληροφοριών. Ι. Ομππετσανοφ,  Ι. Κοημαντακις,  Σ. Σταματακη. NTUA, Athens, School of Mining and Metallurgy, paper 2004, p. 7</ref>
+Σε ορεινές περιοχές, π.χ. στην Πελοπόννησο, αναπτύχθηκαν [[Οροπέδιο|Οροπέδια]]: επιφάνεια χωρίς αποστράγγιση (κλειστές γεωλογικές Λεκάνες). Η έλλειψη νερού για άρδευση καλύφθηκε με πηγάδια και καρστικές πηγές.
-Στην Ελλάδα το καρστικό νερό έναι σκληρό ή και πολύ σκληρό (βαρύ φορτίο ορυκτών και [[Ανθρακικό ασβέστιο|ανθρακικιού ασβεστίου]] ή [[Ανθρακικό μαγνήσιο|ανθρακικού μαγνησίου]]). Παρά το φορτία ρύπανσης (δείτε επίσης παρακάτω), η Ελλάδα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό για το πόσιμο νερό από τις καρστικές πηγές. „24% ή σε αριθμό 129 πηγές, ήταν ανεκμετάλλευτες την περίοδο 1978 – 1986, εκ των οποίων 62 ανήκουν στο παράκτιο καρστικό σύστημα και αυτές εξακολουθούν να μένουν ανεκμετάλλευτες.“<ref>NTUA χαρτί, σελ. 18</ref> Το 34% χρησιμοποιείται για άρδευση. Το 41% χρησιμοποιείται για πόσιμο νερό και αρδευση, 10% αποκλειστικά για πόσιμο νερό.<ref>NTUA χαρτί, σελ. 19</ref> Υπάρχουν καρστικές πηγές στην επιφάνεια και ακόμη και σε ποτάμια, σε λιμνές, στην [[Ακτή]] και στην [[Υφαλοκρηπίδα]].
-==κές ιδιότητες καρστικών πηγών==
-Το [[Διοξείδιο του άνθρακα|dιοξείδιο του άνθρακα]] (CO<sub>2</sub>), όταν είναι ενσωματωμένο στo νερό (π.χ. βρόχινο νερό) διαλύειχημικά τον ανθρακικό βράχο. Εκεί που δεν υφίσταται επιφανειακή στράγγιση, το νερό διαπερνά το έδαφος σχηματίζοντας έτσι τις χαρακτηριστικές καρστικές μορφώσεις του.
-Σε ορεινές περιοχές, π.χ. στην Πελοπόννησο, αναπτύχθηκαν [[Οροπέδιο|Οροπέδια]]: επιφάνεια χωρίς αποστράγγιση (κλειστές γεωλόγικές Λεκάνες). Η έλλειψη νερού για άρδευση καλύφθηκε με πηγάδια και καρστικές πηγές.
 Σε χρόνια με έντονη βροχόπτωση και σήμερα ακόμα πλημμυρίζουν τα εδάφη ή και καλύπτονται τελείως από λίμνες που σχηματίζονται.
@@ Γραμμή 25: / Γραμμή 20: @@
 Σε υδρογεωλογικά σημεία σε μεγάλη απόσταση θα αναδύεται το νερό ξανά ως καρστικη πηγή. Σε μορφολογίες διαφορετικές από την οροπέδια η ελλιπής διαθεσιμότητα επιφανειακών υδάτων είναι παρόμοιο πρόβλημα.
+Το βρόχινο νερό, όταν είναι εμπλουτισμένο με φυσικό διοξείδιο του άνθρακα (CO<sub>2</sub>), διαβρώνει με χημικό τρόπο τους ανθρακικούς βράχους.
-Κατά τη διάρκεια μεγάλων γεωλογικών χρόνων η [[Τεκτονική]] παραμόρφωσε τα πετρώματα με διάκλασεις.
+Οι ανοίγματα στα βράχια διευρύνονται και συνδέονται με δίκτυο υδατίνων αγωγών που φτάνουν μέχρι και σε μέγεθος σπηλιάς.
-Το βρόχινο νερό, όταν εμπλουτισμένο με φυσικό διοξείδιο του άνθρακα (CO<sub>2</sub>), διαβρώνει με χημικό τρόπο τους ανθρακικούς βράχους. Αποτέλεσμα: ασβεστόλιθοι υδροφόροι.
-Οι διακλάσεις στα βράχια διευρύνονται και συνδέονται με δίκτυο υδατίνων αγωγών που φτάνουν μέχρι και σε μέγεθος σπηλαίας.
 Μεγαλύτερες ποσότητες νερού διεισδύουν ταχύτερα σε καρστικο υδροφόρο ορίζοντα. Έτσι o φυσικός καθαρισμός μέσω φιλτραρίσματος μειώνεται δραστικά.
-Μια πολή αρνητική ιδιότητα των καρστικών πηγών έναι η δυνητικά προβληματική [[Ποιότητα του νερού]] τους. Οταν το βρόχινο νερό διέχεται μέσα από τον ασβεστόλιθο, μολύνει πιθανώς το πόσιμο  νερό με xλωριούχοι. Το νερό άρδευσης επιβαρύνεται από [[Ευτροφισμός|Ευτροφισμό]] (νιτρικά και φωσφορικά, κυρίωος από λιπάσματα και απορρυπαντικά).
+Μια πολύ αρνητική ιδιότητα των καρστικών πηγών είναι η δυνητικά προβληματική [[ποιότητα του νερού]] τους. Όταν το νερό της βροχής διέρχεται μέσα από τον ασβεστόλιθο, μολύνει πιθανώς το πόσιμο  νερό. Το νερό άρδευσης επιβαρύνεται από [[Ευτροφισμός|ευτροφισμό]] (νιτρικά και φωσφορικά, κυρίως από λιπάσματα και απορρυπαντικά).
 Η απόδοση νερού σε καρστικές πηγές έχει μεγάλες διακυμάνσεις ανάλογα με την βροχόπτωση.
+==Καρστικές πηγές στην Ελλάδα ==
+Στην Ελλάδα ο καρστικές πηγές  καλύπτει περίπου το 30 %.<ref>General characteristics and classification of karst aquifers in Greece. K. Voudouris, N. Kazakis. Review of the Bulgarian Geological Society, Vol. 79,3, 2018,p. 159</ref> Τα ανθρακικά πετρώματα κυριαρχούν προπαντός τη στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]], τη [[Μακεδονία (ελληνικό διαμέρισμα)|Μακεδονία]], τη [[Στερεά Ελλάδα]] και τη [[Κρήτη]]. Η κατανομή των καρστικών πηγών στην Ελλάδα έχει ως εξής : 125 στην Πελοπόννησο, 98 στην Στερεάς Ελλάδας, 95 στην Μακεδονία, 44 στην Κρήτη.<ref>Καρστικές Πηγές Στην Ελλάδας. Αποτήπωση και αξιολόγηση με τι χρήση γεωγραφικού συστήματος πληροφοριών. Ι. Ομππετσανοφ,  Ι. Κοημαντακις,  Σ. Σταματακη. NTUA, Athens, School of Mining and Metallurgy, paper 2004, p. 7</ref>
+Στην Ελλάδα το καρστικό νερό είναι σκληρό ή και πολύ σκληρό (βαρύ φορτίο ορυκτών και [[Ανθρακικό ασβέστιο|ανθρακικιού ασβεστίου]] ή [[Ανθρακικό μαγνήσιο|ανθρακικού μαγνησίου]]). Παρά το φορτία ρύπανσης (δείτε επίσης παρακάτω), η Ελλάδα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό για το πόσιμο νερό από τις καρστικές πηγές. Το 24% ή σε αριθμό 129 πηγές, ήταν ανεκμετάλλευτες την περίοδο 1978 – 1986, εκ των οποίων 62 ανήκουν στο παράκτιο καρστικό σύστημα και αυτές εξακολουθούν να μένουν ανεκμετάλλευτες.“<ref>NTUA χαρτί, σελ. 18</ref> Το 34% χρησιμοποιείται για άρδευση. Το 41% χρησιμοποιείται για πόσιμο νερό και αρδευση, 10% αποκλειστικά για πόσιμο νερό.<ref>NTUA χαρτί, σελ. 19</ref> Υπάρχουν καρστικές πηγές στην επιφάνεια και ακόμη και σε ποτάμια, σε λίμνες, στην [[Ακτή]] και στην [[Υφαλοκρηπίδα]].
+<br />
-Αυτές οι πηγές είναι συχνά σχετικά μεγάλες.
 <gallery>