Καρστική πηγή

Πελοπόννησος, τεράστια καρστική πηγή στην Αχαΐα

Πελοπόννησος, Αχαΐας, τεράστια ποσότητα νερού από η καρστική πηγή στην παραπάνω φωτογραφία

Πελοπόννησος, Αργολικός κόλπος, πολύ μεγάλο καρστική πηγή κοντά σε Κιβέρι Αργολίδας. Προέλευση του νερού: βουνά της Αρκαδίας

Πελοπόννησος, Αργολις, κοντά σε Αργολικός κόλπος. Νερό από τα βουνά της Αρκαδίας: Η πηγή έιναι άγια από τα 2000 χρόνια

Οι καρστικές πηγές να έχουν διαφορετικές ιδιότητες, με της οποίες ξεχωρίζουν σαφώς από της „κανονικές“ υδάτινες πηγές. Το 10-15% της χερσαίας επιφάνειας όλων των ηπείρων είναι σημαντικά υπολείμματα ανθρακικών άλας πετρωμάτων (δίχως „evaporites“).

Καρστικές πιγές Στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα ο καρστ (μορφολογία και υδροφορέα σε ασβεστόλιθο, δoλομίτη και μαρμάρινα ιζήματα) καλύπτει περίπου το 30 %. Στην Ελλάδα τα ανθρακικά πετρώματα κυριαρχούν προπαντός τη στην Πελοπόννησο, τη Μακεδονία, τη Στερεά Ελλάδα και τη Κρήτη. Η διανομή τών καρστικών πηγών στην Ελλάδα έχει ως εξής : 125 στην Πελοπόννησο, 98 στην Στερεάς Ελλάδας, 95 στην Μακεδονία, 44 στην Κρήτη.

Στην Ελλάδα το καρστικό νερό έναι σκληρό ή και πολύ σκληρό (βαρύ φορτίο ορυκτών και ανθρακικιού ασβεστίου ή ανθρακικού μαγνησίου). Παρά το φορτία ρύπανσης (δείτε επίσης παρακάτω), η Ελλάδα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό για το πόσιμο νερό από τις καρστικές πηγές. „24% ή σε αριθμό 129 πηγές, ήταν ανεκμετάλλευτες την περίοδο 1978 – 1986, εκ των οποίων 62 ανήκουν στο παράκτιο καρστικό σύστημα και αυτές εξακολουθούν να μένουν ανεκμετάλλευτες.“ Το 34% χρησιμοποιείται για άρδευση. Το 41% χρησιμοποιείται για πόσιμο νερό και αρδευση, 10% αποκλειστικά για πόσιμο νερό. Υπάρχουν καρστικές πηγές στην επιφάνεια και ακόμη και σε ποτάμια, σε λιμνές, στην Ακτή και στην Υφαλοκρηπίδα.

κές ιδιότητες καρστικών πηγών

Το dιοξείδιο του άνθρακα (CO₂), όταν είναι ενσωματωμένο στo νερό (π.χ. βρόχινο νερό) διαλύειχημικά τον ανθρακικό βράχο. Εκεί που δεν υφίσταται επιφανειακή στράγγιση, το νερό διαπερνά το έδαφος σχηματίζοντας έτσι τις χαρακτηριστικές καρστικές μορφώσεις του.

Σε ορεινές περιοχές, π.χ. στην Πελοπόννησο, αναπτύχθηκαν Οροπέδια: επιφάνεια χωρίς αποστράγγιση (κλειστές γεωλόγικές Λεκάνες). Η έλλειψη νερού για άρδευση καλύφθηκε με πηγάδια και καρστικές πηγές.

Σε χρόνια με έντονη βροχόπτωση και σήμερα ακόμα πλημμυρίζουν τα εδάφη ή και καλύπτονται τελείως από λίμνες που σχηματίζονται.

Παλιές καταβόθρες και οι υπόγειοι σωλήνες τους αποστραγγίζουν το νερό, εκτός και αν η διαδικασία επιβραδύνεται από συντρίμμια.

Σε υδρογεωλογικά σημεία σε μεγάλη απόσταση θα αναδύεται το νερό ξανά ως καρστικη πηγή. Σε μορφολογίες διαφορετικές από την οροπέδια η ελλιπής διαθεσιμότητα επιφανειακών υδάτων είναι παρόμοιο πρόβλημα.

Κατά τη διάρκεια μεγάλων γεωλογικών χρόνων η Τεκτονική παραμόρφωσε τα πετρώματα με διάκλασεις.

Το βρόχινο νερό, όταν εμπλουτισμένο με φυσικό διοξείδιο του άνθρακα (CO₂), διαβρώνει με χημικό τρόπο τους ανθρακικούς βράχους. Αποτέλεσμα: ασβεστόλιθοι υδροφόροι.

Οι διακλάσεις στα βράχια διευρύνονται και συνδέονται με δίκτυο υδατίνων αγωγών που φτάνουν μέχρι και σε μέγεθος σπηλαίας.

Μεγαλύτερες ποσότητες νερού διεισδύουν ταχύτερα σε καρστικο υδροφόρο ορίζοντα. Έτσι o φυσικός καθαρισμός μέσω φιλτραρίσματος μειώνεται δραστικά.

Μια πολή αρνητική ιδιότητα των καρστικών πηγών έναι η δυνητικά προβληματική Ποιότητα του νερού τους. Οταν το βρόχινο νερό διέχεται μέσα από τον ασβεστόλιθο, μολύνει πιθανώς το πόσιμο νερό με xλωριούχοι. Το νερό άρδευσης επιβαρύνεται από Ευτροφισμό (νιτρικά και φωσφορικά, κυρίωος από λιπάσματα και απορρυπαντικά).

Η απόδοση νερού σε καρστικές πηγές έχει μεγάλες διακυμάνσεις ανάλογα με την βροχόπτωση.

Αυτές οι πηγές είναι συχνά σχετικά μεγάλες.

• 
  Το 10-15% της χερσαίας επιφάνειας όλων των ηπείρων είναι σημαντικά υπολείμματα ανθρακικών.
• 
  "Αργόν Πεδίον", Οροπέδιο που αναφέρεται από τον Παυσανία το βιβλίο του „Ἑλλάδος Περιήγησις“, περ. 175. Μέρος της οροπέδιος της Τρίπολης (Νεστάνη Αρκαδίας polje)
• 
  Το νέρο από δύο οροπέδια: Στυμφαλία και οροπέδιο της σκοτεινής-Αλέα Αργολίδας. Επιβεβαιώθηκε χρωματίζοντας και παρακολουθώντας τα νερά
• 
  …“τις περισσότερες καρστικές πηγές στο παράκτιο σύστημα έιναι εξακολουθούν να μένουν ανεκμετάλλευτες“…
• 
  Καρστική πηγή σε χωριό Αλωνίσταινα Αρκαδίας σε 1150 μέτρα στην δασώδη υψηλή οροσειρά Μαίναλο (άφθονες πηγές και βρύσες)

Παραπομπές

== Βιβλιογραφία ==>

• General characteristics and classification of karst aquifers in Greece. K. Voudouris, N. Kazakis. Review of the Bulgarian Geological Society, Vol. 79,3, 2018
• Kallioras, A., P. Marinos. Water resources assessment and management of karst aquifer systems in Greece. Environmental Earth Science., 74, 2015.
• Καρστικές Πηγές Στην Ελλάδας. Αποτήπωση και αξιολόγηση με τι χρήση γεωγραφικού συστήματος πληροφοριών. Ι. Ομππετσανοφ, Ι. Κοημαντακις, Σ. Σταματακη. NTUA, Athens, School of Mining and Metallurgy, paper 2004

Δείτε επίσης

Αργολικός κόλπος

Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης

Λεκάνη απορροής

Οροπέδιο Λασιθίου