Ναύπλιο

Ναύπλιο
Πόλη
Εικόνα Άποψη του Ναυπλίου από το Παλαμήδι.
Ναύπλιο
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Πελοπόννησος
Δήμος	Ναυπλιέων
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Δημήτρης Κωστούρος
Έκταση	33,6 km2
Πληθυσμός	14.532
Ταχυδρομικός κώδικας	211 00
Τηλεφωνικός κωδικός	27520
Ιστοσελίδα	http://www.nafplio.gr

Το Ναύπλιο ή Ανάπλι είναι πόλη της Πελοποννήσου, πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας Αργολίδας, έδρα του δήμου Ναυπλιέων και ο κυριότερος λιμένας της ανατολικής Πελοποννήσου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είχε 14.203 κατοίκους. Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός και υπήρξε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους κατά την περίοδο 1828 - 1833.

Το Ναύπλιο είναι γνωστό για το Μπούρτζι, μικρό φρούριο χτισμένο σε νησίδα μέσα στο λιμάνι, για το Παλαμήδι, ενετικό φρούριο που δεσπόζει στην πόλη, για την Ακροναυπλία (τουρκ. Ιτς-Καλέ), έτερο φρούριο ενετικό, επί της ομώνυμης χερσονησίδας, καθώς και ως τόπος δολοφονίας του Ιωάννη Καποδίστρια.

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία στην τοποθεσία της σημερινής πόλης ίδρυσε ο Ναύπλιος τη Ναυπλία, η οποία οχυρώθηκε με κυκλώπεια τείχη. Αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύουν την ύπαρξη της πόλης από τα μυκηναϊκά κιόλας χρόνια.

Το Ναύπλιο αποτελεί δημοφιλή προορισμό των κατοίκων της Αττικής και της Πελοποννήσου καθώς απέχει λίγο και από τις δύο περιοχές. Στα ομορφότερα κτήρια της πόλης είναι το μέγαρο Άρμανσμπεργκ (κατοικία του αντιβασιλέα της Ελλάδος Άρμανσπεργκ) καθώς και το αρχαιολογικό μουσείο στην πλατεία Συντάγματος. Στην πόλη λειτουργεί επίσης παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης.

Ιστορία

Αρχαίοι και βυζαντινοί χρόνοι

Κωνικά ρυτά από το μυκηναϊκό νεκροταφείο της Ευαγγελιστρίας.

Κατά την αρχαιότητα, στη θέση του Ναυπλίου υπήρχε η πόλη Ναυπλία. Σύμφωνα με τη μυθολογία οικιστής της ήταν ο Ναύπλιος, γιος του Ποσειδώνα και της Αμυμώνης, ενώ ο πέμπτος επίγονός συμμετείχε στην Αργοναυτική Εκστρατεία. Η περιοχή κατοικείται από την προϊστορία. Στην Πρόνοια βρέθηκαν τέχνεργα και τάφοι από την μεσοελλαδική περίοδο (17ος-16ος αιώνα π.Χ.) και στην περιοχή Ευαγγελιστρία θαλαμωτοί τάφοι της μυκηναϊκής εποχής. Ανάμεσα ευρήματα ξεχωρίζει ένα ρυτό-κάλαθος που απεικονίζει έναν αίγαγρο. Από την περιοχή της Πρόνοιας υπάρχουν ευρήματα και της γεωμετρικής εποχής. Ίχνη κατοίκησης έχουν βρεθεί επίσης στο Παλαμήδι, στην Ακροναυπλία, στα Κουτσούρια και στην Καραθώνα.

Η Ναυπλία ήταν αυτόνομη πόλη μέχρι τον 7ο αιώνα π.Χ., όταν κατακτήθηκε από το κοντινό Άργος, με βασιλιά τον Δαμοκράτιδα, όταν η Ναυπλία συμμάχησε με τους Σπαρτιάτες πριν το τέλος του δεύτερου μεσσηνιακού πολέμου, όπως αναφέρει ο Παυσανίας. Στη συνέχεια έγινε επίνειο του Άργους, αλλά έχασε τη σημασία της και όταν την επισκέφτηκε ο Παυσανίας τον 2ο αιώνα μ.Χ. ήταν ερειπωμένη. Στο λόφο της Ακροναυπλίας βρισκόταν ιερό του Ποσειδώνα. Η Ακροναυπλία οχυρώθηκε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους και τμήματα αυτής της οχύρωσης σώζονται μέχρι σήμερα.

Κατά τους παλαιοχριστιανικούς και πρωτοβυζαντινούς χρόνους το Ναύπλιο ήταν μια μικρή πόλη. Ιερατικά υπαγόταν στην επισκοπή Άργους. Λόγω των επιδρομών Βαρβάρων τον 6ο-9ο αιώνα μ.Χ., κάτοικοι της κεντρικής Πελοποννήσου εγκαταστάθηκαν στον οχυρωμένο λόφο δημιουργώντας τη σημερινή πόλη του Ναυπλίου. Μια επιδρομή των Αράβων τον 10ο αιώνα κατέστρεψε το Ναύπλιο, το οποίο όμως τον 11ο αιώνα αναδείχθηκε ως εμπορικό κέντρο και υπάγεται στην επισκοπή Άργους και Ναυπλίου. Το 1199 παραχωρήθηκε στους Βενετούς προνόμιο ελεύθερου εμπορίου στο Ναύπλιο. Το 1180 ο Μανουήλ Α΄ Κομνηνός ορίζει ως άρχοντα του Ναυπλίου τον Θεόδωρο Σγουρό, ο οποίος καταφέρνει να απομακρύνει τους πειρατές. Τον διαδέχθηκε ο Λέων Σγουρός, ο οποίος ανακήρυξε αυτόνομο βασίλειο και επέκτεινε την επικράτειά μέχρι τη Λάρισα, αλλά η επέκτασή του αναχαιτίστηκε από τη Δ΄ Σταυροφορία το 1204. Ο Λέων Σγούρος οχυρώθηκε στην Ακροκόρινθο, όπου και πέθανε το 1208, και τα δικαιώματα του Ναυπλίου η χήρα του, Ευδοκία Αγγελίνα, τα μεταβίβασε στον Μιχαήλ Άγγελο, δεσπότη της Ηπείρου. Τελικά, ο Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουίνος κατέκτησε μετά από πολιορκία το Ναύπλιο το 1210. Από τους δύο προμαχώνες της Ακροναυπλίας κατέλαβαν τον ανατολικό, ο οποίος έγινε γνωστός ως Φράγκικος, ενώ ο δυτικός έμεινε στα χέρια των Βυζαντινών, και έγινε γνωστός ως Ρωμαίικος..

Βρέθηκε στο Ναύπλιο, Μουσείο της Αρχαίας Ελλάδας στο Ναύπλιο

Ενετικοί και Οθωμανικοί χρόνοι

Ο Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουίνος παρέδωσε το 1212 το Ναύπλιο στον Όθωνα ντε Λα Ρος, άρχοντα του Δουκάτου των Αθηνών, μαζί με το Άργος και το Κιβέρι. Μετά από συνθήκη ανάμεσα στους Βυζαντινούς και Φράγκους που υπογράφηκε το 1289, οι κάτοικοι της πόλης, για να δείξουν την ενότητά τους, σχεδίασαν στην πύλη του κάστρου αγιογραφίες αγίων της ανατολικής και δυτικής εκκλησίας και το έμβλημα των Παλαιολόγων και των ντε Λα Ρος.

Επί της απειλής της Καταλανικής Εταιρείας, το Ναύπλιο πέρασε στην κατοχή του Βαλτέρ ντε Μπριεν, τελευταίου δούκα των Αθηνών, και μετά το θάνατό του πέρασε στην οικογένεια Ανγκιάν, της οποίας τελευταία απόγονος ήταν η Μαριά Ανγκιάν, η οποία το 1377 ήταν 13 χρονών και φοβούμενη τόσο τους Έλληνες, όσο και τους Φλωρεντιανούς Ατσαγιόλι της Κορίνθου, παντρεύτηκε το Πέτρο Κορνάρο, ώστε να έχει την προστασία της Βενετίας. Όμως, ο Πέτρος Κορνάρος πέθανε το 1388, και έτσι η χήρα παραχώρησε τα εδάφη της (Άργος και Ναύπλιο) στη Βενετία, ώστε να μην περάσουν στην κατοχή του Νέριο Ατσαγιόλι ή του Θεόδωρου Παλαιολόγου, δεσπότη του Μυστρά και γαμπρού του Νέριο, με αντάλλαγμα ισόβια χορηγία. Αν και οι Ατσαγιόλι κατάφεραν να καταλάβουν το Ναύπλιο, τελικά οι κάτοικοί του προτίμησαν τους Βενετούς. Το 1394 δημιουργήθηκε με κληροδότημα του Νέριο Ατσαγιόλι νοσοκομείο στο Ναύπλιο.

Απεικόνιση του Ναυπλίου (ως Napoli di Romania) από τον Ενετό Τζάκομο Φράνκο (1590)

Οι Βενετοί, αντιλαμβανόμενοι την στρατηγική σημασία της πόλης την οχυρώνουν. Η πόλη του Ναυπλίου εξαπλώθηκε στις βόρειες πλαγιές της Ακροναυπλίας, δημιουργώντας την Κάτω Πόλη, το σημερινό ιστορικό κέντρο του Ναυπλίου. Η περιοχή ήταν ελώδης και γι'αυτό χρησιμοποιήθηκαν πάσσαλοι και τεχνητές προσχώσεις. Η Κάτω Πόλη οχυρώθηκε με ένα τείχος που ξεκινούσε από το κάστρο των Τόρων, στην ανατολική άκρη της χερσονήσου, επίσης ενετικό, και έφτανε μέχρι την πλατεία Καποδιστρίου. Η μοναδική είσοδος από τη στεριά ήταν η Πύλη της Ξηράς (Porta di Terra ferma) στα ανατολικά. Στην βορειοανατολική γωνία βρισκόταν κυκλικός πύργος. Στη συνεχεία ακολουθούσαν τη λεωφόρο Αμαλίας μέχρι την πλατεία αγίου Νικολάου, μετά προς τα βορειοδυτικά βρισκόταν ο προμαχώνας της Τερέζας και έπειτα τον προμαχώνα Πέντε Αδέλφια, όπου τοποθετήθηκαν πέντε πυροβόλα τα οποία έδωσαν στον προμαχώνα το όνομά του, και μετά συνέχιζαν μέχρι που ενώνονταν με τα τείχη της Ακροναυπλίας. Στο βόρειο τείχος βρίσκονταν τρεις πύλες. Το 1470 οχυρώθηκε και η νησίδα Άγιοι Θεώδοροι (σημερινό Μπούρτζι). Επίσης κατασκευάστηκε μια δεύτερη γραμμή άμυνας μέσα στα τείχη της Ακροναυπλίας, γνωστή ως «τραβέρσα του Γκαμπέλλο», από τον αρχιτέκτονα με τη σχεδίασε. Οι Βενετοί αποκαλούσαν το Ναύπλιο Napoli di Romania. Σε έκθεση του 1530 αναφέρεται ότι είχε 13.299 κατοίκους.

Το 1396, οι Οθωμανοί, με επικεφαλής τους Γιουκ-Πασά και Μουρτάση πολιόρκησαν το Ναύπλιο αλλά αποχώρησαν λόγω της εισβολής του Ταμερλάνου. Το Ναύπλιο προσπάθησαν ανεπιτυχώς να πολιορκήσουν ο Μωάμεθ ο Πορθητής το 1463 και ο Βαγιαζήτ Β΄, αλλά με συνθήκη του 1502 το Ναύπλιο παρέμεινε στην κατοχή των Βενετών. Το 1530, ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής προσπάθησε να καταλάβει με τη σειρά του να καταλάβει το Ναύπλιο. Το 1540, το Ναύπλιο, και μετά από τρίχρονη πολιορκία και τα περισσότερα κτίρια κατεστραμμένα από τους βομβαρδισμούς, πέρασε στην κυριαρχία των Οθωμανών. Κατά τη διάρκεια της Α΄ Οθωμανικής περιόδου, το Ναύπλιο ήταν έδρα του Τούρκου διοικητή της Πελοποννήσου. Οι Οθωμανοί διατηρούν τη φυσιογνωμία της πόλης, κατασκευάζοντας παράλληλα τζαμιά, χαμάμ, μεντρεσέδες και έργα κοινής ωφέλειας, όπως κρήνες. Η μόνη περιγραφή που σώζεται για το Ναύπλιο εκείνης της περιόδου είναι του Εβλιγιά Τσελεμπί. Από αυτήν την περίοδο θεωρείται ότι σώζεται το τζαμί γνωστό ως «Τριανόν».

Το 1686, ο Φραντσέσκο Μοροζίνι ανακαταλαμβάνει το Ναύπλιο για τους Βενετούς ύστερα από πολιορκία και βομβαρδισμούς που κατέστρεψαν τα περισσότερα κτίρια της πόλης, 30 πυριταδαποθήκες και το υδραγωγείο. Το Ναύπλιο ορίζεται πρωτεύουσα του βασιλείου του Μορέως. Μέχρι το 1699 επιδιορθώνουν τις καταστροφές στα κτίρια και στις οχυρώσεις που προκλήθηκαν από τους βομβαρδισμούς και στη συνέχεια ανοικοδομούν νέες οχυρώσεις. Η κατοίκηση στην Ακροναυπλία απαγορεύεται το 1686 και η περιοχή ισοπεδώνεται. Στη συνέχεια, μετά το 1702, οχυρώνεται το Παλαμήδι και ανακατασκευάζεται το ανατολικό τείχος και η πύλη της Ξηράς. Η οχύρωση του Παλαμηδίου είναι σε σχέδιο Giaxich και Lasalle και ολοκληρώθηκε μόλις σε τρία χρόνια (1711-1714). Άλλο σημαντικό κτίριο εκείνης της περιόδου είναι η αποθήκη του στόλου, το σημερινό αρχαιολογικό μουσείο. Οι προσχώσεις της πόλης επεκτείνονται λόγω των στεγαστικών αναγκών των κατοίκων της.

Με την έναρξη του Ζ΄ Βενετοτουρκικού πολέμου, το 1715, στο Ναύπλιο έμειναν για να υπερασπιστούν την πόλη περίπου 2.000 άτομα. Παρά την αντίσταση των αμυνόμενων, το Ναύπλιο πέρασε στα χέρια των Οθωμανών ύστερα από προδοσία του φρούραρχου και αρχηγού του πυροβολικού Σαλά. Το Ναύπλιο ορίστηκε πρωτεύουσα του βιλαετιού του Μωριά, μέχρι που αυτή μεταφέρθηκε στην Τριπολιτσά το 1770, ώστε να μπορεί να ξεφύγει ο πασάς στα βουνά σε περίπτωση κινδύνου. Το λιμάνι του χρησιμοποιούταν για την εξαγωγή σιταριού, το οποίο σχεδόν όλο κατέληγε στην Κωνσταντινούπολη. Η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού του Ναυπλίου από το 1715 μέχρι το 1822 ήταν Μουσουλμάνοι, ενώ υπήρχαν και μειονότητες από τις οποίες οι μεγαλύτερες ήταν η χριστιανική και η εβραϊκή. Το 1779, ο Χασάν Πασάς, στα πλαίσια της εξόντωσης των Αρβανιτών που λεηλατούσαν την Πελοπόννησο, κατόρθωσε να τους κατακρημνίσει από το Παλαμίδι και από τότε η ακτή αυτή ονομάζεται «Αρβανιτιά». Το Ναύπλιο επλήγη από επιδημία πανώλης την περίοδο 1799-1801, η οποία μείωσε τον πληθυσμό στο μισό. Ο Πουκεβίλ το 1799 αναφέρει ότι το Ναύπλιο έχει περίπου 7.000 κατοίκους και τον πιο αξιόλογο λιμένα στην Πελοπόννησο. Σημαντικά κτίρια που σώζονται από αυτήν την περίοδο είναι το τζαμί του Αγά Πασά (σήμερα Βουλευτικό), ο μεντρεσές του και η Φραγκοκλισιά (καθολική εκκλησία, αρχικά τζαμί).

Επανάσταση του 1821 και τμήμα της Ελλάδας

Η δολοφονία του Καποδίστρια, έργο του Διονύσιου Τσόκου.

Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, η πρώτη πολιορκία του Ναυπλίου έλαβε χώρα από τις 4-10 Απριλίου 1821, δια ξηράς και θαλάσσης (με επικεφαλής την Μπουμπουλίνα). Ακολούθησε άλλη μια η οποία χαλάρωσε από τον Κεχαγιά μπέι και μια υπό τον Νικήτα Σταματελόπουλο. Παράλληλα δύο αγγλικά πλοία παρείχαν προμήθειες στους πολιορκούμενους. Τις 18 Ιουνίου 1822 οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν, αλλά ενισχύσεις από τον Δράμαλη καθυστέρησαν τη συνθήκη. Τις 30 Νοεμβρίου 1822, οι Έλληνες κατάφεραν να εισβάλλουν κρυφά στο Παλαμήδι μέσα στη νύχτα υπό την αρχηγία του Στάικου Σταϊκόπουλου και τελικά, τις 3 Δεκεμβρίου 1822, η φρουρά παραδόθηκε. Στις 18 Ιανουαρίου 1823, το Ναύπλιο ορίστηκε έδρα της κυβερνήσεως, η οποία εγκαταστάθηκε εκεί τον Ιούνιο του 1824, και τις 4 Μαΐου 1827, με απόφαση της γ΄Εθνοσυνέλευσης, «καθέδρα» της κυβέρνησης. Το πρώτο Φύλλο της Εφημερίδα της Κυβερνήσεως τυπώθηκε στο Ναύπλιο τις 22 Σεπτεμβρίου 1825. Το εκτελεστικό στεγάστηκε στο κονάκι του Αγά Πασά και το βουλευτικό στον τεκέ του Αγά Πασά. Η επιλογή του Ναυπλίου ως πρωτεύουσα έγκειται στο γεγονός ότι ήταν παραθαλάσσιο, και θα μπορούσε να ανεφοδιαστεί δια θαλάσσης σε περίπτωση πολιορκίας. Επίσης, ήταν κοντά στις Σπέτσες και στην Ύδρα και μπορούσε να ελέγχει αρκετές περιοχές της Πελοποννήσου και θαλάσσιες διαδρομές. Η έδρα της κυβέρνησης μεταφέρθηκε προσωρινά στην Αίγινα από τον Αύγουστο του 1827 μέχρι τις 3 Μαρτίου 1829 για λόγους ασφαλείας, αλλά η καθέδρα παρέμεινε στο Ναύπλιο.

Ο μουσουλμανικός πληθυσμός του έφυγε, εκτός από κάποιους αιχμάλωτους αξιωματούχους. Οι οχυρώσεις, τα άδεια σπίτια και η ασφάλεια που προσέφερε οδήγησαν το Ναύπλιο να γίνει δέκτης μεγάλου αριθμού προσφύγων, ιδίως μετά την απόβαση του Ιμπραήμ Πασά και την πτώση του Μεσολογγίου το 1826, οδηγώντας το σε κατάσταση υπερπληθυσμού. Ο μεγάλος πληθυσμός, οι κακές συνθήκες υγιεινής, το κοντινό έλος, η έλλειψη πόσιμου νερού συνέβαλαν στην εμφάνιση επιδημιών πανώλης και ελονοσίας. Οι πρόσφυγες αποχώρησαν από το Ναύπλιο τα επόμενα χρόνια και το 1829, το Ναύπλιο αριθμούσε 5.550 κατοίκους, σύμφωνα με στοιχεία γαλλικής αποστολής, ενώ το 1853 3.435 κατοίκους.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας αποβιβάστηκε στο Ναύπλιο τις 8 Ιανουαρίου 1828. Το Ναύπλιο ξανασχεδιάστηκε, σε πολεοδομικό σχέδιο Σταμάτη Βούλγαρη, ο οποίος είχε έρθει μαζί με τον Καποδίστρια, το οποίο χρησιμοποιούσε ορθογωνικό σχέδιο, με πλατείες και ευθύγραμμους δρόμους. Πολλά οθωμανικά κτίρια, όπως τα χαμάμ και τα σαχνισιά, ή γκρεμίστηκαν ή άλλαξαν χρήση. Το 1828 κτίστηκε το προάστιο Πρόνοια για τη στέγαση των προσφύγων. Επίσης ανακαινίστηκε και το νοσοκομείο και έγιναν προσπάθειες για τη δημιουργία δικτύου ύδρευσης και αποχέτευσης. Στο Ναύπλιο ιδρύθηκε το πρώτο αλληλοδιδακτικό σχολείο στην Ελλάδα. Το 1829 κτίστηκε το ανάκτορο του κυβερνήτη. Ο Ιωάννης Καποδίστριας δολοφονήθηκε τις 9 Οκτωβρίου 1831 από μέλη της οικογένειας Μαυρομιχάλη μπροστά στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο. Η χώρα βυθίστηκε σε περίοδο αναρχίας μέχρι την άφιξη του βασιλιά Όθωνα, ο οποίος αποβιβάστηκε στο Ναύπλιο τις 25 Ιανουαρίου 1833. Με τη μεταφορά της πρωτεύουσας το 1834 στην Αθήνα, το Ναύπλιο μετατρέπεται σε μια τυπική επαρχιακή πόλη.

Την 1η Φεβρουαρίου 1862 ξέσπασε στο Ναύπλιο στρατιωτικό κίνημα με στόχο την εκθρόνιση του βασιλιά Όθωνα, το οποίο αποκλήθηκε Ναυπλιακά. Αν και αποτυχημένο, ο γενικότερος αναβρασμός που προκάλεσε οδήγησε στην έξωση του Όθωνα λίγους μήνες αργότερα.

Τα θαλάσσια τείχη κατεδαφίστηκαν το 1867, για να δημιουργηθεί η λεωφόρος Αμαλίας, το 1894-5 τα ανατολικά τείχη και επιχωματώθηκε η τάφρος ώστε να κατασκευαστεί σιδηροδρομικός σταθμός, ενώ το 1929 κατεδαφίστηκαν δύο προμαχώνες, για τη δημιουργία της πλατείας Καποδίστρια και σχολείων. Το 1962, η παλιά πόλη του Ναυπλίου, μεταξύ του σιδηροδρομικού σταθμού και της θέσης "Πέντε Αδέλφια", χαρακτηρίστηκε αρχαιολογικός χώρος και διατηρητέο μνημείο.

Μετά την μικρασιατική καταστροφή το 1922 και την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923 στο Ναύπλιο, το οποίο τότε αριθμούσε 6.000 κατοίκους, εγκαταστάθηκαν περίπου 900 πρόσφυγες. Ο χώρος ο οποίος ορίστηκε ότι θα κάλυπτε τις στεγαστικές τους ανάγκες ήταν αυτός που οριζόταν από τις οδούς Ασκληπιού – Αγαπητού – Άργους – Παλαιολόγου – Λάμπρου – Χαρμαντά - Τσιλικανίδου και βρισκόταν στα βορειανατολικά του Ναυπλίου. Είχε έκταση 50 στρέμματα. Η κατασκευή των πρώτων προσφυγικών κατοικιών έλαβε χώρα το 1929, αν και οι απαλλοτριώσεις ολοκληρώθηκαν το 1939. Σήμερα αποτελεί τον συνοικισμό Νέο Βυζάντιο.

Αστικό τοπίο

Άποψη της πλατείας Συντάγματος: στα αριστερά το κτίριο της τράπεζας της Ελλάδας και στο κέντρο το τζαμί του Αγά Πάσα ή Βουλευτικόν, και πίσω οι προμαχώνες της Ακροναυπλίας

Το ιστορικό κέντρο του Ναυπλίου βρίσκεται σε μια μικρή χερσόνησο στον Αργολικό κόλπο, βόρεια του υψώματος της Ακροναυπλίας, η οποία αποτελεί τον αρχικό πυρήνα της πόλης. Στους πρόποδες της Ακροναυπλίας και πάνω από την οδό Σταϊκόπουλου βρίσκεται ο Ψαρομαχαλάς, η παλαιότερη σωζόμενη συνοικία του Ναυπλίου. Χρονολογείται από τον 13ο αιώνα και πήρε το όνομά της από τους ψαράδες. Κατά τη δεύτερη περίοδο τουρκοκρατίας πιθανώς ήταν η μόνη περιοχή του Ναυπλίου όπου κατοικούσαν Έλληνες. Εκεί βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Σοφίας, πιθανώς του 13ου αιώνα, η οποία ήταν η μόνη εκκλησία που επιτρεπόταν να λειτουργεί στην πόλη από το 1715 μέχρι το 1779-1780. Χαρακτηριστικές είναι οι δρομόσκαλές του. Στην πλατεία του μαχαλά λειτουργούσε στρατιωτικό νοσοκομείο από το 1394 μέχρι το 1940 και τελικά γκρεμίστηκε το 1970. Το μόνο τμήμα του που σώζεται είναι το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων. Κατά τον επανασχεδιασμό της πόλης μετά την Ελληνική Επανάσταση ο Ψαρομαχαλάς έμεινε ως είχε.

Άποψη του Ψαρομαχαλά και του Ναυπλίου από τη πύλη Σαγκρέδο.

Πιο βόρεια, μέχρι τη λεωφόρο Αμαλίας (η οποία κατασκευάστηκε στη θέση των θαλάσσιων τειχών του Ναυπλίου το 1868-70), η περιοχή διέθετε πριν την επανάσταση σημαντικά κτίρια (εκκλησίες, τζαμιά, δημόσια κτίρια). Η περιοχή επανασχεδιάστηκε σε μεγάλο βαθμό μετά την επανάσταση του 1821. Το κέντρο αυτή της περιοχής είναι η πλατεία Συντάγματος, στο παρελθόν πλατεία Στρατώνα και πλατεία Πλατάνου. Σε αυτήν την πλατεία πρέπει να κατασκευάστηκε το 1540 το σαράι (παλάτι) του πασά της Πελοποννήσου, ενώ στο κέντρο έστεκε πλάτανος, ο οποίος και έδωσε το όνομά του στην πλατεία. Σε ένα έρανο που έλαβε εκεί χώρα το 1826 για την ενίσχυση των πολιορκημένων στο Μεσολόγγι έδωσε όλα τα υπάρχοντά η Ψωροκώσταινα, η φτωχότερη γυναίκα της πόλης, και από τότε έμεινε η φράση. Σήμερα στην πλατεία Συντάγματος βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο, στεγαζόμενο στο κτίριο της ενετικής αποθήκης του στόλου, το οποίο είχε χρησιμοποιηθεί και ως στρατώνας, το βουλευτικό, το οποίο στεγάζεται στο κτίριο του τζαμιού ή τεκέ του Αγά Πασά, και το τζαμί Τριανόν, το οποίο λειτούργησε ως αλληλοδιδακτικό σχολείο. Εκεί επίσης βρίσκεται το κτίριο της Εθνικής τράπεζας, το οποίο φέρει επιρροές από τον μυκηναϊκό πολιτισμό. Πίσω από το τζαμί του Αγά Πάσα βρίσκεται μεντρεσές, ο οποίος λειτούργησε για λίγο ως φυλακή μετά την κατάργηση των φυλακών του Παλαμηδίου το 1926 και έτσι είναι γνωστό ως φυλακές Λεονάρδου. Σήμερα στεγάζει εργαστήρια του αρχαιολογικού μουσείου. Κοντά του βρίσκεται δυόροφο κτίριο το όποιο φαίνεται να στέγασε τα ενετικά διοικητήρια και το Εκτελεστικό (το 1824-25), ενώ ήταν οικία του Αγά-πασά. Δυτικά της πλατείας βρίσκεται ο ναός της Παναγίας, αφιερωμένος στο γενέσιο της Θεοτόκου. Ο ναός απέκτησε τη σημερινή του μορφή (τρίκλιτη βασιλική) στα χρόνια της δεύτερης ενετοκρατίας. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο, ο αρχιεπισκοπικός θρόνος και ο άμβωνας είναι επτανησιακής τεχνοτροπίας. Το καμπαναριό προστέθηκε το 1907.

Η πλατεία Τριών Ναυάρχων.

Προς τα ανατολικά της πλατείας Συντάγματος ξεκινάει η οδός Βασιλέως Κωνσταντινού, γνωστή και ως Μεγάλος Δρόμος. Αποτελεί τμήμα της χάραξης του μετεπαναστατικού Ναυπλίου, ώστε να ενώνει την πλατεία Συντάγματος με την Πλατεία των Τριών Ναυάρχων, όπου βρισκόταν το Κυβερνείο, και ήταν ο σημαντικότερος δρόμος της πόλης κατά τον 19ο αιώνα. Για την κατασκευή του γκρεμίστηκε ο ναός του Αγίου Νικήτα. Η πλατεία των Τριών Ναυάρχων δημιουργήθηκε από την διάνοιξη της μικρής ενετικής πλατείας του Αγίου Γεωργίου. Στο κέντρο της πλατείας βρίσκεται το ταφικό μνημείο του Δημήτριου Υψηλάντη, ο οποίος πέθανε στο Ναύπλιο το 1832. Σε αυτό το μνημείο βρίσκονται από το 1843 τα οστά του. Στην πλατεία βρίσκεται το δημαρχείο, ενώ στο παρελθόν βρισκόταν και το Κυβερνείο του Καποδίστρια, το οποίο έγινε στη συνέχεια και οικία του Όθωνα, γνωστό ως Παλατάκι. Το κτίριο καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1929 και σήμερα στη θέση του βρίσκεται αδριάντας του Όθωνα. Στην πλατεία βρίσκεται επίσης ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος θεωρείται ότι κτίστηκε στις αρχές του 16ου αιώνα. Στη συνέχεια μετατράπηκε σε τζαμί και μετά πάλι σε εκκλησία. Στο εσωτερικό του βρίσκονται τοιχογραφίες του 18ου αιώνα, ενώ μία από αυτές είναι αντίγραφο του Μυστικού Δείπνου του Ντα Βίντσι. Νότια του ναού βρίσκεται κτίριο σχήματος γ, και αυτό της πρώτης ενετικής περιόδου. Το 1824 στέγασε το υπουργείο παιδείας και το 1830 το Ελληνικό Σχολείο. Κοντά στην πλατεία βρίσκεται η οικία Άρμανσμπεργκ (αρχοντικό της οθωμανικής περιόδου, πήρε το όνομά του από τον αντιβασιλέα Άρμανσμπεργκ) και απέναντι η οικία του Μάουερ.

Η Ακροναυπλία και η ανακατασκευασμένη Πύλη της Ξηράς

Άποψη της Ακροναυπλίας από το εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο Ξενία.

Προς τα ανατολικά βρίσκεται το Πάρκο Σταϊκόπουλου, όπου έχει ανακατασκευαστεί η ενετική Πύλη της Ξηράς και το 1966 τοποθετήθηκε ανδριάντας του Στάικου Σταϊκόπολου. Βόρεια του πάρκου βρίσκεται το Δικαστικό Μέγαρο, κτισμένο το 1911 σε νεοκλασσικό ρυθμό. Κοσμείται από τους ανδριάντες του Αναστάσιου Πολυζωίδη και του Γεώργιου Τερτσέτη. Στο νότιο τμήμα της πλατείας βρίσκεται το μνημείο του Νικηταρά, το οποίο ανεγέρθη το 1926. Βόρεια του Δικαστικού Μεγάρου βρίσκεται η πλατεία Καποδιστρίου, με αδριάντα του Καποδίστρια, έργο του Μιχαήλ Τόμπρου. Ανατολικά βρίσκεται το πάρκο Κολοκοτρώνη, με έφιππο ανδριάντα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, και το Πάρκο του ΟΣΕ, όπου λειτουργούσε ο παλιός σιδηροδρομικός σταθμός του Ναυπλίου. Στο σταθμό σήμερα στεγάζεται το Δημοτικό Ωδείο «Κωνσταντίνος Νόνης». Αρχείο:Ακροναυπλία.jpeg

Η πλατεία Φιλελλήνων

Βόρεια της λεωφόρου Αμαλίας και μέχρι την ακτή βρίσκεται η συνοικία του Γυαλού, εκτός των ενετικών τειχών. Τα κτίριά της κτίστηκαν κυρίως την περίοδο 1860-1920. Στο δυτικό άκρο, στη θέση του προμαχώνα της Τερέζας, βρίσκεται η Πλατεία Φιλελλήνων. Στην πλατεία ανεγέρθηκε το 1903 το μνημείο των Φιλελλήνων και εκεί, στο σπίτι της οικογένειας Ιατρού, στεγαζόταν μέχρι το 1972 το δημαρχείο Ναυπλίου. Στην συνοικία βρίσκεται ο ναός του Αγίου Νικολάου, με το σημερινό ναό να εγκαινιάστηκε μάλλον το 1836. Στην παραλιακή οδό της πόλης βρίσκεται το τελωνείο, έργο του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη.

Ο Λέων των Βαυαρών

Βορειοανατολικά του Παλαμηδιού και ανατολικά της Παλαιάς Πόλης βρίσκεται το προάστιο της Πρόνοιας, το οποίο δημιουργήθηκε το 1828 για να στεγάσει τους πρόσφυγες που είχαν φτάσει στο Ναύπλιο κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821. Το πολεοδομικό του σχέδιο είναι βασισμένο στο Ιπποδάμειο σύστημα και είχε μικρά, μονόχωρα, με μονοκλινή στέγη σπίτια, πολλά από τα οποία σώζονται μέχρι σήμερα. Στην κεντρική πλατεία βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Τριάδας και στον ομώνυμο λόφο η εκκλησία της Ευαγγελιστρίας. Σε φυσικό βράχο βρίσκεται το εκκλησάκι των Αγίων Πάντων, το οποίο ήταν το μόνο στο οποίο οι Οθωμανοί επέτρεπαν τον εκκλησιασμό των Χριστιανών μέχρι το 1780. Γύρω του βρίσκεται το παλιό νεκροταφείο της Πόλης, όπου είναι θαμμένοι μεταξύ άλλων ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο Νικηταράς και ο Στάικος Σταϊκόπουλος. Το σημερινό νεκροταφείο του Ναυπλίου ανεγέρθηκε το 1852. Ανάμεσα στο παλαιό και στο νέο νεκροταφείο βρίσκεται ο Λέων των Βαυαρών, γλυπτό που απεικονίζει ένα κοιμισμένο λιοντάρι σε μνημειακές διαστάσεις που φιλοτεχνήθηκε το 1840-41 από τον Γερμανό Κρίστιαν Ζίγκελ. Ανεγέρθηκε στη μνήμη των στρατιωτών της ακολουθίας του Όθωνα οι οποίοι πέθαναν σε επιδημία τύφου στο Ναύπλιο.

Βόρεια της Πρόνοιας βρίσκεται ο συνοικισμός Νέο Βυζάντιο, το οποίο δημιουργήθηκε για να στεγαστούν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες το 1929. Προς τα βορειοανατολικά, τρία χιλιόμετρα από την παλαιά πόλη του Ναυπλίου, βρίσκεται το προάστιο της Άρειας, όπου βρίσκεται η Αγία Μόνη της οποίας το καθολικό χρονολογείται από τον 12ο αιώνα.

Οικονομία

Το Ναύπλιο, μαζί με το Άργος ως τα κύρια αστικά κέντρα του νομού, συγκεντρώνουν τις περισσότερες εμπορικές και οικονομικές δραστηριότητες του νομού καθώς και όλες τις δημόσιες υπηρεσίες. Στο Ναύπλιο έχει την έδρα της η κονσερβοποιία Κύκνος Α.Ε., η οποία ιδρύθηκε το 1911, αλλά το εργοστάσιο και το κέντρο διανομής της από το 2005 βρίσκεται στα Σαβάλια Ηλείας. Επίσης το Ναύπλιο, λόγω των ιστορικών του μνημείων και της φυσικής ομορφιάς του, έχει αναπτυχθεί τουριστικά, με πλήθος ξενοδοχειακών μονάδων. Το λιμάνι του Ναυπλίου είναι το κύριο του νομού, από το οποίο γίνεται διακίνηση κυρίως γεωργικών προϊόντων. Έχει εγκριθεί η κατασκευή μαρίνας στο λιμάνι.

Σχολεία - Πανεπιστήμια

Στο Ναύπλιο λειτουργούν:

Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

• Παιδικοί και βρεφονηπιακοί σταθμοί
• Νηπιαγωγεία,
• Δημοτικά σχολεία

Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

• Γυμνάσια
• Λύκεια (ΓΕ.Λ.)
• ΕΠΑ.Λ.
• Εσπερινό Λύκειο.

Στην πόλη λειτουργούν επίσης τα παρακάτω ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης:

• Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Σχολή Καλών Τεχνών: Τμήμα Θεατρικών Σπουδών)

• Πανεπιστήμιο Ελληνικών Σπουδών (Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.)

• Δημόσιο ΙΕΚ

Προοδευτικός Σύλλογος

Προοδευτικός Σύλλογος Ναυπλίου ο ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ: Ιδρύθηκε το 1946 από μια ομάδα καταξιωμένων φιλοπρόοδων Ναυπλιωτών, η οποία έχει σκοπό την πνευματική ανάπτυξη και πρόοδο της πόλης. Ο Προοδευτικός Σύλλογος Ναυπλίου συνεχίζει να ακολουθεί μια συνεχή διαδρομή μέχρι και σήμερα.

Εκκλησίες

Άγιος Αναστάσιος: (Πολιούχος και προστάτης Άγιος της πόλης του Ναυπλίου. Γιορτάζει 1 Φεβρουαρίου)

Άγιος Γεώργιος: (Μητροπολιτικός Ναός). - Στο εσωτερικό του Ναού είναι εξαιρετικό το δείγμα του Μυστικού Δείπνου που είναι αντίγραφο του Λεονάρντο Νταβίντσι στην Μητρόπολη υπάρχει ο θρόνος όπου εκεί εκκλησιαζόταν ο Βασιλιάς Όθωνας. Επίσης μέσα στο Ναό υπάρχει και η Αγιογραφία του μεγάλου Αγιογράφου Βυζάντιο.

Άγιος Ιωάννης: (Μονή του Άγιου Ιωάννη του Θεολόγου.)

Άγιου Κωνσταντίνου & Ελένης: (Αφιερωμένος στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη. Γιορτάζει 21 Μαίου.)

Καθολική Εκκλησία Μεταμορφώσεως του Σωτήρος: (Γνωστή και ως Φραγκοκκλησιά.) - Ο Βασιλιάς Όθωνας παραχώρησε το τέμενος της Οθωμανικής περιόδου στους Καθολικούς του Ναυπλίου για να εκκλησιάζονται το 1839. Έκτοτε ο ναός έμεινε γνωστός με την επωνυμία (Φραγκοκκλησιά.)

Άγιος Νικόλαος: (Προστάτης Άγιος των Ναυτικών. Κάθε χρόνο στις 6 Δεκεμβρίου στην πόλη του Ναυπλίου Γιορτάζει με μεγαλοπρέπεια ο Ιερός Ναός του Αγιου Νικόλαου που Βρίσκεται δίπλα στο λιμάνι. Παρουσία των Τοπικών, Στρατιωτικών Λιμενικών αρχών του Ναυτικού αλλά και πλήθους κόσμου, γίνεται λειτουργεία στο Ναό και λιτάνευση της Ιερής Εικόνας του Αγίου Νικολάου στους κεντρικούς δρόμους της πόλης.)

Άγιοι Ανάργυροι:( Ο Ιερός Ναός είναι χτισμένος στο εσωτερικό του κάστρου της Ακροναυπλίας γιορτάζει την 1η Ιουλίου.)

Ναός Ευαγγελίστριας:( 25η Μαρτίου, γιορτάζει ο Ναός γίνεται Μεγάλο Πανηγύρι και ο δρόμος προς την εκκλησία κλείνει.)

Μοναστήρι Αγία Μονή: Στο χωριό Άρια: ( Αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή.)

Ναός Παναγίας:( Αφιερωμένος στο Γενέσιο της Θεοτόκου.)

Άγιοι Απόστολοι: ( Στη πλατεία του Ψαρομαχαλά στο παλιό Ναύπλιο βρίσκεται το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων, το οποίο είχε ανεγερθεί από τους Ενετούς. Γιορτάζει 30 Ιουνίου.)

Εκκλησάκι της Παναγίτσας: (Χτισμένο στο Περίφημο Γύρος της Αρβανιτιάς πάνω στα βράχια της Ακροναυπλίας.)

Ναός Αγίας Σοφίας: (Ο παλαιότερος σωζόμενος Ναός της Πόλης. Γιορτάζει κάθε χρόνο στις 17 Σεπτεμβρίου)

Ναός Αγίου Σπυρίδωνα:(Δολοφονία Ιωάννη Καποδίστρια.) - Μέσα στο Ναό του Αγίου Σπυρίδωνα υπάρχει η Αγιογραφία της Πρώτης Οικουμενικής Σύνοδος που έγινε στην Νίκαια.)

Ναός Αγίων Πάντων: (Υπάρχει απο την εποχή της Δεύτερης Ενετοκρατίας.)

Ναός Αγίου Ανδρέα: (Χτισμένο στο εσωτερικό του Κάστρου του Παλαμηδίου το 1712 από τον Αυγουστίνο Σαγρέδο. Γιορτάζει κάθε χρόνο στις 30 Νοεμβρίου, η εορτή του τιμώμενου αγίου συμπίπτει με την επέτειο της απελευθερώσεως του Παλαμηδίου και της πόλης από τους Τούρκους.)

Ναός Αγίας Τριάδας: (Αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα Ναυπλίου και στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.)

Μουσεία

Στο Ναύπλιο λειτουργούν τα παρακάτω μουσεία καθώς και παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης:

Αρχαιολογικό Μουσείο: Οικοδομήθηκε, για την αποθήκη του στόλου από τον Βενετσιάνο Προβλεπτή του Στόλου Αυγουστίνο Σαγρέδο 1713.

Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα- (ΠΛΙ) Βασίλειος Παπαντωνίου: Ιδρύθηκε, από τη διάσημη ενδυματολόγο-σκηνογράφο Ιωάννα Παπαντωνίου, στη μνήμη του πατέρα της Βασίλειου Παπαντωνίου. 1974.

Πολεμικό Μουσείο: Στεγάζεται στο διώροφο νεοκλασικό κτίριο όπου λειτούργησε, η πρώτη Σχολή Ευελπίδων της Ελλάδας ή αλλιώς το Κεντρικόν Πολεμικόν Σχολείον απο τον πρώτον Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια για να στελεχώσει τον Στρατό και των Πολεμικό Ναυτικό από το 1828 έως το 1834. Αναπαλαιώθηκε τον Νοέμβριο του 1988.

Εθνική Πινακοθήκη (Παράρτημα Ναυπλίου): Το διατηρητέο νεοκλασικό κτίριο κτίστηκε το έτος 1905. Το κτίριο περιήλθε στην κυριότητα του Δήμου Ναυπλιέων, ύστερα από αναγκαστική απαλλοτρίωση και το 1997, παραχωρήθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη για να λειτουργήσει ως παράρτημά της. Η υποδειγματική ανακαίνιση του κτιρίου και ο μουσειολογικός εξοπλισμός του έγινε από το Κοινωφελές Ίδρυμα Ωνάση.

Βιβλιοθήκη

Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη ο Παλαμήδης: Στεγάζεται στο Νεοκλασικό κτίριο του Παλιού Παρθεναγωγείου Ναυπλίου ιδρύθηκε από τον Προοδευτικό Σύλλογο Ναυπλίου ο “ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ το 1951 την οποία επλούτισε με 3.500 τόμους βιβλίων, με δωρεές των μελών του. Η βιβλιοθήκη λειτούργησε με δαπάνες του Συλλόγου για περισσότερο από ένα έτος. Στη συνέχεια και επειδή ο Σύλλογος δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει τις λειτουργικές δαπάνες της βιβλιοθήκης, την μετέτρεψε σε Δημόσια Βιβλιοθήκη και την παρέδωσε στο Υπουργείο Παιδείας (Υπουργείο Προεδρίας της Κυβερνήσεως) στις 13 Ιανουρίου 1952. Στις αίθουσές της βιβλιοθήκης πραγματοποιούνται  διαλέξεις, σεμινάρια, ημερίδες, διαγωνισμοί, συμπόσια, εκθέσεις ζωγραφικής και γλυπτικής. Από το βήμα της περνούν λόγιοι, συγγραφείς, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών. Μέσα στην πενηντάχρονη πορεία της έχει καταφέρει πολλά. Φιλοδοξεί όμως να προσφέρει ακόμη περισσότερα βελτιώνοντας συνεχώς τον τρόπο λειτουργίας της με την χρήση όσο το δυνατό περισσότερο των μέσων της σύγχρονης τεχνολογίας. Έχει εκδώσει αρκετά βιβλία και οργανώνει συνέδρια και ομιλίες μορφωτικού ενδιαφέροντος. Στο Δανειστικό Τμήμα δανείζονται βιβλία σε όσους είναι μέλη αλλά και σε όσους επιθυμούν να γίνουν μέλη της Βιβλιοθήκης. Δικαίωμα να γίνει μέλος της Βιβλιοθήκης έχει ο καθένας. Εκδίδεται κάρτα μέλους και μπορεί κάποιος να δανειστεί μέχρι 3 βιβλία για 15 ημέρες. Κάρτα μέλους μπορούν να αποκτήσουν εκτός από τους ενήλικες και όλα τα παιδιά από την ηλικία των 6 ετών και άνω.

Εκδηλώσεις

Φεστιβάλ Ναυπλίου: Πλήθος καλλιτεχνικών εκδηλώσεων λαμβάνουν χώρα σε αυτή την όμορφη πόλη. Διασημότερη από όλες είναι το Φεστιβάλ Ναυπλίου που έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους πιο συνεπείς και επιτυχημένος θεματικούς θεσμούς της ελληνικής περιφέρειας, έχει φιλοξενήσει μερικά από τα λαμπρότερα ονόματα από σχήματα και καλλιτέχνες της διεθνούς κλασσικής σκηνής και έχει τιμηθεί με τη διάκριση του καλλίτερου φεστιβάλ από την Ένωση Ελλήνων Μουσικών Κριτικών, ενώ του έχουν αφιερωθεί πλήθος άρθρων τόσο στον ελληνικό όσο και στον διεθνή Τύπο και έχει σταθερή παρουσία στις αναλυτικές παρουσιάσεις των καλοκαιρινών φεστιβάλ όλου του κόσμου.

Αγιος Αναστάσιος: Κάθε χρόνο την 1^η Φεβρουαρίου γιορτάζεται πανηγυρικά η μνήμη του Αγίου Αναστάσιου, πολιούχου  και προστάτης Άγιος της πόλης του Ναυπλίου παρουσία των τοπικών και στρατιωτικών αρχών της πόλης με αφετηρία το ναό της Παναγίας γίνεται μεγάλη λιτανεία της εικόνας του Αγίου.(Οι ντόπιοι γιορτάζουν το όνομά τους Αναστάσιος - Αναστασία 1^η Φεβρουαρίου την ημέρα που μαρτύρησε για την Χριστιανική του πίστη ο πολιούχος και προστάτης Άγιος της πόλης του Ναυπλίου.)

Ναυτική Εβδομάδα: Κάθε δύο χρόνια η πόλη γεμίζει από Ναυτικούς και Λιμενικούς αφού γιορτάζει τη «Ναυτική Εβδομάδα». Οι εκδηλώσεις διαρκούν  δεκαπέντε μέρες τέλη Ιουνίου με αρχές Ιουλίου και έχουν αποκορύφωμα την «Ενετική Βραδιά» με το ρίξιμο των πυροτεχνημάτων.

Πανσέληνος: Κάθε καλοκαίρι γίνεται η «γιορτή της πανσελήνου»,με εκδηλώσεις κάτω από το ολόγιομο φεγγάρι του Αυγούστου με ρομαντική μουσική και με το ρίξιμο πυροτεχνημάτων.

Μαραθώνιος: Η Δημιουργία του κορυφαίου Μαραθώνιου Ημιμαραθώνιου έχει γινει πλέον θεσμός και απότελεί κάθε χρόνο σημείο αναφοράς με πλήθος κόσμου και με κάθε είδους δρομέων να πλαισιώνουν και να απογειώνουν την πόλη.

Nαός Αγίου Γεωργίου: Έξω από τον Μητροπολιτικό Ναό στην πλατεία διοργανώνονται εκδηλώσεις στα πλαίσια του Φεστιβάλ Κλασσικής Μουσικής που γίνονται κάθε Ιούνιο στο Ναύπλιο με μεγάλη επιτυχία.

Καρναβάλι: Γνωστό είναι το «Αναπλιώτικο Καρναβάλι». Οι εκδηλώσεις του Δήμου Ναυπλίου ζωντανεύουν σε όλες τις γειτονιές της πόλης με καρναβαλιστικές παρελάσεις αποκριάτικα τραγούδια και χορούς. Μαγευτικό είναι το Βενετσιάνικο Καρναβάλι που γίνεται κάθε χρόνο.

Παλαμήδειος Άθλος: Ένα ξεχωριστό αθλητικό δρομικό γεγονός πραγματοποιείτε κάθε χρονο καθώς περιλαμβάνει τον μοναδικό αγώνα στην Ελλάδα με αγωνιστική ανάβαση του Κάστρου. (Nafplio Castle Run!)

Ιωάννης Καποδίστριας: Κάθε χρόνο στις 27 Σεπτεμβρίου, παρουσία τοπικών παραγόντων και πλήθους κόσμου,  γίνεται εορτασμός για τη μνήμη του Καποδίστρια, στον Ιερό ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, εκεί όπου τον σκότωσαν το 1831.

Ναός Ευαγγελίστριας: Κάθε χρόνο την 25η Μαρτίου γιορτάζει πανηγυρικά ο Ιερός Ναός της Ευαγγελίστριας Πλήθος κόσμου επισκέπτονται την πόλη για να προσκυνήσουν στον Ναό της Ευαγγελίστριας αλλά να επισκεφτούν και το μεγάλο πανυγηρί που οργανώνεται.

Άλωση Παλαμηδιού: κάθε χρόνο, την τελευταία Κυριακή κάθε Νοέμβρη, εορτάζεται στο Ναύπλιο η Άλωση του Παλαμηδιού και η απελευθέρωση της πόλης από τον Τούρκικο ζυγό.

Μουσεία: Κάθε χρόνο την άνοιξη τα μουσεία και οι χώροι τέχνης πολιτισμού ανοίγουν τις πόρτες τους ως αργά το βράδυ σε ανοιξιάτικη βραδιά διαφορετική από κάθε άλλη με ελεύθερη είσοδο.

Energy Triην άνοιξη τathlon: Κάθε χρόνχώροι τέχνης πολιτισμού ανοίγουν τις πόρτες τους ως αργά το βράδυ σε μία ανοιξιάτικη βραδιά διαφορετική από κάθε άλλη.ο διεξάγεται ο αγώνας Energy Triathlon το οποίος περιλαμβάνει: Swim, Bike, και Run με την καρδιά της πόλης να χτυπάει στο (Nafplio Energy Triathlon.)

Έκθεση Βιβλίου: Κάθε καλοκαίρι στην πόλη του Ναυπλίου ανοίγει τις πύλες της η θεσμοθετημένη 'Εκθεση βιβλίου στην πλατεία Ωνάση.

Mediterranean Yacht Show: Κάθε χρόνο παρουσία των Λιμενικών αρχών στην πόλη του Ναυπλίου πραγματοποιείται η παγκόσμια έκθεση για τα επαγγελματικά σκάφη Mediterranean Yacht Show το οποίο φιλοξενεί πολυτελείς θαλαμηγού και προσελκύει εκατοντάδες Έλληνες και ξένους yacht brokers. Αξιοσημείωτο είναι ότι κατόρθωσε να σημειώσει ένα νέο ρεκόρ, με σκάφη να συμμετέχουν από διαφορετικές γωνιές του πλανήτη στην έκθεση.

Πλατείες

Τριών Ναυάρχων: Είναι η πλατεία που βρίσκεται στην είσοδο του ιστορικού κέντρου της πόλης και διαμορφώθηκε στη σημερινή της μορφή μετά την απελευθέρωση της πόλης. Έχει τα χαρακτηριστικά μιας καθαρά νεοκλασσικής πλατείας και η δυτική της πλευρά οριζόταν μέχρι το 1929 από το κατεδαφισμένο σήμερα παλατάκι του Όθωνα. Η πλατεία πήρε το όνομά της το 1854 από τους τρεις Ναυάρχους- Κόδριγκτων (Αγγλία), Δεριγνύ (Γαλλία) και Έϋδεν (Ρωσία)- που νίκησαν τον Ιμπραήμ στη ναυμαχία του Ναυαρίνου. Στο κέντρο της πλατείας τοποθετήθηκε το 1951 ηρώο αφιερωμένο στον Δημ. Υψηλάντη, κατασκευασμένο το 1843 στη Βιέννη, όπου είχε τοποθετηθεί αρχικά στην Πλατεία Πλατάνου. Σήμερα η πλατεία περιβάλλεται από σημαντικά ιστορικά και δημόσια κτίρια όπως το Δημαρχείο της πόλης που ήταν το πρώτο Γυμνάσιο της Ελλάδας που φτιάχτηκε επί Όθωνα και έχει όλα τα Νεοκλασικά στοιχεία το Αέτωμα τα κεραμίδια είναι κεραμοσκεπή τα πολλά πατζούρια κτισμένο περίπου το 1830. Αρχικά το οικοδόμημα ήταν διώροφο και το 1893 προστέθηκε και τρίτος όροφος. Από το σχολικό έτος 1929-1930 τα σχολεία παύουν να λειτουργούν σ’ αυτό το κτίριο, καθώς μεταφέρονται σε καινούργιο διδακτήριο που οικοδομήθηκε απέναντι. Το Πρώτο Γυμνάσιο χρησιμοποιήθηκε σαν βοηθητικός χώρος του Γυμνασίου, στέγασε γραφεία, φροντιστήρια, την Α΄ Δημόσια Βιβλιοθήκη, το Ελληνικό Ωδείο και σήμερα στεγάζει το Δημαρχείο της πόλης. Δίπλα από το δημαρχείο υπάρχει το κτήριο όπου βρισκόταν εκεί το πρώτο επίσημο φαρμακείο ιδρύθηκε το 1828 από τον Ιταλό φιλέλληνα Βονιφάτιο Βοναφίν που ήταν ο καλύτερος φίλος του Ι. Καποδίστρια.

Συντάγματος: Πρόκειται για την πλατεία που χτυπάει η καρδιά της πόλης καθ'όλη τη διάρκεια της ιστορίας της. Στους χρόνους της επανάστασης ονομαζόταν Πλατεία Πλατάνου. Η πλατεία απέκτησε τις σημερινές της διαστάσεις με σχέδια των Βαλλιάνου και Βούλγαρη το 1832, οπότε και διαμορφώθηκε και η οδός Βασιλέως Κωνσταντίνου- ο Μεγάλος Δρόμος - που καταλήγει στον άξονα της πλατείας απέναντι από το Αρσενάλε. Μετονομάστηκε σε Πλατεία Συντάγματος με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου κατά την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843.Στους νεώτερους χρόνους η πλατεία διαμορφώθηκε σε νεοκλασσική πλατεία με δρόμους περιμετρικά. Στη δεκαετία του '70 απέκτησε τη σημερινή της μορφή, που την τοποθετεί πολύ κοντά στα μεσαιωνικά πρότυπα. Η πλατεία περιβάλλεται από σημαντικά μνημεία, όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο που είναι Ενετικό Κτήριο και λειτούργησε το Κυβερνείο των Ενετών και ήταν και οπλοστάσιο, στο σημείο που στεγάζεται σήμερα η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ήταν το σπίτι της Καλλιόπης Παπαλεξοπούλου η οποία σαν Ναυπλιώτισσα είχε προτοστατήσει στα Οθωνικά στην πλατεία μπροστά από το σπίτι της υπάρχει η προτομή της, το Δημοτικό Θέατρο είναι ένα από τα δύο Τζαμιά της πόλης το οποίο είχε υπάρξει αλληλοδιδακτικό σχολείο Αρρένων αργότερα σαν κινηματογράφο και σήμερα στεγάζει το Δημοτικό Θέατρο Ναυπλίου, Λέων των Ενετών έμβλημα από την Ενετοκρατία που τον βρίσκουμε σε πολλά σημεία στην πόλη.

Καποδίστρια: Η πλατεία οφείλει το όνομά της στη μορφή που συνδέθηκε κατ` εξοχήν με την ιστορία της πόλης, τον Ιωάννη Καποδίστρια, που υπήρξε ο πρώτος Κυβερνήτης του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Η πλατεία διαμορφώθηκε μετά την κατεδάφιση όπου βρισκόταν ο βενετσιάνικος προμαχώνας Ντόλφιν ή Σαν Μάρκο, ο οποίος κατεδαφίστηκε το 1926. Τον ανδριάντας του Κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια, φιλοτέχνησε ο Ανδριώτης γλύπτη Μιχαήλ Τόμπρος,το1932. Το Άγαλμα τοποθετήθηκε στην ομώνυμη πλατεία το 1933. Η απόφαση του να στηθεί στο Ναύπλιο ο Ανδριάντας του Κυβερνήτη είχε ληφθεί με το ΙΖ' ψήφισμα της "εν Αθήναις Εθνικής Συνελεύσεως" της 3ης Σεπτεμβρίου 1843.

Φιλλελλήνων: Η πλατεία πήρε το όνομά της στη μνήμη των Γάλλων φιλελλήνων που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για την απελευθέρωση της Eλλάδας από τους Tούρκους κατά τη διάρκεια της Eλληνικής Eπανάστασης. Στην πλατεία δεσπόζει το μνημείο των Φιλλελίνων αγωνιστών ανεγέρθηκε το 1903. Tο μνημείο, που έχει τη μορφή αναθηματικής στήλης από γκρίζο μάρμαρο, για την εποχή τύπο του οβελίσκου, σχεδιάστηκε στο Παρίσι, αλλά κατασκευάστηκε στην Aθήνα στο μαρμαρογλυφείο του Iωάννη Xαλδούπη. Στην υπερυψωμένη βάση του οβελίσκου, στη μία πλευρά, υπάρχει ανάγλυφη παράσταση σε λευκό μάρμαρο, με τις προσωποποιήσεις της Eλλάδας και της Γαλλίας, με τις μορφές της Aθηνάς και της Δημοκρατίας αντίστοιχα, ενώ στην ανατολική πλευρά της βάσης υπάρχει αναθηματική επιγραφή που μνημονεύει τους μεγάλους Γάλλους Φιλέλληνες, τον στρατάρχη Mεζόν, τον στρατηγό Φαβιέρο και το ναύαρχο Δεριγνύ, αλλά και όλους τους ναύτες και στρατιώτες της Γαλλίας που αγωνίστηκαν για την ελληνική Aνεξαρτησία. Στο βορειοδυτικό σημείο της πλατείας υπάρχει η προτομή της ηρωίδας της Eλληνικής Eπανάστασης, Mαντούς Mαυρογένους, που έμεινε στο Nαύπλιο, από το 1824 έως το 1831. Στη βορειοανατολική πλευρά της πλατείας, στην οδό Bασιλέως Όθωνος, υπάρχει ένα σημαντικό διώροφο νεοκλασικό κτίριο του 19ου αιώνα, που ανήκε στην γνωστή για τις δωρεές της στην πόλη οικογένεια Iατρού. Eδώ στεγαζόταν από το 1972 το Δημαρχείο της πόλης μέχρι τη μεταφορά του στην πλατεία Tριών Nαυάρχων. Σήμερα στο κτήριο αυτό στεγάζεται το Πανεπιστήμιο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.

Αγίου Νικολάου: Δημιουργήθηκε κατά τα χρόνια του αγώνα, μπροστά από τον ομώνυμο ναό κτίστηκε από τους Ενετούς το 1713.

Σταϊκοπούλου: Διαμορφώθηκε κατά την περίοδο 1865-1920 και είναι αφιερωμένη στον εκπορθητή του Παλαμηδίου Στάϊκο Σταϊκόπουλο, ο ανδριάντας του οποίου βρίσκεται στην πλατεία και έχει φιλοτεχνηθεί από τον γλύπτη Νικόλα το 1966. Στο άκρο της πλατείας βρέθηκαν και τα ίχνη της Πύλης της Ξηράς, από όπου ξεκινούσε και ο βασικός δρόμος της Α΄Ενετοκρατίας, η σημερινή οδός Παπανικολάου.

Αγ. Γεωργίου: Πρόκειται για μία από τις παλαιότερες πλατείες του Ναυπλίου, σύγχρονη με την ομώνυμη εκκλησία (Α' ενετική κυριαρχία). Καθαρά μεσαιωνικού χαρακτήρα πλατεία, έχει τραπεζοειδές σχήμα και περιβάλλεται απο τις τρεις πλευρες από κτίρια ενώ από την τέταρτη πλευρά ορίζεται από έναν σημαντικό δρόμο της πόλης, την οδό Πλαπόυτα. Συγκεντρώνει γύρω της ορισμένα πολύ παλιά και αξιόλογα κτίρια και λειτουργεί ως προαύλιος χώρος της ομώνυμης εκκλησίας, η οποία προβάλλει διαγώνια στην πλατεία και καθορίζει απόλυτα την φυσιογνωμία της.

Αγάλματα - Προτομές

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

Ιωάννης Καποδίστριας

Νίκος Καρούζος

Στάϊκος Σταϊκόπουλος

Άγγελος Τερζάκης

Όθωνας

Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου

Μαντό Μαυρογένους

Μνημείο Φιλελλήνων

Λέων Βαυαρών

Λέων Ενετών

Ταφικό μνημείο Δημήτριου Υψηλάντη

Αρχιμανδρίτης Ιερόθεος Μπαζιώτης

Αναστάσιος Τερτσένης - Γεώργιος Πολυζωίδης

Γύρος της Αρβανιτιάς

Ο Γύρος της Αρβανιτιάς: Όπως χαρακτηριστικά ονομάζεται από τους κατοίκους της πόλης, είναι το ομορφότερο και το ιδανικότερο Σημείο έναρξης περιπάτου και αποτελεί την αγαπημένη διαδρομή των Ναυπλιωτών. Ο γύρος ξεκινάει μετά το πέρας της παραλίας από την Ακτή Μιαούλη, Μπανιέρες, και καταλήγει στην πλατεία της Αρβανιτιάς, σε συνολική απόσταση ενός χιλιομέτρου περίπου. Κάτω από την πλατεία λειτουργεί οργανωμένη παραλία, όπου μπορεί κανείς να απολαύσει το μπάνιο του.

Σε όλη τη διαδρομή και με θέα τη θάλασσα δεσπόζουν τα βράχια της Ακροναυπλίας με τα επιβλητικά της τείχη. Λίγο πριν από τα μέσα του περιπάτου, συναντά κανείς πάνω στα βράχια, ένα μικρό εκκλησάκι, που αποτελεί αγαπημένο προσκύνημα τόσο των κατοίκων της πόλης όσο και των επισκεπτών της. Πρόκειται για την Παναγίτσα, την Παναγία της Σπηλιάς, τη Santa Maria della Grotta των Βενετών. Η θέα προς τον Αργολικό κόλπο είναι από εδώ μοναδική. Μετά την πλατεία της Αρβανιτιάς, μπορεί κανείς να συνεχίσει τον περίπατό του ανατολικά, στους πρόποδες του Παλαμηδιού, και να καταλήξει σε συνολική απόσταση 2,7 χιλιομέτρων περίπου στην αμμουδιά της παραλίας Καραθώνας. Αν πάλι θέλει κανείς να επιστρέψει στην παλαιά πόλη, μπορεί να κατηφορίσει από την πλατεία της Αρβανιτιάς προς το Πάρκο του Σταϊκόπουλου και την Πύλη της Ξηράς.

Ρολόι

Ρολόι παλιάς πόλης: Το ρολόι τοποθετήθηκε στην Ακροναυπλία σε ένα από τα ομορφότερα σημεία πάνω από την παλιά πόλη την εποχή του Όθωνα, επί της δημαρχίας του ιατρού Επαμεινώνδα Κωτσονόπουλου (1866-1878 και 1883-1890). Το ρολόι Ήρθε από την Βαυαρία με δωρεά του Λουδοβίκου του Α΄, πατέρα του Όθωνα .Την περίοδο της κατοχής, οι Γερμανοί είχαν αποφασίσει να το ανατινάξουν, όμως οι αντιδράσεις των Ελλήνων ήταν έντονες. Οι τότε άρχοντες της πόλης, μαζί με τον γραμματέας Εμμανουήλ Τερζάκης, είχαν καταφέρει να αναβάλλουν την καταστροφή του για ένα μήνα. Δυστυχώς, στις 3 Μαΐου του 1944, ανατινάχτηκε. Το ρολόι λειτούργησε ξανά στις 14 Σεπτεμβρίου του 1949 στις 5 το απόγευμα. Η τουριστική επιτροπή της πόλης φρόντισε για την ανακατασκευή του, χρησιμοποιώντας τον μηχανισμό του ρολογιού, ο οποίος είχε σωθεί και φυλασσόταν στο δημαρχείο της Πόλης.

Σημειώσεις

Τα δυο μεγάλα κάστρα του Ναυπλίου (το Παλαμήδι και η Ακροναυπλία) είναι κτισμένα σε δυο διαδοχικούς λόφους που ο διαχωρισμός τους οφείλεται σε τεκτονικά αίτια. Λεπτομερείς ναυτιλιακές πληροφορίες για το Ναύπλιο παρέχει ο Ελληνικός Πλοηγός 2ος τόμος και ιδιαίτερα ο χάρτης ελληνικής έκδοσης: ΧΕΕ-414/1, που αποτελεί τον λιμενοδείκτη του λιμένα του, καθώς και ο ΧΕΕ-130 που καλύπτει όλες τις ΒΑ ακτές της Πελοποννήσου και τον Αργολικό Κόλπο.

Εικόνες

• 
  Το Μπούρτζι από το Παλαμήδι
• 
  Το Παλαμήδι
• 
  Η πλατεία Συντάγματος

Η σύγχρονη πόλη του Ναυπλίου

Bιβλιογραφία

• Ευτυχία Δ. Λιάτα, Το Ναύπλιο και η ενδοχώρα του από τον 17ο στον 18ο αι. Οικιστικά μεγέθη και κατανομή της γης, Κέντρον Ερεύνης του Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού Ακαδημίας Αθηνών, Αθήνα 2002
• Κ.Σπηλιωτάκη, «Τα εν Ναυπλίω κτίρια του Βουλευτικού και του Εκτελεστικού», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ.20, σελ.53-71

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Δήμος Ναυπλίου
• Ναύπλιο (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Ναύπλιο - Φ. Κόντογλου (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Ναύπλιο (Τα λιμάνια μας) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)