Άνω Δολιανά Αρκαδίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 6: Γραμμή 6:
| δήμος = [[Δήμος Βόρειας Κυνουρίας|Βόρειας Κυνουρίας]]
| δήμος = [[Δήμος Βόρειας Κυνουρίας|Βόρειας Κυνουρίας]]
| νομός = [[Νομός Αρκαδίας|Αρκαδίας]]
| νομός = [[Νομός Αρκαδίας|Αρκαδίας]]
| πληθυσμός = 90<ref>[http://www.statistics.gr/documents/20181/1210503/resident_population_census2011rev.xls Ελληνική Στατιστική Αρχή - Απογραφή Πληθυσμού-Kατοικιών 2011]</ref>
| πληθυσμός = 90<ref name="pop">[http://www.statistics.gr/documents/20181/1210503/resident_population_census2011rev.xls Ελληνική Στατιστική Αρχή - Απογραφή Πληθυσμού-Kατοικιών 2011]</ref>
| έτος απογραφής = 2011
| έτος απογραφής = 2011
| υψόμετρο = 1000μ.
| υψόμετρο = 1000μ.
Γραμμή 71: Γραμμή 71:
|-
|-
| [[Ελληνική απογραφή 2011|2011]]
| [[Ελληνική απογραφή 2011|2011]]
| 90<ref name="pop" />
| 90<ref>[http://www.statistics.gr/documents/20181/1210503/resident_population_census2011rev.xls Ελληνική Στατιστική Αρχή - Απογραφή Πληθυσμού-Kατοικιών 2011]</ref>
|}
|}



Έκδοση από την 15:34, 5 Φεβρουαρίου 2019

Συντεταγμένες: 37°23′11″N 22°29′55″E / 37.386484°N 22.498617°E / 37.386484; 22.498617

Άνω Δολιανά
Άποψη των Άνω Δολιανών
Άνω Δολιανά is located in Greece
Άνω Δολιανά
Άνω Δολιανά
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΔήμοςΒόρειας Κυνουρίας
Γεωγραφία και Στατιστική
ΝομόςΑρκαδίας
Υψόμετρο1000μ.
Πληθυσμός90[3] (2011)
Πληροφορίες
Ονομασία κατοίκωνΔολιανίτες
Ταχ. κώδικας220 12
Τηλ. κωδικός2710

Τα Άνω Δολιανά (ή και Δολιανά) είναι πετρόχτιστο χωριό στην επαρχία Βόρειας Κυνουρίας της Αρκαδίας, το οποίο έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός.[4][5] Το χειμώνα κατοικείται από λιγοστούς οικιστές, καθώς οι περισσότεροι διαχειμάζουν στα Κάτω Δολιανά και αρκετοί επιστρέφουν σε αυτό την άνοιξη. Στην απογραφή του 2011 είχε 90 κατοίκους. Τα τελευταία χρόνια γνωρίζει μια ήπιας μορφής τουριστική ανάπτυξη και κατά το χειμώνα δέχεται σημαντικό αριθμό επισκεπτών, κυρίως τα Σαββατοκύριακα.

Τοποθεσία

Βρίσκεται στο νότιο περίγυρο της πεδιάδας της Τρίπολης. Εκτείνεται σε υψόμετρο μεταξύ των 950 και 1.050 μέτρων, χτισμένος αμφιθεατρικά στις βόρειες πλαγιές του Πάρνωνα, μέσα στα έλατα, τις καστανιές, τα πλατάνια και τις κερασιές, περιβαλλόμενος από ρεματιές και μικρούς καταρράκτες. Το χωριό απλώνεται σε δύο γειτονιές και έχει θέα το οροπέδιο της Τρίπολης, με τον οπτικό ορίζοντα να φθάνει ως τα όρη Μαίναλο, Αρτεμίσιο, Χελμό και Ερύμανθο.

Μικρός καταρράκτης στο ρέμα του Αϊ Γιαννιού
Η κορυφή του Αϊ-Λια με τις κεραίες

Πληροφορίες

Το χωριό χρησιμοποιείτο τα παλαιότερα χρόνια ως πρωτεύον τόπος διαμονής των Δολιανιτών, οι οποίοι ασχολούνταν κυρίως με την εκτροφή ζώων και γι' αυτό το λόγο είχαν εγκατασταθεί στα ορεινά. Τα Κάτω Δολιανά χρησιμοποιούντο ως δευτερεύων οικισμός, στον οποίο οι κάτοικοι μετανάστευαν κατά τους χειμερινούς μήνες για την προστασία των ζώων από το κρύο και το χιόνι. Παράλληλα δινόταν χρόνος στα ορεινά βοσκοτόπια για να αναζωογονηθούν. Με τον εκσυγχρονισμό της ζωής όμως και τη μεταστροφή της κύριας ασχολίας των κατοίκων από την κτηνοτροφία στην καλλιέργεια, κυρίως της ελιάς, οι ρόλοι των δύο οικισμών αντιστράφηκαν. Με την πάροδο των χρόνων και λόγω αυτής της εγκατάλειψης του ρόλου του ως βασικός οικισμός των κατοίκων, κατάφερε να διατηρήσει ανέπαφο το γραφικό χαρακτήρα του, αποφεύγοντας τις εκτεταμένες ανθρώπινες παρεμβάσεις της σύγχρονης εποχής.

Κοντά στην κοινότητα βρίσκονται αρχαία λατομεία που παράγουν το ομώνυμο τοπικό μάρμαρο Δολιανών,[6] το οποίο χρησιμοποιήθηκε -μεταξύ άλλων- στην κατασκευή του Ναού Επικούριου Απόλλωνα, τον Αρχαίο Ναό Αλέας Αθηνάς στην Τεγέα και πιθανώς στη Βάση της Μαντίνειας.

Η κορυφή του Αϊ-Λια που δεσπόζει επάνω από το χωριό, λόγω του μεγάλου υψομέτρου της (1390 μέτρα) χρησιμοποείται σαν τηλεπικοινωνιακός κόμβος με πομπούς σήματος για τον ΟΤΕ, την τηλεόραση, το ραδιόφωνο και την κινητή τηλεφωνία της ευρύτερης περιοχής. Είναι προσβάσιμη με δρόμο μήκους 4 χιλιομέτρων που ξεκινάει από τα Δολιανά.

Ιστορία

Στις 18 Μαΐου του 1821, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, στο χωριό δόθηκε η λεγόμενη Μάχη των Δολιανών. Στη συγκεκριμένη μάχη, ο Νικηταράς που κρατούσε με 300 άντρες τα Άνω Δολιανά, κατάφερε να αποκρούσει 10.000 Τούρκους που επιτίθεντο με πυροβολικό. Εκείνη τη μέρα πήρε το προσωνύμιο «Τουρκοφάγος», διότι σύμφωνα με την παράδοση έπεσαν πολλοί Τούρκοι από το χέρι του. Στη μνήμη του έχει αναγερθεί ανδριάντας στην είσοδο του οικισμού και συγκεκριμένα στην περιοχή «ρέμα του Τσάκωνα», σημείο στο οποίο εκτυλίχθηκε κυρίως η μάχη.

Παραδοσιακό κουρείο στον κεντρικό δρόμο

Εξέλιξη πληθυσμού

Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης πληθυσμού
1907 1.627
1920 1.849
1928 1.796
1940 1.594
1951 66
1961 12
1971 6
1981 19
1991 69
2001 80[7]
2011 90[3]

Αξιοθέατα

Στις 23 Μαΐου του 2015 εγκαινιάστηκε το «Ιστορικό και Εθνογραφικό Μουσείο Δολιανών», αφιερωμένο στην ιστορική μάχη που διεξήχθη στο χωριό αλλά και στην ευρύτερη λαογραφία της καθημερινότητας της περιοχής. Στεγάζεται στην οικία Χριστοφίλη, ένα από τα σπίτια στα οποία ταμπουρώθηκαν οι Έλληνες αγωνιστές, περιστατικό από το οποίο η οικία βαφτίστηκε «Το ταμπούρι του Νικηταρά».[8] Είναι ανοιχτό για το κοινό όλο το χρόνο, κάθε Σάββατο και Κυριακή πρωί.[9]

Ιδιαίτερου κάλλους είναι το παλαιό σχολείο, το οποίο έχει κηρυχθεί διατηρητέο κτίριο από το ΥΠΕΧΩΔΕ και λειτουργεί σήμερα ως παραδοσιακός ξενώνας.[10]

Το εκκλησάκι του Αϊ Γιάννη με πανοραμική θέα προς το χωριό

Εκδηλώσεις

Στα τέλη Οκτώβρη με αρχές Νοέμβρη, όταν και ολοκληρώνεται το μάζεμα των καστάνων από τα δέντρα που αφθονούν στη γύρω περιοχή, διοργανώνεται από την κοινότητα η επονομαζόμενη «Γιορτή Καστάνου» κατά την οποία οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν το κάστανο σε πολλές διαφορετικές συνταγές για φαγητά, γλυκά αλλά και λικέρ.

Στις 23 Απριλίου, παράλληλα με την επιστροφή μεγάλου μέρος των οικιστών για τις θερμές ημέρες του έτους, μεταφέρεται εδώ η εικόνα του προστάτη του χωριού Αγίου Γεωργίου. Η μεταφορά γίνεται με τα χέρια, σε μια τελετουργική πεζοπορία που κρατάει αρκετές ώρες και περνάει μέσα από το παλαιό μονοπάτι που χρησιμοποιείτο για να συνδέει τον ορεινό με τον πεδινό οικισμό πριν τη δημιουργία αυτοκινητοδρόμων. Την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου η εικόνα επιστρέφει με τον ίδιο τρόπο στα Κάτω Δολιανά.

Παλαιότερα, ο Πολιτιστικός Σύλλογος οργάνωνε κάθε 4 χρόνια προς τιμήν των Ελλήνων αγωνιστών τη λεγόμενη Αναπαράσταση της Μάχης των Δολιανών, στην οποία λάμβαναν μέρος σχεδόν όλοι οι κάτοικοι. Έθιμο το οποίο ατόνισε με το πέρασμα των ετών, λαμβάνοντας χώρα για τελευταία φορά το 2003 και περιοριζόμενο σήμερα σε μια λιτή τελετουργική εκδήλωση μνήμης.[11] Η αναπαράσταση της μάχης αναμένεται να αναβιώσει το 2021, στα 200 χρόνια από την επέτειό της.[12]

Στιγμιότυπο από τον Ορεινό Ημιμαραθώνιο Δολιανών

Αθλητισμός

Το χωριό διαθέτει ποδοσφαιρικό γήπεδο με φυσικό χλοοτάπητα, το οποίο επισκέπτονται κάθε χρόνο ποδοσφαιρικοί σύλλογοι για την καλοκαιρινή τους προετοιμασία, καθώς και ένα ανοικτό γήπεδο καλαθοσφαίρισης. Επίσης, από το 2015 ο Κεντρικός Πατριωτικός Σύλλογος Δολιανών διοργανώνει τον "Ορεινό Ημιμαραθώνιο", αγώνα 21 χιλιομέτρων τρεξίματος, κατά τα τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου. Μία διοργάνωση βουνού η οποία από το 2017 αναβαθμίστηκε και τελεί υπό την αιγίδα του ΣΕΓΑΣ.[13] Παράλληλα διεξάγεται αγώνας 5 χιλιομέτρων για τους λιγότερο έμπειρους δρομείς και αγώνας 1000 μέτρων για παιδιά.

To Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 διασχίζει τον οικισμό

Δραστηριότητες

Το Ευρωπαϊκό μονοπάτι μεγάλων αποστάσεων Ε4 διασχίζει τα Δολιανά, καθιστώντας το σημείο ιδανικό για πεζοπορία.

Στο ορεινότερο άκρο του οικισμού και σε υψόμετρο 1.100 μέτρα, στη θέση Χορευταρού-Κρέκιζα, έχει κατασκευαστεί από το Δασαρχείο Κυνουρίας με χρηματοδότηση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, ένας δασικός περιβαλλοντολογικός οικισμός γνωστός ως «Δασικό Χωριό», στα πλαίσια της ευρύτερης προσπάθειας του Υπουργείου να δημιουργήσει υποδομές που διευκολύνουν την ολιγοήμερη διαμονή επισκεπτών κοντά στο δάσος, για λόγους αναψυχής ή εκπαιδευτικούς. [14][15]

Δείτε επίσης

Παραπομπές

  1. «Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011». (Ελληνικά) Ελληνική απογραφή 2011. Ελληνική Στατιστική Αρχή. 1  Μαΐου 2011.
  2. (νέα ελληνική γλώσσα) Ελληνική Στατιστική Αρχή. www.statistics.gr/documents/20181/1210503/resident_population_census2011rev.xls.
  3. 3,0 3,1 Ελληνική Στατιστική Αρχή - Απογραφή Πληθυσμού-Kατοικιών 2011
  4. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής - Αρχείο Παραδοσιακών Οικισμών & Διατηρητέων Κτιρίων
  5. Οι Παραδοσιακοί Οικισμοί της χώρας και οι όροι δόμησης
  6. The Arcadia Website - Δικτυακός Τόπος ΑΡΚΑΔΙΑ, Universiy of Patras - Δολιανά
  7. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος - Απογραφή Πληθυσμού-Kατοικιών 2001
  8. Το ΑrcadiaPortal σας ξεναγεί στο Ιστορικό και Εθνογραφικό Μουσείο Δολιανών
  9. Δημοτική Ραδιοφωνία Τρίπολης - Κάθε Σαββατοκύριακο ανοιχτό το "Ταμπούρι του Νικηταρά" στα Άνω Δολιανά
  10. Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής - Αρχείο Παραδοσιακών Οικισμών & Διατηρητέων Κτιρίων - ΦΕΚ Δ-133 α/14.03.1995
  11. arcadiaportal.gr - Η 192η επέτειος της Μάχης των Βερβένων (photos & video)
  12. kalimera-arkadia.gr - Κάτοικοι των Άνω Δολιανών με παραδοσιακές φορεσιές στις εκδηλώσεις για τη Μάχη (vd)
  13. segas.gr - Αγωνιστικό πρόγραμμα δρόμων σε δημόσιο δρόμο και βουνού - 2017
  14. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων - Δασικά Χωριά
  15. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων - ΔΑΣΙΚΟ ΧΩΡΙΟ "ΑΝΩ ΔΟΛΙΑΝΑ"

Εξωτερικοί σύνδεσμοι