Πειραιάς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Esperidis (συζήτηση | συνεισφορές)
200 επεξεργασίες
Διορθώσεις στο περιεχόμενο
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
Esperidis (συζήτηση | συνεισφορές)
200 επεξεργασίες
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
Γραμμή 25: Γραμμή 25:
:{{άλλεςχρήσεις4|τη σύγχρονη πόλη|την αρχαία πόλη και τον αρχαίο δήμο της [[Ιπποθοωντίδα φυλή|Ιπποθοωντίδας φυλής]]|Πειραιάς Ιπποθοωντίδας}}
:{{άλλεςχρήσεις4|τη σύγχρονη πόλη|την αρχαία πόλη και τον αρχαίο δήμο της [[Ιπποθοωντίδα φυλή|Ιπποθοωντίδας φυλής]]|Πειραιάς Ιπποθοωντίδας}}


Ο '''Πειραιάς''' ([[Αρχαία ελληνική γλώσσα|αρχαία ελληνικά]]: Πειραιεύς) είναι πόλη, μητροπολιτικό κέντρο του [[αστική περιοχή|Πολεοδομικού Συγκροτήματος]] Αθηνών-Πειραιώς και έδρα του σημαντικότερου [[Λιμένας|λιμένα]] της [[Ελλάδα]]ς. Ο [[Δήμος Πειραιώς|Δήμος Πειραιώς]], ο οποίος σύμφωνα με την [[Ελληνική απογραφή 2011|Απογραφή του 2011]] έχει έκταση 10,9 τ. χμ. και πληθυσμό 163.688 κατοίκους (γεγονός που τον καθιστά πέμπτο μεγαλύτερο Δήμο της χώρας μετά την εφαρμογή του [[Πρόγραμμα Καλλικράτης | προγράμματος "Καλλικράτης"], περιλαμβάνει το κέντρο και τις παλαιότερες συνοικίες της πόλης.
Ο '''Πειραιάς''' ([[Αρχαία ελληνική γλώσσα|αρχαία ελληνικά]]: Πειραιεύς) είναι πόλη, μητροπολιτικό κέντρο του [[αστική περιοχή|Πολεοδομικού Συγκροτήματος]] Αθηνών-Πειραιώς και έδρα του σημαντικότερου [[Λιμένας|λιμένα]] της [[Ελλάδα]]ς. Ο [[Δήμος Πειραιώς|Δήμος Πειραιώς]], ο οποίος σύμφωνα με την [[Ελληνική απογραφή 2011|Απογραφή του 2011]] έχει έκταση 10,9 τ. χμ. και πληθυσμό 163.688 κατοίκους (γεγονός που τον καθιστά πέμπτο μεγαλύτερο Δήμο της χώρας μετά την εφαρμογή του [[Πρόγραμμα Καλλικράτης | προγράμματος "Καλλικράτης"]] , περιλαμβάνει το κέντρο και τις παλαιότερες συνοικίες της πόλης.


Η ευρύτερη περιοχή του Πειραιά συγκροτεί την [[Περιφερειακή Ενότητα Πειραιώς]], η οποία συνίσταται από τον ομώνυμο δήμο και τέσσερις ακόμη προαστιακούς δήμους ([[Δήμος Νίκαιας - Αγίου Ιωάννη Ρέντη|Νίκαιας-Αγίου Ιωάννη Ρέντη]], [[Κορυδαλλός Αττικής|Κορυδαλλού]], [[Δήμος Κερατσινίου - Δραπετσώνας|Κερατσινίου-Δραπετσώνας]] και [[Πέραμα|Περάματος]]), με συνολικό πληθυσμό 448.997 κατοίκους<ref>[http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_02_F_GR.pdf Ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 για το Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας]</ref> και έκταση 50,4 τ.χμ. Καταλαμβάνει το νοτιοδυτικό τμήμα της Περιφέρειας Πρωτευούσης.
Η ευρύτερη περιοχή του Πειραιά συγκροτεί την [[Περιφερειακή Ενότητα Πειραιώς]], η οποία συνίσταται από τον ομώνυμο δήμο και τέσσερις ακόμη προαστιακούς δήμους ([[Δήμος Νίκαιας - Αγίου Ιωάννη Ρέντη|Νίκαιας-Αγίου Ιωάννη Ρέντη]], [[Κορυδαλλός Αττικής|Κορυδαλλού]], [[Δήμος Κερατσινίου - Δραπετσώνας|Κερατσινίου-Δραπετσώνας]] και [[Πέραμα|Περάματος]]), με συνολικό πληθυσμό 448.997 κατοίκους<ref>[http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_02_F_GR.pdf Ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 για το Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας]</ref> και έκταση 50,4 τ.χμ. Καταλαμβάνει το νοτιοδυτικό τμήμα της Περιφέρειας Πρωτευούσης.

Έκδοση από την 21:33, 14 Ιανουαρίου 2019

 Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 19/02/2011.

Συντεταγμένες: 37°57′N 23°38′E / 37.95°N 23.64°E / 37.95; 23.64

Πειραιάς
Πόλη
Εικόνα
Άποψη κεντρικών σημείων του Πειραιά
Πειραιάς is located in Greece
Πειραιάς
Πειραιάς
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΑττικής
Δήμοι
Διοίκηση
 • Δήμαρχοι
Έκταση50,417 km2
Πληθυσμός168.151[1]
Ταχυδρομικός κώδικας185 00–185 99
Τηλεφωνικός κωδικός210
ΠολιούχοςΆγιος Σπυρίδωνας
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος
Αυτό το λήμμα αφορά τη σύγχρονη πόλη. Για την αρχαία πόλη και τον αρχαίο δήμο της Ιπποθοωντίδας φυλής, δείτε: Πειραιάς Ιπποθοωντίδας.

Ο Πειραιάς (αρχαία ελληνικά: Πειραιεύς) είναι πόλη, μητροπολιτικό κέντρο του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Αθηνών-Πειραιώς και έδρα του σημαντικότερου λιμένα της Ελλάδας. Ο Δήμος Πειραιώς, ο οποίος σύμφωνα με την Απογραφή του 2011 έχει έκταση 10,9 τ. χμ. και πληθυσμό 163.688 κατοίκους (γεγονός που τον καθιστά πέμπτο μεγαλύτερο Δήμο της χώρας μετά την εφαρμογή του προγράμματος "Καλλικράτης" , περιλαμβάνει το κέντρο και τις παλαιότερες συνοικίες της πόλης.

Η ευρύτερη περιοχή του Πειραιά συγκροτεί την Περιφερειακή Ενότητα Πειραιώς, η οποία συνίσταται από τον ομώνυμο δήμο και τέσσερις ακόμη προαστιακούς δήμους (Νίκαιας-Αγίου Ιωάννη Ρέντη, Κορυδαλλού, Κερατσινίου-Δραπετσώνας και Περάματος), με συνολικό πληθυσμό 448.997 κατοίκους[2] και έκταση 50,4 τ.χμ. Καταλαμβάνει το νοτιοδυτικό τμήμα της Περιφέρειας Πρωτευούσης.

Το κέντρο του Πειραιά απέχει περίπου 10 χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας, της οποίας αποτελεί ιστορικό επίνειο.

Ο Πειραιάς στη σύγχρονη εποχή είναι σημαντικό βιομηχανικό και εμπορικό κέντρο της χώρας, ενώ διαθέτει το μεγαλύτερο (σε επιβατική κίνηση) λιμένα της Ευρώπης,[3] συνδέοντας ακτοπλοϊκά την πρωτεύουσα με τα νησιά του Αιγαίου και αποτελώντας ένα σημαντικό προορισμό για κρουαζιερόπλοια εντός της Μεσογείου.

Ιστορία

Κύριο λήμμα: Πειραιάς Ιπποθοωντίδας
Επιμελητήριο Πειραιώς

Ο Πειραιάς σύμφωνα με τον Στράβωνα αλλά και σύγχρονων γεωλογικών μελετών ήταν κάποτε νησί το οποίο ενώθηκε με την Αττική μετά τις αποθέσεις του Κηφισού αλλά και άλλων ρεμάτων της περιοχής.[4][5]

Αναπαράσταση του Πειραιά κατά την αρχαιότητα, 19ος αιώνας

Κατά τον Σουίδα υπήρξε κατά την τεταρτογενή περίοδο της ιστορίας νησί ενώ η πρωτοελλαδική ζωή στην πόλη εμφανίζεται γύρω στο 3000 π.Χ. Η περιοχή του Πειραιά φαίνεται να κατοικείται ήδη από τη νεολιθική περίοδο και έφτασε στο μεγαλύτερο σημείο ακμής στην κλασική εποχή, όταν ανακηρύχθηκε για πρώτη φορά σε δήμο, αποτελώντας συγκεκριμένα έναν από τους δήμους του άστεως της αρχαίας Αθήνας, και επιλέχθηκε ως το επίνειο της αθηναϊκής πόλης-κράτους. Ακολούθησε μια μακρά περίοδος παρακμής όπου ο Πειραιάς ερημώθηκε κατά καιρούς, φτάνοντας μέχρι τον 19ο αιώνα και την μεταφορά της πρωτεύουσας του νεοσύστατου τότε ελληνικού κράτους στην Αθήνα το 1834, οπότε ξεκίνησε μια περίοδος ανάπτυξης της πόλης, με την σταδιακή αύξηση του πληθυσμού της και τον άρτιο πολεοδομικό της σχεδιασμό με βάση το σύστημα που εφάρμοσε ο Ιππόδαμος ο Μιλήσιος στον σχεδιασμό του αρχαίου Πειραιά, που αποτελεί πρότυπο πολεοδομικού σχεδιασμού μέχρι και σήμερα.

Σιδηροδρομικός Σταθμός

Ο Πειραιάς είχε προταθεί το 1832 από τον Gutensohn, αρχιτέκτονα του Λουδοβίκου Α' της Βαυαρίας, για πρωτεύουσα της Ελλάδας η οποία θα επεκτεινόταν σταδιακά προς την Αθήνα,[6] αλλά τελικά έγινε το αντίστροφο αφού επιλέχθηκε η Αθήνα για πρωτεύουσα και ο Πειραιάς αργότερα ενσωματώθηκε στην περιφέρεια πρωτευούσης.

Άμεσες πηγές για τη μελέτη της ιστορίας και τοπογραφίας του Πειραιά αποτελούν οι διάφορες επιγραφές, ευρήματα αρχαίων τάφων, θεμέλια ναών, νεωσοίκων, κτιρίων και τειχών και αρχαίων λιμενικών έργων, σε συνδυασμό πάντα με τις περικοπές αρχαίων συγγραφέων που αναφέρονται στον Πειραιά, σπουδαιότεροι των οποίων ήταν οι: Θουκυδίδης, Ξενοφών, Αριστοτέλης, Πλούταρχος, Ισοκράτης, Πλάτων, Λυκούργος, Δημοσθένης, Ηρόδοτος και Πολυδεύκης. Ο αρχαιότερος όμως αυτών ο Διόδωρος ο περιηγητής (4ος αιώνας π.Χ.) ήταν αυτός που πρώτος συνέγραψε για την Αττική, τον οποίον και ακολούθησε ο Ηλιόδωρος που συνέγραψε έργο εκ 15 βιβλίων για τα μνημεία της Αθήνας.

Όνομα

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα τα ονόματα που έλαβε κατά καιρούς τόσο η πόλη του Πειραιά όσο και ο λιμένας της είναι κατά σειρά:

Ονομασίες πόλης

«Πειραιεύς» (αρχαίοι χρόνοι μέχρι και τελευταία επίσημη ονομασία).
«Δράκος»
«Πειραιάς» (Στέφανος ο Βυζάντιος και σύγχρονη δημοτική)
«Πειραίας», «Περαίας», ή «Περαιάς», (κατά δημώδεις ονομασίες). Επίσης σε κείμενα του προηγούμενου αιώνα απαντώνται: «Πιραιάς», ή «Πιρεάς», ακόμη και «Πειρεάς», «Πειρέας», «Πιρέας» και «Περέας» ή «Περεάς». Σε όλες τις περιπτώσεις που τονίζονταν στη λήγουσα λάμβανε περισπωμένη.

Ονομασίες λιμένα

Ο «Λέων του Πειραιά» (αντίγραφο)
«Λιμήν του Πειραιώς» ή απλώς «Λιμήν» (αρχαίοι χρόνοι - τελευταία αρχαιολογική άποψη).
«Κάνθαρος» ή «Λιμήν Κανθάρου» (ομοίως αρχαίοι χρόνοι).
«Κωφός λιμήν» (μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο - τελευταία αρχαιολογική άποψη).
«Λιμήν Αθηνών».
«Λιμήν Λέοντος» ή γνωστότερα «Πόρτο Λεόνε», που είναι & η διεθνής ονομασία του στους ναυτικούς χάρτες. Τον 17ο αιώνα ένα λιοντάρι από μάρμαρο, δέσποζε στην είσοδο του λιμανιού και ήταν το πρώτο πράγμα που έβλεπαν οι ταξιδιώτες όταν έφταναν στο λιμάνι. Στη σύγχρονη εποχή υπάρχει ανακατασκευή από τον γλύπτη Γεώργιο Μέγκουλα. Το πρωτότυπο κλάπηκε από τον Φραντσέσκο Μοροζίνι (Morozini) και βρίσκεται στη Βενετία.
«Πόρτο Δράκο» ή «Πόρτο Δρακόνε» (επί Καταλανών).
«Πόρτο της Αθήνας» (Μελέτιος).

Επίσης κατά την Ρωμαϊκή περίοδο, Μεσαίωνα, Ενετοκρατία, Τουρκοκρατία, έλαβε τα παρακάτω ονόματα:

"Athenarum portus".
"Porto dei Setine".
"Portus de Sithines", ή "Sithines".
"Porto Leone", ή "Porto Draco", ή "Porto Dracone".
«Ασλάν Λιμάνι» (πριν και κατά το 1821)

Στους νεότερους χρόνους ο Πειραιάς αναφέρεται και ως Μαγχεστρία (δηλαδή Μάντσεστερ) της Ανατολής, εξαιτίας των λιμενικών και σιδηροδρομικών του εγκαταστάσεων[7].

Ετυμολογία

To Μικρολίμανο και στο βάθος το στάδιο Ειρήνης και Φιλίας
Μαρίνα Ζέας στο Πασαλιμάνι Πειραιώς

Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς προκειμένου να ενισχύσουν το νησιωτικό χαρακτήρα του Πειραιά ετυμολογούν τη λέξη «Πειραιεύς» εκ του «περαιεύς» (με εναλλαγή του ε σε ει). Πειραιεύς σημαίνει ο πορθμεύς (περαιόω = περνώ αντίκρυ), δηλαδή αυτός που αναλαμβάνει διαπόρθμευση από τη Φαληρική ακτή στην απέναντι όχθη της νήσου του Πειραιά. Κατά τους Δραγάτση Ι. και Χατζή Α. το όνομα από προσηγορικό μετεβλήθει αργότερα σε τοπωνυμικό, (συνδυάζοντας το φαρμακώ (φάρμακο - φαρμακεύς) και βάπτω (βαφή - βαφεύς). Έτσι ο Πειραιάς δηλώνει επάγγελμα όπως τα τοπωνύμια Πέραμα, Γαλατάς κ.λπ. Στην αρχαία ελληνική «πορθμεύς» λεγόταν όχι μόνο πειραιεύς αλλά και πειραιός (Σ. Βυζάντιος). Στη ετυμολογία αυτή συμφωνούν και οι J. Schmidt και K. Wahrman (1929). Τέλος η άποψη αυτή ενισχύεται από την ονομασία Πειραιός που λεγόταν επίσης ο λιμένας της αρχαίας Κορίνθου που σήμαινε επίσης πορθμεύς.

Κατ΄ άλλους η ονομασία Πειραιεύς παράγεται από το «πέραν» (εις την αντιπέραν) επειδή στην αρχαιότητα μεσολαβούσε τόπος ελώδης, (το λεγόμενο «αλίπεδον»), όπως επίσης λέγονταν ομοίως οι αντιτακτές όχθες π.χ.:

Περαία Παλαιστίνης, πέραν του Ιορδάνη ποταμού.
Περαία, έναντι Τενέδου και Μυσίας.
Περαία Κορίνθου (σημερινή Περαχώρα).
Περαία Συρίας, της οποίας οι κάτοικοι λέγονταν Πειραιείς.
Περαία Σμύρνης (προάστιο της Σμύρνης).

Κατόπιν των παραπάνω ο Α. Χατζής υποστηρίζει ότι και στη σημερινή διάλεκτο οι ονομασίες Περεάς, ή Περαιάς και Περέας ή Περαίας δεν αποτελούν βαρβαρισμό παραπέμποντας στο λεξικό Pape-Benseler στη λέξη Πειραιεύς.

Σύγχρονος Πειραιάς

Αξιοθέατα & Μουσεία

Άποψη του Πειραιά από το λόφο του Προφήτη Ηλία σε επιστολικό δελτάριο των αρχών του 20ου αι.
Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος

Σηράγγιο ή Σηραγγείο ή Σπηλιά του Παρασκευά: Υπόγειο κατασκεύασμα μέσα σε βράχους που βρίσκεται πίσω από την πλαζ "Βοτσαλάκια". Το σπήλαιο αυτό λέγεται πως ήταν ιερό, αφιερωμένο στον τοπικό ήρωα Σήραγγο και πιθανολογείται πως αργότερα χρησιμοποιήθηκε επίσης και ως «Ασκληπιείο» και ως «Πορφυρείο» ενώ έχει πολλά υπόγεια διαμερίσματα.

Σπηλιά της Αρετούσας, στο λόφο της Καστέλλας.

Νησίδα Κουμουνδούρου, μεταξύ Μικρολίμανου (πρώην Τουρκολίμανου) και λιμένα Ζέας (πρώην Πασαλιμάνι) της Καστέλλας.

Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος. Το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος συνολικής επιφάνειας περίπου 1850 τ.μ. βρίσκεται στην περιοχή της Φρεαττύδας στην Ακτή Θεμιστοκλέους. Αποτελεί το μεγαλύτερο Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος και παρουσιάζει την ιστορία και την εξέλιξη του Ναυτικού των Ελλήνων από την προϊστορική εποχή ως τις μέρες μας.

Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά: Το Αρχαιολογικό Μουσείο του Πειραιά συνολικής επιφάνειας 1394 τ.μ. βρίσκεται στην περιοχή μεταξύ Τερψιθέας και Πασαλιμανίου. Παρουσιάζει πλήρη εικόνα της ιστορίας της πόλης από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας φιλοξενώντας σημαντικότατα ιστορικά εκθέματα.

Μουσείο Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων: Το Μουσείο Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων βρίσκεται εντός του σιδηροδρομικού σταθμού του Πειραιά στο λιμάνι.

Μουσείο Ζωγραφικής και Σκηνογραφίας: Το Μουσείο Ζωγραφικής και Σκηνογραφίας Πάνου Αραβαντινού βρίσκεται εντός του Δημοτικού Θεάτρου.

Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά: Στην Πινακοθήκη υπάρχουν σημαντικά έργα των Μαλέα, Βολανάκη, Λύτρα, Λαζαρή, Βυζαντίου, Γεραλή, Κοκότση κ.ά. καθώς υπάρχει και μεγάλη συλλογή 80 γλυπτών του Καστριώτη.

Θέατρα

Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (δήμου Πειραιά)

Το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και κτίστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα και καθηγητή του Ε.Μ. Πολυτεχνείου Ιωάννη Λαζαρίμο ενώ η ανέγερσή του διήρκεσε από το 1884 έως το 1895, διαστάσεων 34 Χ 45 μ. Στο Δημοτικό Θέατρο εμφανίστηκαν, κατά καιρούς, οι γνωστότεροι ελληνικοί θίασοι, το Εθνικό Θέατρο, η Εθνική Λυρική Σκηνή κ.ά. Για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα σε διάφορους βοηθητικούς χώρους του φιλοξενήθηκαν η Δημοτική Βιβλιοθήκη του Πειραιά καθώς και η Δημοτική Πινακοθήκη.

Βεάκειο Θέατρο Πειραιά (δήμου Πειραιά)

Εσωτερική άποψη του Βεάκειου

Το Βεάκειο Δημοτικό Θέατρο, πρώην Σκυλίτσιο, βρίσκεται στον λόφο της Καστέλλας (Προφήτη Ηλία) και είναι μορφής αρχαίου θεάτρου. Το Βεάκειο κατασκευάστηκε και άρχισε να λειτουργεί το 1969 επί δημαρχίας Αριστείδη-Αλέξανδρου Σκυλίτση του παππού του οποίου Ομηρίδου Σκυλίτση (επίσης δημάρχου Πειραιά) έφερε το όνομα. Το 1976 μετονομάστηκε σε "Βεάκειο" προς τιμήν του μεγάλου ηθοποιού Αιμίλιου Βεάκη ο οποίος είχε γεννηθεί στον Πειραιά. Η χωρητικότητα του θεάτρου είναι περίπου 2000 θεατών όπου και οργανώνονται πολλές παραστάσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις κατά τους θερινούς μήνες.

Μενάνδρειο Θέατρο Πειραιά (δήμου Πειραιά)

Το Μενάνδρειο Δημοτικό Θέατρο (πρώην Δελφινάριο) είναι λυόμενου τύπου, θερινό θέατρο, σε μορφή αρχαίου θεάτρου, σε αντιγραφή του αντίστοιχου που υπήρχε στον άλλοτε βασιλικό και σήμερα εθνικό κήπο. Βρίσκεται στη περιοχή του Νέου Φαλήρου, κοντά στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Σ' αυτό παρουσιάζονται κυρίως «επιθεωρήσεις» από μεγάλους θιάσους τους θερινούς μήνες και είναι χωρητικότητας 1.000 ατόμων.

Άλλα θέατρα

Μέχρι και τη δεκαετία του 1970 στον Πειραιά λειτουργούσαν επίσης το "Αρχαίο Θέατρο" που έδινε παραστάσεις η Δόρα Στράτου, το "Πειραϊκό θέατρο" του δήμου Πειραιά (θερινό) που είχε ανακατασκευασθεί επίσης από τον Σκυλίτση και που αργότερα κατεδαφίστηκε και στη θέση του δημιουργήθηκε μικρό πάρκο (έναντι του ΥΕΝ), το θέατρο Παλλάς (χειμερινό), το θέατρο Πειραϊκού Συνδέσμου (χειμερινό), το Χριστιανικό θέατρο της Ζωής (επίσης χειμερινό), καθώς και άλλες θεατρικές σκηνές μεγάλων εκπαιδευτηρίων (Πλάτωνα, Γαλλικής Σχολής κ.λπ.) και κάποιων κινηματογράφων (π.χ. Αττικόν, Ολύμπιον κλπ.)

Εκκλησίες

Ο Καθεδρικός Ι.Ν. Αγίας Τριάδας Πειραιά.
Ο Ι.Ν. Αγίου Σπυρίδωνα, Πολιούχου του Πειραιά.

Στον Πειραιά υπάρχει σημαντικός αριθμός ιερών ναών[8], οι μεγαλύτεροι από τους οποίους είναι:

  • Ο καθεδρικός ναός της Αγίας Τριάδος
  • Ο Ι.Ν. του Αγίου Σπυρίδωνος ([πολιούχος) ιστορικός ναός
  • Ο Ι.Ν. Αγίου Νικολάου
  • Ο Ι.Ν. Αγίου Βασιλείου
  • Ο Ι.Ν. Ευαγγελίστριας
  • Ο Ι.Ν. Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης
  • Ο Ι.Ν. Αγίου Διονυσίου
  • Ο Ι.Ν. Αγίου Νείλου

Δείτε σχετικά Ιεροί Ναοί Μητρόπολης Πειραιώς

ΜΜΕ

Στον Πειραιά εδρεύουν και στεγάζονται ο τηλεοπτικός σταθμός εθνικής και πανελλαδικής εμβέλειας ΣΚΑΪ, οι ραδιοφωνικοί σταθμοί του ομίλου ΣΚΑΪ, ΣΚΑΪ 100.3, Μελωδία FM 99.2 και ΣΠΟΡ FM 94.6, ο Atlantis FM του Μιχάλη Χάνδακα, η Πειραϊκή Εκκλησία της Ιεράς Μητρόπολης Πειραιώς, ο Δημοτικός Ραδιοφωνικός Σταθμός Κανάλι 1 του δήμου Πειραιώς, τα Παραπολιτικά FM 90.1 (πρώην 902 Αριστερά) καθώς και οι τοπικές εφημερίδες Εν Πειραιεί, Δημοτικό Μέλλον, Τα Νέα του Σαρωνικού, Νέος Λόγος, Κοινωνική και άλλες.

Αξίζει να επισημανθεί πως το πρώτο ελληνικό μη κρατικό κανάλι στην Ελλάδα αλλά και το πρώτο συνδρομητικό κανάλι αργότερα ήταν το κανάλι του Δήμου Πειραιά μεταδίδοντας από τον λόφο του Προφήτη Ηλία με τον διακριτικό τίτλο TV Plus.

Εκπαιδευτικά Ιδρύματα

Στον ευρύτερο Πειραιά λειτουργούν:

  • 146 Δημόσια Νηπιαγωγεία
  • 146 Δημόσια Δημοτικά
  • 62 Δημόσια Γυμνάσια
  • 58 Δημόσια Λύκεια
  • 3 Πανεπιστημιακά Ιδρύματα

Στο Δήμο Πειραιά λειτουργούν:

  • 54 Δημόσια Νηπιαγωγεία
  • 60 Δημόσια Δημοτικά από τα οποία ένα Πειραματικό (Ράλλειος Δημοτικό)
  • 22 Δημόσια Γυμνάσια εκ των οποίων ένα Πρότυπο, ένα Πειραματικό και ένα Εσπερινό
  • 22 Δημόσια Λύκεια (Η Ράλλειος που είναι από τα ελάχιστα σχολεία θηλέων της Ελλάδας) από τα οποία 1 εσπερινό, 1 πειραματικό (το Ζάννειο[9]) και 1 πρότυπο (η Ιωνίδειος που είναι το δεύτερο σχολικό κτήριο που χτίστηκε στο νεότερο Πειραιά το 1845-47 με δωρεά του Κωνσταντίνου Ιωνίδη και βρισκόταν στο χώρο που στεγάζεται το σημερινό σχολείο «Ιωνίδειος σχολή»)
  • 1 Ναυτικό Λύκειο
  • 1 Μουσικό Γυμνάσιο/Λύκειο
  • 1 Αθλητικό Λύκειο
  • 2 Ε.Ε.Ε.Ε.Κ.
  • 7 ΕΠΑ.Λ από τα οποία 1 εσπερινό
  • 2 ΕΠΑ.Σ
  • 2 Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, το Πανεπιστήμιο Πειραιώς και η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων

Αθλητισμός

Αθλητικά σωματεία του Πειραιά:

Μεταφορές

Ναυτιλιακές μεταφορές

Κύριο λήμμα: Λιμάνι Πειραιά

Το λιμάνι του Πειραιά, το μεγαλύτερο της Ελλάδας και της ανατολικής Μεσογείου, έχει τέσσερις τερματικούς σταθμούς. Ο πρώτος είναι ο επιβατικός, ο οποίος δέχεται πλοία και καράβια από την Κρήτη, το Αιγαίο Πέλαγος, και τον Αργοσαρωνικό αλλά και κρουαζιερόπλοια από άλλες χώρες όπως η Κύπρος και το Ισραήλ. Το 2007, ο επιβατικός τερματικός είχε συνολικά 21.522.917 επιβάτες. Ο δεύτερος, είναι ο τερματικός για αυτοκίνητα και άλλα οχήματα, ο οποίος το 2007 είχε 612.840 αυτοκίνητα, 260.605 φορτηγά και 9.920 λεωφορεία. Ο τρίτος, είναι ο εμπορικός τερματικός, στον οποίο εμπορικά πλοία μεταφέρουν εμπορεύματα από και προς τον Πειραιά. Έχει χωρητικότητα 900.000 τετραγωνικά μέτρα και έχει δύο προβλήτες ενώ υπάρχει και μια τρίτη υπό κατασκευή. Ο τέταρτος είναι ο τερματικός για φορτίο ο οποίος έχει χωρητικότητα 180.000 τετραγωνικά μέτρα και ετήσιο φορτίο 25.000.000 τόνους.

Αστικές μεταφορές

Η πόλη εξυπηρετείται συγκοινωνιακά από λεωφορεία, τρόλεϊ, τη γραμμή 1 του μετρό, τον προαστιακό, το τραμ Αθήνας, το υπεραστικό ΚΤΕΛ και μελλοντικά από την επέκταση της γραμμής 3 του μετρό.

ΟΣΕ

Ο σταθμός Πειραιά του ΟΣΕ είναι η αφετηρία της γραμμής Πειραιά - Θεσσαλονίκης και των γραμμών 1 και 2 του Προαστιακού της Αθήνας, οι οποίες ενώνει τον Πειραιά με το αεροδρόμιο Αθήνας και το Κιάτο στην Πελοπόννησο αντίστοιχα. Διαθέτει μία πλευρική αποβάθρα και δύο αποβάθρες μορφής νησίδας. Στην παλαιότερή του μορφή διέθετε και μηχανοστάσιο, το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα.

Μετρό και Τραμ

Κύριο λήμμα: Σιδηροδρομικοί Σταθμοί Πειραιά

Ο σταθμός του μετρό στον Πειραιά,επί της πλατείας Οδησσού, αποτελεί σήμερα τερματικό σταθμό της γραμμής γραμμή 1, του μετρό της Αθήνας. Τον Ιούνιο του 2019 προβλέπεται σύνδεση του σταθμού και με τη γραμμή 3 του μετρό μέσω της υπό κατασκευή επέκτασης Αγία Μαρίνα - Δημοτικό Θέατρο.

Υπό κατασκευή βρίσκεται επίσης και η επέκταση του τραμ της Αθήνας προς τον Πειραιά από την άνοιξη του 2013. Η σχετική σύμβαση υπογράφτηκε στις 14 Ιανουαρίου 2013 ανάμεσα στην Αττικό Μετρό Α.Ε. και την ανάδοχο εταιρεία Θεμέλη Α.Ε. και είχε ύψος 61,5 εκ. ευρώ. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2016.[10] H γραμμή του τραμ στον Πειραιά θα είναι μονής τροχιάς, δηλαδή τα τραμ θα διέρχονται από κάθε στάση προς μία μόνο κατεύθυνση.[11]

Λεωφορεία και τρόλεϊ

Κύριο λήμμα: Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών

Στον Πειραιά καταλήγουν και ξεκινούν διάφορες λεωφορειακές γραμμές αλλά και γραμμές τρόλεϊ. Το δίκτυο των αστικών λεωφορείων καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του συγκοινωνιακού έργου στην ευρύτερη Αθήνα. Με 280 γραμμές, εξυπηρετούνται μετακινήσεις από τα προάστια προς τα κέντρα του Πειραιά και της Αθήνας και αντίστροφα, μετακίνηση από και προς σταθμούς του Μετρό, σύνδεση με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών και πλήθος ακόμα μετακινήσεων. Τα τρόλεϊ, παρομοίως συνδέουν τον Πειραιά με την κεντρική Αθήνα καθώς και τις ενδιάμεσες περιοχές. Το δίκτυο εκμεταλλεύεται η Ο.ΣΥ. Α.Ε.

Οδικές μεταφορές

Στον Πειραιά, μπορεί να μην υπάρχει έντονο εθνικό οδικό δίκτυο αλλά υπάρχουν δρόμοι που συνδέουν την πόλη με την Αθήνα και άλλες περιοχές της Αττικής, ωστόσο υπάρχει ένας δρόμος που συνδέει τον Πειραιά με άλλες περιοχές της Ελλάδας.

Ο δρόμος αυτός είναι ο αυτοκινητόδρομος ΠΑΘΕ (Πειραιώς - Αθηνών - Θεσσαλονίκης - Ευζώνων). Ξεκινάει από τα σύνορα του Πειραιά με το Παλαιό Φάληρο, κατευθύνεται προς την Αθήνα και αργότερα προς τη Λαμία και τη Θεσσαλονίκη.

Εκτός από τον αυτοκινητόδρομο ΠΑΘΕ, από τον Πειραιά περνάνε και δύο εθνικές οδοί. Η πρώτη είναι η εθνική οδός 56, που συνδέει τον Πειραιά με την Αθήνα. Η δεύτερη είναι η εθνική οδός 56α, η οποία συνδέει τον Πειραιά με το Κερατσίνι και τον Σκαραμαγκά στα δυτικά και το Παλαιό Φάληρο στα ανατολικά.

Κλίμα

Το κλίμα του Πειραιά σύμφωνα με τα στοιχεία της περιόδου 1960-2004 είναι θερμό ημίξηρο κατά την Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν. [12] Τα κύρια χαρακτηριστικά της περιοχής είναι ο καθαρός ουρανός στην μεγαλύτερη διάρκεια του έτους, τα μεγάλα σε διάρκεια φθινόπωρα, η αρκετή υγρασία κυρίως τους χειμώνες και τα ζεστά και ξηρά καλοκαίρια. Οι χιονοπτώσεις το χειμώνα είναι σπάνιες και όποτε συμβαίνουν είναι συνήθως ασθενείς ενώ οι μεγάλες βροχοπτώσεις κυμαίνονται από τα τέλη Σεπτεμβρίου έως και τα τέλη Απριλίου.

Αδελφοποιημένες Πόλεις

Η πόλη του Πειραιά έχει αδελφοποιηθεί με τις παρακάτω πόλεις:

Προξενικές Αρχές

Στον Πειραιά υφίστανται τα ακόλουθα Προξενεία χωρών:

Πρόσωπα

Παραπομπές

  1. ↑ Ελληνική απογραφή 2021.
  2. ↑ Ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 για το Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας
  3. ↑ Piraeus by Maritime Database
  4. ↑ Άρθρο της επιστημονικής επιθεώρησης Geology(Αγγλικά)
  5. ↑ Άρθρο του in.gr
  6. ↑ Επτά Ημέρες, ένθετο περιοδικό της εφημερίδας Η Καθημερινή, Κυριακή 30 Απριλίου 1995.
  7. ↑ Μιχελή, Λίζα (1988). Από το Πόρτο Λεόνε στη Μαγχεστρία της Ανατολής. Αθήνα: Δρώμενα. σελίδες 5–7. 
  8. ↑ Ιεροί Ναοί Πειραιά
  9. ↑ ΜΠΕΛΣΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ (2016). ΖΑΝΝΕΙΟ 1956-1986. Ένα ιστορικό σχολείο του Πειραιά "αποκαλύπτεται". Τα πρώτα 30 χρόνια (έρευνα βασισμένη σε αδημοσίευτο αρχειακό υλικό). Αθήνα: Παπαζήσης. ISBN 978-960-02-3281-3. 
  10. ↑ «Κατασκευή Επεκτάσεων ΤΡΑΜ». Αττικό Μετρό Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 14 Oκτωβρίου 2013.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
  11. ↑ «Έργα Τραμ στον Πειραιά - Α΄ Φάση». Χάρτης Τραμ. Αττικό Μετρό Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 14 Oκτωβρίου 2013.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
  12. ↑ «Homogenization of mean monthly temperature series in Greece». International Journal of Climatology. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2016. 

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

  • Αγγελόπουλος Γ., Στατιστική Πειραιώς, Εν Αθήναις 1852.
  • Αγγελόπουλος Ηλίας Ιω., Περί Πειραιώς και των λιμένων αυτού κατά τους αρχαίους χρόνους, Εν Αθήναις 1898.
  • Αγριαντώνη Χριστίνα, Οι απαρχές της εκβιομηχάνισης στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα, Ιστορικό Αρχείο, Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1986.
  • Αξαρλής Νίκος, Δημοτικό Θέατρο, Πειραιάς, θέατρο και πόλη, Οδός Πανός, Αθήνα 2001.
  • Δημακόπουλος Ιορδάνης, "Ο Ιω. Λαζαρίμος και το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά" Πανελλήνιο Συνέδριο, Νεοκλασική πόλη και αρχιτεκτονική. Πρακτικά Α.Π.Θ., Σπουδαστήριο Ιστορίας Αρχιτεκτονικής, Θεσσαλονίκη 2-4 Δεκεμβρίου 1983, σελ. 110-127.
  • Ζουμπουλίδης Κ., Ιστορία και εξέλιξις του λιμένος Πειραιώς, Αθήναι 1932.
  • Hirschon Renee, Κληρονόμοι της Μικρασιατικής καταστροφής. Η κοινωνική ζωή των μικρασιατών προσφύγων στον Πειραιά, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2004.
  • Καμπούρογλου Παντολέων, Ιστορία του Πειραιώς, από του 1833-1882 έτους. Γενική κατάστασις - κίνησις εμπορίου - ναυτιλία - βιομηχανία. Εν Αθήναις, 1883, εκ του τυπογραφείου "Ο Ασμοδαίος" Γ. Σταυριανού.
  • Κοτέα Μ., Η βιομηχανική ζώνη του Πειραιά 1860-1890, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα 1997.
  • Κουτελάκης Χ., Φώσκολου Αμ., Πειραιάς και συνοικισμοί, (μαρτυρίες και γεγονότα), Εστία, Αθήνα 1991.
  • Λεοντίδου Λίλα, Πόλεις της σιωπής, εργατικός εποικισμός της Αθήνας και του Πειραιά, 1909-1940, Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ, Αθήνα 1989.
  • Μαίστρου Ελ. Μαυροκορδάτου, Δημ., Μαχαίρας, Γ., Μπελαβίλας, Ν., Παπαστεφανάκη, Λ. Πολύζος, Γ., Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων (1909-1993), Λιπάσματα Δραπετσώνας, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα 2007.
  • Μαλικούτη Σταματίνα, Πειραιάς 1834-1912, Λειτουργική συγκρότηση και πολεοδομική εξέλιξη, ΠΙΟΠ, Αθήνα 2004.
  • Μαλικούτη Σταματίνα, Σταϊνχάουερ Γεώργιος, Τσοκόπουλος Βάσιας, Πειραιάς , Κέντρο ναυτιλίας και πολιτισμού, Έφεσος, Αθήνα 2000.
  • Μελετόπουλος Ι., Πειραϊκά, Αθήναι 1946.
  • Μέλιος Νίκος, Μπαφούνη Ευαγγελία, Νέο Φάληρο, φωτογραφικό οδοιπορικό, Νέο Φάληρο 1998.
  • Μπέλσης Κωνσταντίνος, ΖΑΝΝΕΙΟ 1956-1986. Ένα ιστορικό σχολείο του Πειραιά "αποκαλύπτεται". (Έρευνα βασισμένη σε αδημοσίευτο αρχειακό υλικό), Παπαζήση, Αθήνα 2016.
  • Ντόριζας Νικόλας, Τα κτίρια του Πειραιά κατά τον 19ο αιώνα, Αθήνα 1997.
  • Συναρέλλη Μαρία, Δρόμοι και λιμάνια στην Ελλάδα, 1830-1880, Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα Ε.Τ.Β.Α., Αθήνα 1989.
  • Sorocos Eustache, P., La morphologie sociale du Piree a travers son evolution, Centre National des Researches Sociales, Athenes 1985.
  • Τσοκόπουλος Βάσιας, Πειραιάς, 1835-1870, Εισαγωγή στην Ιστορία του Ελληνικού Μάντσεστερ, Εταιρεία της Οικονομικής και Κοινωνικής Εταιρείας της Ελλάδας, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 1984.
  • Χατζημανωλάκης Γιάννης Ε., Το λιμάνι του Πειραιά στη διαδρομή των αιώνων, Δ' έκδοση, Πειραιάς 1996.

Φωτογραφικό Υλικό

  • Σταθμός του Πειραιά
    Σταθμός του Πειραιά
  • Πλατεία Οδησσού
    Πλατεία Οδησσού
  • Λιμένας Πειραιώς
    Λιμένας Πειραιώς

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

π • σ • ε Οι πρωτεύουσες των 74 περιφερειακών ενοτήτων της Ελλάδας
π • σ • ε Συνοικίες και περιοχές του Δήμου Πειραιώς
π • σ • ε Μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας
Κύριες πόλεις
Περιφερειακές ενότητες
Πόλεις (100.000+)
Πόλεις (50.000-100.000)
Πόλεις (10.000-50.000)
Υποπεριοχές
Γεωφυσικές περιοχές
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πειραιάς&oldid=7372502"