Μελί Μικράς Ασίας

Το Μελί ήταν ελληνική κωμόπολη στη χερσόνησο της Ερυθραίας, απέναντι από τη Χίο και τις Οινούσσες. Διοικητικά ανήκε στον καζά των Καραμπούρνων και το σαντζάκι της Σμύρνης και εκκλησιαστικά υπαγόταν στην Ιερά Μητρόπολη Κρήνης, με έδρα την Κρήνη.

Μελετητές θεωρούν πως αποτελούσε συνέχεια της βυζαντινής και μεσαιωνικής πόλης Στιλάριον (ή Στυλάριον), που και αυτή πρέπει να αποτελούσε τη συνέχεια δύο αρχαίων ιωνικών πόλεων, της "καστροφόρου" Κορύνης και της Σιδούσσας, τις οποίες αναφέρουν ο Ηρόδοτος και ο Στράβων. Υπάρχει, πάντως, και η παράδοση πως το χωριό ιδρύθηκε από εποίκους από τα Καρδάμυλα της Χίου στα μέσα του 19ου αιώνα.

Το Μελί ήταν χτισμένο στους πρόποδες του βουνού Μίμαντα, (στα τουρκικά Μπόσνταγ), στο σημείο ένωσης τριών ωραίων λόφων και σε υψόμετρο 250-300 μέτρων. Οι τρεις αυτοί λόφοι ονομάζονταν: ο δυτικός Στένακας, ο ανατολικός Κουτρουλόμυλος και ο μεσαίος Τ' Αλέξη ο Τεπές ή Πλατύς Καγιάς, από μια πελώρια πλατιά πέτρα που υπήρχε εκεί.

Η κωμόπολη διατηρήθηκε ακμαία μέχρι και τον ξεριζωμό των κατοίκων της το 1922.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 όλοι οι Μελιώτες κατέφυγαν στην Ελλάδα. Κάποιοι εγκαταστάθηκαν στις Οινούσσες, κάποιοι στη Θήβα και άλλοι στον Άγιο Κωνσταντίνο Φθιώτιδας, στο Χαλάνδρι και στο Ψυχικό. Το πιο μεγάλος μέρος τους εγκαταστάθηκε στα Μέγαρα, όπου και δημιούργησαν τον οικισμό Μελί Μεγάρων, δίνοντας το όνομα της παλιάς τους πατρίδας, διατηρώντας τα ήθη και τα έθιμά τους. Κάποιοι, λιγότεροι, εγκαταστάθηκαν στη Νέα Ερυθραία.

Πηγές

• Τζήκας Γιάννης, Αρχαία Ερυθραία. Το Μελί και η περιοχή, Κάτω Χαλάνδρι Αττικής, 1979.
• Βαγιανός Μανώλης, Μελί Καραπούρνων Ερυθραίας Μικράς Ασίας, Μέγαρα, 1981.
• Προοδευτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος "Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος", Για το Μελί της μικρασιατικής Ερυθραίας, Μέγαρα, 2008.
• Προοδευτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος "Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος", Μελί, όσα δεν σβήνει ο χρόνος, Μέγαρα, 2009.