Ελληνισμός (Ελληνική εθνική θρησκεία)

Ως Ελληνική Εθνική Θρησκεία, σύμφωνα με το Ύπατο Συμβούλιο Ελλήνων Εθνικών, που αποτελεί τον κυριότερο σήμερα επίσημο φορέα εκπροσώπησης, ορίζεται «το σύνολο των αντιλήψεων και λατρευτικών πρακτικών που εξέφρασε και εκφράζει το έθνος των Ελλήνων από τα βάθη της αρχαιότητας έως και σήμερα, συμπεριλαμβανόμενης και της περιόδου που υποχρεώθηκε σε αφάνεια και παρανομία λόγω της επιβολής του Χριστιανισμού».

Σύμφωνα με το ΥΣΕΕ, η Ελληνική Εθνική Θρησκεία δεν αναγνωρίζει δόγματα, ιερά βιβλία, προφήτες, κεντρικά ιερατεία και αυστηρά τυπικά, αλλά αλλάζει την μορφή της ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία, νοοτροπία και θεσμούς της κοινότητας (αυτόνομης πόλης κατά την αρχαιότητα) που κάθε φορά την εκδηλώνει.

Νομική προσωπικότητα απέκτησε η Ελληνική Εθνική Θρησκεία τον Ιούνιο του 1997 με την ίδρυση του Ύπατου Συμβουλίου των Ελλήνων Εθνικών (Υ.Σ.Ε.Ε.), μιας αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας, ενώ στις 24 Φεβρουαρίου 2017 κατέστη αυτή «γνωστή» κατά την έννοια που αποδίδει το Σύνταγμα (δεκτή στα ληξιαρχεία, έγκυροι θρησκευτικοί γάμοι, κ.λπ.) με την άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας λατρευτικού χώρου στην Αθήνα.

Χαρακτηριστικά

στις 24 Φεβρουαρίου 2017 κατέστη αυτή «γνωστή» κατά την έννοια που αποδίδει το Σύνταγμα, με την άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας λατρευτικού χώρου στην Αθήνα

Tελετής (ΥΣΕΕ)

Σύμφωνα με αυτούς που την ακολουθούν, η ΕΕΘ έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

• Είναι οργανική (δηλαδή δεν είναι διαχωρισμένη, αλλά αποτελεί αναπόσπαστο οργανικό τμήμα των κοινωνιών που μέσα τους εκδηλώνεται και εξελίσσεται μαζί τους).
• είναι πολυθεϊστική (δηλαδή δέχεται την αυθυπαρξία της ύλης, αναγνωρίζει την υποχρεωτική πλήθυνση της θεϊκής οντότητας, τοποθετεί το όποιο δημιουργικό αίτιο εντός του Κόσμου και κατανοεί ως όντα και όχι πρόσωπα τους θεούς), και, τέλος,
• είναι φυσική (δηλαδή δεν έχει κατασκευαστεί από κάποιον ιδρυτή-ηγέτη, αλλά αποτελεί προϊόν ενός προβληματισμού αιώνων γύρω από τα ανθρώπινα και τα θεϊκά ζητήματα).

Το Ύπατο Συμβούλιο των Ελλήνων Εθνικών θεωρεί εαυτόν φυσικό συνεχιστή της αρχαίας εθνικής λατρευτικής παράδοσης, η οποία επανεμφανίστηκε στον Κύκλο του Γεωργίου Γεμιστού Πλήθωνος στον Μυστρά στις αρχές του 15ου αιώνα, στους Ιακωβίνους της Κεφαλληνίας κατά τα τέλη του 18ου αιώνα, αλλά και στην σύγχρονη εποχή, όπου η διεύρυνση των πολιτικών ελευθεριών και στην Ελλάδα επέτρεψε ξανά την δημόσια εκδήλωσή της.

Το ζήτημα της αναγνώρισης

Μέλη της κοινότητας κατά τη διάρκεια λατρευτικής τελετής

Η δημόσια επανεμφάνιση της ΕΕΘ έχει χαιρετιστεί και αναγνωριστεί από όλες τις υπόλοιπες ομοειδείς Εθνικές Θρησκείες των διαφόρων Παραδόσεων του πλανήτη μας, αποτελεί άλλωστε αυτή μέλος του Παγκόσμιου Συνέδριου Εθνικών Θρησκειών (World Congress of Ethnic Religions). Δεν έχει όμως ακόμα αναγνωριστεί από την επίσημη Ελληνική Πολιτεία, κυρίως για τον λόγο ότι στην Ελλάδα δεν προβλέπεται αναγνώριση Θρησκειών. Για το πρόβλημα αυτό κατατέθηκε από το Ύπατο Συμβούλιο των Ελλήνων Εθνικών το προαναφερθέν Υπόμνημα στις Ελληνικές πολιτειακές και πολιτικές αρχές, που ανάμεσα σε άλλα ζητάει και την αναγνώριση της ΕΕΘ σε επίπεδο όχι νομικό αλλά θεσμικό.

Η μεγάλη χρονική απόσταση που χωρίζει το σήμερα από την εποχή που η ΕΕΘ "ήταν η αυτονόητη και αυθόρμητη θρησκευτική εκδήλωση των ελεύθερων Ελλήνων", όπως ισχυρίζεται το ΥΣΕΕ, καθώς και τα όσα έχουν επισωρεύσει στην σκέψη μας τα σημερινά κυρίαρχα θρησκευτικά συστήματα, κάνουν εξαιρετικά δύσκολη την σωστή πρακτική προσέγγιση του ελληνικού πολυθεϊσμού. Για το ξεπέρασμα αυτής της μεγάλης δυσκολίας των προσπαθειών αναβίωσης, ο Jean Rudhardt έχει προτείνει ήδη από το 1981 τα εξής:

Ναός - Thessaloniki

Αλεξάνδρεια Αργεντινή, Ελληνιστικό κέντρο

«πρέπει να παρακολουθήσουμε τον τρόπο ζωής των αρχαίων Ελλήνων και να τους μιμηθούμε, στην φαντασία μας… πρέπει να μιμηθούμε τις διαδρομές της σκέψης τους, τις συναισθηματικές τους αντιδράσεις, τις συμπεριφορές τους. Οι αντιλήψεις τους καθορίζονταν από ένα δίκτυο σχέσεων, τις οποίες πρέπει να ανασυνθέσουμε στο μυαλό μας. Οι εικόνες τους αποκτούν την αξία τους από όλα όσα έχουν γι’ αυτούς σημασία. Είμαστε λοιπόν υποχρεωμένοι να ανασυνθέσουμε μέσα μας ένα ανάλογο πεδίο συνδυασμών. Οι τελετές τους βασίζονταν σε ένα συγκεκριμένο σύνολο κοινωνικών συμπεριφορών. Πρέπει λοιπόν να αναδημιουργήσουμε νοερά όλα αυτά τα συμφραζόμενα. Εν ολίγοις, για να κατανοήσουμε την αρχαία Ελληνική Θρησκεία, πρέπει να εγκαταλείψουμε όσο το δυνατόν τους συνηθισμένους μας τρόπους σκέψης και μετά ν’ ανασυνθέσουμε μία καθαρά ελληνική νοοτροπία».

Το 2015 και το 2017, το Πρωτοδικείο και το Εφετείο απέρριψαν την αίτηση του Υπάτου Συμβουλίου για επίσημη αναγνώρισή του ως νομικού προσώπου θρησκευτικού χαρακτήρα και η υπόθεση έχει φθάσει στον Άρειο Πάγο. Στις 24 Φεβρουαρίου 2017 ωστόσο, η Ελληνική Εθνική Θρησκεία κατέστη «γνωστή» κατά την έννοια που αποδίδει το Σύνταγμα (δεκτή στα ληξιαρχεία, έγκυροι θρησκευτικοί γάμοι, κ.λπ.) έπειτα από χορήγηση από τις αρμόδιες αρχες αδείας ιδρύσεως και λειτουργίας λατρευτικού χώρου στην Αθήνα (ΑΔΑ:Ω76Α4653ΠΣ-94Ξ).

Κριτικές και εναντιώσεις

Οι εναντιούμενοι στην Ελληνική Εθνική Θρησκεία προσπαθούν να παρουσιάσουν ως αυθαίρετη την ταύτισή της με την ιστορική αρχαία ελληνική θρησκεία, επιχειρηματολογώντας ότι στην αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχε θρησκεία. Υποστηρίζουν πως εκείνο που ονομάζεται, κατ' αυτούς συμβατικά, αρχαία Ελληνική Θρησκεία είναι ένα σύνολο πίστεων, δοξασιών, μυθολογίας, τελετουργικών πρακτικών, ιδεολογικών, φιλοσοφικών, επιστημονικών και πολιτικών αντιλήψεων πολύ πιο πολύμορφο, λιγότερο αυστηρά δομημένο απ΄ ό,τι οποιαδήποτε θρησκεία με τη σημερινή και με τη χριστιανική έννοια. Το σύνολο αυτό αναπτύχθηκε σε μια περίοδο παραπάνω από 1500 χρόνια, τη μισή από αυτή σε εποχές χωρίς γραφή (που θα δρούσε σταθεροποιητικά), άλλαξε από περίοδο σε περίοδο και από περιοχή σε περιοχή, δέχτηκε ξένες επιδράσεις. Η πολυμορφία και η έλλειψη συνοχής, γι' αυτούς οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι στην Αρχαία Ελλάδα δεν υπήρξε ποτέ μια ανώτατη θρησκευτική αρχή που να επιβάλει μια «ορθόδοξη» εκδοχή, ούτε υπήρξαν Ιερές Γραφές με καθολική αποδοχή, όπως η Παλαιά Διαθήκη, η Καινή Διαθήκη το Κοράνιο, και άλλα.

Άλλοι επίσης από τους εναντιούμενους στην Ελληνική Εθνική Θρησκεία ισχυρίζονται ιστορική ασυνέχειά και κατά συνέπεια ελλιπή έως μηδενική γνώση, καταλήγοντας στο ότι γι' αυτόν τον λόγο δεν είναι δυνατό να αναβιώσει κανείς σήμερα την αρχαία Ελληνική Θρησκεία.

Ελληνική εθνική θρησκεία

Την ιστορική συνέχεια της Ελληνικής Εθνικής Θρησκείας από την εποχή του Πλήθωνος έως τον 20ο αιώνα υποστήριξε σε δημόσια διάλεξή του ο πολυθεϊστής ιστορικός Βλάσης Ρασσιάς, τον Οκτώβριο του 2010, ο οποίος και δήλωσε ότι «εάν αναζητούν, αυτοί που επιμένουν να την αναζητούν, μία υποτιθέμενη ασυνέχεια στη θρησκεία μας, οφείλουν εφεξής να την αποδείξουν, εάν μπορούν, ανάμεσα στον 4ο - 5ο αιώνα και την εποχή του Πλήθωνος».

Βιβλιογραφία

• Harrison Jane Ellen, Αρχαίες Ελληνικές Γιορτές, Αθήνα, 1996
• Farnell Lewis Richard, The Cults Of The Greek States, Oxford, 1907
• Martin Roland - Metzger Henri, Η Θρησκεία Των Αρχαίων Ελλήνων, Αθήνα, 1992
• Μερεντίτης Κων/ος, Η Θρησκεία Των Αρχαίων Ελλήνων. Η Εικών Του Θείου Εν Τώ Κατόπτρω Του Αρχαίου Ελληνικού Πνεύματος, Αθήνα, 1974
• Nilsson Martin P., Iστορία Της Αρχαίας Ελληνικής Θρησκείας, Aθήνα, 1992
• Ρασσιάς Βλάσης, Εορτές και Ιεροπραξίες των Ελλήνων, Αθήνα, 1998
• Ρασσιάς Βλάσης, Περί των Πατρώων Θεών, (3η έκδοση, συμπληρωμένη), Αθήνα, 2002
• Ύπατο Συμβούλιο των Ελλήνων Εθνικών, Ελληνική Εθνική Θρησκεία. Θεολογία και Πράξις, Αθήνα, 2012, ISBN 978-618-80320-0-2
• Zaidman Louise Bruit – Pantel Pauline Schmitt, Η Θρησκεία στις Ελληνικές Πόλεις της Κλασικής Εποχής, Αθήνα 2004

Βλέπε επίσης

• Ύπατο Συμβούλιο των Ελλήνων Εθνικών
• Αρχαία ελληνική θρησκεία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ύπατο Συμβούλιο των Ελλήνων Εθνικών (ΥΣΕΕ) (el)
• Περιοδικό «Διιπετές» (el)
• Υπόμνημα της ΕΕΘ προς τις πολιτειακές και πολιτκές αρχές της Ελληνικής Πολιτείας (el)
• Hellenismos.us (en.us)
• Helenismo.es (es)
• Hellenism.en|Helenismo.es (en|es-δίγλωσσο)
• Αλεξάνδρεια Αργεντινή (es.ar)