MacOS

mac09:354221oshuiebmimeskk-OS

Αρχείο:Mojave-desktop.jpg Screenshot of Apple macOS Mojave operating system Στιγμιότυπο από το macOS Mojave vcode8848
Γενικά
Δημιουργοί	Apple Inc.
Ημερ. Δημιουργίας	24 Μάρτιος 2001
Είδος	Unix (για Intel) παράγωγο του Unix (υπόλοιπες εκδόσεις)
Διανομή
Έκδοση	14.4.1 (25 Μάρτιος 2024)
Δοκιμαστική έκδοση	11.5 bêta 2 (20G5033c) (2 Ιουνίου 2021) 12.3 RC (8 Μάρτιος 2022) 14 beta 2 (21 Ιουνίου 2023) 14.0 beta 4 (31 Ιουλίου 2023) 14.0 beta 7 (30 Αύγουστος 2023) 14.3 beta (12 Δεκέμβριος 2023)
Λειτουργικά
Πυρήνας	Υβριδικός πυρήνας, (XNU)
Αρχιτεκτονική	x86, x86-64, PowerPC (32-bit & 64-bit), ARM v6
Προκάτοχος	Mac OS, Classic Mac OS
Ανάπτυξη
Υπευθ. ανάπτυξης	Apple
Τύπος	Λειτουργικό Σύστημα
Γραφικό περιβάλλον	Cocoa
Γραμμένο σε	C, C++, Objective-C και Swift
Κατάσταση	Ενεργή
Άδεια χρήσης	Ιδιόκτητο λογισμικό EULA
Σύνδεσμοι
Επίσημος ιστότοπος
Επίσημη ιστοσελίδα

Το macOS (IPA: [/mæk.oʊ.ɛs/], πρώην OS X') είναι μια σειρά γραφικών λειτουργικών συστημάτων που αναπτύσσεται, προωθείται και πωλείται από την Apple Inc. και συμπεριλαμβάνεται σε κάθε καινούριο υπολογιστή Macintosh (Mac). Το Mac OS X είναι η εξέλιξη του αρχικού Mac OS το οποίο ήταν το αρχικό λειτουργικό σύστημα της Apple την περίοδο 1984-1999. Σε αντίθεση με το αρχικό Mac OS, το Mac OS X είναι ένα UNIX λειτουργικό σύστημα το οποίο άρχισε να αναπτύσσεται στην εταιρία NeXT από τα τέλη του 1980 και μέχρι την εξαγορά της από την Apple το 1997.

Η πρώτη έκδοσή του κυκλοφόρησε το 1999 ως Mac OS X Server 1.0, ενώ η πρώτη έκδοσή του για επιτραπέζιους και φορητούς υπολογιστές, Mac OS X v10.0 "Cheetah" (Τσίτα), ακολούθησε τον Μάρτιο του 2001.

Έκτοτε, το Mac OS X έχει δεχτεί 15 αναβαθμίσεις, που όλες (μέχρι τη v10.8) φέρουν ονόματα αιλουροειδών ενώ από τη v10.9 μέχρι σήμερα φέρουν ονόματα από διάφορα αξιοθέατα των Η.Π.Α.:

• Mac OS X 10.0 - κωδική ονομασία "Cheetah", που κυκλοφόρησε στους τελικούς χρήστες το Σάββατο, 24 Μαρτίου 2001
• Mac OS X 10.1 - κωδική ονομασία "Puma", κυκλοφόρησε στους τελικούς χρήστες την Τρίτη 25 Σεπτεμβρίου 2001
• Το Mac OS X 10.2 - που κυκλοφορεί επίσης ως "Jaguar", κυκλοφόρησε στους τελικούς χρήστες την Παρασκευή 23 Αυγούστου 2002
• Το Mac OS X Panther - έκδοση 10.3, κυκλοφόρησε στους τελικούς χρήστες την Παρασκευή 24 Οκτωβρίου 2003
• Mac OS X Tiger - έκδοση 10.4, κυκλοφόρησε στους τελικούς χρήστες την Παρασκευή 29 Απριλίου 2005
• Mac OS X Leopard - έκδοση 10.5, κυκλοφόρησε στους τελικούς χρήστες την Παρασκευή 26 Οκτωβρίου 2007
• Mac OS X Snow Leopard - έκδοση 10.6, που παρουσιάστηκε δημοσίως τη Δευτέρα 8 Ιουνίου 2009
• Mac OS X Lion - έκδοση 10.7, κυκλοφόρησε στους τελικούς χρήστες την Τετάρτη 20 Ιουλίου 2011
• OS X Mountain Lion - έκδοση 10.8, κυκλοφόρησε στους τελικούς χρήστες την Τετάρτη 25 Ιουλίου 2012
• OS X Mavericks - έκδοση 10.9, κυκλοφόρησε στους τελικούς χρήστες την Τρίτη 22 Οκτωβρίου 2013
• OS X Yosemite - έκδοση 10.10, κυκλοφόρησε στους τελικούς χρήστες την Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2014
• OS X El Capitan - έκδοση 10.11, κυκλοφόρησε στους τελικούς χρήστες την Τετάρτη 30 Σεπτεμβρίου 2015
• macOS Sierra - έκδοση 10.12, που κυκλοφόρησε στους τελικούς χρήστες την Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου 2016
• macOS High Sierra - έκδοση 10.13, που κυκλοφόρησε στους τελικούς χρήστες τη Δευτέρα 25 Σεπτεμβρίου 2017
• macOS Mojave - έκδοση 10.14, που κυκλοφόρησε στους τελικούς χρήστες τη Δευτέρα, 24 Σεπτεμβρίου 2018

Το macOS δημιουργήθηκε για να λειτουργεί μόνο σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές Macintosh, οι οποίοι κατασκευάζονται από την ίδια την Apple. Ωστόσο από το 2006 και μετά οι Macintosh χρησιμοποιούν σχεδόν το ίδιο hardware (υλικό) με αυτό των περισσότερων άλλων κατασκευαστών, δίνοντας τη δυνατότητα για μη εξουσιοδοτημένη χρήση του macOS σε μη-Apple υπολογιστές με τη χρήση hacks (Hackintosh). Άρα ο όρος αναφέρεται σε υπολογιστές που δεν ανήκουν στην εταιρεία Apple αλλά έχουν εγκατεστημένο το λειτουργικό σύστημα macOS.

Το όνομα του συστήματος προέρχεται από το Mac (σντόμευση της λέξης Macintosh), το OS (αρχικά γράμματα του όρου Operating System, Λειτουργικό σύστημα, και τον λατινικό αριθμό X, καθώς πρόκειται για την εξέλιξη του Mac OS System 9.

Ιστορία

Το Mac OS X βασίζεται στον πυρήνα Mach. Συγκεκριμένα κομμάτια από το FreeBSD και το NetBSD υιοθετήθηκαν στο Nextstep, που αποτέλεσε την βάση για το Mac OS X. Το Nextstep ήταν ένα αντικειμενοστραφές (object-oriented) λειτουργικό σύστημα αναπτυγμένο από τη εταιρία του Στηβ Τζομπς "NeXT", την οποία δημιούργησε αφού έφυγε από την Apple το 1985. Κατά την απουσία του Τζομπς, η Apple προσπάθησε να δημιουργήσει ένα "νέας γενιάς" λειτουργικό με το Taligent και το Copland, αλλά χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία.

Τελικά, το λειτουργικό της NeXT, που είχε πλέον μετονομαστεί σε OPENSTEP, επιλέχθηκε ως η βάση του επόμενου λειτουργικού της Apple, και η Apple εξαγόρασε την NeXT. O Στηβ Τζομπς επέστρεψε στην Apple ως προσωρινός CEO (διευθυντής) και πάλι, αναλαμβάνοντας το έργο της μετατροπής του φιλικού-για-προγραμματιστές Openstep σε ένα σύστημα που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει η βασική αγορά της Apple, δηλαδή οι οικιακοί χρήστες και οι επαγγελματίες στο δημιουργικό τομέα. Αρχικά το έργο ονομάστηκε Rhapsody (Ραψωδία) και στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Mac OS X.

Συμβαδίζοντας με την πολιτική της Apple όπου ο υπολογιστής αποτελεί το "digital hub" (ψηφιακός κόμβος), με κάθε καινούρια έκδοση, το Mac OS X εξελίχθηκε δίνοντας λιγότερη βάση στη συμβατότητα με παλιότερο λογισμικό και περισσότερη στις εφαρμογές "digital lifestyle" (ψηφιακός τρόπος ζωής) όπως το πακέτο "iLife", επιχειρηματικές εφαρμογές όπως το "iWork" και ενσωματώνοντας το συστήμα οικιακής ψυχαγωγίας "Front Row media center". Κάθε νέα έκδοση περιείχε γενικές μετατροπές στη διασύνδεση χρήστη (interface) όπως η brushed metal (στιλβωμένο μέταλλο) εμφάνιση που προστέθηκε στην έκδοση 10.2 και η ενοποιημένη εμφάνιση στο 10.4.

Περιγραφή

Το macOS είναι μια ριζική αναχώρηση από τα προηγούμενα λειτουργικά συστήματα των Macintosh. Ο θεμελιώδης κώδικας και η δομή του είναι εντελώς διαφορετική από της προηγούμενες εκδόσεις. Η βάση του, με το όνομα Darwin (Δαρβίνος) είναι ένα ελεύθερο και ανοιχτού κώδικα UNIX λειτουργικό σύστημα χτισμένο πάνω στο XNU kernel, με τις τυπικές UNIX ευκολίες διαθέσιμες μέσα από τη γραμμή εντολών (command line interface). Πάνω στο Darwin η Apple πρόσθεσεαρκετά συστατικά όπως ο "Finder" και το γραφικό περιβάλλον "Aqua", ολοκληρώνοντας το βασισμένο σε γραφικό περιβάλλον λειτουργικό σύστημα που είναι το macOS.

Το macOS περιλαμβάνει αρκετά χαρακτηριστικά με σκοπό να κάνουν το λειτουργικό σύστημα πιο σταθερό και αξιόπιστο. για παράδειγμα το pre-emptive multitasking και η προστασία μνήμης (memory protection) βελτίωσαν τη δυνατότητα του λειτουργικού να τρέχει πολλαπλές εφαρμογές ταυτόχρονα χωρίς κάποια εφαρμογή να επεμβαίνει ή να ρίχνει το σύστημα. Πολλές πτυχές του macOS πηγάζουν από το Openstep, που σχεδιάστηκε να είναι "φορητό" - να διευκολύνει την μεταφορά του ανάμεσα σε διαφορετικές πλατφόρμες. Για παράδειγμα:

• Tο Nextstep μεταφέρθηκε από το αρχικό NeXT workstation που βασιζόταν σε 68k επεξεργαστή, σε άλλες αρχιτεκτονικές πριν εξαγοραστεί η NeXT από την Apple,
• Το Openstep μεταφέρθηκε στην PowerPC αρχιτεκτονική ως μέρος του Rhapsody
• Το Mac OS X v10.4 μεταφέρθηκε στην intel αρχιτεκτονική το 2006 για τα νέα Macintosh με intel επεξεργαστή

και το Mac OS X v10.5 μεταφέρθηκε στην αρχιτεκτονική ARM για την παραγωγή του iPhone, iPad και iPod Touch

Η πιο ορατή διαφορά ήταν το γραφικό περιβάλλον Aqua. Η χρήση κουμπιών σαν χρωματιστές σταγόνες, οι διαφάνειες και φωτορεαλιστικά εικονίδια έφεραν υφή και χρώμα σε σχέση με τα προηγούμενα λειτουργικά. Πολλοί χρήστες εξέφρασαν την αρνητική άποψη ότι ήταν πολύ "χαριτωμένο" χωρίς επαγγελματικό ερέθισμα. Άλλοι πίστεψαν ότι το Aqua ήταν ένα γενναίο και πρωτοποριακό βήμα σε μια εποχή που τα γραφικά περιβάλλοντα ήταν απλά βαρετά. Παρόλο το διχασμό, η εμφάνισή του ήταν άμεσα αναγνωρίσιμη, ακόμα και πριν την πρώτη έκδοσή του Mac OS X, άλλοι προγραμματιστές άρχισαν να προσπαθούν να αντιγράψουν την εμφάνιση του Aqua.

Το macOS περιέχει δικό του πακέτο προγραμματισμού, με επίκεντρο το περιβάλλον προγραμματισμού Xcode. Το Xcode παρέχει περιβάλλοντα (interfaces) και compilers που υποστηρίζουν πολλές γλώσσες προγραμματισμού όπως C, C++, Objective-C, Java, Applescript, και πολλές άλλες με compilers τρίτων.

Συμβατότητα

Λογισμικό (Software)

Κατά τα τέλη της δεκαετίας του '90, για τη διευκόλυνση της μετατροπής των υφισταμένων εφαρμογών από το Mac OS 9 στο Mac OS X, ενσωματώθηκε στο Mac OS X το Carbon (Άνθρακας) API (Application Programming Interface - περιβάλλον προγραματισμού εφαρμογών). Οι εφαρμογές γραμμένες με το Carbon τρέχανε κανονικά σε όλα τα συστήματα και οι εφαργογές που είχαν σχεδιαστεί για το Mac OS 9 χρειάζονταν μόνο λίγες μετατροπές για να λειτουργούν με το Carbon API. Από την άλλη, τα πιο ισχυρά API του Mac OS X που προήλθαν από το Openstep δεν ήταν συμβατά με τις εκδόσεις που προηγήθηκαν του Mac OS X. Αυτά τα API αναφέρονται ως Cocoa (Κακάο). Αυτή η κληρονομιά είναι πολύ εμφανής στους προγραμματιστές με Cocoa, αφού τα περισσότερα Cocoa class ονόματα ξεκινούν με το συνθετικό "NS" από τη λέξη Nextstep.

Από το 2006 και μετά εγκαταλήφθηκε η Java ως το προτιμώμενο πακέτο λογισμικού. Στο Mac OS X η Java είχε πάντα ιδιαίτερη μεταχείριση. Εφαρμογές γραμμένες σε Java ενσωματώνονται όσο καλύτερα γίνεται στο σύστημα ενώ παραμένουν cross-platform (ανεξάρτητης-πλατφόρμας) και γραφικά περιβάλλοντα γραμμένα με Swift φαίνονται σχεδόν ακριβώς το ίδιο με τα κανονικά Cocoa περιβάλλοντα. Παραδοσιακά οι εφαρμογές για το Mac OS X γράφονται με Objective-C, με την Java μόνο ως εναλλακτική. Όμως στις 11 Ιουλίου 2005 η Apple ανακοίνωσε ότι "τα χαρακτηριστικά που θα προστεθούν στο Cocoa μετά το Mac OS X v10.4 δεν θα προστεθούν στο Cocoa-Java API"

Υλικό (Hardware)

Στις αρχές του Mac OS X, υποστηρίζονταν όλες οι αρχιτεκτονικές των τότε Macintosh υπολογιστών (φορητών, επιτραπέζιων και διακομιστών) που βασίζονταν σε επεξεργαστές PowerPC G3, G4 και G5. Μετέπειτα εκδόσεις διέκοψαν την υποστήριξη για το παλιότερο υλικό. Για παράδειγμα το v10.3 δεν υποστηρίζει τα "beige" (μπεζ) G3s, το v10.4 δεν υποστηρίζει τα συστήματα πριν από την έναρξη χρήσης των θυρών FireWire από την Apple και το v10.5 δεν υποστηρίζει το συστήματα παλιότερα των G4 στα 867 MHz, αν και κυκλοφόρησαν εργαλεία όπως το XPostFacto τρίτων που επιτρέπουν την αναβάθμιση χωρίς την υποστήριξη της Apple.

Το Mac OS X διατηρεί συμβατότητα με εφαρμογές γραμμένες για παλιότερες εκδόσεις του Mac OS παρέχοντας ένα περιβάλλον προσομοίωσης που λέγεται Classic, που επιτρέπει στους χρήστες να τρέχουν το Mac OS 9 ως κομμάτι του Mac OS X. Το Classic έπαψε να υποστηρίζεται 7 χρόνια μετά την έναρξη του Mac OS X, με την έλευση των βασισμένων σε Intel Macintosh.

Μεταφορα στους επεξεργαστες Intel

Τον Απριλιο του 2002, το eWeek δημοσιευσε πληροφοριες οτι η Apple ετοιμαζε εναν νεο κωδικα του Mac OS X - ονομαζομενο Marklar το οποιο ετρεχε σε επεξεργαστές Intel x86 . Η ιδεα πισω από το Marklar ηταν να κανει το Mac OS X να τρεξει σε μια διαφορετικη πλατφορμα, καθως η Apple ηταν δυσαρεστημενη με την πορεια της πλατφορμας PowerPC. Οι πληροφοριες αυτες ειχαν ξεχαστει μεχρι τα τελη Μαϊου 2005, οταν διαφορα ειδησιακα πρακτορεια, οπως η Wall Street Journal και το CNET, ανεφαιραν οτι η Apple θα γνωστοποιουσε το Marklar μεσα στους επομενους μηνες.

Στις 6 Ιουνιου 2005, ο Διευθυνων Συμβουλος Steve Jobs επιβεβαιωσε αυτες τις πληροφοριες, ανακοινωνοντας τες επισημα στην ομιλια του στο ετησιο Apple Worldwide Developers Conference και λεγοντας οτι η Apple θα εκανε την μεταφορα από τους PowerPC επεξεργαστες στους Intel επεξεργαστες μεσα στα επομενα δυο χρονια, και οτι το Mac OS X θα υποστηριζει και τις δυο πλατφορμες καθολη την διαρκεια της αλλαγης. Την τελευταια φορα που η Apple αλλαξε οικογενεια επεξεργαστων — από τον Motorola 68K επεξεργαστη στον IBM/Motorola PowerPC— η Apple συμπεριεβαλε εναν Motorola 68K προσομοιοτη στο καινουργιο OS που εκανε σχεδον ολα τα 68K προγραμματα να δουλευουν αυτοματως στο καινουργιο υλικο. Η Apple ειχε υποστηριξει το 68K προσομοιοτη για 11 χρονια, αλλα σταματησε να το υποστηριζει κατα την διαρκεια μεταβασης στους Intel επεξεργαστες. Ενσωματομενο στο νεο OS για τους Intel-βασισμενους Mac ειναι η Rosetta, ενα binary translation στρωμα το οποιο επιτρεπει προγραμματα γραμμενα για PowerPC Mac OS X να τρεχουν σε Intel Mac OS X μηχανηματα. Παρ' ολα αυτα, η Apple σταματησε να υποστηριζει το Classic mode στους καινουργιους Intel Mac. Λογισμικο προσομοιωσης τριτων κατασκευαστων οπως τα Mini vMac, Basilisk II και SheepShaver δινουν υποστηριξη για καποιες παλαιοτερες εκδοσεις του Mac OS. Μια νεα εκδοση του Xcode και νεους μεταγλωττιστές γραμης-εντολων να υποστηριζουν την δημιουργια universal binaries τα οποια θα τρεχουν και στις δυο αρχιτεκτονικες.

Λογισμικο το οποιο ειναι μονο διαθεσιμο για PowerPC υποστηριζεται από την Rosetta. Παρ' ολα αυτα, η Apple παροτρύνει προγραμματιστες να δημιουργησουν universal binaries με υποστηριξη για PowerPC και x86. Το Universal binary λογισμικο πρεπει να τρεχει γρηγοροτερα στους βασισμένους σε επεξεργαστές Intel Mac σε σχεση με το λογισμικο που τρεχει μονο σε PowerPC μεσω Rosetta. Επιπλεον, καποιο PowerPC λογισμικο, οπως επεκτασεις του kernel και System Preferences plugins, δεν υποστηριζονται στους Intel Macs. Καθως οι Intel Macs θα μπορουν να τρεξουν PowerPC, x86, και universal binaries, οι PowerPC Macs θα μπορουν να υποστηριξουν μονο universal και PowerPC builds.

Υποστηριξη για την πλατφορμα PowerPC παραμενει και στο OS X v10.5. Ο Jobs επισης επιβεβαιωσε οτι η Apple ειχε φτιαξει εκδοσεις του Mac OS X να τρεχουν σε Intel επεξεργαστες στο μεγαλυτερο μερος της αναπτυξης του. Τετοια cross-platform συμβατοτητα παντα υπηρχε στην πορεια του Mac OS X, οπως ειπωθηκε νωριτερα; Το Openstep δουλευε σε πολλες αρχιτεκτονικες, συμπεριλαμβανομενου του x86, και το Darwin ειχε υποστηριξη και για PowerPC και για x86. Παρ΄ολο που η Apple δηλωσε οτι το Mac OS X δεν θα τρεξει σε Intel-βασισμενους προσωπικους υπολογιστες εκτος από τους δικους της, μια ανεπισημα σπασμενη εκδοση του OS συμβατο με τυπικο x86 υλικο εχει αναπτυχθει από την OSx86 κοινοτητα και ειναι διαθεσιμο μεσα από δικτυα διαμοιρασης αρχειων οπως ειναι το BitTorrent.