Θάσος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Phailoname (συζήτηση | συνεισφορές)
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 103: Γραμμή 103:


== Εικόνες της Θάσου ==
== Εικόνες της Θάσου ==
<center><gallery>
<gallery>
Quellbach-Maries retouched.jpg|Τοπίο του νησιού.
Quellbach-Maries retouched.jpg|Τοπίο του νησιού.
Scala Potamia.jpg|Η παραλία της Χρυσής Ακτής.
Scala Potamia.jpg|Η παραλία της Χρυσής Ακτής.
Γραμμή 111: Γραμμή 111:
Street-in-Potamia.jpg|Δρόμος στην Ποταμιά.
Street-in-Potamia.jpg|Δρόμος στην Ποταμιά.
BASA-2072K-1-399-9-Limenas, Thasos.JPG|Ο Λιμένας Θάσου τη δεκαετία του 1940.
BASA-2072K-1-399-9-Limenas, Thasos.JPG|Ο Λιμένας Θάσου τη δεκαετία του 1940.
BASA-2072K-1-399-10-Limenas Thasos.JPG|Βουλγαρική κατοχή
Bucht von Limenaria C.jpg|Τα Λιμενάρια κατά τη δεκαετία του 1950.
Bucht von Limenaria C.jpg|Τα Λιμενάρια κατά τη δεκαετία του 1950.
</gallery></center>
</gallery>


== Βιβλιογραφία ==
== Βιβλιογραφία ==

Έκδοση από την 01:29, 21 Μαρτίου 2018

Συντεταγμένες: 40°41′02.93″N 24°39′39.90″E / 40.6841472°N 24.6610833°E / 40.6841472; 24.6610833

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Θάσος (αποσαφήνιση).
Θάσος
Η Θάσος από δορυφόρο
Γεωγραφία
ΑρχιπέλαγοςΑιγαίο Πέλαγος
Έκταση379 km²
Υψόμετρο1.203 μ
Υψηλότερη κορυφήΥψάριο
Χώρα
ΠεριφέρειαΑνατολικής Μακεδονίας και Θράκης
ΝομόςΚαβάλας
ΔήμοςΘάσος
ΠρωτεύουσαΛιμένας Θάσου
Δημογραφικά
Πληθυσμός13.770 (απογραφής 2011)
Πρόσθετες πληροφορίες
Ιστοσελίδαthassos.gr
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η νήσος Θάσος βρίσκεται στη βόρεια Ελλάδα, αντίκρυ από τις ακτές της Ανατολικής Μακεδονίας. Το μήκος των ακτών της φτάνει τα 115 χλμ. και η επιφάνεια του εδάφους της απλώνεται σε 378,84 τετρ. χλμ. Μια απόσταση 18 ναυτικών μιλίων τη χωρίζει από την Καβάλα και μόλις 6 μίλια από την Κεραμωτή και το Αεροδρόμιο της Καβάλας. Διοικητικά η Θάσος υπάγεται στην περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ενώ εμπεριέχεται, μαζί με τις νησίδες που την περιβάλλουν, στον ομώνυμο δήμο και στην ομώνυμη περιφερειακή ενότητα.[1] Έδρα του νησιού είναι ο Λιμένας, ο οποίος συχνά συγχέεται με τα Λιμενάρια, τη δεύτερη κωμόπολη του νησιού. Το νησί είναι κατάφυτο και η ξυλεία αποτελεί ένα από τα κύρια εισοδήματα των Θασίων, όπως και η εξόρυξη μαρμάρου, ο τουρισμός, το λάδι, οι ελιές, το μέλι κ.ά. Ελιές, πεύκα, πλατάνια, έλατα, φλαμουριές, κέδρα, κρανιές και άλλα ήμερα και άγρια δένδρα καλύπτουν τους μικρούς κάμπους μέχρι τις κορφές των βουνών. Έχει περίπου 14.000 κατοίκους.

Γεωγραφία

Τοπογραφικός χάρτης της Θάσου

Η Θάσος είναι νησί του Βόρειου Αιγαίου. Είναι ορεινός τόπος και η ψηλότερη κορυφή της είναι το Ψαριό ή Υψάριον (1.203 μ.). Η πρόσβαση, όμως, είναι εύκολη χάρη στους δασικούς δρόμους. Χαρακτηρίζεται από πλούσιους κάμπους με ελαιόδενδρα. Από την αρχαιότητα ήταν γνωστή για το πλούσιο υπέδαφός της σε σίδηρο, χρυσό και στο κατάλευκο μάρμαρό της.

To νησί σε όλη του την έκταση έχει ακτές, όπως τη Χρυσή Αμμουδιά στη Σκάλα Παναγιάς, τη Χρυσή Ακτή στη Σκάλα Ποταμιάς, τα Κοίνυρα, ο Παράδεισος, τη Θημωνιά, την Αλυκή, την Ψιλή Άμμο, το Αστρίς, την Ακτή του Ποτού, το Πευκάρι, την Ακτή Λιμεναριών μέχρι την Τρυπητή, τον Ατσαπά στην Σκάλα Μαριών, την Ακτή Καλλιράχης, την Ακτή Σωτήρας, την Ακτή Αλσυλλίου (Δασύλιο) στην Σκάλα Πρίνου, τη Σκάλα Ραχωνίου, τον Παχύ, το Παπαλιμάνι, τη Γλυφάδα και στην πόλη του Λιμένα την Ακτή Αγίου Βασιλείου, την παραλία (συνοικισμού) στην ανατολική πλευρά της πόλης, το Νυστέρι και το Γλυκάδι (2-3 χλμ. από Λιμένα). Αξιοσημείωτες είναι επίσης οι πηγές που υπάρχουν στην Παναγία της Θάσου.

Κλίμα

Το κλίμα της Θάσου είναι εύκρατο, δροσερό το καλοκαίρι και ήπιο το χειμώνα. Ο Ιπποκράτης μάς έχει αφήσει πολύτιμες καταγραφές για το θασιακό κλίμα, όταν για 3 χρόνια διέμενε στο νησί τον 5ο αιώνα π.Χ. Στο βιβλίο Επιδημίες Α δηλώνει ότι στη Θάσο «γενικά ο χειμώνας έμοιαζε με άνοιξη». Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 17,2 βαθμοί Κελσίου, η δε μέση καλοκαιρινή θερμοκρασία (Ιούλιος) είναι 23,4oC.

Δραστηριότητες

Οι δραστηριότητες που ευνοούνται στη Θάσο περιλαμβάνουν το θαλάσσιο σκι και το ψάρεμα, την πεζοπορία και την ορειβασία, το κυνήγι, καθώς και την παρατήρηση πουλιών. Επίσης, έχει ξεκινήσει για πρώτη φορά να εφαρμόζεται το πρόγραμμα της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας και της διεθνούς οργάνωσης Bird Life για τη συνεχή παρακολούθηση από εθελοντές της σημαντικής περιοχής για τα άγρια πουλιά στη Θάσο (ΙΒΑ GR016). Ένα τμήμα του νησιού έχει χαρακτηριστεί ως ιδιαίτερης αξίας για τα άγρια πουλιά (έχουν ανάλογα χαρακτηριστεί άλλες 96 περιοχές σε όλη την Ελλάδα) και είναι από τις πρώτες πανελλαδικά περιοχές που έχουν μπει σε καθεστώς παρακολούθησης από εθελοντές των παραπάνω οργανώσεων. Τα στοιχεία που συλλέγονται, ταξινομούνται και δημιουργούν, μαζί με τα στοιχεία από όλες τις σημαντικές περιοχές για τα πουλιά της Ευρώπης, μια μεγάλη πανευρωπαϊκή βάση δεδομένων. Αυτό επιτρέπει σε ειδικούς επιστήμονες, αλλά και κάθε ενδιαφερόμενο, να παρακολουθεί τις αυξομειώσεις των πληθυσμών κάθε σημαντικού είδους της ορνιθοπανίδας στην Ευρώπη, τις αλλοιώσεις του φυσικού περιβάλλοντος από ανθρώπινες δραστηριότητες στους βιότοπους και μέσω των εθελοντών να ελέγχεται κάθε παράνομη δραστηριότητα στις περιοχές αυτές[εκκρεμεί παραπομπή].

Ορυκτός Πλούτος

Σύγχρονη εξόρυξη μαρμάρου, θέση Μούργενα Θάσου

Το νησί της Θάσου διαθέτει σημαντικό ορυκτό πλούτο, ο οποίος είχε τύχει εκμετάλλευσης ήδη από τα αρχαία χρόνια: εξόρυξη βασικών και πολύτιμων μετάλλων, ώχρας, μαρμάρων κ.α. Ανασκαφές στη νότια Θάσο έφεραν στο φως προϊστορικά ορυχεία ώχρας που αποτελούν σταθμό στην εξορυκτική δραστηριότητα της Ευρώπης, αντιπροσωπεύοντας τα πρώτα υπόγεια ορυχεία στον Ευρωπαϊκό χώρο, και ίσως στον κόσμο, με οριζόντια υπόγεια εξόρυξη[2]. Παρά το γεγονός ότι ο Ηρόδοτος αναφέρει μόνο την εκμετάλλευση χρυσού στη Θάσο (μεταξύ Κοινύρων και Αινύρων, σημερινή Ποταμιά και κάτω από την ακρόπολη της Θάσου), εντούτοις έχουν εντοπιστεί μια σειρά από αρχαία μεταλλεία εξόρυξης μολύβδου-αργύρου σε μία ζώνη που αρχίζει από το Ακρωτήρι Σαλονικιός στο νότιο τμήμα και καταλήγει στο Ακρωτήρι Παχύς στο βόρειο τμήμα του νησιού: Βούβες, Κουμαριά, Μαρλού-Κουρλού και Σωτήρος καθώς και πολλοί χώροι εκκαμίνευσης: Αερμόλα, Σκωρίδια, Παδιά και Σκρές. Επίσης στην ευρύτερη περιοχή όπου σήμερα σώζεται το Μεταλλευτικό Συγκρότημα Λιμεναρίων Θάσου, αναπτύχθηκε μεταλλευτική δραστηριότητα εξόρυξης και επεξεργασίας κοιτασμάτων σιδήρου-μολύβδου-ψευδαργύρου (ορυχεία «καλαμίνας»), από τις αρχές του 20ου αιώνα έως και την οριστική διακοπή των εργασιών το 1962[3][4]. Το ιστορικό λατομείο μαρμάρου των Αλυκών Θάσου που είναι σήμερα σε μεγάλο βαθμό βυθισμένο, λειτούργησε από τον 6ο αιώνα π.Χ. έως τον 6ο αιώνα μ.Χ. δημιουργώντας πλούτο στην περιοχή. Ο χώρος λειτούργησε ως εμπορικό κέντρο και σημείο αναφοράς για το μάρμαρο και τα προϊόντα του, σε όλη την διάρκεια της Ελληνικής, Ρωμαϊκής και ένα μεγάλο μέρος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.Πιθανότατα τα μάρμαρα που κοσμούν άλλες αρχαιολογικές περιοχές, όπως πχ. την Αμφίπολη, να προέρχονται απο το αρχαίο λατομείο της Αλυκής[5]. Τέλος, στη σύγχρονη εποχή, τα σημαντικά κοιτάσματα μαρμάρου της Θάσου (Λευκό Θάσου, Λευκό Λιμένα Θάσου «ΠΡΙΝΟΣ», Κρυσταλλίνα Θάσου κλπ) συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης και να προσφέρουν στην εθνική οικονομία εδώ και πολλές δεκαετίες[6][7][8].

Ιστορία

Νεότερη παλαιολιθική εποχή

Υφαλοκρηπίδα του βόρειου Αιγαίου, περ. 16η-14η χιλιετία π.Χ.

Στη νεότερη παλαιολιθική εποχή (20ή χιλιετία π.Χ.) η στάθμη της θάλασσας ήταν χαμηλότερη από τη σημερινή εξαιτίας των παγετώνων. Η σημερινή Θάσος ήταν ενωμένη με την ξηρά σχηματίζοντας χερσόνησο. Η δυτική ακτή της χερσονήσου ξεκινούσε από ένα φυσικό λιμανάκι, περίπου δέκα χιλιόμετρα νότια της σημερινής Καβάλας, συνέχιζε νότια και ενωνόταν με το σημερινό νησί στο σημείο Σκάλα Μαρί. Η ανατολική ακτή ξεκινούσε από το νότιο ακρωτήρι, τη σημερινή Ποταμιά και συνέχιζε με κατεύθυνση βόρια βορειοανατολικά.

Αρχαιότατα δείγματα ανθρώπινης και ζωικής παρουσίας βρίσκουμε σε μια πεδιάδα στα νοτιοανατολικά της Θάσου, σε μια απόσταση περ. 15 χιλ. από τη Σκάλα Μαρί. Όπως ανακαλύφτηκε το 1956, την προϊστορική εποχή υπήρχε νταμάρι στην σημερινή περιοχή της Μαυρόλακκας, ενώ απολιθωμένα οστά που βρέθηκαν χρονολογούνται την εποχή του δεύτερου ήμισυ της παλαιολιθικής εποχής, τη λεγόμενη Νεώτερη Παλαιολιθική Εποχή.

Η παρουσία παλαιολιθικών ανθρώπων στις εύφορες ακτές της αρχαίας Θράκης είχαν γίνει γνωστές και από άλλα αρχαιολογικά ευρήματα, π.χ. στην Κομοτηνή. Οι παλαιολιθικοί αυτοί άνθρωποι ασχολούνταν με το κυνήγι, την αλιεία και τη συγκομιδή καρπών. Στην περιοχή Τζίνες πιθανόν να χρησιμοποιούσαν για κατοικία τους χώρους των φυσικών σπηλαίων. Σήμερα, στην ίδια περιοχή γίνεται βιομηχανική εξόρυξη και γι΄ αυτό πολλά από τα ευρήματα ίσως να έχουν χαθεί.

Σημαντικά είναι τα ευρήματα εργαλείων από κέρατο βοδιού, δείγμα της παρουσίας του προϊστορικού βοδιού Bos taurus primigenius, που αποδεικνύει ότι το νησί ήταν ενωμένο με την ξηρά. Επίσης βρέθηκαν επεξεργασμένα κέρατα της αντιλόπης σάιγκα που χρονολογούνται πριν από την 10η χιλιετία π.Χ., αφού το είδος αυτό της αντιλόπης έφυγε πριν από 13000 χρόνια και εγκαταστάθηκε στις Ευρασιατικές στέπες, όταν έλιωσαν οι παγετώνες.

Προϊστορικές εγκαταστάσεις στο νησί.Κώδικας χρωμάτων: Παλαιολιθική εποχή (ερυθρό), Νεολιθική εποχή (κυανό), Εποχή του χαλκού (πορτοκαλί), Εποχή του μπρούτζου (πράσινο), Πρώιμη εποχή του σιδήρου (κίτρινο)

Νεολιθική εποχή

Τη νεολιθική εποχή παρατηρούμε την ίδρυση οικισμών, αφού οι άνθρωποι λόγω της καλλιέργειας των αγρών και της κτηνοτροφίας εγκαταστάθηκαν. Οι οικισμοί αυτοί αποτελούνται από πέτρινα ή ξύλινα σπίτια, στα οποία χρησιμοποιήθηκε πηλός και ψημένα τούβλα. Παρουσιάζονται επίσης πήλινα αγγεία καθημερινής χρήσης και για την αποθήκευση τροφίμων.

Ο αρχαιότερος οικισμός της Θάσου ανακαλύφτηκε το 1986 και ανασκάφτηκε το 1993-94. Βρίσκεται στο νοτιοδυτικό μέρος του νησιού, δυτικά του χωριού Λιμενάρια. Ο προϊστορικός οικισμός βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τέλος της λοφοσειράς κοντά στην ακρογιαλιά. Χρονολογείται από την 6η χιλιετία π.Χ. και παρουσιάζει νεολιθικά χαρακτηριστικά. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως θεμέλια πασσάλων, υπολείμματα τοίχων, λιθοστρωμάτων, οικιακές εστίες, καθώς και λακκούβες με κιούπια για την αποθήκευση τροφίμων. Τα ευρήματα συνοδεύονται με πολλά και διάφορα εργαλεία, ενώ υπάρχει και ένα προϊστορικό νεκροταφείο. Πιο ψηλά, στο ίδιο σχεδόν μέρος επάνω στον λόφο, βρίσκεται οικισμός της εποχής του χαλκού που ανασκάφτηκε το 1995-96.

Οι κάτοικοι των προϊστορικών αυτών οικισμών έκαναν εξόρυξη πηλού από τη νεοπαλαιολιθική ως τη νεολιθική εποχή και συγκεκριμένα στο σημείο Τ1 (κοντά στις Τζίνες) με την βοήθεια εργαλείων από κέρατο. Σε ένα σημείο πιο ψηλά βρίσκεται άλλο, υπόγειο νταμάρι, στο οποίο χρησιμοποιήθηκαν εργαλεία από πυρόλιθο και είναι νεότερο του προηγούμενου. Άλλα υπόγεια νταμάρια βρίσκονται στα σημεία Τ3 και Τ6. Το νεώτερο των νταμαριών αυτών χρονολογείται την αρχαιονεολιθική εποχή, περ. 6400 π.Χ., ως τη μεσονεολιθική εποχή, περ. 5η χιλιετία π.Χ.

Προϊστορική εποχή (4000 - 800 π.Χ.)

Ακρόπολη Κάστρι με τάφους

Η προϊστορική περίοδος του νησιού αποκαλύφτηκε με ανασκαφές στην περιοχή της Ακρόπολης του Κάστριου. Οι ανασκαφές έγιναν από την αρχαιολογική υπηρεσία της Καβάλας υπό την διεύθυνση της Δ. Χάιδως Κουκουλή-Χρυσανθάκη τα έτη 1969-1978 και με τη βοήθεια διεθνούς ομάδας επιστημόνων. Στο φως ήλθε ο σημαντικότερος όλων των οικισμών της ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης της εποχής εκείνης. Σχεδόν πέντε χιλιόμετρα από τον σημερινό Πότο, σε ένα ορεινό ύψωμα, βρίσκονται σήμερα οι αρχαιολογικοί τόποι Ακρόπολις Κάστρι και οι νεκροπόλεις Κεντριά, Τσιγκανάδικα και Βρυσούδες, καθώς επίσης βορειότερα το Λαρνάκι με τους προϊστορικούς τάφους του και το προϊστορικό νεκροταφείο του Μανταλουδίου. Επίσης, στο χωριό Σωτήρας, ανακαλύφθηκε οικισμός της Εποχής Χαλκού, με πολύ καλά σωζόμενους τους τοίχους του οικισμού. Ο οικισμός ήταν περιτειχισμένος και στους τοίχους εντοπίστηκαν και σώζονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θάσου, ταφικές πιθανόν μονολιθικές ανάγλυφες μορφές πολεμιστών και άλλων μορφών, σε δεύτερη χρήση.[9]

Το αρχαίο νόμισμα της Θάσου

Στα τέλη του 6ου αι. π.Χ., την εποχή της ακμής της μεταλλωρυχείας στη Θάσο, η ετήσια παραγωγή πολύτιμου μετάλλου ανερχόταν στα 200 τάλαντα, που σήμερα ισοδυναμεί με 7,2 τόνους ασήμι. Νομισματοκοπεία υπήρχαν πιθανώς στην αρχαία πόλη της Θάσου, στη Νεάπολη (Καβάλα) και στην Περαία της (διάφορες μικρές πόλεις-αποικίες της Θάσου, όπως ο Δάτος, η Οισύμη κ.α.), τα οποία προφανώς κατατάσσονται στα αρχαιότερα νομισματοκοπεία του ελλαδικού χώρου. Τα τελευταία 100 χρόνια οι αρχαιολογικές ανασκαφές της Γαλλικής Σχολής Αθηνών άνω των 10.000 νομισμάτων που κόπηκαν στην Θάσο.

Στατήρας της Θάσου, 6ος - 50ς αι. π.Χ.

Την μπροστινή όψη των αρχαιότερων νομισμάτων της Θάσου στολίζουν θέματα σχετικά με τη λατρεία του Διόνυσου. Παρουσιάζουν έναν Σειληνό που κρατάει μια αντιστεκόμενη Μαινάδα. Η πίσω όψη δείχνει έναν τετράπτερο μύλο ή μια Γοργόνα.

Ημίδραχμο της Θάσου. 4ος αι. π.Χ.
Τετράδραχμο της Θάσου. 2ος αι. π.Χ.

Δραχμή της Θάσου, 4ος αι. π.Χ.

Μετά τη δεύτερη εξέγερση κατά των Αθηναίων το 389-388 π.Χ. η Θάσος εντάχτηκε στη Δηλιακή Συμμαχία. Η οικονομία της Θάσου γνωρίζει εκ νέου μεγάλη ανάπτυξη. Τα μέτρα και σταθμά ανακατατάσσονται και ως νόμισμα καθιερώνεται η δραχμή. Εκτός από τα αργυρά[10] κόβονται και χάλκινα και χρυσά νομίσματα.

  • Ένα αργυρό ημίδραχμο από τη Φοινίκη του 4ου αι. π.Χ. απεικονίζει μια ιανόμορφη προτομή. Η πίσω όψη φέρει την επιγραφή ΘΑΣΙ και απεικονίζει δύο αμφορείς, τον ένα δίπλα στον άλλο, ενώ ο αριστερός αμφορέας είναι αντεστραμένος. Το κέρμα έχει διάμετρο 15 χιλ. και ζυγίζει 1,49 γραμ..[10]
  • Ένα αργυρό αττικό τετράδραχμο του 2ου αι. π.Χ. απεικονίζει το δεξιό προφίλ της προτομής του Διονύσου σε νεαρή ηλικία. Φοράει κορδέλα στο κούτελο και είναι κισσοστεφανωμένος και στολισμένος με δύο ανθοδέσμες. Η κόμη είναι πιασμένη πίσω, ενώ δυο μπούκλες κρέμονται στο σβέρκο. Η πίσω όψη φέρει τις επιγραφές ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ, ΣΩΤΗΡΟΣ και ΘΑΣΙΩΝ δεξιά, αριστερά και κάτω αντίστοιχα. Απεικονίζει το γυμνόσωμο Ηρακλή, που στέκεται όρθιος μπροστά και στρέφει το κεφάλι στα αριστερά. Στηρίζει το δεξί του χέρι στο κάθετο ρόπαλο, ενώ στον αριστερό του βραχίονα έχει κρεμασμένο το δέρας του λιονταριού και στηρίζει το χέρι του στο μηρό. Ανάμεσα στο σώμα του Ηρακλή και το ρόπαλο διαβάζουμε τον αριθμό 66. Το κέρμα έχει διάμετρο 32 χιλ. και ζυγίζει 15,1 γραμ..[10]

Εικόνες της Θάσου

Βιβλιογραφία

Η αρχική έκδοση του άρθρου περιέχει υλικό από την ιστοσελίδα http://www.kazaviti.gr/Thassos_tourist_guide_gr.htm
  • «Θάσος: Πλούσια ωραία και αρχαία». Ειδικό αφιέρωμα περιοδικού Γεωτρόπιο τεύχος 69 σ. 86-92 (Αύγ. 2001)
  • Σωτήρης Γερακούδης: Ιστορία της Θάσου, Αστρίς Θάσου, 2005

Παραπομπές

  1. Περιφεριακή Ένωση Δήμων Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης. pedamth.gr
  2. «Προϊστορική Θάσος: σταθμός στην ανθρώπινη εξορυκτική δραστηριότητα». 
  3. «Το άλλοτε Μεταλλευτικό Συγκρότημα Λιμεναρίων Θάσου: γεωμεταλλευτικό πάρκο;». 
  4. «Τα Μεταλλεία Καλαμίνας στα Λιμενάρια της Θάσου». 
  5. «Το άγνωστο λατομείο της Αλυκής Θάσου που έδωσε τα μάρμαρα στην Αμφίπολη». 
  6. «O μαρμαροφόρος χάρτης της Ελλάδος». 
  7. «Μάρμαρο Θάσου ή πώς γράφεται η ιστορία ενός τόπου!». 
  8. «Μάρμαρο Θάσου: Μια συνειδητή επιλογή!». 
  9. Ch. Koukouli-Chrysanthaki: Πρωτοϊστορική Θάσος. Τα νεκροταφεία του οικισμού Κάστρι, Μέρος Β, Υπουργείο Πολιτισμού, Δημοσιεύματα του αρχαιολογικού Δελτίου Αρ. 45, 1992, Σελ. 15-23, ISBN 960-214-107-7
  10. 10,0 10,1 10,2 John Ward (1832-1912) και Sir George Francis Hill (1867-1948), επιμ. (1902). Greek coins and their parent cities (στα Αγγλικά). Λονδίνο: Murray. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2009. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ