Κωνσταντίνος Β΄ της Ελλάδας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
μ Protected "Κωνσταντίνος Β΄ της Ελλάδας": Διορθωπόλεμος ([Επεξεργασία=Φραγή μη συνδεμένων χρηστών] (λήγει 19:05, 21 Μαΐου 2018) [Μετακίνηση=Φραγή μη...
σύμφωνα με τη σ.σ., δεν κρίνεται σκόπιμη η αναφορά του στην 1η παράγραφο και ιδιαίτερα με bold
Γραμμή 25: Γραμμή 25:
}}
}}


Ο '''Κωνσταντίνος Β΄''' ([[2 Ιουνίου]] [[1940]], [[Αθήνα]]) <!-- Μη προσθέτετε άλλα ονόματα εδώ. Προτείνετέ τα στη σελίδα συζήτησης. --> ήταν [[Κατάλογος Βασιλέων της Ελλάδας|βασιλέας της Ελλάδας]] από το [[1964]] έως το [[1973]], οπότε με δημοψήφισμα καταργήθηκε η μοναρχία και κηρύχθηκε έκπτωτη η δυναστεία από τη [[Χούντα των Συνταγματαρχών]].<ref>{{cite book | title=Τα ελληνικά συντάγματα 1822 - 1975/1986 |editor-last=Αξελός |editor-first=Λουκάς | pages=46-48 | publisher=Στοχαστής | year=1998 | location=Αθήνα | isbn=960-303-064-3}}</ref> Με το [[Δημοψήφισμα του 1974]] εξέπεσε οριστικά του αξιώματός του στην [[Ελλάδα]], καθώς οι πολίτες επέλεξαν με ποσοστό 69,2% την [[Αβασίλευτη Δημοκρατία]] ως μορφή του πολιτεύματος. Από το [[1967]] ζούσε αυτοεξόριστος στην [[Ιταλία]] και το [[Ηνωμένο Βασίλειο]], ενώ τα τελευταία χρόνια φέρεται ότι αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα στην [[Ελλάδα]].<ref>{{cite web|url=http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=405026|title=The Guardian: Μόνιμα στην Ελλάδα ο Κωνσταντίνος Γλύξμπουργκ. Αρχικό δημοσίευμα: Helena Smith, "Greece's former king goes home after 46-year exile", Guardian, 15 Δεκ. 2013.|date=16 Δεκεμβρίου 2013|publisher=Enet: Ηλεκτρονική Έκδοση|accessdate=25 Σεπτεμβρίου 2017|}}</ref> Στο δημόσιο λόγο μετά την κατάργηση της βασιλείας αναφέρεται συνήθως ως '''Τέως Βασιλιάς Κωνσταντίνος''' ή '''Κωνσταντίνος Γκλύξμπουργκ'''.<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.tovima.gr/society/article/?aid=491589|title=tovima.gr - πολιτική: Από τον Γεώργιο Α' στον «Constantine de Grecia»|last=Α.Ε.|first=tovima.gr — Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη|website=TO BHMA|accessdate=2017-09-11}}</ref>
Ο '''Κωνσταντίνος Β΄''' ([[2 Ιουνίου]] [[1940]], [[Αθήνα]]) <!-- Μη προσθέτετε άλλα ονόματα εδώ. Προτείνετέ τα στη σελίδα συζήτησης. --> ήταν [[Κατάλογος Βασιλέων της Ελλάδας|βασιλέας της Ελλάδας]] από το [[1964]] έως το [[1973]], οπότε με δημοψήφισμα καταργήθηκε η μοναρχία και κηρύχθηκε έκπτωτη η δυναστεία από τη [[Χούντα των Συνταγματαρχών]].<ref>{{cite book | title=Τα ελληνικά συντάγματα 1822 - 1975/1986 |editor-last=Αξελός |editor-first=Λουκάς | pages=46-48 | publisher=Στοχαστής | year=1998 | location=Αθήνα | isbn=960-303-064-3}}</ref> Με το [[Δημοψήφισμα του 1974]] εξέπεσε οριστικά του αξιώματός του στην [[Ελλάδα]], καθώς οι πολίτες επέλεξαν με ποσοστό 69,2% την [[Αβασίλευτη Δημοκρατία]] ως μορφή του πολιτεύματος. Από το [[1967]] ζούσε αυτοεξόριστος στην [[Ιταλία]] και το [[Ηνωμένο Βασίλειο]], ενώ τα τελευταία χρόνια φέρεται ότι αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα στην [[Ελλάδα]].<ref>{{cite web|url=http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=405026|title=The Guardian: Μόνιμα στην Ελλάδα ο Κωνσταντίνος Γλύξμπουργκ. Αρχικό δημοσίευμα: Helena Smith, "Greece's former king goes home after 46-year exile", Guardian, 15 Δεκ. 2013.|date=16 Δεκεμβρίου 2013|publisher=Enet: Ηλεκτρονική Έκδοση|accessdate=25 Σεπτεμβρίου 2017|}}</ref>. Ως βασιλιάς διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα πολιτικά γεγονότα που οδήγησαν στην επιβολή της δικτατορίας με σημαντικότερη την εμπλοκή του στα [[Αποστασία του 1965|γεγονότα της Αποστασίας]], όταν συγκρούστηκε με τον πρωθυπουργό [[Γεώργιος Παπανδρέου|Γεώργιο Παπανδρέου]] οδηγώντας τον σε παραίτηση.

Ως βασιλιάς διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα πολιτικά γεγονότα που οδήγησαν στην επιβολή της δικτατορίας με σημαντικότερη την εμπλοκή του στα [[Αποστασία του 1965|γεγονότα της Αποστασίας]], όταν συγκρούστηκε με τον πρωθυπουργό [[Γεώργιος Παπανδρέου|Γεώργιο Παπανδρέου]] οδηγώντας τον σε παραίτηση.


== Καταγωγή ==
== Καταγωγή ==
Γραμμή 147: Γραμμή 145:
Μετά την κατάργηση της Βασιλευομένης Δημοκρατίας το 1974, επανειλημμένα έχει δηλώσει ότι αναγνωρίζει τη δημοκρατία, τους νόμους και το Σύνταγμα της Ελλάδας, αλλά συνεχίζει να χρησιμοποιεί τον τίτλο ''"βασιλιάς Κωνσταντίνος,"'' αν και δεν χρησιμοποιεί πλέον το ''"Κωνσταντίνος, Βασιλεύς των Ελλήνων"''.
Μετά την κατάργηση της Βασιλευομένης Δημοκρατίας το 1974, επανειλημμένα έχει δηλώσει ότι αναγνωρίζει τη δημοκρατία, τους νόμους και το Σύνταγμα της Ελλάδας, αλλά συνεχίζει να χρησιμοποιεί τον τίτλο ''"βασιλιάς Κωνσταντίνος,"'' αν και δεν χρησιμοποιεί πλέον το ''"Κωνσταντίνος, Βασιλεύς των Ελλήνων"''.


Έλληνες πολιτικοί υποστήριξαν ότι ο Κωνσταντίνος θα έπρεπε να διαθέτει [[επώνυμο]], εφόσον δεν κατέχει πλέον το βασιλικό αξίωμα. Το επίσημο Ελληνικό διαβατήριο του Κωνσταντίνου τον προσδιόριζε ως ''"Κωνσταντίνο, πρώην βασιλέα των Ελλήνων"''. Όμως, με βάση τον νόμο του 1994, το διαβατήριο αυτό του αφαιρέθηκε μαζί με την ιθαγένεια.<ref name="2215/1994" /> Ο νόμος του δίνει τη δυνατότητα να τα ανακτήσει μόνο εάν υιοθετήσει επώνυμο, κατά το πρότυπο άλλων έκπτωτων βασιλικών δυναστειών της Ευρώπης. Ο Κωνσταντίνος αρνείται να αποκτήσει επώνυμο για λόγους αρχής: ''"Δεν έχω επώνυμο - η οικογένειά μου δεν έχει επώνυμο. Ο νόμος που ο κ. Παπανδρέου (εννοεί τον Ανδρέα Παπανδρέου) πέρασε βασικά λέει ότι θεωρεί ότι δεν είμαι Έλληνας και ότι η οικογένειά μου ήταν Ελληνική μόνο ενόσω ασκούσαμε τα μοναρχικά μας καθήκοντα, και έπρεπε να παρουσιαστώ και να αποκτήσω ένα επώνυμο. Το πρόβλημα είναι ότι η οικογένειά μου προέρχεται από τη Δανία, και η Δανική βασιλική οικογένεια δεν έχει επώνυμο."'' ''Το Glücksburg'', είπε, ''δεν ήταν επώνυμο αλλά το όνομα μιας πόλης.
Έλληνες πολιτικοί υποστήριξαν ότι ο Κωνσταντίνος θα έπρεπε να διαθέτει [[επώνυμο]], εφόσον δεν κατέχει πλέον το βασιλικό αξίωμα. Το επίσημο Ελληνικό διαβατήριο του Κωνσταντίνου τον προσδιόριζε ως ''"Κωνσταντίνο, πρώην βασιλέα των Ελλήνων"''. Όμως, με βάση τον νόμο του 1994, το διαβατήριο αυτό του αφαιρέθηκε μαζί με την ιθαγένεια.<ref name="2215/1994" /> Ο νόμος του δίνει τη δυνατότητα να τα ανακτήσει μόνο εάν υιοθετήσει επώνυμο, κατά το πρότυπο άλλων έκπτωτων βασιλικών δυναστειών της Ευρώπης. Ο Κωνσταντίνος αρνείται να αποκτήσει επώνυμο για λόγους αρχής: ''"Δεν έχω επώνυμο - η οικογένειά μου δεν έχει επώνυμο. Ο νόμος που ο κ. Παπανδρέου (εννοεί τον Ανδρέα Παπανδρέου) πέρασε βασικά λέει ότι θεωρεί ότι δεν είμαι Έλληνας και ότι η οικογένειά μου ήταν Ελληνική μόνο ενόσω ασκούσαμε τα μοναρχικά μας καθήκοντα, και έπρεπε να παρουσιαστώ και να αποκτήσω ένα επώνυμο. Το πρόβλημα είναι ότι η οικογένειά μου προέρχεται από τη Δανία, και η Δανική βασιλική οικογένεια δεν έχει επώνυμο."'' ''Το Glücksburg'', είπε, ''δεν ήταν επώνυμο αλλά το όνομα μιας πόλης. Στο δημόσιο λόγο μετά την κατάργηση της βασιλείας αναφέρεται συνήθως ως Τέως Βασιλιάς Κωνσταντίνος ή Κωνσταντίνος Γκλύξμπουργκ.<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.tovima.gr/society/article/?aid=491589|title=tovima.gr - πολιτική: Από τον Γεώργιο Α' στον «Constantine de Grecia»|last=Α.Ε.|first=tovima.gr — Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη|website=TO BHMA|accessdate=2017-09-11}}</ref>



Ο Κωνσταντίνος διαθέτει διπλωματικό διαβατήριο της Δανίας ως ''"Constantine de Grecia"'' (ισπανικά το ''"Κωνσταντίνος της Ελλάδας"'') ενώ οι σύγχρονες συνθήκες διακίνησης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και η εξέλιξη των πολιτικών ηθών στην Ελλάδα έχουν καταστήσει ξεπερασμένο το ζήτημα του διαβατηρίου για ταξίδια προς την Ελλάδα. Το 2003 ταξίδευσε στην Ελλάδα με αυτό το όνομα.<ref>[http://www.ekathimerini.com/12191/article/ekathimerini/news/constantine-de-grecia-visits "‘Constantine De Grecia’ visits", 17.02.2003, ekathimerini]</ref>
Ο Κωνσταντίνος διαθέτει διπλωματικό διαβατήριο της Δανίας ως ''"Constantine de Grecia"'' (ισπανικά το ''"Κωνσταντίνος της Ελλάδας"'') ενώ οι σύγχρονες συνθήκες διακίνησης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και η εξέλιξη των πολιτικών ηθών στην Ελλάδα έχουν καταστήσει ξεπερασμένο το ζήτημα του διαβατηρίου για ταξίδια προς την Ελλάδα. Το 2003 ταξίδευσε στην Ελλάδα με αυτό το όνομα.<ref>[http://www.ekathimerini.com/12191/article/ekathimerini/news/constantine-de-grecia-visits "‘Constantine De Grecia’ visits", 17.02.2003, ekathimerini]</ref>

Έκδοση από την 20:56, 13 Μαρτίου 2018

Κωνσταντίνος Β΄
Ο Κωνσταντίνος Β΄ το 1987
Περίοδος6 Μαρτίου 1964 - 1 Ιουνίου 1973
ΠροκάτοχοςΠαύλος Α΄
ΔιάδοχοςΓεώργιος Παπαδόπουλος
ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας
Περίοδος20 Φεβρουαρίου 1964 - 6 Μαρτίου 1964
Γέννηση2 Ιουνίου 1940 (1940-06-02) (83 ετών)
Αθήνα, Βασίλειο της Ελλάδας
ΣύζυγοςΆννα-Μαρία (νυμφ. 1964)
ΕπίγονοιΠριγκίπισσα Αλεξία
Παύλος, πρώην Διάδοχος Πρίγκιπας της Ελλάδας
Πρίγκιπας Νικόλαος
Πριγκίπισσα Θεοδώρα
Πρίγκιπας Φίλιππος
ΟίκοςΓκλύξμπουργκ
ΠατέραςΠαύλος Α΄ της Ελλάδας
ΜητέραΦρειδερίκη της Ελλάδας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Κωνσταντίνος Β΄ (2 Ιουνίου 1940, Αθήνα) ήταν βασιλέας της Ελλάδας από το 1964 έως το 1973, οπότε με δημοψήφισμα καταργήθηκε η μοναρχία και κηρύχθηκε έκπτωτη η δυναστεία από τη Χούντα των Συνταγματαρχών.[1] Με το Δημοψήφισμα του 1974 εξέπεσε οριστικά του αξιώματός του στην Ελλάδα, καθώς οι πολίτες επέλεξαν με ποσοστό 69,2% την Αβασίλευτη Δημοκρατία ως μορφή του πολιτεύματος. Από το 1967 ζούσε αυτοεξόριστος στην Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ τα τελευταία χρόνια φέρεται ότι αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα.[2]. Ως βασιλιάς διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα πολιτικά γεγονότα που οδήγησαν στην επιβολή της δικτατορίας με σημαντικότερη την εμπλοκή του στα γεγονότα της Αποστασίας, όταν συγκρούστηκε με τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου οδηγώντας τον σε παραίτηση.

Καταγωγή

Ο Οίκος του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ (γερμανικά: Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg‎‎), (δανικά: Slesvig-Holsten-Sønderborg-Lyksborg‎‎), που είναι γνωστός ως Οίκος του Γκλύξμπουργκ, είναι γερμανικός δουκικός οίκος, ο οποίος περιλαμβάνει τους βασιλικούς οίκους της Δανίας και της Νορβηγίας, τον οίκο του έκπτωτου βασιλιά της Ελλάδας και ορισμένους από τους διαδόχους του θρόνου της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Ο Οίκος του Γκλύξμπουργκ αντικατέστησε τον Οίκο του Βίττελσμπαχ (γερμανικά: Wittelsbach‎‎) ο οποίος βασίλευσε μέχρι το 1862 την Ελλάδα.

Νεανικά χρόνια

Γεννήθηκε το απόγευμα της 2ας Ιουνίου 1940 στα Ανάκτορα του Παλαιού Ψυχικού.[3] Γονείς του ήταν ο πρίγκιπας Παύλος της Ελλάδας, αδελφός και διάδοχος του βασιλιά της Ελλάδας Γεωργίου Β΄, και η πριγκίπισσα της Ελλάδας, του Αννοβέρου, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας Φρειδερίκη.[4] Την ημέρα της γέννησής του ρίφθηκαν 101 κανονιοβολισμοί από το λόφο του Λυκαβηττού, όπως συνηθιζόταν για να αναγγελθεί ότι ο νέος πρίγκιπας ήταν αγόρι.[5] Το μεταξικό περιοδικό «η Νεολαία» έγραφε στο τεύχος του, στις 15 Ιουνίου 1940: «Το ευτυχές γεγονός της γεννήσεως του επιδόξου Διαδόχου του Ελληνικού Θρόνου εχαιρετίσθη και επανηγυρίσθη με ειλικρινή ενθουσιασμόν εκ μέρους ολόκληρου του ελληνικού Λαού, ο οποίος έσπευσε να εκδηλώση με κάθε τρόπον την χαράν του προς τους Υψηλούς γονείς του Βασιλικού Πρίγκιπος».[6]

Βαπτίστηκε στην Αθήνα με ανάδοχο τις Ένοπλες Δυνάμεις. Έχει δύο αδελφές, τη Σοφία και την Ειρήνη. Η Σοφία ήταν βασίλισσα της Ισπανίας μέχρι την παραίτηση του συζύγου της βασιλιά Χουάν Κάρλος Α΄ το 2014 και την άνοδο του υιού της Φιλίππου ΣΤ΄ στον ισπανικό θρόνο.

Η οικογένειά του ακολούθησε τη βασιλική οικογένεια, η οποία κατά τις παραμονές της ναζιστικής προέλασης στην Αθήνα, μαζί με την κυβέρνηση και την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας, μέσω της Κρήτης κατέφυγαν στην Αίγυπτο, όπου και σχημάτισαν τη λεγόμενη «Κυβέρνηση της Αιγύπτου» και τέθηκαν επικεφαλής ελληνικών ταγμάτων που μάχονταν στην Αφρική κατά του Άξονα. Αργότερα διέμεινε στη Νότια Αφρική. Επέστρεψαν στην Ελλάδα το 1946 με την παλινόρθωση της μοναρχίας και την επιστροφή του βασιλιά Γεώργιου Β΄.

Ένα χρόνο αργότερα, το 1947, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Γεώργιου, ο πατέρας του ανέβηκε στο θρόνο και ο Κωνσταντίνος ορίστηκε διάδοχος. Το 1955 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Δούκα της Σπάρτης. Την ίδια χρονιά ζητήθηκε από τον λόγιο και καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Κωνσταντίνο Τσάτσο να του παραδώσει μαθήματα φιλοσοφίας.[7] Το 1958 αποφοίτησε από το Εθνικό Εκπαιδευτήριο Αναβρύτων, συνεχίζοντας διετή φοίτηση στα Σώματα των Ενόπλων Δυνάμεων. Το 1960 εγγράφηκε στη Νομική Σχολή Αθηνών.

Ολυμπιακό μετάλλιο
Ιστιοπλοΐα Ανδρών
Χώρα συμμετοχής: Ελλάδα Ελλάδα
Χρυσό Ρώμη 1960 κατηγορία Ντράγκον

Το 1960 στους Ολυμπιακούς αγώνες της Ρώμης συμμετείχε στην ομάδα ιστοπλοϊας της Ελλάδας, η οποία κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στην κατηγορία Ντράγκον. Συμμετείχε ως πηδαλιούχος του σκάφους «Νηρεύς» με πλήρωμα ήταν ο Οδυσσέας Εσκιτζόγλου και ο Γιώργος Ζαΐμη. Η ομάδα απέσπασε το πρώτο χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο της Ελλάδας από το 1912.[8] Συμμετείχε ακόμη και στα Πανελλήνια πρωταθλήματα τοιχοσφαίρισης με πολλές δεύτερες και τρίτες νίκες στο διπλό.[9]

Η περίοδος της βασιλείας του

Πρότυπο:Ελληνική βασιλική οικογένεια Στις 20 Φεβρουαρίου 1964 ο βασιλιάς Παύλος, εξαιτίας της επιδείνωσης της υγείας του, εξέδωσε διάταγμα σύμφωνα με το οποίο μετέφερε τις εξουσίες του στο διάδοχο Κωνσταντίνο, ο οποίος γινόταν πλέον Αντιβασιλέας της Ελλάδας.[10] Κατά τη διάρκεια της σύντομης αντιβασιλείας, ο Κωνσταντίνος περιορίστηκε στην υπογραφή διαταγμάτων και νομοθετημάτων, όπως ο διορισμός και η αποδοχή παραιτήσεων κυβερνητικών μελών.[11]

Στις 6 Μαρτίου 1964 ο βασιλιάς Παύλος πέθανε από καρκίνο και τον διαδέχτηκε στο θρόνο ο 24χρονος Κωνσταντίνος ως Βασιλιάς της Ελλάδας Κωνσταντίνος Β΄.[12] Αν και δημοφιλής, θεωρήθηκε νέος, άπειρος και ευρισκόμενος υπό την ισχυρή επιρροή της μητέρας του βασίλισσας Φρειδερίκης.

Η πολιτική κατάσταση την περίοδο της βασιλείας του Κωνσταντίνου ήταν ιδιαίτερα πολωμένη μεταξύ του πρωθυπουργού και αρχηγού της Ενώσεως Κέντρου Γεωργίου Παπανδρέου και του αρχηγού της ΕΡΕ Παναγιώτη Κανελλόπουλου, ο οποίος ουσιαστικά υποκαθιστούσε τον αυτοεξόριστο ιδρυτή του κόμματος Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Ο γάμος

Την Παρασκευή 18 Σεπτεμβρίου 1964 εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι κατέκλυσαν τους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας για να παρακολουθήσουν το γάμο του πιο νέου βασιλικού ζεύγους στον κόσμο: του 23χρονου Κωνσταντίνου και της μόλις 18χρονης Άννας-Μαρίας. Παρουσία όλης της Ιεράς Συνόδου, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β΄ ευλόγησε τις βέρες των νεονύμφων προτού τις περάσει στα δάκτυλά τους η Φρειδερίκη, ενώ σε όλη τη διάρκεια του μυστηρίου δύο πρίγκιπες κρατούσαν τα αδαμαντοστόλιστα στέμματα πάνω από τον Κωνσταντίνο και την Άννα-Μαρία.[13] Ερρίφθησαν από τον Λυκαβηττό 101 κανονιοβολισμοί και ακολούθησε πομπή με τους νεόνυμφους στο κέντρο της Αθήνας.[14][15]

Ιουλιανά

Κύριο λήμμα: Αποστασία του 1965

Αν και αρχικά είχε δοθεί η εικόνα της αγαστής συνεργασίας μεταξύ του νεαρού μονάρχη και του Παπανδρέου, το σκηνικό αυτό ανατράπηκε σύντομα με την παρέμβαση αυλικών συμβούλων, που προέτρεπαν τον Κωνσταντίνο να κρατήσει τον πλήρη έλεγχο του στρατού όταν ο Γεώργιος Παπανδρέου αποφάσισε, και ολόκληρο το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε, την αντικατάσταση του αρχηγού του ΓΕΣ Παναγιώτη Γεννηματά. Στο στράτευμα κυριαρχούσαν αξιωματικοί οι οποίοι είχαν συμμετάσχει στον εμφύλιο πόλεμο και διατηρούσαν στενές επαφές με τον παλαιό κρατικό μηχανισμό. Όταν ο Γεώργιος Παπανδρέου προσπάθησε να αποστρατεύσει μερικούς από αυτούς συνάντησε τη σθεναρή αντίσταση των Ανακτόρων. Το Μάιο του 1965 ο Πρωθυπουργός αποφάσισε την αποπομπή του υπουργού Εθνικής Αμύνης, βασικού χρηματοδότη του αλλά και έντονα φιλομοναρχικού, Πέτρου Γαρουφαλιά αναλαμβάνοντας ο ίδιος το υπουργείο. Ο βασιλιάς με πρόσχημα την εκδικαζόμενη τότε υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ, στην οποία φερόταν να εμπλέκεται ο γιος του πρωθυπουργού Ανδρέας Παπανδρέου, απέφευγε να δεχτεί σε ακρόαση τον Γεώργιο Παπανδρέου αρνούμενος, κατά παραβίαση του Συντάγματος, την απόφασή του για ανάληψη από τον ίδιο του υπουργείου. Τότε ξέσπασε κρίση μεταξύ των δύο ανδρών συνοδευόμενη από ανταλλαγή επιστολών σε υψηλούς τόνους. Τελικά ο Γεώργιος Παπανδρέου ανέβηκε στα Ανάκτορα στις 15 Ιουλίου 1965 και κατόπιν έντονης λογομαχίας υπέβαλε προφορικά την παραίτησή του. Λίγο αργότερα ο Κωνσταντίνος όρκισε την πρώτη κυβέρνηση των "Αποστατών", με πρόεδρο τον ακαδημαϊκό και μέχρι τότε Πρόεδρο της Βουλής Γεώργιο Αθανασιάδη – Νόβα, ανοίγοντας ένα μακρύ κύκλο πολιτικής κρίσης και αστάθειας με συνεχή εναλλαγή κυβερνήσεων.

Τα γεγονότα προκάλεσαν την έντονη αντίδραση των πολιτών που διαδήλωναν καθημερινά στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις. Εν τω μεταξύ το αντιμοναρχικό ρεύμα μεγάλωνε καθοδηγούμενο από τον αρχηγό της Ενώσεως Κέντρου, το γιο του Ανδρέα και πολλά στελέχη του κεντρώου και αριστερού χώρου. Οι φήμες για την επιβολή δικτατορίας αυξάνονταν και συζητούνταν ευρέως ακόμη και εντός του Κοινοβουλίου. Υπήρχε η αίσθηση πως το πραξικόπημα θα υποκινούνταν από το Βασιλιά και θα περιελάμβανε ανώτατους αξιωματικούς πιστούς στο στέμμα. Αυτή η θεωρία υποστηρίζεται από αρκετούς σύγχρονους ερευνητές. Το Δεκέμβριο του 1966, κατόπιν συμφωνίας των δύο κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων, ανατέθηκε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο διοικητή της Εθνικής Τραπέζης Ιωάννη Παρασκευόπουλο με σκοπό τη διενέργεια εκλογών το Μάιο του 1967.

Στις 4 Απριλίου, μετά την παραίτηση Παρασκευόπουλου, δόθηκε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Η ενέργεια αυτή του Βασιλιά χαρακτηρίστηκε πραξικοπηματική από τον Παπανδρέου και ο ίδιος ο μονάρχης "κομματάρχης της ΕΡΕ". Με δεδομένη την καταψήφιση της κυβέρνησης Κανελλόπουλου από τη Βουλή προκηρύχθηκαν εκλογές για τις 28 Μαΐου.

Ο Κωνσταντίνος και η δικτατορία της 21ης Απριλίου

Κύριο λήμμα: Πραξικόπημα της 21ης Απριλίου
Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Β΄ ανάμεσα σε μέλη της δικτατορικής κυβέρνησης αμέσως μετά την ορκωμοσία του δεύτερου κλιμακίου στις 22 Απριλίου 1967. Διακρίνονται οι Παπαδόπουλος, Κόλλιας, Σπαντιδάκης, Μακαρέζος (πρώτη σειρά), Ζωιτάκης, Παττακός (δεύτερη σειρά).

Τη νύχτα της 20ης προς 21η Απριλίου 1967 εκδηλώθηκε το στρατιωτικό πραξικόπημα. Η αναποφασιστικότητα του Κωνσταντίνου τη νύχτα του πραξικοπήματος αντικατοπτρίζεται στις τηλεφωνικές συνομιλίες του από τα θερινά Ανάκτορα του Τατοΐου, όπου διέμενε. Στις 2.30, ξύπνησε από το τηλεφώνημα του Αθανασίου Σπανίδη, απόστρατου ναυάρχου, ο οποίος βρισκόταν στο ναύσταθμο της Σαλαμίνας. Ο Σπανίδης, αφού ενημέρωσε το Βασιλιά για τα γεγονότα, εισηγήθηκε απόπλου του στόλου για την Κρήτη και το σχηματισμό εκεί νόμιμης κυβέρνησης. Στη συνέχεια τηλεφώνησε στον Κωνσταντίνο ο υπουργός Δημοσίας Τάξεως, Γεώργιος Ράλλης, από το κέντρο Αμέσου Δράσεως της Χωροφυλακής, στο Μαρούσι. Και αυτός με τη σειρά του εισηγήθηκε να μετακινηθούν από την επαρχία νομιμόφρονες στρατιωτικές δυνάμεις κυρίως της αεροπορίας, όπου οι κινηματίες δεν είχαν ερείσματα, όσο υπήρχε ακόμη χρόνος. Και στις δύο περιπτώσεις ήταν κατηγορηματικά αντίθετος, θέλοντας να αποφύγει την αιματοχυσία και να μάθει τα κίνητρα των πραξικοπηματιών.

Έτσι, όταν στις 5.30 το πρωί δέχτηκε τους επικεφαλής, Γεώργιο Παπαδόπουλο, Στυλιανό Παττακό και Νικόλαο Μακαρέζο, οι συνομιλίες του ήταν διαπραγματευτικού χαρακτήρα και περιορίστηκαν στη σύνθεση της νέας δικτατορικής κυβέρνησης, γνωστής ως η Χούντα των Συνταγματαρχών.

Μετά από επιμονή του Κωνσταντίνου, μπόρεσε και συνομίλησε με τον Πρωθυπουργό Παναγιώτη Κανελλόπουλο, που ήταν κρατούμενος στο Πεντάγωνο. Ο Κανελλόπουλος δεν μπόρεσε να προτείνει μια σοβαρή και πραγματοποιήσιμη λύση. ΄Ετσι, ο Κωνσταντίνος, ακολούθησε τη συμβουλή του τρίτου συνομιλητή του, Σπύρου Μαρκεζίνη, αρχηγού ενός μικρού συντηρητικού κόμματος, να επιδιώξει τη συνδιαλλαγή μαζί τους. Προσπάθησε να δηλώσει την αντίθεσή του προς αυτούς, όταν κατά την φωτογράφιση της «επαναστατικής» κυβέρνησης, φωτογραφήθηκε μαζί τους σκυθρωπός, αντί για χαμογελαστός ως συνήθως. Αργότερα, ο Κωνσταντίνος αν και εξήγησε το κίνητρο της φωτογράφισης, παραδέχθηκε ότι δεν πέτυχε τον σκοπό της.

Στην προσφώνησή του της 26ης Απριλίου 1967, για το νέο καθεστώς της Χούντας των Συνταγματαρχών δήλωσε: «Είμαι βέβαιος ότι με την ευχήν του Θεού, με την προσπάθειαν υμών και προπαντός με την βοήθειαν του λαού, θα επιτευχθή ταχέως η οργάνωσις Κράτους Δικαίου, μιας αληθούς και υγιούς Δημοκρατίας».

Ωστόσο, τήρησε στάση επιφυλακτική απέναντί τους, καθώς μια δικτατορία μικρομεσαίων αξιωματικών είχε ιδεολογικά χαρακτηριστικά κατά της αστικής τάξης, την οποία ο θεσμός της Βασιλείας εκπροσωπούσε. Σε ταξίδι του στην Αμερική για να συναντηθεί με τον Πρόεδρο Τζόνσον, λίγους μήνες αργότερα, σε ερώτηση δημοσιογράφων για την κυβέρνησή του, ο Κωνσταντίνος απάντησε «δεν είναι κυβέρνησίς μου», προκαλώντας την δυσαρέσκεια των «σκληρών» της Χούντας.

Το αντικίνημα της 13ης Δεκεμβρίου

Κύριο λήμμα: Αντικίνημα της 13ης Δεκεμβρίου

Στις 13 Δεκεμβρίου ο Βασιλιάς συνοδευόμενος από μέλη της οικογένειάς του και τον Πρωθυπουργό Κ. Κόλλια, αποπειράθηκε Αντικίνημα. Στην αρχή κατευθύνθηκε προς τη Θεσσαλονίκη, όπου στη διαδρομή, πληροφορήθηκε ότι οι Χουντικές δυνάμεις συνέλαβαν τους αξιωματικούς του κινήματός του. Προσγειώθηκε στη Καβάλα και προσπάθησε να ανασυντάξει τις δυνάμεις του, με στόχο την ανατροπή της δικτατορίας. Αλλά ενώ το Ναυτικό και η Αεροπορία συντάχτηκαν και παρέμεναν μαζί του, ο Στρατός παρέμεινε πιστός στη Χούντα. Ο Κωνσταντίνος θέλοντας να αποφύγει την αιματοχυσία και την αποδιοργάνωση των Ενόπλων Δυνάμεων σε περίοδο κρίσης με την Τουρκία εγκατέλειψε την προσπάθεια και αναχώρησε, μαζί με όσους τον συνόδευαν, στη Ρώμη. Αμέσως μετά ο Παπαδόπουλος ανέλαβε Πρωθυπουργός, διορίζοντας το στρατηγό Γεώργιο Ζωιτάκη Αντιβασιλέα.

Βασιλιάς στο εξωτερικό

Αφού εγκατέλειψε την Ελλάδα, ο Κωνσταντίνος θέλησε αρχικά να αποστασιοποιηθεί από τους συνταγματάρχες. Δήλωνε επανειλημμένως ότι πλαστογράφησαν την υπογραφή του και ότι τον εκβίαζαν απειλώντας τον για τη ζωή των μελών της οικογένειάς του. Επίσης δήλωνε ότι εξέφρασε εξ αρχής την αντίθεσή του στο πραξικόπημα ποζάροντας συνοφρυωμένος στη φωτογραφία ορκωμοσίας της χουντικής κυβέρνησης, σε αντίθεση με τη συνήθη πρακτική του να ποζάρει χαμογελαστός, και ότι μέσω αυτής της φωτογραφίας έστελνε το μήνυμα της δυσαρέσκειάς του στον ελληνικό λαό.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι η αρχική δυσφορία του Κωνσταντίνου προς τους πραξικοπηματίες, οφειλόταν στο γεγονός ότι εμπόδισαν την πραγματοποίηση άλλου πραξικοπήματος, σχεδιασμένου να εκτελεστεί από τους στρατηγούς και στο οποίο ο Κωνσταντίνος θα είχε μεγαλύτερο έλεγχο. Ο στρατηγός Σόλων Γκίκας, ιδρυτής του ΙΔΕΑ και υπουργός Δημοσίας Τάξεως στην κυβέρνηση Καραμανλή, το 1974 ανέφερε: «Οι στρατηγοί ετοίμαζαν το δικό τους πραξικόπημα... που θα γινόταν για λογαριασμό του βασιλέως και των συντηρητικών».

Από την άλλη μεριά, εξακολούθησε να εισπράττει τη βασιλική επιχορήγηση έως το 1973 και επιπλέον απέστειλε στον Γ.Παπαδόπουλο συγχαρητήριο τηλεγράφημα "επί τη διασώσει", μετά την αποτυχημένη απόπειρα εναντίον του από τον Αλέκο Παναγούλη. Κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους η χούντα διαπραγματεύτηκε με τον Κωνσταντίνο μέσω μεσαζόντων τους όρους για να επιστρέψει στην Ελλάδα. Αλλά ο Κωνσταντίνος επέμενε στην πλήρη αποκατάσταση των συνταγματικών δικαιωμάτων του ως προϋπόθεση, γεγονός, που δεν έβρισκε σύμφωνο τον Παπαδόπουλο. Αντ' αυτού το καθεστώς εκπόνησε ένα νέο Σύνταγμα τον Νοέμβριο του 1968, που διατήρησε το θεσμό της μοναρχίας αλλά τον απογύμνωσε της ισχύος του και προέβλεπε μόνιμη αντιβασιλεία έως ότου επέλεγε να δεχτεί ο Κωνσταντίνος τη νέα κατάσταση. Αυτό συνεχίστηκε έως το 1972, όταν ο Παπαδόπουλος απομάκρυνε το Ζωιτάκη και έγινε ο ίδιος Αντιβασιλέας.

Το 2006 η Ελευθεροτυπία δημοσίευσε σημαντικά νέα στοιχεία[16] που υποστηρίζουν ότι η εικόνα του βασιλέα που μάχεται στην εξορία για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην πατρίδα του και τηρεί εχθρική στάση προς τους πραξικοπηματίες είναι ένας μύθος. Τα νέα στοιχεία, που προέρχονται από τις αποχαρακτηρισμένες αναφορές Γερμανών και Αμερικανών αξιωματούχων προς τα προϊστάμενα υπουργεία των χωρών τους δείχνουν αντίθετα ένα Κωνσταντίνο που δέχεται να επιστρέψει υπό οποιουσδήποτε όρους. Τα έγγραφα ερευνήθηκαν συστηματικά από τον καθηγητή Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης Μόενς Πελτ στη μελέτη του Προσδένοντας την Ελλάδα στη Δύση (Tying Greece to the West)[17] και σε αυτή τη μελέτη βασίζεται και το σχετικό άρθρο της Ελευθεροτυπίας. Από τα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα προκύπτει ότι ο Κωνσταντίνος προσπαθούσε να επικοινωνήσει με τη δικτατορία και ιδιαίτερα με τον Παπαδόπουλο μέσω του Γερμανού και του Αμερικανού πρέσβη στην Ελλάδα για να καταστήσει σαφές ότι:

  • Ήταν πρόθυμος να επιστρέψει άνευ όρων στην Ελλάδα και να συγκυβερνήσει με τους πραξικοπηματίες. Δεχόταν μάλιστα, όταν επιστρέψει, να τεθεί υπό εικοσιτετράωρη καθημερινή επιτήρηση από ανθρώπους έμπιστους της δικτατορίας.
  • Ήταν αντίθετος με κάθε διεθνή πίεση προς τη δικτατορία για αποκατάσταση των δημοκρατικών θεσμών. Στις πιέσεις αυτές συμπεριλαμβάνονταν η αποπομπή της Ελλάδας από το Συμβούλιο της Ευρώπης και η διακοπή της Αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας. Ο Κωνσταντίνος προσφερόταν μάλιστα να εργαστεί για την αναστολή κάθε διεθνούς κριτικής εναντίον της επανάληψης της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας. Χαρακτήρισε «αντιπατριωτική πράξη» κάθε τέτοια κριτική από Έλληνες.
  • Αποδεχόταν το δικτατορικό Σύνταγμα του 1968 και το θεωρούσε ως ένα ικανοποιητικό πλαίσιο άσκησης των πολιτικών ελευθεριών.
  • Δεν σκόπευε να αποκαταστήσει τους αξιωματικούς που είχαν υποστηρίξει τον ίδιο στο λεγόμενο αντιπραξικόπημα του Δεκεμβρίου 1967.
  • Επιδίωκε συνάντηση με τον Παπαδόπουλο εκτός Ελλάδας για το διακανονισμό της επιστροφής του.

Το τέλος της Βασιλείας

Κύριο λήμμα: Δημοψήφισμα του 1973

Μέχρι το 1973 είχε αυξηθεί η αντίδραση του λαού προς το στρατιωτικό καθεστώς. Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα "Βραδυνή" o Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής δήλωνε ότι μόνη λύση είναι η επιστροφή του Κωνσταντίνου στην Ελλάδα, η ανάθεση σχηματισμού της κυβέρνησης σε πολιτικούς και προκήρυξη εκλογών. Την ίδια εποχή, τέλη Μαΐου, ανώτεροι αξιωματικοί τού κατά ένα μεγάλο μέρος φιλοβασιλικού Ελληνικού Ναυτικού οργάνωσαν το Κίνημα του Ναυτικού, στο οποίο δεν αναμείχθηκε ο Κωνσταντίνος. Ο Παπαδόπουλος εκδικούμενος προέβη στην ανακήρυξη της Ελλάδας σε "Προεδρική Δημοκρατία", την 1 Ιουνίου 1973, απόφαση που επιβεβαιώθηκε από ένα δημοψήφισμα τον Ιούλιο. Πριν το δημοψήφισμα εκδηλώθηκε μεγάλη εκστρατεία της δικτατορίας υπέρ του ΝΑΙ (εναντίον δηλαδή της μοναρχίας). Αυτό το δημοψήφισμα δεν αναγνωρίστηκε από κανένα πολιτικό κόμμα.

Την 1 Ιουνίου 1973 έπαψε και τυπικά ο Κωνσταντίνος να είναι Βασιλιάς της Ελλάδας. Οι πολιτικοί δεν αναγνώρισαν την αλλαγή του πολιτεύματος και δήλωσαν, με σύμφωνη γνώμη του Κωνσταντίνου, τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τη μορφή του πολιτεύματος, όταν αποκατασταθεί η Δημοκρατία στην Ελλάδα.

Ο Γ. Παπαδόπουλος ανέλαβε καθήκοντα Προέδρου της Δημοκρατίας διορίζοντας ταυτόχρονα μία κυβέρνηση πολιτικών προσώπων με επικεφαλής τον παλαιό αρχηγό του Κόμματος των Προοδευτικών Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη, σκοπεύοντας σε φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος. Τον Νοέμβριο όμως του 1973, μετά τα γεγονότα της Νομικής και του Πολυτεχνείου, ο Παπαδόπουλος ανατράπηκε από τον Ταξίαρχο Δημήτριο Ιωαννίδη, τον αποκαλούμενο "αόρατο δικτάτορα", και στη θέση του τοποθετήθηκε ο Στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης.

Η πτώση της δικτατορίας

Η εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974 και τα επακόλουθα γεγονότα οδήγησαν στην πτώση της δικτατορίας. Σύμφωνα με τον Λεωνίδα Παπάγο (στο βιβλίο του «Σημειώσεις 1967 -1977»), λόγω της κρίσιμης κατάστασης, ο Κωνσταντίνος μίσθωσε ένα διαμέρισμα στο ξενοδοχείο Κλάριτζες, ώστε να είναι ευκολότερα προσιτός σε όποιον ζητούσε να τον δει και να έχει μεγαλύτερη ευχέρεια για τηλεφωνικές επαφές.[18] Εκεί έμαθε στις 23 Ιουλίου 1974 την πτώση της δικτατορίας. Αμέσως τηλεφώνησε στον πρώην Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, στο Παρίσι, για να του μεταδώσει ότι έπεσε η δικτατορία και ότι ο ηγέτης της Στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης κάλεσε πολιτικο-στρατιωτικό συμβούλιο.

Το απόγευμα τηλεφώνησε ο Καραμανλής και έδωσε την πληροφορία ότι ανατέθηκε ο σχηματισμός κυβέρνησης στους Κανελλόπουλο και Μαύρο. «Κατά τα φαινόμενα», πρόσθεσε, «μόνο εσείς και εγώ μένουμε έξω».

Το βράδυ έγινε νέο τηλεφώνημα του Κ. Καραμανλή στον Κωνσταντίνο. Η τηλεφωνήτρια ανήγγειλε «Ο πρόεδρος της Ελλάδας είναι στο τηλέφωνο». «Tι θα κάνω, Μεγαλειότατε! Με πήραν στο τηλέφωνο ο Γκιζίκης και ο Αβέρωφ και μου ζήτησαν να γυρίσω αμέσως» λέει ο Καραμανλής και συνεχίζει σε νευρική, μάλλον, κατάσταση «δεν ξέρω τι να κάνω, αλλά ούτε έχω και μέσον να πάω αμέσως στην Ελλάδα».(Εκ των υστέρων λύθηκε το πρόβλημα αυτό, γιατί ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Ζισκάρ ντ' Εστέν διέθεσε το αεροπλάνο του). «Θα επιστρέψω στην Ελλάδα» είπε ο Καραμανλής «και θα δώσω συνταγματικήν λύσιν και θα γυρίσετε. Έως τώρα δεν έθεσα ζήτημα θεσμού εις την Χούντα δια να μην δημιουργηθούν αντιδράσεις. Μόλις φθάσω, θα το θέσω και παρακαλώ να είστε στο τηλέφωνο δια να σας ειδοποιήσω να γυρίσετε και να ορκιστή η κυβέρνησις ενώπιον του νομίμου αρχηγού του κράτους».

Ο Κωνσταντίνος του δήλωσε ότι είναι έτοιμος να προσφέρει τις υπηρεσίες του και τέλος είπε στον Καραμανλή «..το έργο που αναλαμβάνετε είναι δυσκολότατον και θα κάνω ό,τι μπορώ να σας βοηθήσω. Ο Θεός μαζί σας» . Ο Καραμανλής συγκινημένος έκλεισε τη συνομιλία λέγοντας «Εκτιμώ βαθύτατα όσα μου λέτε, Μεγαλειότατε, και θα σας πάρω το βράδυ στο τηλέφωνο».

Ουδεμία τηλεφωνική κλήση ήλθε από την Αθήνα ποτέ, έκτοτε δε, απέφυγε κάθε προσωπική επαφή με τον Κωνσταντίνο. Στην τηλεφωνική αυτή συνδιάλεξη ήταν παρών και ο ευρισκόμενος στο Παρίσι διευθυντής της Βραδινής, Αθανασιάδης, που το εκμυστηρεύτηκε λίγες ημέρες πριν τη δολοφονία του.

Το δημοψήφισμα για την επιλογή πολιτεύματος

Κύριο λήμμα: Δημοψήφισμα του 1974

Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας επαναφέρθηκε σε ισχύ το Σύνταγμα του 1952 εξαιρουμένων των διατάξεων για τη μορφή του πολιτεύματος. Παράλληλα ο Κ. Καραμανλής ανήγγειλε τη διενέργεια δημοψηφίσματος για τη λύση του πολιτειακού. Ο ίδιος ως αρχηγός της συντηρητικής παράταξης, που παραδοσιακά στήριζε τη μοναρχία, δεν έκανε καμία κίνηση υπέρ του Κωνσταντίνου. Γεγονός όμως είναι ότι του απαγορεύτηκε η επιστροφή στην Ελλάδα πριν τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος και του δόθηκε η δυνατότητα να απευθυνθεί (μία φορά) στον Ελληνικό λαό μέσω τηλεοπτικού διαγγέλματος.

Οι Έλληνες πολίτες ψήφισαν υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας, τιμωρώντας τον Κωνσταντίνο για την προδικτατορική εξέλιξη των γεγονότων, και για τη συνεργασία του με τους χουντικούς συνταγματάρχες. Στο δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974, η αβασίλευτη δημοκρατία συγκέντρωσε μεγάλη πλειοψηφία 69,2% έναντι 30,8% της βασιλευομένης. Με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων ο Κωνσταντίνος Καραμανλής φέρεται να δήλωσε ότι: «Ένα καρκίνωμα αποκόπηκε σήμερα από το σώμα του έθνους».

Ο Κωνσταντίνος απηύθυνε την επόμενη της ψηφοφορίας το ακόλουθο μήνυμα: «Έλληνες και Ελληνίδες. Πιστός στη διακήρυξή μου, επαναλαμβάνω ότι προέχει η εθνική ενότητα χάριν της ομαλότητας, της προόδου και της ευημερίας της Χώρας και εύχομαι ολόψυχα οι εξελίξεις να δικαιώσουν το αποτέλεσμα που προέκυψε από τη χθεσινή ψηφοφορία »

Πρώην βασιλική περιουσία και δικαστικές προσφυγές

Μετά το δημοψήφισμα ο Κωνσταντίνος παρέμεινε στο εξωτερικό αποφεύγοντας να επιστρέψει στην Ελλάδα, την οποία επισκέφθηκε πρώτη φορά τον Φεβρουάριο του 1981 για να παρακολουθήσει την νεκρώσιμη ακολουθία της μητέρας του, Βασίλισσας Φρειδερίκης. Οι διαφορές του με το ελληνικό κράτος για την βασιλική περιουσία των τριών κτημάτων του, δηλαδή το Mon Repos στην Κέρκυρα, το Κτήμα Τατοΐου, και το κτήμα Πολυδενδρίου στην Αγιά Λάρισας οδήγησαν τελικά στα δικαστήρια.

Το 1992 σύναψε συμφωνία με την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, δια της οποίας εκχωρούσε[19] το μεγαλύτερο μέρος της ακίνητης περιουσίας του στην Ελλάδα σε ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα με αντάλλαγμα την απόδοση των παλαιών θερινών ανακτόρων του Τατοΐου και το δικαίωμα να εξαχθεί ένας μεγάλος αριθμός κινητών περιουσιακών στοιχείων από τη χώρα. Η σύμβαση ψηφίστηκε με τον νόμο 2086/1992 περί κυρώσεως της μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και του τέως Βασιλέως Κωνσταντίνου σύμβασης. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο κερκυραϊκός λαός πραγματοποίησε κατάληψη στο ανάκτορο Μον Ρεπό διαδηλώνοντας κατά της συμφωνίας και δηλώνοντας ότι το ανάκτορο ανήκει στον κερκυραϊκό λαό και όχι στον μονάρχη. Επίσης το 1992 εξήχθη από τη χώρα μέρος της κινητής περιουσίας που βρισκόταν στα παλαιά ανάκτορα Τατοΐου, η οποία σύμφωνα με δημοσιεύματα συμπεριλάμβανε κλασικές και βυζαντινές αρχαιότητες.

Το 1993 έκανε μια πρώτη μεγάλη επίσκεψη στην Ελλάδα, αλλά η κυβέρνηση ενοχλήθηκε από αυτή την περιοδεία του και αντιμέτωπη με τις όλο και ισχυρότερες διαμαρτυρίες της αντιπολίτευσης του ζήτησε να αποχωρήσει. Το 1994, η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου ακύρωσε με τον νόμο 2215/1994 τη συμφωνία του 1992 και αφαίρεσε από τον Κωνσταντίνο την ιδιοκτησία του στην Ελλάδα και την ελληνική ιθαγένεια θεωρώντας[19] ότι η βασιλική περιουσία είχε ήδη απαλλοτριωθεί με το νομικό διάταγμα της Χούντας των Συνταγματαρχών.[20] Ο συγκεκριμένος νόμος αναγνώριζε ότι η απαλλοτρίωση της βασιλικής περιουσίας από την Χούντα ήταν εξ αρχής νόμιμη και διατηρήθηκε σε ισχύ και μετά το 1974, οπότε και αποκαταστάθηκε η δημοκρατία, ενώ αποκαλούσε τον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο ως Κωνσταντίνο Γλύξμπουργκ ζητώντας παράλληλα από τα μέλη της οικογένειας να δηλώσουν ένα επίθετο στα ληξιαρχεία ως όρο για την επανάκτηση της ελληνικής ιθαγένειας.[21]

Η τέως βασιλική οικογένεια προσέφυγε[22] στα πολιτικά δικαστήρια και στο Συμβούλιο της Επικρατείας ενάντια στον ν. 2215/1994. Αν και δικαιώθηκε[19] από τον Άρειο Πάγο με την απόφαση 1/1996 της ολομέλειας, απορρίφθηκε[22] από την ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με την απόφαση 4575-8/1996. Τελικά το 1997 το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, στο οποίο παραπέμφθηκε η υπόθεση, συμφώνησε[22] με το ΣτΕ δεχόμενο ότι ο ν. 2215/1994 είναι συνταγματικός.

Στις 21 Οκτωβρίου του 1994 κατέθεσε[22], μαζί με άλλα οκτώ μέλη της βασιλικής οικογένειας, προσφυγή κατά της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο Στρασβούργο ισχυριζόμενος ότι ο νόμος 2215/1994 παραβίαζε διατάξεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Την προσφυγή υπέγραφαν μεταξύ άλλων οι Rosalyn Higgins, καθηγήτρια στο London School of Economics και μετέπειτα η πρώτη γυναίκα μέλος του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, και Georges Vedel, μέλος του γαλλικού συνταγματικού δικαστηρίου και διαπρεπής νομικός, ενώ το κύριο έργο της υπεράσπισης είχαν οι νομικοί λόρδος Λέστερ και Nathene - Arnaouti συνεπικουρούμενοι από τους δικηγόρους Μπράβο και Γεωργιάδη. Με την προσφυγή η βασιλική οικογένεια υποστήριζε[23] ότι με την δήμευση της περιουσίας τους (κτήμα Τατόι, Mon Repos στην Κέρκυρα, κτήμα Πολυδενδρίου στην Λάρισα), χωρίς την καταβολή αποζημίωσης παραβιάστηκαν τα ιδιοκτησιακά δικαιώματά τους, ότι είχαν υποστεί απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση σχετικά με την υπόθεση της ιθαγένειας, ότι είχε προσβληθεί η προσωπικότητα και η ιδιωτική ζωή τους σχετικά με την επιβολή του επωνύμου "Γλυξμπουργκ", και ότι είχε παραβιαστεί το δικαίωμα τους σε δίκαιη δίκη.

Τον Οκτώβριο του 1998 δημοσιεύθηκε η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία έκρινε[24][25] ως παραδεκτό λόγο το περιουσιακό σκέλος της προσφυγής και όχι τα υπόλοιπα παραπέμποντας την υπόθεση σε νέο τμήμα με νέα σύνθεση. Τον Νοέμβριο του 2000 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου καταδίκασε[26] την Ελλάδα για παραβίαση του πρώτου άρθρου του Πρώτου Πρωτοκόλλου ενώ στις 28 Νοεμβρίου 2002 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επιδίκασε 13,7 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία αποδόθηκαν[27] 12 εκατομμύρια ευρώ στον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο. Να σημειωθεί ότι στην προσφυγή ο τέως βασιλιάς και τα υπόλοιπα μέλη υπολόγιζαν την βασιλική περιουσία σε 161 εκατομμύρια ευρώ. Το Ελληνικό Κράτος κατέβαλε αυτό το ποσό από τον προϋπολογισμό "φυσικών καταστροφών", θέλοντας να κάνει έναν πολιτικό υπαινιγμό, και εξέδωσε το σχετικό πιστωτικό εκκαθαριστικό από τη ΔΟΥ Αχαρνών (Μενιδίου) ως κατά τόπον αρμόδια, με το σκεπτικό ότι τελευταίος τόπος διαμονής του Κωνσταντίνου στην Ελλάδα ήταν τα Ανάκτορα στο Τατόι. Ο Κωνσταντίνος, στη συνέχεια, αφού παρέλαβε μέσω πληρεξουσίου δικηγόρου το ποσό, ανήγγειλε τη δημιουργία του Ιδρύματος «Άννα Μαρία» ως φορέα διάθεσης της αποζημίωσής του σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.

Ιδιωτεύων τέως μονάρχης

Στην Ελλάδα στο δημόσιο λόγο μετά το 1974 αναφέρεται συχνά ως Κωνσταντίνος Γκλύξμπουργκ[28].

Μετά την κατάργηση της Βασιλευομένης Δημοκρατίας το 1974, επανειλημμένα έχει δηλώσει ότι αναγνωρίζει τη δημοκρατία, τους νόμους και το Σύνταγμα της Ελλάδας, αλλά συνεχίζει να χρησιμοποιεί τον τίτλο "βασιλιάς Κωνσταντίνος," αν και δεν χρησιμοποιεί πλέον το "Κωνσταντίνος, Βασιλεύς των Ελλήνων".

Έλληνες πολιτικοί υποστήριξαν ότι ο Κωνσταντίνος θα έπρεπε να διαθέτει επώνυμο, εφόσον δεν κατέχει πλέον το βασιλικό αξίωμα. Το επίσημο Ελληνικό διαβατήριο του Κωνσταντίνου τον προσδιόριζε ως "Κωνσταντίνο, πρώην βασιλέα των Ελλήνων". Όμως, με βάση τον νόμο του 1994, το διαβατήριο αυτό του αφαιρέθηκε μαζί με την ιθαγένεια.[20] Ο νόμος του δίνει τη δυνατότητα να τα ανακτήσει μόνο εάν υιοθετήσει επώνυμο, κατά το πρότυπο άλλων έκπτωτων βασιλικών δυναστειών της Ευρώπης. Ο Κωνσταντίνος αρνείται να αποκτήσει επώνυμο για λόγους αρχής: "Δεν έχω επώνυμο - η οικογένειά μου δεν έχει επώνυμο. Ο νόμος που ο κ. Παπανδρέου (εννοεί τον Ανδρέα Παπανδρέου) πέρασε βασικά λέει ότι θεωρεί ότι δεν είμαι Έλληνας και ότι η οικογένειά μου ήταν Ελληνική μόνο ενόσω ασκούσαμε τα μοναρχικά μας καθήκοντα, και έπρεπε να παρουσιαστώ και να αποκτήσω ένα επώνυμο. Το πρόβλημα είναι ότι η οικογένειά μου προέρχεται από τη Δανία, και η Δανική βασιλική οικογένεια δεν έχει επώνυμο." Το Glücksburg, είπε, δεν ήταν επώνυμο αλλά το όνομα μιας πόλης. Στο δημόσιο λόγο μετά την κατάργηση της βασιλείας αναφέρεται συνήθως ως Τέως Βασιλιάς Κωνσταντίνος ή Κωνσταντίνος Γκλύξμπουργκ.[29]


Ο Κωνσταντίνος διαθέτει διπλωματικό διαβατήριο της Δανίας ως "Constantine de Grecia" (ισπανικά το "Κωνσταντίνος της Ελλάδας") ενώ οι σύγχρονες συνθήκες διακίνησης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και η εξέλιξη των πολιτικών ηθών στην Ελλάδα έχουν καταστήσει ξεπερασμένο το ζήτημα του διαβατηρίου για ταξίδια προς την Ελλάδα. Το 2003 ταξίδευσε στην Ελλάδα με αυτό το όνομα.[30]

Εκτός Ελλάδος, απουσία οποιασδήποτε πολιτικής φόρτισης, ο Κωνσταντίνος εξακολουθεί να προσφωνείται "Μεγαλειότατος" (His Majesty) και "Βασιλεύς Κωνσταντίνος" σε επίσημες τελετές και εκδηλώσεις.[31][32]

Σύμφωνα με δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε από την Κάπα Research ΑΕ για λογαριασμό της εφημερίδας "Το Βήμα" και δημοσιεύθηκε στις 22 Απριλίου 2007 στο οποίο η συλλογή στοιχείων έγινε μέσω τηλεφωνικών συνεντεύξεων και μέσω Διαδικτύου, το 11,6% δήλωσε υπέρ της Βασιλευομένης Δημοκρατίας[33]. Ο Κωνσταντίνος μετά τον γάμο τού γιου του Νικολάου, επέστρεψε με την Άννα-Μαρία στην Ελλάδα και κατοικεί στο Πόρτο-Χέλι.

Ο Κωνσταντίνος είναι επίτιμος πρόεδρος της Διεθνούς Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας μαζί με τον βασιλιά τής Νορβηγίας, Χάραλντ Ε΄[34].

Οικογένεια

Ο Κωνσταντίνος και η Άννα-Μαρία απέκτησαν δυο κόρες και τρεις γιους:

Πίνακας προγόνων

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
16. Χριστιανός Θ΄ της Δανίας
 
 
 
 
 
 
 
8. Γεώργιος Α΄ της Ελλάδας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
17. Λουίζα του Hesse-Kassel
 
 
 
 
 
 
 
4. Κωνσταντίνος Α΄ της Ελλάδας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
18. Μέγας Δούκας Κονσταντίν Νικολάεβιτς της Ρωσίας
 
 
 
 
 
 
 
9. Όλγα Κωνσταντίνοβνα της Ρωσίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
19. Πριγκίπισσα Αλεξάνδρα του Saxe-Altenburg
 
 
 
 
 
 
 
2. Παύλος Α΄ της Ελλάδας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
20. Γουλιέλμος Α΄ της Γερμανίας
 
 
 
 
 
 
 
10. Φρειδερίκος Γ΄ της Γερμανίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
21. Αυγούστα της Σαξ-Βαϊμάρης
 
 
 
 
 
 
 
5. Σοφία της Πρωσίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
22. Αλβέρτος του Σαξ-Κόμπουργκ και Γκότα
 
 
 
 
 
 
 
11. Βικτώρια πριγκίπισσα του Ηνωμένου Βασιλείου
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
23. Βασίλισσα Βικτωρία του Ηνωμένου Βασιλείου
 
 
 
 
 
 
 
1. Κωνσταντίνος Β΄ της Ελλάδας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
24. Γεώργιος Ε΄ του Ανοβέρου
 
 
 
 
 
 
 
12. Ερνέστος Αύγουστος Β', Διάδοχος του Αννοβέρου
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
25. Πριγκίπισσα Μαρία του Saxe-Altenburg
 
 
 
 
 
 
 
6. Ερνέστος Αύγουστος Γ', Δούκας του Brunswick
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
26. Χριστιανός Θ΄ της Δανίας (=16)
 
 
 
 
 
 
 
13. Πριγκίπισσα Θύρα της Δανίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
27. Λουίζα του Hesse-Kassel (=17)
 
 
 
 
 
 
 
3. Φρειδερίκη του Αννοβέρου
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
28. Φρειδερίκος Γ΄ της Γερμανίας (=10)
 
 
 
 
 
 
 
14. Γουλιέλμος Β΄ της Γερμανίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
29. Βικτώρια πριγκίπισσα του Ηνωμένου Βασιλείου (=11)
 
 
 
 
 
 
 
7. Βικτώρια Λουίζα της Πρωσίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
30. Φρειδερίκος Η΄, Δούκας του Schleswig-Holstein
 
 
 
 
 
 
 
15. Αυγούστα-Βικτωρία του Schleswig-Holstein
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
31. Πριγκίπισσα Αδελαΐδα του Hohenlohe-Langenburg
 
 
 
 
 
 

Παραπομπές

  1. ↑ Αξελός, Λουκάς, επιμ. (1998). Τα ελληνικά συντάγματα 1822 - 1975/1986. Αθήνα: Στοχαστής. σελίδες 46–48. ISBN 960-303-064-3. 
  2. ↑ «The Guardian: Μόνιμα στην Ελλάδα ο Κωνσταντίνος Γλύξμπουργκ. Αρχικό δημοσίευμα: Helena Smith, "Greece's former king goes home after 46-year exile", Guardian, 15 Δεκ. 2013». Enet: Ηλεκτρονική Έκδοση. 16 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2017. 
  3. ↑ Μελέτης Μελετόπουλος, «Κωνσταντίνος Β΄»,Η βασιλεία στη Νεώτερη Ελληνική Ιστορία. Από τον Όθωνα στον Κωνσταντίνο Β΄, εκδ.Νέα Σύνορα-Α.Α.Λιβάνη, Αθήνα, 1994, σελ.196, υποσ. 263
  4. ↑ Φρειδερίκη 1917 – 1981
  5. ↑ Εφημερίδα «Νεόλογος Πατρών» Αρ. Τεύχους 132, Τρίτη 4 Ιουνίου 1940.
  6. ↑ Περιοδικό η Νεολαία. Αριθμός Φύλλου 37 (88), 15 Ιουνίου 1940
  7. ↑ Ο Τσάτσος θυμόταν, «Και εκεί γινόταν ένα κουβεντολόι, που αυτή τη φορά το βαριότανε κι αυτός, [...]»Κωνσταντίνος Τσάτσος, Λογοδοσία μιας ζωής τομ. 2ος, εκδ.Οι εκδόσεις των φίλων, Αθήνα, 2000, σελ. 370
  8. ↑ Sailing Greece Channel, 27-11-2010.[νεκρός σύνδεσμος]
  9. ↑ Ελευθέριου Σκιαδά, 100 χρόνια Όμιλος Αντισφαίρισης Αθηνών 1895-1995, Μικρός Ρωμηός Ε.Π.Ε., ISBN 960-85466-2-1
  10. ↑ Β.Δ. 91, ΦΕΚ Α 40 του 1964
  11. ↑ ΦΕΚ Α 42 του 1964
  12. ↑ Σπύρος Λιναρδάτος, Από τον εμφύλιο στη χούντα, τόμ.Δ',1961-1964,εκδ.Παπαζήση,Αθήνα,1986, σελ.399
  13. ↑ Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο , Γάμος του βασιλιά Κωνσταντίνου Β΄ και της πριγκίπισσας της Δανίας Άννας-Μαρίας στην Αθήνα.
  14. ↑ Οι γάμοι του Κωνστανίνου, Ιστορικό Λεύκωμα 1964, σελ. 68-75, Καθημερινή (1997)
  15. ↑ Σπύρος Λιναρδάτος, Από τον εμφύλιο στη χούντα, τομ. Ε', 1964-1967,εκδ.Παπαζήση, Αθήνα, χ.χ, σελ.77 κ.εξ
  16. ↑ Άρθρο στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία του Τάκη Μίχα, δημοσίευση 3 Ιουλίου 2006
  17. ↑ Mogens Pelt, Tying Greece to the West (Studies in 20th & 21st Century European History), Museum Tusculanum ISBN 87-7289-583-7.
  18. ↑ Λεωνίδας Αλ. Παπάγος, Σημειώσεις 1967-1977, Εκδόσεις Ίδρυμα Γουλανδρή-Χόρν, Αθήνα 1999, σελ 528, ISBN 960-7079-69-9
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Η τύχη της βασιλικής περιουσίας, άρθρο του Δημήτρη Σωτηρόπουλου, από την εφημερίδα "Το Βήμα"
  20. ↑ 20,0 20,1 Νόμος υπ' αριθ. 2215 της 11 Μαΐου 1994 (ΦΕΚ 77 Α΄) Ρύθμιση θεμάτων της απαλλοτριωμένης περιουσίας της έκπτωτης βασιλικής οικογένειας της Ελλάδας
  21. ↑ Κυβέρνηση Ζαΐμη (1917), από την ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Κυβερνήσεως
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, Η βασιλική περιουσία στο Σρασβούργο, εκδοσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα - Κομοτηνή 2003, σελ. 29
  23. ↑ Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, ο.π., σελ. 26 - 28
  24. ↑ Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, Η βασιλική περιουσία στο Σρασβούργο, ο.π., σελ. 55
  25. ↑ "itemid":["001-59051"} European Court of Human Rights, CASE OF THE FORMER KING OF GREECE AND OTHERS v. GREECE]
  26. ↑ Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, ο.π., σελ. 65
  27. ↑ Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, ο.π., σελ. 80
  28. ↑ Α.Ε., tovima.gr — Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη. «tovima.gr - πολιτική: Από τον Γεώργιο Α' στον «Constantine de Grecia»». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2017. 
  29. ↑ Α.Ε., tovima.gr — Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη. «tovima.gr - πολιτική: Από τον Γεώργιο Α' στον «Constantine de Grecia»». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2017. 
  30. ↑ "‘Constantine De Grecia’ visits", 17.02.2003, ekathimerini
  31. ↑ Διεθνής Ιστιοπλοϊκή Ομοσπονδία: "Η Αυτού Μεγαλειότης ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος απένειμε το Τρόπαιο Beppe Croce της ISAF"[νεκρός σύνδεσμος]
  32. ↑ Ολυμπιακό Κίνημα, επίσημη ιστοσελίδα: "HM King Constantine"
  33. ↑ «Οι Ελληνες αναζητούν έναν νέο ισχυρό ηγέτη». TO BHMA. 22/04/2007. Ανακτήθηκε στις 2017-10-07.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
  34. ↑ ISAF : Executive Committee

Πηγές

  • Μελέτης Μελετόπουλος, «Κωνσταντίνος Β΄»,Η βασιλεία στη Νεώτερη Ελληνική Ιστορία. Από τον Όθωνα στον Κωνσταντίνο Β΄, εκδ.Νέα Σύνορα-Α.Α.Λιβάνη, Αθήνα, 1994
  • Κωνσταντίνα Μπότσιου, «Το στέμμα και ο συμμαχικός παράγοντας 1961-1967», Από τον Ανένδοτο στη δικτατορία,εκδ.Παπαζήση, Αθήνα, 2009, σελ.91-109
  • Mogens Pelt, «Ο ρόλος του βασιλιά από την κήρυξη του ανένδοτου αγώνα έως το πραξικόπημα των συνταγματαρχών», Από τον Ανένδοτο στη δικτατορία,εκδ.Παπαζήση, Αθήνα, 2009, σελ.110-128
  • Κωνσταντίνος Τσάτσος, Λογοδοσία μιας ζωής τομ. 2ος, εκδ.Οι εκδόσεις των φίλων, Αθήνα, 2000
  • Σπύρος Λιναρδάτος, Από τον εμφύλιο στη χούντα, τομ.Δ',1961-1964,εκδ.Παπαζήση,Αθήνα,1986
  • Σπύρος Λιναρδάτος, Από τον εμφύλιο στη χούντα, τομ.Ε',1964-1967,εκδ.Παπαζήση,Αθήνα,χ.χ

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος
Παύλος Α΄ 		Βασιλεύς της Ελλάδας
1964-1973 		Διάδοχος
Κατάργηση μοναρχίας
π • σ • ε Βασιλείς της Ελλάδας
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κωνσταντίνος_Β΄_της_Ελλάδας&oldid=6942189"