Όχλος

Ορισμός

Όχλος ονομάζεται το ανοργάνωτο πλήθος,η μάζα ανθρώπων που εμφανίζει δυναμική.Ένα άθροισμα ατόμων,που παρουσιάζει μια ασταθή,ανορθολογική σταση,με αποτέλεσμα να οδηγείται στην έξαρση της βίας και της παράνοιας.Ο όχλος δρα ως ανεξέλεγκτο πλήθος Ο όχλος δρα ως ανεξέλεγκτο πλήθος εμφανίζει τάσης αναταραχής,προκλήσεων και καταστροφών,κ.λ.π. αυτοέλεγχου.Στη πολιτική,ο όρος αποδίδεται σε σύνολο ατόμων που συσπειρώνονται και δρουν υπο συναισθηματικών επιδράσεων χωρις ωριμότητα και αυτοέλεγχο.

Ετυμολογία

όχλος> *wegh- ινδοευρωπαική => *Fόχ-λος.=> [<αρχ. ὀχλῶ < ὄχλος].Το ρήμα οχλώ συναντάται στον Όμηρο με την σημασία κινώ,διαταράσσω,κυλίω.κινώ,διαταράσσω,κυλίω,(ψηφίδες άπασαι οχλεύνται,κυλίονται,παρασύρονται υπό του ύδατος).

Ιστορικές Αναφορές

Στη ρωμαϊκή εποχή ο όχλος αποτελούσε σύνολο ανθρώπων του λαού που θεωρούνταν κατώτερης τάξης και απαίδευτος, που είχε ορισμένες ,εμπειρικές γνώσεις και μπορούσε να πάρει αποφάσεις με νηφαλιότητα και όχι υπό το κράτος των έντονων συναισθημάτων.Τα άτομα από τα οποία απαρτίζεται ο όχλος, δεν λετουργούν με φρόνηση, αντιθέτως το ένα μέλος παρασύρει το άλλο.

Παράλληλα εχει υπάρξει και σε άλλες εποχές όπως ,ο όχλος του ιππόδρομου της

Κωνσταντινούπολης,οι εξαθλιωμένοι άνεργοι πoυ το 1929 και το 1933 οργανώθηκαν στα χιτλερικα S.A και S.S.

Aκόμα,ο Πλάτων ονομάζει την εξουσία του πλήθους δημοκρατία και ο Αριστοτέλης ορίζει την δημοκρατία ως παρέκβαση της πολιτείας που την θεωρεί ορθό πολίτευμα.Για τον Σταγειρίτη φιλόσοφο η δημοκρατία υπηρετεί τα συμφέροντα των απόρων μόνο και όχι του συνόλου και ταυτίζεται, με σημερινούς όρους,με την ανεξέλεγκτη δημοκρατία ή οχλοκρατία,όπου τα ψηφίσματα υπερβαίνουν τον νόμο.

Αίτια Οχλοποίησης

Η σημαντικότερη αιτία της οχλοποίησης, είναι η υποβολή ή ο «κοινωνικός υπνωτισμός».

Επειδή ακριβώς το διανοητικό επίπεδο του όχλου είναι χαμηλό αποδέχεται εύκολα οποιαδήποτε ιδέα. Μάλιστα όσο πιο παράλογη είναι αυτή, τόσο περισσότερο είναι ικανή να τους επηρεάσει.

Mικρή σημασία έχει το διανοητικό και μορφωτικό επίπεδο του κάθε ατόμου χωριστά απ’ τη στιγμή που γίνεται μέρος του όχλου.

Ο όχλος απέναντι στους δημαγωγούς είναι υποτακτικός, γιατί νιώθει απέραντο σεβασμό.Κατανοητό γίνεται το γεονός ότι αν και όχλος αποτελείται από πολλούς ανθρώπους το διανοητικό του επίπεδο είναι κατώτερο εκείνο του μεμονωμένου συνειδητού ατόμου.

Φύση

Όχλος μπορεί να σχηματιστεί από πιστούς θρησκευτικών δογμάτων, από κάστες, κοινωνικές τάξεις, οπαδούς ομάδων, πολιτικοκοινωνικών κινημάτων, κομμάτων. Σε κάθε περίπτωση υπάρχει ένα κοινό στοιχείο που τους συνδέει.Οι όχλοι δεν δημιουργούνται μόνο σε περιόδους αναταραχής και μπορεί κανείς να τους διακρίνει από χαρακτηριστικές ιδιότητες όπως η προσήλωση σε ένα δημαγωγό και η ασυνείδητη καταστολή της ατομικής κρίσης προς όφελος ενός κοινού σκοπού. Τον όχλο ενοποιεί μια ιδιαίτερη αλληλεπίδραση μεταξύ των ατόμων η οποία προκαλεί μια ευκαιριακή, παροδική ομαδικότητα.Kατα το φιλόσοφο Λε Μπον,ο όχλος κυριαρχείται από ασυνείδητες διαδικασίες με αποτέλεσμα τα άτομα να λειτουργούν από κοινού αυτόματα κι όχι συνειδητά, να τελούν υπό κατάσταση εξάλειψης της προσωπικότητας και να είναι υποκινούμενα από ηγέτες που έχουν ισχυρή επίδραση πάνω τους και τους οποίους ονομάζει δημαγωγούς.

Συμπεριφορά

Ωμότητες

Η συμπεριφορά του όχλου, πολλές φορές γίνεται ακραία,βάναυση.Χαρακτηριστικά παραδείγματα ωμότητας του όχλου:

• Η δολοφονία της Ελληνίδας νεοπλατωνικής φιλοσόφου, αστρονόμου και μαθηματικόυ Υπατία η οποία δολοφονήθηκε , με διαμελισμό από μια ομάδα φανατισμένων χριστιανών στην Αλεξάνδρεια.

,

• Οι σφαγές κατα των Χριστιανών και κυρίως Ελλήνων, στην Κωνσταντινούπολη από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 1821 ως αντίδραση των Τούρκων στην έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης και σε γεγονότα όπως η πυρπόληση του τουρκικού δικρότου στην Ερεσό . Αποτέλεσμα ήταν σφαγή, ο βασανισμός καθώς και η φυγή χιλιάδων Ελλήνων, μεταξύ των οποίων του πατριάρχη και κορυφαίων ιερωμένων και Φαναριωτών. Η ενέργεια αυτή έχει χαρακτηριστεί από ιστορικούς ως "πογκρόμ".
• Εξαγριωμένο πλήθος όρμησε εναντίον του δολοφόνου του Καποδίστρια,Κωνσταντίνου Μαυρομιχάλη, μετά την δολοφονία του κυβερνήτη διαμέλισε το πτώμα του και πέταξε τα μέλη του στη θάλασσα.
• O βασιλιάς των Βανδάλων Γιζέριχος αποβιβάστηκε στην Ιταλία κι αφού κατέλαβε τη Ρώμη εκθρόνισε τον Πετρόνιο ο οποίος δολοφονήθηκε λιθοβολούμενος από τον όχλο της Ρώμης (π.παπυρος λαρους)

Ψυχολογία

Ο όχλος δημιουργείται όταν η συνείδηση και η προσωπικότητα των ατόμων που αποτελούν το πλήθος εξαφανίζονται. Ο όχλος έχει μια κοινή συνείδηση.Στον όχλο,κυριαρχεί η ομοιομορφία , δεν υπάρχει ατομικότητα, υπευθυνότητα και ανεξαρτησία. Ο όχλος χαρίζει στο άτομο το αίσθημα μιας ακατανίκητης δύναμης. Ο μετέχων σε όχλο αποκτά μια συλλογική ψυχή που υπόκειται στον νόμο της νοητικής ενότητας ενός δρώντος πλήθους. Η ανωνυμία μέσα στον όχλο και η διάχυση της ατομικής ευθύνης ελευθερώνουν ένστικτα που αν ήταν μόνο του το άτομο θα λογόκρινε.Το άτομο μέσα στον όχλο μεταμορφώνεται σε ένα εύπιστο, ευμετάβλητο, παρορμητικό πλάσμα, ικανό για κάθε ακρότητα, έχοντας θυσιάσει τα όποια οφέλη του ορθού λόγου. Σε κλάσματα δευτερολέπτου η συμπάθεια γίνεται λατρεία και η αντιπάθεια μίσος.

Κυριότερα χαρακτηριστικά οχλου

• Αδυναμία διάκρισης πραγματικού με του μη πραγματικού.
• Κοινό αισθημα ακατανικητης δύναμης.
• Υπάρχει η ανωνυμία και η ανευθυνότητα.
• Έλλειψη κριτικής ικανότητας,λογικής.
• Θυσιάζεται το ατομικό συμφέρον για το συλλογικό.
• Εξάρτηση απο μεμονωμένο πρόσωπο,τον ηγέτη
• Κανένα μελος του όχλου δεν διαφέρει απο τα υπόλοιπα μέλη.
• Έντονη μίμηση οποιούδηποτε προκαλεί αίσθηση με την συμπεριφορά του.

Χειραγώγηση μαζών

Οι μάζες χειραγωγούνται συνήθως μέσω της λα'ι'κής φαντασίας και εικόνας που καλλιεργούν οι δημαγωγοί με την βοήθεια του χαρίσματός τους να συναρπάζουν τα πλήθη με την μεταδοτικότητά τους και της πειθούς τους.Κατα την χειραγώγηση,τα γεγονότα και γενικώς καθετι πού λαμβάνει χώρα ,παρουσιάζεται σε μια γένικη εικόνα ,που εύκολα μπορεί να αποδειχθεί παραποιημένη,χωρίς να υπαρχουν οι λεπτομέρειες που αποκαλύπτουν σημαντικές λεπτομέρειεςόπως η προέλευση ή η αιτία ενος γεγονότος ή μιας πληροφορίας.

Στην ρωμαϊκή αυτοκρατορία μετά τι μεγάλες κατακτήσεις,ο ρωμαϊκός όχλος,plebs(πληβείοι),είναι η κατώτερη τάξη που αποτελούσε τον κύριο όγκο του λαού. Η τάξη αυτή τον 2 ο π.Χ.αιώνα έχασε την περιουσία της από την καταπάτηση της γης από τους πλούσιους και συγκεντρώνονταν στη Ρώμη προς αναζήτηση ευκαιριών για να μπορέσει να ανταποκριθεί στα νέα δεδομένα.Ζούσαν παρασιτικά, χρησιμοποιώντας ως μέσο επιβίωσης την εξαργύρωση της ψήφου τουςστους πλούσιους και την την μαρτυρία τους στα

δικαστήρια.

Συνέπειες Οχλοποίησης

Τα μέλη του όχλου πράττουν σαν άβουλα όντα ,με βαρβαρικές τασεις.Παράλληλα ,η συντηρητικότητά τους τους οδηγεί στην ακύρωση του αγώνα τους καθώς επαναφέρουν την παλαιά ταξη πραγμάτων.

Παραπομπές

Μπαμπινιώτης, Γεώργιος. Λεξικό Μπαμπινιώτη. 

«Αρχαία Ελληνικά (μτφρ) Ομηρικά 'Επη Ιλιάδα (Β Γυμνασίου): Ηλεκτρονικό Βιβλίο». ebooks.edu.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2017. 

SaneJoker (2012-11-09). «Ο δημαγωγός κι ο όχλος - Γελωτοποιός». Γελωτοποιός. http://sanejoker.info/2012/11/hitler-and-mob.html. Ανακτήθηκε στις 2017-04-20. 

Zine, Kosmos. «Kosmos Zine - Όχλος και Άτομο». www.e-zine.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2017. 

«δολοφονία Υπατίας». 

«Αποτελέσματα αναζήτησης». Βικιπαίδεια. https://el.wikipedia.org/w/index.php?search=%CE%BF%CF%87%CE%BB%CE%BF%CF%82&title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7&go=%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%AC%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B7&searchToken=cb7tlj7tvrxaztw5y8vf72agq. 

Α.Ε., tovima.gr — Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη. «tovima.gr - Ατιμωρησία και ψυχολογία του όχλου». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2017. 

«Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία». ebooks.edu.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2017.