Παναγιώτης Καρατζάς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
προσθήκη συνδέσμων, διορθώσεις
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
{{Άλλεςχρήσεις4||τον καλαθοσφαιριστή|Παναγιώτης Καρατζάς (Καλαθοσφαιριστής)}}{{Πληροφορίες προσώπου}}
{{Άλλεςχρήσεις4||τον καλαθοσφαιριστή|Παναγιώτης Καρατζάς (Καλαθοσφαιριστής)}}{{Πληροφορίες προσώπου}}
Ο '''Παναγιώτης Καρατζάς''' ([[1776]] – [[4 Σεπτεμβρίου]] [[1821]]) ήταν [[Έλληνες|Έλληνας]] οπλαρχηγός της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|επανάστασης του 1821]] και ένας από τους πρωτεργάτες της [[Ξεσηκωμός της Πάτρας (1821)|εξέγερσης της Πάτρας]].
Ο '''Παναγιώτης Καρατζάς''' ([[1776]] – [[4 Σεπτεμβρίου]] [[1821]]) ήταν [[Έλληνες|Έλληνας]] οπλαρχηγός της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Επανάστασης του 1821]] και ένας από τους πρωτεργάτες της [[Ξεσηκωμός της Πάτρας (1821)|εξέγερσης της Πάτρας]].


==Βιογραφία==
==Βιογραφία==
Γεννήθηκε το [[1776]] στην Πάτρα και το πραγματικό του όνομα ήταν Αναστασόπουλος. Από παιδί έδειξε την ανδρεία και το θάρρος του αλλά και περιφρόνηση κατά του τυρρανικού [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικού καθεστώτος]] μην μπορώντας να δεχτεί ότι είναι στην υποτέλεια αυτού και συχνά τσακώνονταν με τους συνομήλικους Τούρκους. Το [[1805]] παντρεύτηκε και αργότερα απέκτησε πολυμελή οικογένεια.
Γεννήθηκε το [[1776]] στην [[Πάτρα]] και το πραγματικό του όνομα ήταν Αναστασόπουλος. Από παιδί έδειξε την ανδρεία και το θάρρος του αλλά και περιφρόνηση κατά του τυραννικού [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικού καθεστώτος]] μην μπορώντας να δεχτεί ότι είναι στην υποτέλεια αυτού και συχνά τσακώνονταν με τους συνομήλικους [[Οθωμανοί|Τούρκους]]. Το [[1805]] παντρεύτηκε και αργότερα απέκτησε πολυμελή οικογένεια.


Τον Σεπτέμβριο του [[1809]] κυνηγημένος από τους Τούρκους κατέφυγε στα [[Επτάνησα]], που βρισκόταν υπό [[Αγγλία|Αγγλική]] διοίκηση και συγκεκριμένα στην [[Ζάκυνθος|Ζάκυνθο]], όπου άσκησε το επάγγελμα του υποδηματοποιού, λίγους μήνες αργότερα κατατάχτηκε στον Αγγλικό στρατό στο 3ο τάγμα των Ελλήνων λεγεωνάριων και απόκτησε πολλές στρατιωτικές γνώσεις και εμπειρία, επίσης χάρη στις ικανότητες του έλαβε το βαθμό του ανθυπολοχαγού. Το [[1812]] επέστρεψε στην Πάτρα όπου για βιοπορισμό ασχολήθηκε με το επάγγελμα του τσαγκάρη αλλά φαίνεται ότι ασχολήθηκε και με τη γεωργία. Κατά τις παραμονές της Επανάστασης, μαζί με τον Παναγιώτη Ανδριτσόπουλο ήταν επικεφαλής ομάδας 50 ενόπλων που επιχορηγούνταν από τον πλούσιο έμπορο και Φιλικό της Πάτρας Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο. Σώζεται μάλιστα και τεκμήριο που αναφέρει ότι την 21-3-1821 έλαβε 900 γρόσια. Την ίδια ημέρα υπερασπίστηκε το σπίτι του Παπαδιαμαντόπουλου που έγινε στόχος εμπρησμού από τους Τούρκους. Στις αρχές της Επανάστασης συνέχισε την ένοπλη δράση κερδίζοντας τη στήριξη διαφόρων προκρίτων με τους οποίους διατηρούσε στενές σχέσεις και με την έγκρισή τους ηγείτο ομάδας ενόπλων.<ref>Δημητρόπουλος Δημήτριος, "1821. Σκέψεις με αφορμή τα έργα και τις ημέρες ‘ελασσόνων’ επαναστατών,” παρουσίαση στις Ειδικές μορφωτικές εκδηλώσεις “Επιστήμη - Κοινωνία”, 2014: Επαναστατικά Κινήματα στη νεώτερη Ευρώπη Πολιτική & Πολιτισμός (Αʼ Κύκλος ομιλιών), Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), 28-Jan-2014. [http://helios-eie.ekt.gr/EIE/handle/10442/13747 Βιντεοσκοπημένη ομιλία, Αποθετήριο "Ήλιος", Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, λεπτό 08.00 έως 09.00.]</ref>
Τον [[Σεπτέμβριος|Σεπτέμβριο]] του [[1809]] κυνηγημένος από τους [[Οθωμανοί|Τούρκους]] κατέφυγε στα [[Επτάνησα]], που βρισκόταν υπό [[Αγγλία|Αγγλική]] διοίκηση και συγκεκριμένα στην [[Ζάκυνθος|Ζάκυνθο]], όπου άσκησε το επάγγελμα του υποδηματοποιού, λίγους μήνες αργότερα κατατάχτηκε στον Αγγλικό στρατό στο 3ο τάγμα των [[Έλληνες|Ελλήνων]] λεγεωνάριων και απόκτησε πολλές στρατιωτικές γνώσεις και εμπειρία, επίσης χάρη στις ικανότητες του έλαβε το βαθμό του ανθυπολοχαγού. Το [[1812]] επέστρεψε στην [[Πάτρα]] όπου για βιοπορισμό ασχολήθηκε με το επάγγελμα του τσαγκάρη αλλά φαίνεται ότι ασχολήθηκε και με τη [[γεωργία]]. Κατά τις παραμονές της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Επανάστασης]], μαζί με τον Παναγιώτη Ανδριτσόπουλο ήταν επικεφαλής ομάδας 50 ενόπλων που επιχορηγούνταν από τον πλούσιο έμπορο και [[Φιλική Εταιρεία|Φιλικό]] της [[Πάτρα]]ς [[Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος|Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο]]. Σώζεται μάλιστα και τεκμήριο που αναφέρει ότι την 21-3-[[1821]] έλαβε 900 γρόσια. Δύο μέρες αργότερα υπερασπίστηκε το σπίτι του [[Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος|Παπαδιαμαντόπουλου]] που έγινε στόχος εμπρησμού από τους [[Οθωμανοί|Τούρκους]]. Στις αρχές της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Επανάστασης]] συνέχισε την ένοπλη δράση κερδίζοντας τη στήριξη διαφόρων προκρίτων με τους οποίους διατηρούσε στενές σχέσεις και με την έγκρισή τους ηγείτο ομάδας ενόπλων.<ref>Δημητρόπουλος Δημήτριος, "1821. Σκέψεις με αφορμή τα έργα και τις ημέρες ‘ελασσόνων’ επαναστατών,” παρουσίαση στις Ειδικές μορφωτικές εκδηλώσεις “Επιστήμη - Κοινωνία”, 2014: Επαναστατικά Κινήματα στη νεώτερη Ευρώπη Πολιτική & Πολιτισμός (Αʼ Κύκλος ομιλιών), Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), 28-Jan-2014. [http://helios-eie.ekt.gr/EIE/handle/10442/13747 Βιντεοσκοπημένη ομιλία, Αποθετήριο "Ήλιος", Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, λεπτό 08.00 έως 09.00.]</ref>


{{Quote box
{{Quote box
Γραμμή 19: Γραμμή 19:
<br>Μας είπαν πως τον σκότωσαν μεσ’ στου Ομπλού την πόρτα».
<br>Μας είπαν πως τον σκότωσαν μεσ’ στου Ομπλού την πόρτα».
}}
}}
Πρωτοστάτησε, ως οπλαρχηγός Πατρών,<ref>[[Μιχαήλ Οικονόμου]], "[https://books.google.gr/books?id=RRBbAAAAcAAJ&dq=%CE%BF%CF%80%CE%BB%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B7%CE%B3%CF%8C%CF%82+%CE%A0%CE%B1%CF%84%CF%81%CF%8E%CE%BD&hl=el&source=gbs_navlinks_s Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ή Ο Ιερός των Ελλήνων Αγών]", [https://books.google.gr/books?id=RRBbAAAAcAAJ&pg=PA209&dq=%CE%BF%CF%80%CE%BB%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B7%CE%B3%CF%8C%CF%82+%CE%A0%CE%B1%CF%84%CF%81%CF%8E%CE%BD&hl=el&sa=X&ved=0ahUKEwj5pPCIurTLAhVFuRQKHVUFB0cQ6AEIGjAA#v=onepage&q=%CE%BF%CF%80%CE%BB%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B7%CE%B3%CF%8C%CF%82%20%CE%A0%CE%B1%CF%84%CF%81%CF%8E%CE%BD&f=false σελ. 209], Εκ του Τυπογραφείου Θ. Παπαλεξανδρή, Εν Αθήναις 1874.</ref> στα προεπαναστατικά γεγονότα της Πάτρας λόγω των οποίων στις [[21 Μαρτίου]] [[1821]] οι Τούρκοι αποσύρθηκαν στο κάστρο.<ref>[[Μιχαήλ Οικονόμου]], "[https://books.google.gr/books?id=RRBbAAAAcAAJ&dq=%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B6%CE%AC%CF%82+%CE%A0%CE%AC%CF%84%CF%81%CE%B1+1821&hl=el&source=gbs_navlinks_s Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ή Ο Ιερός των Ελλήνων Αγών]", [...] "Όθεν οι χριστιανοί πατραίοι, οπλισθέντες προς άμυναν εξ' ανάγκης, περιώρισαν τους Τούρκους εις το φρούριο. Ο δ' εις Νεζερά μένων Παλ. Πατρών ειδοποιηθείς περί τούτων από τον Ιω. Παπαδιαμαντόπουλον και Ν. Λόντον, έγραψαν αυτός τε και ο Α. Ζαίμης, εις τους Κουμανιωτέους και κατέβησαν εις Πάτρας μετά 500, οίτινες ενωθέντες και με τους εντοπίους, ων επικεφαλής ήτον ο Π. Καρατζάς και φονεύσαντες εν τούτοις τινάς των Τούρκων, απέκλεισαν αυτούς εις το φρούριον, [...],[https://books.google.gr/books?id=RRBbAAAAcAAJ&pg=PA87&dq=%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B6%CE%AC%CF%82+%CE%A0%CE%AC%CF%84%CF%81%CE%B1+1821&hl=el&sa=X&ved=0ahUKEwiUsPqtk6DLAhVnqHIKHZb3AU8Q6AEIKzAD#v=onepage&q=%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B6%CE%AC%CF%82%20%CE%A0%CE%AC%CF%84%CF%81%CE%B1%201821&f=false σελ. 86-87], Εκ του Τυπογραφείου Θ. Παπαλεξανδρή, Εν Αθήναις 1874.</ref>
Πρωτοστάτησε, ως οπλαρχηγός [[Πάτρα|Πατρών]],<ref>[[Μιχαήλ Οικονόμου]], "[https://books.google.gr/books?id=RRBbAAAAcAAJ&dq=%CE%BF%CF%80%CE%BB%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B7%CE%B3%CF%8C%CF%82+%CE%A0%CE%B1%CF%84%CF%81%CF%8E%CE%BD&hl=el&source=gbs_navlinks_s Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ή Ο Ιερός των Ελλήνων Αγών]", [https://books.google.gr/books?id=RRBbAAAAcAAJ&pg=PA209&dq=%CE%BF%CF%80%CE%BB%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B7%CE%B3%CF%8C%CF%82+%CE%A0%CE%B1%CF%84%CF%81%CF%8E%CE%BD&hl=el&sa=X&ved=0ahUKEwj5pPCIurTLAhVFuRQKHVUFB0cQ6AEIGjAA#v=onepage&q=%CE%BF%CF%80%CE%BB%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B7%CE%B3%CF%8C%CF%82%20%CE%A0%CE%B1%CF%84%CF%81%CF%8E%CE%BD&f=false σελ. 209], Εκ του Τυπογραφείου Θ. Παπαλεξανδρή, Εν Αθήναις 1874.</ref> στα προεπαναστατικά γεγονότα της [[Πάτρα]]ς λόγω των οποίων στις [[21 Μαρτίου]] του [[1821]] κατά τον [[Μιχαήλ Οικονόμου|Οικονόμου]]<ref>[[Μιχαήλ Οικονόμου]], "[https://books.google.gr/books?id=RRBbAAAAcAAJ&dq=%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B6%CE%AC%CF%82+%CE%A0%CE%AC%CF%84%CF%81%CE%B1+1821&hl=el&source=gbs_navlinks_s Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ή Ο Ιερός των Ελλήνων Αγών]", [...] "Όθεν οι χριστιανοί πατραίοι, οπλισθέντες προς άμυναν εξ' ανάγκης, περιώρισαν τους Τούρκους εις το φρούριο. Ο δ' εις Νεζερά μένων Παλ. Πατρών ειδοποιηθείς περί τούτων από τον Ιω. Παπαδιαμαντόπουλον και Ν. Λόντον, έγραψαν αυτός τε και ο Α. Ζαίμης, εις τους Κουμανιωτέους και κατέβησαν εις Πάτρας μετά 500, οίτινες ενωθέντες και με τους εντοπίους, ων επικεφαλής ήτον ο Π. Καρατζάς και φονεύσαντες εν τούτοις τινάς των Τούρκων, απέκλεισαν αυτούς εις το φρούριον, [...],[https://books.google.gr/books?id=RRBbAAAAcAAJ&pg=PA87&dq=%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B6%CE%AC%CF%82+%CE%A0%CE%AC%CF%84%CF%81%CE%B1+1821&hl=el&sa=X&ved=0ahUKEwiUsPqtk6DLAhVnqHIKHZb3AU8Q6AEIKzAD#v=onepage&q=%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B6%CE%AC%CF%82%20%CE%A0%CE%AC%CF%84%CF%81%CE%B1%201821&f=false σελ. 86-87], Εκ του Τυπογραφείου Θ. Παπαλεξανδρή, Εν Αθήναις 1874.</ref> ή κατ' άλλους στις [[23 Μαρτίου]] οι [[Οθωμανοί|Τούρκοι]] αποσύρθηκαν στο [[Κάστρο της Πάτρας|κάστρο]].
Πήρε μέρος σε πολλές μάχες και είχε γίνει αρκετά δημοφιλής στον λαό και αυτό προκάλεσε τον φθόνο των κοτσαμπάσηδων{{εκκρεμεί παραπομπή}} και κάποιων οπλαρχηγών. Επιπλέον οι αδελφοί [[Χρυσανθακόπουλοι|Κουμανιώτη]] πίστευαν ότι ο Καρατζάς σκότωσε τον αδελφό τους Σταμάτη που είχε βρεθεί χτυπημένος πισώπλατα από απροσεξία συμπολεμιστών του κατά τις συγκρούσεις με τους Τούρκους στις [[23 Μαρτίου]] 1821 στην Πάτρα. Στις [[4 Σεπτεμβρίου]] 1821, ο Θάνος Κουμανιώτης περίμενε τον Καρατζά στη [[Μονή Ομπλού]], νοτιοανατολικά της Πάτρας επί του ομωνύμου όρους. Μόλις ο Καρατζάς πέρασε την πύλη του μοναστηριού και ήρθε αντιμέτωπος με τον Κουμανιώτη και τους άνδρες του που ήθελαν να πάρουν εκδίκηση, άρχισε να χορεύει με τα οπίσθια του γυρισμένα προς αυτούς και γενικά να κινείται με τρόπο χλευαστικό για να τους πειράξει και να τους δείξει ότι περιφρονεί τις απειλές τους. Οι άνδρες του Κουμανιώτη οργίστηκαν κι ένας από αυτούς, ονόματι Τσαλαμηδάς, τον πυροβόλησε πισώπλατα και τον σκότωσε. Θάφτηκε εκεί και ο τάφος του υπάρχει ακόμα και σήμερα στον χώρο της μονής.<br />
Πήρε μέρος σε πολλές μάχες και είχε γίνει αρκετά δημοφιλής στον λαό και αυτό προκάλεσε τον φθόνο των κοτσαμπάσηδων{{εκκρεμεί παραπομπή}} και κάποιων οπλαρχηγών. Επιπλέον οι αδελφοί [[Χρυσανθακόπουλοι|Κουμανιώτη]] πίστευαν ότι ο Καρατζάς σκότωσε τον αδελφό τους [[Σταμάτης Χρυσανθακόπουλος|Σταμάτη]] που είχε βρεθεί χτυπημένος πισώπλατα από απροσεξία συμπολεμιστών του κατά τις συγκρούσεις με τους [[Οθωμανοί|Τούρκους]] στις [[23 Μαρτίου]] του [[1821]] στην [[Πάτρα]]. Στις [[4 Σεπτεμβρίου]] του [[1821]], ο [[Θάνος Χρυσανθακόπουλος|Θάνος Κουμανιώτης]] περίμενε τον Καρατζά στη [[Μονή Ομπλού]], νοτιοανατολικά της [[Πάτρα]]ς επί του ομωνύμου όρους. Μόλις ο Καρατζάς πέρασε την πύλη του μοναστηριού και ήρθε αντιμέτωπος με τον [[Θάνος Χρυσανθακόπουλος|Κουμανιώτη]] και τους άνδρες του που ήθελαν να πάρουν εκδίκηση, άρχισε να χορεύει με τα οπίσθια του γυρισμένα προς αυτούς και γενικά να κινείται με τρόπο χλευαστικό για να τους πειράξει και να τους δείξει ότι περιφρονεί τις απειλές τους. Οι άνδρες του [[Θάνος Χρυσανθακόπουλος|Κουμανιώτη]] οργίστηκαν κι ένας από αυτούς, ονόματι Τσαλαμηδάς, τον πυροβόλησε πισώπλατα και τον σκότωσε. Θάφτηκε εκεί και ο τάφος του υπάρχει ακόμα και σήμερα στον χώρο της μονής.<br />
Σύμφωνα με τον ιστορικό και συγγραφέα Σαράντο Καργάκο, στο βιβλίο του "Η Ελληνική Επανάσταση του 1821", αναφέρονται και τα εξης: "''Ωστόσο, ειδικά για την Αχαΐα, άγνωστη εν πολλοίς παραμένει η δράση των Κουμανιαταίων και των Κασαπαίων ή Χασαπαίων. Οι πρώτοι αναφέρονται συχνά μειωτικά διότι τους έχει αποδοθεί - και πολύ σωστά - ο φόνος του Π. Καρατζά. Και επειδή από την αριστερή ιστοριογραφία ο Καρατζάς έχει ανακηρυχθεί πρότυπο λαϊκού αγωνιστή, οι Κουμανιαταίοι πέρασαν ανεπαισθήτως στη συνείδηση πολλών σαν "εχθροί του λαού" και ως όργανα των προυχόντων.''"<ref>{{cite book|first=Σαράντος|last=Καργάκος|title=Η Ελληνική Επανάσταση του 1821|publisher=Real News|location=Αθήνα|year=2013|volume=Β΄|pages=35|authorlink=Σαράντος Καργάκος}}</ref> Τη συμβολοποίηση του Καρατζά από την αριστερή ιστοριογραφία αναφέρει και ο ιστορικός Δ. Δημητρόπουλος.<ref>Δημητρόπουλος Δ., ομιλία στο Ε.Ι.Ε., 2014, [http://helios-eie.ekt.gr/EIE/handle/10442/13747 λεπτό 04.30' έως 06.10']</ref>
Σύμφωνα με τον ιστορικό και συγγραφέα [[Σαράντος Καργάκος|Σαράντο Καργάκο]], στο βιβλίο του "Η Ελληνική Επανάσταση του 1821", αναφέρονται και τα εξης: "''Ωστόσο, ειδικά για την Αχαΐα, άγνωστη εν πολλοίς παραμένει η δράση των Κουμανιαταίων και των Κασαπαίων ή Χασαπαίων. Οι πρώτοι αναφέρονται συχνά μειωτικά διότι τους έχει αποδοθεί - και πολύ σωστά - ο φόνος του Π. Καρατζά. Και επειδή από την αριστερή ιστοριογραφία ο Καρατζάς έχει ανακηρυχθεί πρότυπο λαϊκού αγωνιστή, οι Κουμανιαταίοι πέρασαν ανεπαισθήτως στη συνείδηση πολλών σαν "εχθροί του λαού" και ως όργανα των προυχόντων.''"<ref>{{cite book|first=Σαράντος|last=Καργάκος|title=Η Ελληνική Επανάσταση του 1821|publisher=Real News|location=Αθήνα|year=2013|volume=Β΄|pages=35|authorlink=Σαράντος Καργάκος}}</ref> Τη συμβολοποίηση του Καρατζά από την αριστερή ιστοριογραφία αναφέρει και ο ιστορικός Δ. Δημητρόπουλος.<ref>Δημητρόπουλος Δ., ομιλία στο Ε.Ι.Ε., 2014, [http://helios-eie.ekt.gr/EIE/handle/10442/13747 λεπτό 04.30' έως 06.10']</ref>


Από τις πρωτογενείς πηγές περισσότερες γραμμές στον Καρατζά αφιερώνει ο Φωτάκος, ο οποίος εξαίρει την ατομική παλληκαριά του αλλά αμφισβητεί τις ηγετικές του ικανότητες. Ο Φωτάκος αναφέρει την παρεξήγηση μεταξύ των Κουμανιαταίων και του Καρατζά που οδήγησε στο φόνο του δεύτερου.<ref>{{cite book|first=Σαράντος|last=Καργάκος|title=Η Ελληνική Επανάσταση του 1821|publisher=Real News|location=Αθήνα|year=2013|volume=Β΄|pages=28, 35-36|authorlink=Σαράντος Καργάκος}}</ref>
Από τις πρωτογενείς πηγές περισσότερες γραμμές στον Καρατζά αφιερώνει ο [[Φωτάκος]], ο οποίος εξαίρει την ατομική παλληκαριά του αλλά αμφισβητεί τις ηγετικές του ικανότητες. Ο [[Φωτάκος]] αναφέρει την παρεξήγηση μεταξύ των [[Χρυσανθακόπουλοι|Κουμανιαταίων]] και του Καρατζά που οδήγησε στο φόνο του δεύτερου.<ref>{{cite book|first=Σαράντος|last=Καργάκος|title=Η Ελληνική Επανάσταση του 1821|publisher=Real News|location=Αθήνα|year=2013|volume=Β΄|pages=28, 35-36|authorlink=Σαράντος Καργάκος}}</ref>


==Παραπομπές==
==Παραπομπές==
Γραμμή 66: Γραμμή 66:


*{{cite book
*{{cite book
|author=Φωτάκος [Φ. Χρυσανθόπουλος]
|author=Φωτάκος (Φ. Χρυσανθόπουλος)
|title=Πελοποννήσιοι αγωνιστές του 1821. Νικηταρά απομνημονεύματα
|title=Πελοποννήσιοι αγωνιστές του 1821. Νικηταρά απομνημονεύματα
|publisher=Βεργίνα
|publisher=Βεργίνα

Έκδοση από την 13:58, 24 Απριλίου 2017

Για τον καλαθοσφαιριστή, δείτε: Παναγιώτης Καρατζάς (Καλαθοσφαιριστής).
Παναγιώτης Καρατζάς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Παναγιώτης Καρατζάς (Ελληνικά)
Γέννηση1776
Πάτρα
Θάνατος1824
Μονή Ομπλού Αχαΐας
Συνθήκες θανάτουανθρωποκτονία
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Οθωμανική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταεπαναστάτης
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχεςΕλληνική Επανάσταση του 1821
δεδομένα

Ο Παναγιώτης Καρατζάς (1776 – 4 Σεπτεμβρίου 1821) ήταν Έλληνας οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821 και ένας από τους πρωτεργάτες της εξέγερσης της Πάτρας.

Βιογραφία

Γεννήθηκε το 1776 στην Πάτρα και το πραγματικό του όνομα ήταν Αναστασόπουλος. Από παιδί έδειξε την ανδρεία και το θάρρος του αλλά και περιφρόνηση κατά του τυραννικού Οθωμανικού καθεστώτος μην μπορώντας να δεχτεί ότι είναι στην υποτέλεια αυτού και συχνά τσακώνονταν με τους συνομήλικους Τούρκους. Το 1805 παντρεύτηκε και αργότερα απέκτησε πολυμελή οικογένεια.

Τον Σεπτέμβριο του 1809 κυνηγημένος από τους Τούρκους κατέφυγε στα Επτάνησα, που βρισκόταν υπό Αγγλική διοίκηση και συγκεκριμένα στην Ζάκυνθο, όπου άσκησε το επάγγελμα του υποδηματοποιού, λίγους μήνες αργότερα κατατάχτηκε στον Αγγλικό στρατό στο 3ο τάγμα των Ελλήνων λεγεωνάριων και απόκτησε πολλές στρατιωτικές γνώσεις και εμπειρία, επίσης χάρη στις ικανότητες του έλαβε το βαθμό του ανθυπολοχαγού. Το 1812 επέστρεψε στην Πάτρα όπου για βιοπορισμό ασχολήθηκε με το επάγγελμα του τσαγκάρη αλλά φαίνεται ότι ασχολήθηκε και με τη γεωργία. Κατά τις παραμονές της Επανάστασης, μαζί με τον Παναγιώτη Ανδριτσόπουλο ήταν επικεφαλής ομάδας 50 ενόπλων που επιχορηγούνταν από τον πλούσιο έμπορο και Φιλικό της Πάτρας Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο. Σώζεται μάλιστα και τεκμήριο που αναφέρει ότι την 21-3-1821 έλαβε 900 γρόσια. Δύο μέρες αργότερα υπερασπίστηκε το σπίτι του Παπαδιαμαντόπουλου που έγινε στόχος εμπρησμού από τους Τούρκους. Στις αρχές της Επανάστασης συνέχισε την ένοπλη δράση κερδίζοντας τη στήριξη διαφόρων προκρίτων με τους οποίους διατηρούσε στενές σχέσεις και με την έγκρισή τους ηγείτο ομάδας ενόπλων.[1]

Το δημοτικό τραγούδι για τον θάνατο του Παναγιώτη Καρατζά. [εκκρεμεί παραπομπή]


«Τρεις περδικούλες κάθονταν στης Κούκουρης τη ράχι
η μια τηράει τα πέλαγα κι άλλη κατά την Πάτρα
κι η τρίτη η καλύτερη μοιρολογάει και λέει:
Θεέ μου ο Καρατζάς τι γίνηκε, αυτός ο καπετάνιος;
Μάιδε στην Πάτρα φαίνεται μάιδε στο Σαραβάλι.


Μας είπαν πως τον σκότωσαν μεσ’ στου Ομπλού την πόρτα».

Πρωτοστάτησε, ως οπλαρχηγός Πατρών,[2] στα προεπαναστατικά γεγονότα της Πάτρας λόγω των οποίων στις 21 Μαρτίου του 1821 κατά τον Οικονόμου[3] ή κατ' άλλους στις 23 Μαρτίου οι Τούρκοι αποσύρθηκαν στο κάστρο. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες και είχε γίνει αρκετά δημοφιλής στον λαό και αυτό προκάλεσε τον φθόνο των κοτσαμπάσηδων[εκκρεμεί παραπομπή] και κάποιων οπλαρχηγών. Επιπλέον οι αδελφοί Κουμανιώτη πίστευαν ότι ο Καρατζάς σκότωσε τον αδελφό τους Σταμάτη που είχε βρεθεί χτυπημένος πισώπλατα από απροσεξία συμπολεμιστών του κατά τις συγκρούσεις με τους Τούρκους στις 23 Μαρτίου του 1821 στην Πάτρα. Στις 4 Σεπτεμβρίου του 1821, ο Θάνος Κουμανιώτης περίμενε τον Καρατζά στη Μονή Ομπλού, νοτιοανατολικά της Πάτρας επί του ομωνύμου όρους. Μόλις ο Καρατζάς πέρασε την πύλη του μοναστηριού και ήρθε αντιμέτωπος με τον Κουμανιώτη και τους άνδρες του που ήθελαν να πάρουν εκδίκηση, άρχισε να χορεύει με τα οπίσθια του γυρισμένα προς αυτούς και γενικά να κινείται με τρόπο χλευαστικό για να τους πειράξει και να τους δείξει ότι περιφρονεί τις απειλές τους. Οι άνδρες του Κουμανιώτη οργίστηκαν κι ένας από αυτούς, ονόματι Τσαλαμηδάς, τον πυροβόλησε πισώπλατα και τον σκότωσε. Θάφτηκε εκεί και ο τάφος του υπάρχει ακόμα και σήμερα στον χώρο της μονής.
Σύμφωνα με τον ιστορικό και συγγραφέα Σαράντο Καργάκο, στο βιβλίο του "Η Ελληνική Επανάσταση του 1821", αναφέρονται και τα εξης: "Ωστόσο, ειδικά για την Αχαΐα, άγνωστη εν πολλοίς παραμένει η δράση των Κουμανιαταίων και των Κασαπαίων ή Χασαπαίων. Οι πρώτοι αναφέρονται συχνά μειωτικά διότι τους έχει αποδοθεί - και πολύ σωστά - ο φόνος του Π. Καρατζά. Και επειδή από την αριστερή ιστοριογραφία ο Καρατζάς έχει ανακηρυχθεί πρότυπο λαϊκού αγωνιστή, οι Κουμανιαταίοι πέρασαν ανεπαισθήτως στη συνείδηση πολλών σαν "εχθροί του λαού" και ως όργανα των προυχόντων."[4] Τη συμβολοποίηση του Καρατζά από την αριστερή ιστοριογραφία αναφέρει και ο ιστορικός Δ. Δημητρόπουλος.[5]

Από τις πρωτογενείς πηγές περισσότερες γραμμές στον Καρατζά αφιερώνει ο Φωτάκος, ο οποίος εξαίρει την ατομική παλληκαριά του αλλά αμφισβητεί τις ηγετικές του ικανότητες. Ο Φωτάκος αναφέρει την παρεξήγηση μεταξύ των Κουμανιαταίων και του Καρατζά που οδήγησε στο φόνο του δεύτερου.[6]

Παραπομπές

  1. ↑ Δημητρόπουλος Δημήτριος, "1821. Σκέψεις με αφορμή τα έργα και τις ημέρες ‘ελασσόνων’ επαναστατών,” παρουσίαση στις Ειδικές μορφωτικές εκδηλώσεις “Επιστήμη - Κοινωνία”, 2014: Επαναστατικά Κινήματα στη νεώτερη Ευρώπη Πολιτική & Πολιτισμός (Αʼ Κύκλος ομιλιών), Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), 28-Jan-2014. Βιντεοσκοπημένη ομιλία, Αποθετήριο "Ήλιος", Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, λεπτό 08.00 έως 09.00.
  2. ↑ Μιχαήλ Οικονόμου, "Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ή Ο Ιερός των Ελλήνων Αγών", σελ. 209, Εκ του Τυπογραφείου Θ. Παπαλεξανδρή, Εν Αθήναις 1874.
  3. ↑ Μιχαήλ Οικονόμου, "Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ή Ο Ιερός των Ελλήνων Αγών", [...] "Όθεν οι χριστιανοί πατραίοι, οπλισθέντες προς άμυναν εξ' ανάγκης, περιώρισαν τους Τούρκους εις το φρούριο. Ο δ' εις Νεζερά μένων Παλ. Πατρών ειδοποιηθείς περί τούτων από τον Ιω. Παπαδιαμαντόπουλον και Ν. Λόντον, έγραψαν αυτός τε και ο Α. Ζαίμης, εις τους Κουμανιωτέους και κατέβησαν εις Πάτρας μετά 500, οίτινες ενωθέντες και με τους εντοπίους, ων επικεφαλής ήτον ο Π. Καρατζάς και φονεύσαντες εν τούτοις τινάς των Τούρκων, απέκλεισαν αυτούς εις το φρούριον, [...],σελ. 86-87, Εκ του Τυπογραφείου Θ. Παπαλεξανδρή, Εν Αθήναις 1874.
  4. ↑ Καργάκος, Σαράντος (2013). Η Ελληνική Επανάσταση του 1821. Β΄. Αθήνα: Real News. σελ. 35. 
  5. ↑ Δημητρόπουλος Δ., ομιλία στο Ε.Ι.Ε., 2014, λεπτό 04.30' έως 06.10'
  6. ↑ Καργάκος, Σαράντος (2013). Η Ελληνική Επανάσταση του 1821. Β΄. Αθήνα: Real News. σελίδες 28, 35–36. 

Βιβλιογραφία

  • Καρατζάς, Ανδρέας Κ. (2004). Παναγιώτης Καρατζάς, ο οπλαρχηγός. Πάτρα: Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αχαΐας. 

Σημειώσεις

  1. ↑ Στη μεταγλωττισμένη στη δημοτική έκδοση ως Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης, Αθήνα: Νέα Σύνορα-Λιβάνης, 2010. (A΄) ISBN 960-14-2179-7. (Β΄) ISBN 960-14-2176-6.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Παναγιώτης_Καρατζάς&oldid=6370195"